كمتر چهره سیاسی را میتوان سراغ گرفت كه بهاندازه موسوی خوئینی ها تغییر و تجدیدنظر در اندیشه و رفتارسیاسیاش داشته باشد.
فردی كه از زمان تسخیر لانه جاسوسی در اول دهه شصت پرچم رهبری گروه موسوم به خط امامی ها رادر دست داشت، در دهه هفتاد اولین مواضع پنهانش را آشكار می كند.
روزنامه سلام تحت مدیریت او محمل اصلی این بازنگری در سیاست ها و دیدگاه های انقلابی جریان چپ است.
در نگاه همه فعالان سیاسی ایران موسوی خوئینی‌ها، چهره پردهنشین اصلاحطلبان است.
مردی كه همواره ترجیح داده است در پشت صحنه ایفای نقش كند. سلوك سیاسی او بهگونه ای است كه از آفتابی شدن در میدان سیاست احتراز میورزد.
این،ویژگی همه كسانی است كه نمیخواهند رد پایی از تصمیم های آنها در حوادث و ماجراهای رمز گونه باقی بماند.در كالبد شكافی شخصیت این گروه از سیاستمداران پردهنشین میتوان به خصوصیاتی مشترك دست یافت.
بارزترین خصلت آنها این است كه خود را در نقش ناجی و سكاندار قرار میدهند كه اغلب در مواقع بحرانی كه توفان های سیاسی، كشتی سیاست حزبی آنها را دچار تلاطم میكند رخ مینمایانند.
بر همین منوال، سید محمد موسوی خوئینی‌ها در جبهه اصلاحات چنین جایگاهی برای خویش ترسیم كرده است.
جایگاه برادر بزرگتر یا مرشد سیاسی كه جمله فعالان و نیروهای اصلاحطلب نظرات او را فصل الخطاب قرار دهند.
در اینباره كافی است كه به سه فراز تحولاتی كه به شكست جریان چپ یا اصلاحطلب منجر شده دقت و در آنها تأمل شود.
سال هفتاد در جریان انتخابات مجلس چهارم كه به سقوط چپ منجر شد، سال 1384 كه با ناكامی این جریان در سه انتخابات پیدرپی شوراها مجلس و ریاست جمهوری كه به زوال جبهه اصلاحطلبان منجر گردید و بالاخره بهار 1388 كه در حساس‌ترین انتخابات تاریخ انقلاب اسلامی هر دو نامزد جریان اصلاحطلب مقابل نامزد اصولگرایان تن به شكست دادند.
در هر سه فراز از این رویدادها موسوی خوئینی‌ها یك نقش واحد و مشخص را بر عهده میگیرد و آن بسیج نیروهای سردرگم اصلاحطلب برای اعتراض و رویارویی با جناح پیروز است.
در هر سه مرحله حلقه هواداران او شاخه ای از تندروترین نیروهای اصلاحطلب است كه به چیزی كمتر از كسب دوباره قدرت رضایت نمیدهند.
بازی همه یا هیچ
تئوری موسوی خوئینی‌ها در میدان رقابت و مبارزه سیاسی در هر سه مرحله از شكست جریان چپ دارای عناصر شناخته شده‌ای است. روش بازی او تابع قاعده همه یا هیچ است.
بر پایه این نظریه یك جناح سیاسی یا باید بهطور كامل قدرت را دردست بگیرد یا آنكه بهصورت تمامعیار در جایگاه اپوزیسیون بایستد. او گزینه میانه یا حد وسط دربرخورد با حریف قائل نیست. به همین دلیل، همواره پیشنهاد تعامل یا همگرایی وهمكاری دو قطب سیاسی اصولگرا و اصلاحطلب را نفی كرده است.
موسوی خوئینی‌ها از وقتی كه پس از سقوط اصلاحطلبان از تسخیر دولت و مجلس ناامید شد، بهسوی ایجاد جبهه اپوزیسیون كامل حركت كرد و در این مسیر دست اتحاد به همه نیروهای معارض داد كه علاوهبر دولت اصولگرا نظام اصولگرا را نیز قبول نداشته اند.
نظریه موسوی خوئینی‌ها در پیشبرد طرح تقابل سیاسی تابع یك اصل روشن است: نافرمانیمدنی. این نظریه به ظاهر در دوره دولت خاتمی رایج شد، اما واقعیت این است كه مبدعاین نظریه قبل ازمشاركت تیم «سلامی ها»یی بود كه دور خوئینی ها حلقه زده بودندیعنی همان گروهی كه شالوده مشاركت را ریختند.
اولین بار نیز در همان آغاز دهه هفتاد و با شكست جریان چپ در انتخابات مجلس این تئوری از سوی مرد پردهنشین این جریان مطرح شد و از طریق روزنامه سلام رواج پیدا كرد.
نافرمانی مدنی همان اندیشه ای است كه در نقطه تكاملی به انقلاب های مخملی منجر میشود.
اجزای این نظریه كه امروز به وضوح از سوی مرد در سایه اصلاحطلبان تجویز میشود، بایكوت تحریم، تحصن و سرانجام تقابل خیابانی است. بیسبب نیست كارشناسانی كه در رفتار اصلاحطلبان پس از بیستودوم خرداد تدبر كرده اند، معتقدند كه این رفتارها آبشخوری جزنظریه نافرمانی مدنی دهه هفتاد «حلقه سلامی ها» ندارد.
بسیاری از روش های اعتراضیكه در انتخابات اخیر بهنام موسوی و كروبی علیه شورای نگهبان و نهادهای ناظر و مجریانتخابات ساخته و پرداخته شد، در واقع بازسازی نظریه نافرمانی مدنی است كه لااقل در سه مرحله:بار اول دهه هفتاد در جریان ناكامی نامزدهای مجمع روحانیون در انتخابات مجلسچهارم، بار دوم در میانه دهه هشتاد در جریان شكست اصلاحطلبان درانتخابات مجلس هفتم و بالاخره آخرین بار در بهار وتابستان 1388 به آزمون نهاده شده است.
به این صورت است كه او در هر سه دوره انزوای اصلاحطلبان در نقش ناجی ظاهر میشود.او نظریهاش را در دیدار با شاخه تندرو دانشجویان ارائه میكند. رهنمودهای تشكیلاتی او در این دیدارها حاوی عباراتی است كه به مخاطبانش انرژی نفرت و حس انتقام را تزریق میكند. طرح های عملیاتی او در هر سه مقطع حاوی بالاترین سطح اعتراض نه تنها به دستاندركاران انتخابات كه بلكه به كل حاكمیت است.
از این جهاتویژگی های سیاسی مرد پردهنشین اصلاحطلبان به هیچ یك از سران این جریان شبیه نیست. اغلب سران این جریان به درجاتی از مصالحه و انعطافپذیری در بازی سیاست پایبند بوده اند، اما خوئینی‌ها تنها كسی بوده كه اصل مصالحه و مدارا در قبال حریف را مردود و مذموم شمرده است. به همین اساس، اغلب كارشناسان ظن قریب به یقین دارند كه دو نامزد ناكام اصلاحطلبان در رفتار خویش تابع تئوری مرد پردهنشین اصلاحطلبان بوده و در راستای آن حركت میكنند.
سرسلسله تجدیدنظرطلبان
آنچه از سه دهه حیات جریان چپ پیداست، زندگی سیاسی این لیدر پشت پرده اصلاحطلبان، فراز و نشیب بسیار داشته است.
كمتر چهره سیاسی را میتوان سراغ گرفت كه بهاندازه وی تغییر و تجدیدنظر در اندیشه و رفتار سیاسیاش داشته باشد.
فردی كه از زمان تسخیر لانه جاسوسی در اول دهه شصت پرچم رهبری گروه موسوم به خط امامی‌ها را در دست داشت، در دهه هفتاد اولین چرخش ها را در افكار این جریان صورت میدهد.
روزنامه سلام تحت مدیریت او محمل اصلی این بازنگری درسیاست ها و دیدگاه های انقلابی جریان چپ است و به باور بسیاری از ناظران سیاسی دوعامل عمده در تغییر نگرش او نسبت به حكومت و سیاست مؤثر بوده اند. اول مناصب كلیدی كه دهه شصت در اختیار او بوده و بعد از رحلت امام از دست میدهد و دوم ناكامی طرح هایی كه او و هم قطارانش برای تسخیرجایگاه رهبری پس از امام در سر میپروراندند.
موسوی خوئینی ها كه دبیر مجمع روحانیون مبارز است،عهده‌دار مسئولیت‌های كلیدی در دستگاه قضایی و سیاسی نظام بوده. وی در ابتدای انقلاب عضو مجلس پیشنویس قانون اساسی بود.
همچنین در سال ?? به مدت یك سال ریاست سازمان صداوسیما را بهعهده داشت.در دهه شصت نیز چندین سال عهده‌دار دادستانی كل كشور بود، اما در میان این مناصب، عهدهداری دو منصب دادستانی و تولیت امور حج دو نمونه از اموری استكه كنار گذاشتن او از این دو منصب تأثیری بهسزا در مشی سیاسی وی داشته است.پس از این اتفاقات است كه او بهسمت طراحی تشكیلات حزبی معارض حركت میكند؛ ابتدا در اقدامی سؤالبرانگیز مهدی كروبی را كه تا آن روز به عنوان چهره معتدل جریانچپ سنتی بود از مجمع روحانیون مبارز وادار بهكنارهگیری میكند و در سال ???? رسماً ریاست این نهاد و دبیری مجمع روحانیون مبارز را در دست میگیرد.بسیاری از اصلاحطلبانی كه در دهه هفتاد باب تجدیدنظر در اصول نظام جمهوریاسلامی را گشودند، شاگردان بلافصل او بودند.
در سیاست خارجی این نظریه كه امریكادیگر دشمن نظام نیست برای نخستینبار در روزنامه «سلام» مطرح شد و حتی سردبیر روزنامه با هدایتخود خوئینی‌ها باب دیدار و مذاكره با گروگان سال 1361 خط امامی ها یعنیباری روزن را ترتیب داد. مباحث مربوط به مشروعیت نظام و تز كاهش اختیارات ولایت فقیه نیز اولین بار در همین جریده مطرح شد.
موسوی خوئینی‌ها جزو اولین نفراتی بود كه نظارت استصوابی شورای نگهبان را به چالش كشید.
بنابراین آنچه در این روزها درباره اندیشه‌های ضد‌ولایت فقیه وی مطرحشده، ریشه در عملكرد دو دهه اخیر دبیر مجمع روحانیون دارد؛ چنان كه برخی اعضای این مجمع فاش كرده اند او از فردای رحلت امام علم مخالفت با رهبری را برافراشت و این طرح خویش را از طرق مختلف دنبال كرد؛ روزی در قالب ارائه نظریه شورایی كردن رهبری،روزی دیگر در قالب محدود كردن رهبری به قانون اساسی و بالاخره امروز در چارچوباندیشه بازنگری در قانون اساسی و خارج كردن قوای سه گانه از حیطه اختیارات رهبری.همچنان كه در سال 78 فتنه ای پیچیده را پی ریخت.
پرده های جدید از تناقضات فكری
تجدیدنظر در مبانی اندیشه حكومت اسلامی در دو سال اخیر در حالی از زبان موسوی خوئینی‌ها مطرح شده كه او زمانی خود را مدافع نظام مطلقه فقیه نشان میداد و در دفاع از نظریه امام مبنی بر این كه ولی فقیه واجد همه اختیارات شارع اسلامی است، بیشترین حملات را به چهره های رقیبش انجام داده بود.در مرور كارنامه این لیدر اصلاحطلبان، اكنون فهرستی بلند از تناقضات پیش روی ما قرار دارد. دراین جا فقط به چند مورد برجسته از این تناقضات اشاره میكنیم: او در بهمن 1387 رهنمود میدهد كه باید اختیارات رهبری را محدود كرد. در نشستی دیگر میگوید نمیتوان بهخاطر مصالح نظام از مطالبات سیاسی خویش كوتاه آمد. راه دیگری جز اصلاح ساختار نظام باقی نمیماند و در دیدار با نامزدان اصلاحطلب توصیه میكند تغییر در قانون اساسی را دردستور كار قرار دهند.حال به نظراتی كه وی در دیدار جمعی از یاران خویش قبل از حوادث اخیر بیان كرده نگاه كنیم،میگوید: «از نظر حضرت امام(ره) واجبترین مسئله این است كه نظام حفظ شود تا كشور سرپا بماند. حفظ نظام از اوجب واجبات است، یعنی باید از برخی واجبات و محرمات (اگر لازم باشد) عبوركرد تا نظام حفظ شود.«
او در دیدار زمستان هشتادوهفت در حالی اصولگرایان را به عدول از اصول متهم میكند كه در همان ملاقاتش با دانشجویان به صراحت اذعان میكند كه: «در زیر چتر اصلاحات عدهای بودند كه داعیه اصلاحطلبی داشتند اما اصلاحطلبی را با كنار گذاشتن دین ممكن میدانستند، عدهای میگویند لازم نیست دین را كنار گذاشت، اما نباید در سیاست دخالتش داد، عده دیگری میگویند داخل شدن دین در سیاست اشكالی ندارد، اما به این شكلی كه ا مروزه اتفاق افتاده كار درستی نیست. برخی هم كاملاً چارچوبها را قبول دارند اما به روشها ایراد دارند.در بین اصلاحطلبان هم افرادی بودند كه آقای خاتمی با آنها نسبتی ندارد.«
منبع:فارس
