امان ار درد دندان!
می‌گویند دندان درد یکی از بدترین دردهای دنیاست. حتماً برای شما هم پیش آمده است که دندان تان درد بگیرد، دندان درد در مرحله اول ناشی از بروز یک مشکل دندانی پوسیدگی، ترک خوردن یا بیماری‌های لثه‌ای است.
با وجود این، گاهی اختلالات مفصل فک هم می‌تواند عامل دندان درد شود. شدت درد دندان می‌تواند کم یا زیاد باشد و ممکن است با جویدن، سرما یا گرما شدت بیشتری یابد.
دندان پزشک با معاینه و عکس رادیولوژی به راحتی علت دندان درد را تشخیص می‌دهد. در ادامه 5 دلیل اصلی دندان درد و راه حل‌های آن را برایتان آورده‌ایم.
1 – پوسیدگی دندان
یکی از شایع‌ترین علل دردهای دندان، پوسیدگی است. پوسیدگی دندان یعنی ایجاد حفره‌هایی در لایه‌های خارجی دندان (مینا و عاج). این دو لایه از لایه داخلی دندان آن یعنی عصب محافظت می‌کنند. عروق و اعصاب منتشر به هر دندان در عمق آن جای گرفته‌اند. اسید تولیدشده به وسیله باکتری‌های دهانی عاج و مینا را در خود حل می‌کند و باعث ایجاد پوسیدگی‌های دندانی می‌شود.
پوسیدگی‌های سطحی و کوچک معمولاً دردی ندارند. بنابراین ممکن است از ایجاد آن‌ها با خبر نشویم، اما هرچه پوسیدگی بزرگ‌تر و عمیق‌تر شود، درد بیشتر می‌شود. با پوسیدن لایه های خارجی، ریشه دندان بی محافظ می‌شود و سم باکتریایی و خوراکی‌های سرد، گرم، ترش یا شیرین آن را تحریک می‌کند و به این ترتیب دندان، درد می‌گیرد. عصب دندان بافتی زنده دارد و اگر آسیب‌دیدگی آن شدید باشد، می‌میرد و آبسه پدید می‌آید و گاهی لثه در آن ناحیه تاول کوچکی می‌زند.
درمان:
پوسیدگی‌های کوچک و کم عمق دندانی باید پر شوند، اما برای پوسیدگی‌های بزرگ‌تر که به عصب دندان رسیده‌اند یا دندان‌های عفونی شده دندان پزشک روش عصب کشی (روت کانال یا درمان ریشه) یا کشیدن دندان را انتخاب می‌کنند. در روش عصب کشی، عمق مرده دندان با مواد پرکننده دندان جایگزین می‌شود.
2 – امراض لثه
دومین علت شایع دردهای دندانی، بیماری‌های لثه هستند که طی آن بافت نرم لثه ملتهب و استخوان اطراف دندان از بین می‌رود؛ و متخصصان می‌گویند بیماری‌های لثه به مرور در اثر سمی که باکتری‌های دهان تولید می‌کنند، ایجاد می‌شود.
اولین نشانه این بیماری‌ها، خونریزی بدون درد لثه است. ولی اگر علاوه بر خونریزی، درد هم وجود داشته باشد، یعنی بیماری پیشرفته شده و احتمالاً استخوان‌های اطراف دندان از بین رفته و باکتری‌ها باعث ایجاد کیسه‌های چرکی عمقی در لثه شده‌اند. بیماری‌های پیشرفته لثه می‌توانند باعث شوند فرد دندان خود را از دست بدهد، حتی اگر سالم باشد. بهداشت ضعیف دهان و دندان، سابقه خانوادگی بیماری‌های لثه، مصرف سیگار و ابتلا به دیابت می‌توانند باعث مبتلا شدن به بیماری‌های لثه شوند.
درمان:
درمان بیماری‌های لثه عبارت اند از رعایت بهداشت دهان و دندان، جرم گیری و تراشیدن سطوح ریشه و کورتاژ زیر لثه. تمام این اقدام‌های درمانی با بی حسی موضعی انجام می‌شوند. پس از آن داروهای آنتی‌بیوتیک برای بیمار تجویز می‌شود تا عفونت یا آبسه کاملاً از بین برود.
گاهی لازم است، چند بار جراحی لثه برای بیمار انجام می‌شود. در موارد پیشرفته، اگر استخوان به طور مشخص تحلیل رفته یا دندان لق شده باشد، ممکن است پزشک با روش «اسپلینت» دندان را محکم کند، یعنی آن‌ها را با سیم به هم ببندد تا محکم شوند. اگر دندان‌ها به این درمان هم جواب ندهند، باید از دهان خارج شوند.
3 – حساسیت سطح ریشه دندان
دو سوم انتهایی دندان، ریشه است که در حالت طبیعی داخل استخوان قرار دارد. سموم باکتریایی، باعث تحلیل استخوان و لثه اطراف دندان می‌شوند و سطح ریشه را عریان می‌کنند. ریشه چنین دندان‌هایی نسبت به مواد غذایی گرم، سرد و ترش بسیار حساس می‌شود زیرا دیگر لثه سالمی از آن محافظت نمی‌کند.
درمان:
اگر عریان شدن ریشه در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، می‌توان آن را با ژل‌های موضعی فلوراید یا برخی خمیردندان‌های طبی که حاوی فلوراید و دیگر مواد معدنی هستند، درمان کرد. سطح ریشه دندان این مواد معدنی را جذب می‌کند، تقویت می‌شود و حساسیتش کاهش می‌یابد. حتی ممکن است دندان پزشک ریشه عریان شده را با چسب‌های دندانی بپوشاند. اگر در اثر عریان شدن سطح ریشه، عصب دندان آسیب ببیند یا بمیرد، شاید لازم باشد دندان عصب‌کشی یا کشیده شود.
4– ترک خوردگی دندان
گاز زدن با دندانی که ترک خورده، ممکن است باعث درد شدید در آن ناحیه شود. این ترک‌ها در اثر جویدن، گاز زدن یا شکستن جسمی سخت مثل بیسکویت سفت، آبنبات، یا جویدن سر مداد یا دندان ایجاد شوند. دندان‌پزشک با زدن نوعی رنگ یا تاباندن نوری خاص به دندان، ترک خوردگی را تشخیص می‌دهد.
درمان:
برای درمان ترک دندان باید مراقبت بیشتری از دندان به عمل آورد. به این منظور می‌توان از روکش دائمی طلا یا چینی استفاده کرد. اگر این روش جواب نداد، دندان‌پزشک مجبور می‌شود دندان را عصب‌کشی کند.
5 – اختلال مفصل گیجگاهی فکی
اختلال مفصل گیجگاهی - فکی می‌تواند باعث درد ناحیه گوش و آرواره پایین شود. این مفصل مانند لولا، فک پایین را به جمجمه وصل می‌کند و توانایی جویدن و صحبت به فرد می‌دهد. اختلالات مفصل گیجگاهی فکی ممکن است در اثر ضربه، ورم مفاصل یا خستگی عضلات فکی ناشی از دندان‌قروچه نیز به وجود بیایند. درد مفصل گیجگاهی – فکی همچنین ممکن است پس از جراحی‌های دندان پزشکی مثل جراحی دندان عقل یا فشرده شدن دندان عقل نهفته به ناحیه این مفصل ایجاد شود.
درمان:
برای درمان این اختلال موارد زیر توصیه می‌شود:
1. مصرف داروهای خوراکی ضد التهاب مثل «ایبوپروفن» و «ناپروکسن»
2. کمپرس گرم
3. کاهش استرس
4. خوردن غذاهای مایع و نرم
5. استفاده از محافظ برای پیشگیری از دندان‌قروچه
