تبیان، دستیار زندگی

 چگونه بارش شهابی را رصد كنیماخترشناسان بارشهای شهابی را با روشهای مختلفی همچون رصد مرئی، رادیویی یا تصویربرداری ویدیوئی و حتی با تلسكوپ (در برخی بارشهای كم شمار) بررسی می كنند. با این روشها، تا كنون بیش از 50 بارش شهابی بررسی شده است یكی از رایجترین و كم هزینه ترین روشها، رصد مرئی است، یعنی تماشای مستقیم شهاب ها كه به یكی از علاقه مندی های اصلی منجمان آماتور امروز تبدیل شده است. جدول 1 ، مهمترین بارشهای شهابی سال را مشخص كرده است. بررسی بارشهای شهابی از اوایل قرن نوزدهم میلادی و به ویژه پس از ظهور با شكوه بارش شهابی اسدی در سال 1833 میلادی جنبة علمی به خود گرفت و در دو قرن گذشته نتایج رصدهای آن در مجلات مختلفی به چاپ رسیده است. نخستین پرسش منجمان آماتور برای آغاز رصد بارش های شهابی این است كه چه چیزهایی را باید رصد كنیم؟ چگونه رصد كنیم و رصدهایمان را ثبت كنیم؟ پرسش این پاسخ وابسته به هدف از رصد بارش شهابی است. گاهی رصدگر با وجود آنكه دلباختة زیبائیهای آسمان شب است اما فقط به منظور تماشای این پدیده چشم به آسمان دوخته است. او از دیدن هر تیر شهاب لذتی بی اندازه می برد. اما رصدگر دیگری قصد دارد در كنار این شوق زیبا، كار عملی انجام دهد. در این حالت باید در ثبت مواردی از بارش شهابی كوشش كند تا گزارش او كاربرد علمی داشته باشد. هر شهابی كه درآسمان ظاهر می شود، دارای مشخصاتی است كه لازم است ابتدا با آنها آشنا شویم :قدر : شهاب ها هم مانند ستاره ها درخشندگی متفاوتی دارند كه با مقیاس قدر بیان می شود. قدر شهاب بیانگر روشنایی آن در هنگام اوج درخشش است. قدر شهاب را به كمك مقایسه درخشندگیش با ستاره ها می توان تعیین كرد كه البته این كار تفریبی است و با تمرین و تجربه می توان دقت آن را بالا برد (جدول شماره 2).البته ارتفاع ظهور شهاب و در نتیجه اثر جو زمین موجب افت درخشندگی شهاب می شود. در صورتی كه ارتفاع شهاب بیش از ْ65 از افق باشد. این اثر محسوس نیست. ولی در ارتفاع ْ45 درجه یا ْ65 این افت نورانیت به اندازه 5/0 واحد قدر است و با كاهش ارتفاع شهاب در آسمان این اثر بیشتر می شود. بطوری كه افت درخشندگی در ارتفاعی حدود ْ15 به سه واحد قدر می رسد باید به نوعی در ثبت اطلاعات در نظر گرفته و تصحیح شود. طول رد: برخی از شهاب ها ردی بلند و برخی دیگر ردی كوتاه دارند. طول ظاهری مسیری كه یك شهاب طی می كند «طول رد »گفته می شود و بر حسب درجه بیان می شود. برای اندازه گیری این كمیت می توان از همان مقیاس های رایج زاویه سنجی استفاده كرد. رنگ: شهاب ها رنگهای مختلفی دارند. وقتی جسم سازندة شهاب (شهابواره) وارد جو می شود، بابرخورد به مولكول های گاز، می سوزد و گرمای آن موجب یونیزه شدن گازهای اطراف می شود. رنگ شهاب نشان دهندة رنگ عنصری است كه بیش از همه یونیزه شده است. به عنوان مثال رنگ سبز نشان دهندة اكسیژن جو، رنگ آبی مربوط به نیتروژن جو و رنگ زرد مربوط به سدیم مجود در شهابواره است. اگر هم سرعت شهاب بسیار زیاد باشد معمولاً به رنگ سفید دیده می شود. مدت دوام: درخشش شهاب ها ناپایدار است و به سرعت خاموش می شود. شما فقط می توانید شهاب ها را بر حسب مدت دوامشان به چند دسته سریع ، متوسط و كند تقسیم كنید. البته به كمك روشی در عكاسی از شهاب ها می توان مدت دوام آنها را تعیین كرد. روش كار به این صورت است كه پنكه ای كوچك را در جلوی عدسی دوربین عكاسی نصب می كنیم و عكاسی بلند مدت را آغاز می كنیم. به دلیل حركت متناوب پرة پنكه از جلو دریچه دوربین در صورتی كه شهابی از میدان دید دوربین بگذرد ، تصویر شهاب در آن یك خط پیوسته نخواهد بود و تصویر منقطع است. با شمارش تعداد برش های رد شهاب و آگاهی از تعداد دور موتور پنكه در ثانیه می توان مدت دوام شهاب را تعیین كرد.دود: بعضی از شهاب ها پس از خاموشی ، از خود در آسمان رد دود مانندی به جا می گذارند. دود آذر گویها ، یعنی شهاب های پرنورتر از سیاره زهره تا چند دقیقه درآسمان دیده می شود. اما سرانجام بر اثر جابجایی لایه های جوی ، پخش و ناپدید می شود. سرعت ساعتی سمت الرأسی : مهمترین مشخصة هر بارش ، تعداد شهاب های آن است. بارش های شهابی هر سال در زمان مشخصی روی می دهند. در دوره ای چند روزه ، هنگامی كه زمین از مدار دنباله دار مزبور می گذرد ، تعداد شهاب ها به میزان قابل توجهی افزایش و سپس كاهش می یابد. بیشترین تعداد شهاب های هر بارش را با كمیتی به نام «سرعت ساعتی سمت الرأسی» (ZHR) بیان می كنند. ZHR تعداد شهاب های قابل مشاهده برای یك نفر در مدت یك ساعت و در شرایط مناسب است. یعنی در شرایطی كه كانون بارش در سمت الرأس (بالاترین نقطه در آسمان) و آسمان كاملاً صاف و تاریك باشد. منظور از آسمان تاریك ، آسمانی با حد قدر 5/6+ است

سلام

ممنون جناب leeee گرامی، مطالب جالبی بود.

اگر امکانش هست من بعد مطالب رو بیشتر از 10 خط در هر پست نزارین، و باقیش رو در پست های بعدی بنویسین.

مثلا بحث رو ایجاد کنین و مقداری از مطالب رو بنویسین، بعدش تو پاسخ به بحث ادامه بدین، اینطوری سبک تر میشه و سریعتر باز میشه صفحه.