محرك هایی برای لمس كردن و گرفتن
كودكان از همان بدو تولد با استفاده از حس لامسه شروع به درك دنیای اطرافشان می كنند، اما تا حدود سه ماهگی قادر به گرفتن و نگه داشتن نیستند. برداشتن اجسام مختلف، در دست گرفتن و دوباره به زمین گذاشتن آنها، مهارت پیچیده ای است كه كودك تقریباً تمام یك سال اول زندگی اش را صرف آنها می كند كه در طی آن عضلاتش تقویت می شوند و قدرت بینایی و قدرت تطابق بین چشمان و دستانش پیشرفت می كند.
كودك پیش از آنكه بتواند چیزی را در دست بگیرد از قاپ زدن آن لذت می برد. اشیاء رنگی و صدادار را بالای تخت كودك بیاویزید، در ابتدا دست كودك تصادفی به اجسام می خورد اما وقتی متوجه حركت آنها شد، رفته رفته می فهمد كه بین آنچه كه می بیند و آنچه كه دستانش انجام می دهد ارتباطی وجود دارد و شروع می كند به اینكه عمدی و آگاهانه دستش را به طرف شیء دراز كند. این كار نه تنها در كودك باعث تطابق بیشتر دست ها و چشم ها می شود، بلكه با این كار احساس می كند منفعل نیست و می فهمد كه اعمالش بر محیط اطراف اثر می گذارد.
ماساژ دادن در كودكان نیز مانند بزرگسالان احساس لذت جسمانی و عاطفی به وجود می آورد. بهتر است كودك را لخت كنید و در اتاقی گرم او را ماساژ دهید. حتی می توانید هنگامی كه كودك در آغوشتان هست یا روی پایتان نشسته است، بعضی از قسمتهای بدنش را ماساژ دهید.
ممكن است كودك از چنگ زدن به لباس شما لذت ببرد چون بوی شما را می دهد. این نوع آرامش دهنده ها را اجسام موقتی می نامند و كارشناسان علاقة كودك به آن را كاملاً طبیعی می دانند چون به كودك كمك می كند تا راحت تر بتواند گذار روانی از وابستگی مطلق به كسانی كه مراقبش هستند تا رسیدن به استقلال را طی كند.
با پیشرفت مهارت های دست كودك، اشیاء سنگین تر و بزرگتری در اختیارش قرار دهید تا مجبور شود آنها را با هر دو دستش بگیرد.
چیزهایی به كودك بدهید كه سوراخ داشته باشد تا بتواند انگشتانش را در آن وارد كند. یا اینكه بتواند دست و پایش را در آن داخل كند ( النگو، مچ بند ، لولة نوار چسب).
جسم دومی را به دستش بدهید تا كم كم یاد بگیرد موقع گرفتن جسم دوم، شیء اول را نیندازد بلكه هر كدام را در یكی از دستانش بگیرد و نهایتاً هر دو را در یك دست نگه دارد.
زمان غذا خوردن فرصت مناسبی برای تمرین مهارتهای دستی است. غذا خوردن با دست و ریخت و پاش های حین آن، اولین بازی های خلاقانة كودك به حساب می آید.
اكثر كودكان تا ده ماهگی نمی توانند اشیاء را عمدی و آگاهانه رها كنند. بهترین راه برای كمك به كودك این است كه دستانتان را زیر جسمی كه او در دست گرفته است نگه دارید تا آن كه او احساس كند آن جسم بر سطح صافی قرار گرفته است. همین كه كودك موضوع را درك كرد، می توانید بازی " بگیر و بده" را با او شروع كنید. از او بخواهید آنچه را در دست دارد بدهد و پیش از آن كه دوباره آن را به او برگردانید، كار جالبی با آن انجام دهید تا آن كه ترغیب شود جسم را رها كند.
وقتی كودك بفهمد كه می تواند اجسام را رها كند، انداختن اجسام بهترین سرگرمی او خواهد شد. كودكان برای اذیت كردن اجسام را نمی اندازند، بلكه از آن جا كه مهارت جدیدی را تمرین می كنند، كنجكاوند تا ببینند بر سر اجسامی كه رها می كنند چه می آید و بالاخره از جنبة اجتماعی بازی نیز لذت می برند، یعنی اینكه شما باید دوباره به آنها باز گردانید.
وقتی از برداشتن اجسام خسته شدید، می توانید یكی از اسباب بازی های مورد علاقة كودك را به انتهای ریسمانی ببندید و سر دیگر آن را به صندلی یا كالسكة كودك گره بزنید و سعی كنید به كودك نشان دهید وقتی اسباب بازی را به زمین انداخت، چگونه می تواند آن را دوباره بالا بكشد.
پر كردن و خالی كردن، حول و حوش اولین جشن تولد معمولاً سرگرمی اصلی كودك خواهد بود. ظرف هایی در اندازه های مختلف فراهم آورید و اشیای متنوعی در اندازه های متفاوت و مناسب ( مانند بلوكهای بازی، هویچ، گیرة لباس، پارچه و... ) در آنها قرار دهید تا كودك آنها را خالی و دوباره پر كند. كودك از خالی كردن سبد خرید و كابینت آشپزخانه و نیز لذت می برد. بهتر است حداقل كابینت را طوری بچینید كه كودك اجازه داشته باشد در حالی كه شما مشغول كار هستید آن را خالی و دوباره پر كند.
همین كه كودك رها كردن اجسام را یاد گرفت، می توانید بازی های مقدماتی با توپ را با او شروع كنید. در ابتدا او را روی زمین بنشانید، طوری كه پاهایش باز باشد و توپ را به آرامی به میان پاهای او بیاندازید. حتی اگر آن را به طرف شما نیندازد، سعی می كند آهسته با دست به توپ ضربه بزند
تهیه و تنظیم مطلب: لیلا سلیانی
مشاور مرکز پایش رشد و تحول آفتاب
