تبیان، دستیار زندگی

والدین ضمن این که مقداری از خصایص خود را به فرزندانشان بطور موروثی منتقل می کنند، باید بکوشند شخصیت آنها را طوری شکل دهند که آنان به آسودگی با محیط اطراف و مردم اجتماع خویش سازگاری بیابند و در زندگی روزمره خود دچار مشکلات اساسی نباشند؛ البته این موضوع حائز اهمیت است که از یک پدر و مادر دارای شخصیت متعادل اجتماعی انتظار می رود فرزند را از مراحل اولیه تولدش چنان پرورش دهند که در تمام مراحل زندگی دارای شخصیتی انسانی و روحیه متعادل روانی باشد. ما در این مطلب نیز به مواردی که می تواند در رشد و تکوین شخصیت کودک تاثیر بگذارد اشاره می کنیم، امید است مفید واقع شود.

****

شخصیت از دیدگاه علم روان شناسی به این شکل تعریف شده است؛ شخصیت عبارت است از کل خصوصیات انسان، پس همه افراد در هر سن و موقعیتی دارای شخصیت هستند. به گفته پاره ای از روان شناسان شخصیت از ابتدای تولد تا خاتمه عمر در حال شکل گرفتن و تکامل است و به همین دلیل، هیچ گاه نمی توان از آن بعنوان حالتی ثابت و غیرقابل تغییر سخن گفت، در رشد و تکامل شخصیت کودک، عوامل زیادی موثرند و میزان تاثیر این عوامل به میزان توانایی کودک به درک اهمیت این عوامل در ارتباط آنها با خودش بستگی دارد.

رشد شخصیت در کودک از 2 سالگی به بعد آغاز می شود. در ماههای اولیه زندگی یک طفل، رشد چشمگیر شخصیتی او قابل توجه است، البته این سرعت رشد در کودکان مختلف متفاوت است.

• 
  

  وفا به عهد کودک

  
  

کودک به دلیل آن که تمام خواسته های خود را از طریق والدین قابل تحقق می داند و اتکای شدید به آنان دارد، پس اعتماد و توکل او بر پدر و مادر خواهد بود. یکی از عواملی که می تواند این اعتماد را پیوسته حفظ کند و مایه قوت شخصیت و ثبات کودک باشد این است که در عهد و پیمان خود با کودکان ( حتی سخنی که می دانند ) وفادار باشند و هیچگاه با فرزند خلف وعده نکنند و رفتارشان، خلاف گفتارشان نباشد.

• 
  

  آشنایی کودک با سختی ها

  
  

امام موسی بن جعفر(ع) فرموده است: " بهتر است طفل در کودکی با سختی و مشکلات اجتناب ناپذیر حیات که غرامت زندگی هستند، روبه رو شود تا بردبار و صبور بار آید و در جوانی و بزرگسالی اهل استقامت باشد." دانشمند بزرگ اسلامی خواجه نصیرالدین طوسی می گوید: " باید کودک را به سختی ها معتاد کرد، از جامه نرم و اسباب راحتی باز داشت، خواب بسیار را اجازه نداد. چون مشکلات زندگی فکرشان را قوی می سازد. بعلاوه لذتی که از حل مشکل عاید ایشان می شود، بالاترین لذت هاست."

• 
  

  بوسیدن کودک

  
  

بوسه از مهم ترین نشانه های ابراز علاقه و محبت به کودک است. "بوسه" هم نشان می دهد که والدین درباره فرزندان خود مهربان و دلسوز هستند و فرزندان را از این علاقه و محبت پدر و مادر، آگاه و خشنود می سازد و هم درخت مهر را در وجود کودکان ریشه دار می کند.

• 
  

  رفتار کودکانه با کودک

  
  

در ارتباط با کودک باید همچون خود او، با او رفتار کند و مانند خودش با او حرف بزنند، زیرا کودک با کودکان یا انسان های کودک نما بهتر انس می گیرد و همراه می شود.

• احترام فرزند

با فرزند باید رفتاری مودبانه داشته باشیم و او را اکرام و احترام کنیم. فرزند نباید در خانواده خویش تحقیر و مورد بی احترامی واقع شود. تا آن که شخصیتش بطور سالم شکل گیرد. رسول خدا (ص) می فرماید؛ " به فرزندان خود شخصیت داده آداب نیکو را در آنان پرورش دهید. "

• 
  

  سلام کردن به کودک

  
  

کودک در عین حال که کودک است و بازیگوش، اما احترام و توجه را مدنظر دارد و سلام کردن دیگران را به خود با دیده احترام می نگرد. پیامبر خدا (ص) می فرمود: 5 چیز است که تا لحظه مرگ آن را ترک نمی کنم... یکی از آنها سلام گفتن بر کودکان است. در انجام این رفتار مراقبت دارم تا بعد از من به صورت یک سنت میان مسلمین بماند که بدان عمل کنند. "