بیشتر مشكلات و بیماریهایی كه در ماه رمضان گریبان روزهداران را میگیرد، ناشی از تغذیه ناصحیح هنگام افطار و سحر است. پزشكان توصیه میكنند انتخاب نوع مایعات هنگام افطار میتواند ما را برای یك روزهداری نشاطانگیز و سالم كمك كند. در ساعات افطار آب مورد نیاز بدن را از 3 طریق تامین كنید. مصرف آب و مایعاتی چون شیر، دوغ كمچرب، آبمیوه تازه، شربت كمشیرین آبلیمو یا خاكشیر و چای كمرنگ را در اولویت قرار دهید. مصرف غذاهای آبدار مانند انواع سوپ جو، آش دوغ، آش ماست، انواع خورش سبزی و خوراكهای آبدار كمنمك را در ساعات میان افطار تا سحر بگنجانید و از مصرف میوه و سبزیجات غافل نشوید.
بهترین دما برای آب و نوشیدنیها بین 5 تا 6 درجه سانتیگراد است. گرچه با نوشیدن آب یخ خصوصا در شروع افطار لحظهای احساس فوقالعاده پیدا خواهید كرد، ولی عطش شما برطرف نخواهد شد و حتی تشنگی شما بیشتر هم میشود، اما علت چیست؟ دمای بدن با نوشیدن آب یخ به كمتر از دمای طبیعی یعنی كمتر از 37 درجه سانتیگراد میرسد بنابراین برای آن كه بدن به دمای طبیعی بازگردد مجدد خود را گرم كرده و شما دچار آشفتگی، عطش و مصرف دوباره آب خواهید شد. حال اگر شما به نوشیدن پیاپی آب ادامه دهید معده شما بیش از اندازه حجیم و همین عامل میتواند سبب سنگینی معده و مشكلات گوارشی شود. از طرف دیگر كلیهها نیز تحت فشار مضاعفی قرار گرفته و ممكن است مسمومیت ناشی از مصرف آب زیاد عارض شود.
وسط غذا آب نخورید
مصرف آب یا مایعاتی چون دوغ یا نوشابه در وسط غذا میتواند با رقیق كردن اسید معده كارایی این عضو را دچار اختلال كرده و غذا هضم نشده از معده تخلیه شود. این غذا به دلیل آبكی بودن توقف كوتاهی در رودهها داشته و جذب مواد مغذی به خوبی انجام نخواهد گرفت. از سوی دیگر مصرف آب در میان غذا میتواند معده را حجیم و تمایل فرد را به مصرف غذا كاهش داده و فرد را در ساعات روزهداری دچار گرسنگی شدید سازد. نكته دیگر آن كه اگر معده از غذای آبكی پر شود احتمال برگشت غذا از معده به مری زیاد شده و فرد دچار سوزش سر دل یا همان ریفلاكس معده میشود. بنابراین بهتر است آب را قبل از غذا یا مدتی بعد از غذا بنوشید.
از مصرف غذاهای تند و محرك بپرهیزید
غذاهای تندی كه حاوی فلفل و دیگر ادویهجات هستند به دلیل طبع گرم و عرقزا بودن میتوانند خون را به سطح بدن هدایت كرده و باعث تعریق و دفع بیشتر آب خصوصا در ساعات روزهداری شوند. از طرفی به دلیل آن كه همراه با عرق، عناصری چون سدیم و برخی مواد ضروری بدن دفع میشود، اختلال قابل توجهی در تعادل آب و املاح بدن ایجاد خواهد شد. بنابراین از مصرف غذاهای حاوی ادویهجات تند و همچنین نوشیدنیهای محرك مانند چای دارچین، چای هل و نوشابههای كولادار و برخی جوشاندههای گیاهی خصوصا در زمان سحر خودداری كنید.
در ضمن اگر دریافت آب بیش از نیاز بدن باشد بر مقدار آب میانبافتی افزوده شده و اندامها دچار تورم میشوند. این حالت معمولا در مصرفكنندگان داروهای كورتونی، خانمهای باردار، بیماران كلیوی یا كسانی كه غذاهای شور میخورند بیشتر دیده میشود، بنابراین بهتر است برای خوردن سحری كمی زودتر از خواب بیدار شده و در فواصل معینی از مایعات، میوه و سبزیجات فیبری آبدار یا غذاهای نشاستهای چون برنج، نان و ماكارونی استفاده كنید. این تركیبات میتوانند مانند یك اسفنج تا حدودی آب را در خود ذخیره و بتدریج به بدن برسانند.
نوشیدنیهای مفید را انتخاب كنید
شیر و عسل: مصرف این نوشیدنی در زمان افطار میتواند ضعف، خستگی و بیحالی شما را به سرعت رفع و مواد مغذی زیادی را به بدنتان برساند. بهتر است این نوشیدنی را به صورت خانگی تهیه و از افزودن موم عسل به آن خودداری كنید. زیرا موم جذب ریزمغذیهایی چون كلسیم شیر را كاهش میدهد. عسل با قند و شكر كالری یكسانی دارد، پس در مصرف آن محتاط باشید.
شیر و آبمیوه: این نوشیدنی تركیبی میتواند تا حدودی آهن و كلسیم بدن را تامین كند. از همه مهمتر به دلیل آن كه میوهها سرشار از ویتامین C هستند میتوانند قدرت جذب این دو عنصر را در بدن افزایش دهند. این نوشیدنی را در خانه تهیه و مصرف آبمیوههای صنعتی را به حداقل برسانید.
شیر و قهوه: برخی افراد به دلیل طعم ناخوشایند شیر آن را با چای، قهوه، كاكائو و... مخلوط میكنند، اما باید بدانید كه این مواد به دلیل اگزالات بالایی كه دارند بر اثر تركیب با شیر مانع جذب كلسیم شیرشده و احتمال دارد كار كلیه را مضاعف كند. بنابراین نوشیدن شیر ساده را خصوصا در این ماه كه فاصله میان افطار تا سحر كوتاه و مصرف لبنیات به حداقل میرسد در اولویت قرار دهید.
شكلات داغ (هاتچاكلت): این روزها شاهد نسل جدید یك نوشیدنی صنعتی به نام شكلات داغ در سفره افطار هستیم. این نوشیدنی بسیار شیرین و یبوستآور بوده و برای افرادی كه مشكل معده دارند و مدام ترش میكنند مناسب نیست. این نوشیدنی قدری اعتیادآور بوده و اگر به طور مداوم مصرف نشود فرد را دچار خستگی و بیحالی میكند.
چای و آبلیمو: مقدار كم آبلیمو میتواند میزان مواد آنتی اكسیدان چای را افزایش داده و برای تخریب رادیكالهای مضر بدن مناسب باشد، اما مصرف بیش از حد آبلیمو طعم چای را عوض كرده و در جذب آنتیاكسیدانهای چای اختلال ایجاد خواهد كرد و با افزایش میزان ادرار، كمآبی بدن را در ساعات روزهداری تشدید میكند.
شربت سكنجبین: این شربت را در زمان افطار بنوشید. شربت سكنجبین اگر با یخ و خیار رنده شده مخلوط شود بلافاصله تشنگی را رفع و التهاب ناشی از گرما را كاهش میدهد. این شربت در بریدن صفرا شهرت فراوانی داشته و باید كم شكر تهیه شود.
شربت خاكشیر و تخم شربتی: این شربت را در زمان سحر بنوشید. دانههای خاكشیر و تخم شربتی وقتی در مجاورت آب قرار گیرند میتوانند چندین برابر وزن خود آب جذب كرده و متورم شوند. در نتیجه وقتی بدن در ساعات روزهداری به تعریق افتد بدن از ذخیره آب آنها استفاده میكند. این شربتها طبع خنكی داشته و از سرگیجه، سردرد، بیحالی و تهوع ناشی از روزه میكاهد. بهترین نوشیدنی برای شروع افطار یك لیوان آب ولرم با 2 تا 3 عدد خرماست.
منبع:روزنامه جام جم