مضامین مشترک زیارت با دیگر زیارات اهل بیت
آنچه تاکنون مطرح شد، اقامه شواهد صدور زیارت با توجه به ملحقات خود زیارت ـ نظیر سند، راوی، مصدر اولیه نقل زیارت و مشخص کردن مصداق آل یاسین ـ بود؛ اما دلایل دیگری نیز میتوان آورد که نوعاً برون متنی میباشند؛ از جمله کشف مضامین مشترک بین زیارت آل یاسین با دیگر زیارات. با توجه به یکی بودن حقیقت نوری و وجود ملکوتی اهل بیت علیهم السلام در مرحله ثبوتی و کثرت ایشان در مرحله اثباتی، (ویس كرمی، 1382: ص25). و همسانی و هماهنگی کلام اولین و آخرین ایشان زیارت آل یاسین با دیگر زیارات صادره از معصومان علیهم السلام اشتراکاتی دارد. بر همین اساس اگر فقرات زیارت آل یس را در تقسیم بندی زیر جای دهیم، مشابهت های زیارت با سایر زیارات مشخص میشود:
الف. سلام: زیارت، تخاطب میان زائر و مزور است و براساس تعالیم اهل بیت علیهم السلام و تادیب رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم جایگاه سلام، در ابتدای سخن است. «قَدْ أَدَّبَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم بِقَوْلِهِ السَّلَامُ قَبْلَ الْکلَام» (راوندی، 1407: ص23: مجلسی، 1403: ج90، ص313؛ نوری، 1408: ج5، ص214). زیارت نیز که مدرسه آموختن و تخلق به اخلاق الهی است، با این ادب آغاز میشود. «سلام علی آل یس».
ب. باب الله: از صفات حضرت ولی عصر علیه السلامدر زیارت، باب الله است. در دیگر زیارات نیز این وصف برای سایر معصومان ذكر شده است؛ از جمله:
زیارت امیر المؤمنین علیه السلام: «أشهد أنک جنب الله و أنک باب الله». (ابن قولویه، 1356: ص44، صدوق، 1400: ج3، ص508)
زیارت امام حسین علیه السلام…: «یا امین الله و حجة الله و باب الله.» (كفعمی، 1405: ص501).
زیارت حضرت ولی عصر علیه السلامدر شب نیمه شعبان: «السلام علیک یا باب الله الذی لا یؤتى إلا منه.» (كفعمی، 1418: ص495؛ شهید اول، 1410: ص204)
ج. دیّان: از دیگر خطابها در زیارت امام زمان «دیّان» است. در دیگر زیارات میگوییم:
زیارت امیر المومنین علی علیه السلام: «السَّلَامُ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَبْدِک وَ أَخِی رَسُولِک… وَ دَیانَ الدِّینِ بِعَدْلِک» (ابن قولویه، 1356: ص201)
زیارت امام رضا علیه السلام: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِی بْنِ الْحُسَینِ [سَیدِ الْعَابِدِینَ] عَبْدِک… وَ دَیانِ الدِّینِ بِعَدْلِک.» (همو: ص311).
د. بقیة الله؛ در آل یاسین و سایر زیارات اهل بیت علیهم السلام عرضه میداریم:
زیارت امیر المومنین علیه السلام: «السَّلَامُ عَلَیکمْ یا بَقِیةَ اللَّهِ وَ خِیرَتَهُ.» (ابن مشهدی، 1419: ص248).
زیارت جامعه ائمه علیهم السلام : «وَ أَهْلِ الذِّکرِ… وَ بَقِیةِ اللَّهِ وَ خِیرَتِهِ». (همو: ص526)
زیارت حضرت ولی عصر علیه السلام: «السَّلَامُ عَلَیک یا بَقِیةَ اللَّهِ مِنَ الصَّفْوَةِ الْمُنْتَجَبِینَ» (همو: ص586)
ه. اقامه نماز: سلام به امام زمان علیه السلام در حال نماز از فرازهایی است که با شهادت به اقامه نماز در دیگر زیارات، همخوانی دارد:
زیارت امیر المؤمنین علیه السلام: «أشهد أنّک قد أقمت الصّلاة»؛ (صدوق، 1400: ج3، ص 505).
زیارت امام حسین علیه السلام: «أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ، وَ آتَیتَ الزَّکاةَ، وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ…» (ابن مشهدی، 1419: ص463).
زیارت جامعه ائمه علیهم السلام: «أَشْهَدُ أَنَّ الْجِهَادَ مَعَک جِهَادٌ… أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَیتَ الزَّکاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ.» (ابن قولویه، 1356: ص317).
دیگر فرازهای زیارت، از جمله «تالی کتاب الله»، اعتقاد به رجعت، اقرار به حجت الهی بودن امامان علیهم السلام نیز از سایر متون زیارات قابل دستیابی است که از پرداختن به آنها خودداری میکنیم.همچنین اعتبار زیارت با عرضه مفاد آن به قرآن کریم قابل اثبات است که در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت.