تبیان، دستیار زندگی

سال و فال و مال و حال و اصل و نسل و تخت و بخت

بادت اندر شهریاری برقرار و بر دوام

سال خرم فال نیکو مال وافر حال خوش

اصل ثابت نسل باقی تخت عالی بخت رام

دوستان عزیز انجمن واژه ی «گل» در ادبیات ما بسیار بکار رفته است بیایید با اشعاری که از این واژه استفاده شده است بیشتر آشنا شویم.

باغ در ایام بهاران خوش است

موسم گل با رخ یاران خوشست

چون گل نوروز کند نافه باز

نرگس سرمست در آید به ناز

سبزه برآرد خط عاشق فریب

از دل بیننده رباید شکیب

برگ شود بر گل نسرین فراخ

آب چکد ز ابر بر اندام شاخ

سرو تر اندام ز لطف صبا

از خز بی‌تار بپوشد قبا

تازه شود لاله چو رخسار دوست

غنچهٔ نوخیز نگنجد به پوست

بر رخ گل غازه کند لاله زار

جلوه‌کنان دست برآرد چنار

از خط سنبل که معنبر شود

خاک چمن غالیهٔ‌تر شود

ابر بگرید به رخ بوستان

باغ بخندد چو لب دوستان

تا بنهد بر جگر لاله داغ

گل همه از باد فروزد چراغ

بط ز ترانه که برود آورد

فاختگان را به سرود آورد

گر چه کند مرغ ز مستی خروش

نیز نهد بر سر گل پا به هوش

با ز چو گل رخت بریزد ز خار

خنده فراموش کند لاله‌زار

باغ دهد حله رنگین به باد

غنچه ببندد لب شیرن کشاد

سرو سرافراشته پست اوفتد

در ورق لاله شکست اوفتد

نافه شکوفه ندهد بوی مشک

پر شکند فاخته از شاخ خشک

مرغ خورد بر گل نسرین دریغ

باد بیارد به سر سبزه تیغ

نسترن از شاخ درافتد نگون

خشک شود در جگر لاله خون

سرد شود چشمه چو افسردگان

زرد شود سبزه چو گل خوردگان

شاخ بنفشه که ز جا بر شود

کز دمهٔ دیده عبهر شود

برهنه گردد چمن حله پوش

شاخ دهد مژده به هیزم فروش

خنجر سوسن چو فتد بر زمین

سایه ببر ز سر یاسمین

ابر نیارد گهری از سپهر

خار نخارد سر نسرین به مهر

عهد جوانی که بهار تن است

نسبتش اینک هم ازین گلشن است

تا بود اسباب جوانی به تن

روی چو گل باشد و تن چون سمن

تازه بود مجلس یاران به تو

جلوه کند صف سواران به تو

شیفتگان دیده به رویت نهند

رخت هوس بر سر کویت نهند

نکهت گیسو چو نسیم سحر

رنگ بناگوش چو نسرین تر

نرگس تو باده نداند گناه

غنچهٔ تو خنده ندارد نگاه

تاب دهد چهره ز برنایست

میل کند سینه به رعناییست

دیده سوی فتنه پرستی کشد

دل همه در شوخی و مستی کشد

ناز کنی ناز کشندت به جان

دل طلبی نیز دهندت روان

روز چه جویی به شبت آن رسد

تا شب تو نیز به پایان رسد

نوبت پیری چو زند کوس درد

دل شود از خوش دلی و عیش سرد

گونهٔ رخسار به زردی زند

آتش معده دم سردی زند

موی سپید از اجل آرد پیام

پش خم از مرگ رساند سلام

در تن و اندام در اید شکست

لرزه کند پای ز سستی چو دست

چشم شود منزوی از خانها

رخته شود رستهٔ دندانها

قوت دل بشکند و زور تن

پوست جدا گردد چون پیرهن

چنگ صفت رگ جهد از پشت پیر

تار بخندد چو کهن شد صریر

عشق بتان بار بریزد ز دوش

دیگ هوس باز نشیند ز جوش

تیره شود مشعلهٔ نور عین

دل به مصلا کشد از کعبتین

خشک شود عمده با زو چو کلک

سست شود مهرهٔ گردن ز سلک

کند شود باد هوا را سنان

میل ز معشوق بتابد عنان

از می و گلزار فراغ اوفتد

زهد ضروری به دماغ اوفتد

بر همه این دو دمادم رسد

از همه بگذشته به ما هم رسد

آن که ایام جوانی گذشت

عمر بدان گونه که دانی گذشت

تیر قدی بر سر پیری نژند

گفت به بازی که کمانت به چند

گفت مکن نرخ تهی مایگان

رو که هم اکنون رسدت رایگان

عهد بهار از گل شبگیر پرس

ذوق جوانی ز دل پیر پرس

پیر شناسد که جوانی چه بود

تا نرود از تو ندانی چه بود

فارغی از قدر جوانی که چیست

تا نشوی پیر ندانی که چیست

امیر خسرو دهلوی

به نام آنکه جان را زندگی داد

طبیعت را به جان پایندگی داد

خداوندیکه حکمت بخش خاکست

کمینه بخشش او جان پاکست

دو کون از صنع او یک گل به باغی

ز ملکش نه فلک یک شب چراغی

رموز آموز عقل نکته پیوند

شناسائی ده جان خردمند

بصارت بخش چشم پیش بینان

تمنای درون شب نشینان

جواهر بند ناهید از ثریا

چراغ افروز در قعر دریا

بشگفت گل در بوستان آن غنچهٔ خندان کجا؟

شد وقت عیش دوستان آن لاله و ریحان کجا؟

هر بار کو در خنده شد چون من هزارش بنده شد

صد مرده زان لب زنده شد درد مرا درمان کجا؟

گویند ترک غم بگو تدبیر سامانی بجو

درمانده را تدبیر کو دیوانه را سامان کجا؟

از بخت روزی باطرب خضر آب خورد و شست لب

جویان سکندر در طلب تا چشمهٔ حیوان کجا؟

می‌گفت با من هر زمان گر جان دهی با من امان

من می برم فرمان بجان آن یار بی فرمان کجا؟

گفتم : تویی اندر تنم ما هست جان روشنم

گفتی که : آری آن منم اگر آن تویی پس جان کجا؟

گفتی صبوری پیش کن مسکینی از حد بیش کن

زینم از آن خویش کن من کردم این و آن کجا؟

پیدا گرت بعد از مهی درکوی ما باشد رهی

از نوک مژگان گه گهی آن پرسش پنهان کجا؟

زین پیش با تو هر زمان می‌بودمی از هم‌دمان

خسرو نه هست آخر همان ؟ آن عهد و آن پیمان کجا؟