تبیان، دستیار زندگی

منبع:http://varzesh.tarlog.com/post/1046/ نوشته : محمد تازه عصاره

تاریخچه دو و میدانی

در سال ۱۳۱۳ با همت شادروان استاد احمد ایزدپناه و با انجام مسابقاتى در بعضى از رشته‌هاى دو و میدانى سرآغاز بوجودآمدن تشکیلاتى در این ورزش مادر و جذاب فراهم گشت پس مى‌توان نامبرده را بنیانگزار دو و میدانى ایران دانست.  

 درسال ۱۳۱۵ مطابق ۱۹۳۶ میلادى فدراسیون دو و میدانى ایران تأسیس شد.  

درسال ۱۹۳۶ میلادى یک گروه ورزشى از ایران به المپیک برلین اعزام شد و در همین سال تهران به عضویت فدراسیون دو و میدانى آماتورى بین‌المللى درآمد.  

 ریاست اولین دوره فدراسیون دو و میدانى کشورمان را آقاى محمد ذوالفقارى در سال ۱۳۲۵ بعهده داشت که تاسال ۱۳۳۱ این سمت به عهده نامبرده بود و دبیر ایشان شادروان احمد ایزدپناه بود.  

 در حال‌حاضر رئیس فدراسیون دو و میدانى جمهورى ‌اسلامى ‌ایران را جناب آقاى على کفاشیان عهده‌دار هستند. خاطرنشان مى‌سازد که اسامى تمام رؤسا و دبیران فدراسیون از آغاز تاکنون ضمیمه این تاریخچه است.  

 ضمناً اولین دوره مسابقات در سال ۱۳۱۸ و در ۱۰ ماده انجام گردید مواد فوق شامل:  

 ۱۰۰ متر- ۲۰۰ متر- ۴۰۰ متر- ۸۰۰ متر- ۱۵۰۰ متر- ۵۰۰۰ متر- ۱۰۰ضربدر ۴ امدادی- پرش ارتفاع- پرش طول- پرش سه‌ گام- پرتاب وزنه و پرتاب نیزه بوده است.

تاریخچه دوومیدانی در جهان

  منشاء پیدایش دو و میدانى به انسان‌هاى اولیه برمى‌گردد. انسان‌هاى اولیه، در جریات تلاش براى بقاء، شکار و دفاع از دو بدن، پریدن و پرتاب کردن استفاده مى‌‌برند. با گذشت زمان و تغییر شرایط زندگی، انجام این حرکات طبیعى بیشتر براى عملیات جنگى صورت مى‌گرفت. در زمان صلح که اوقات فراغت جنگجویان بیشتر بود و در این زمینه‌ها به تمرین و رقابت مى‌پرداختند.  

  نقوش روى اشیاء و ظروف بجا مانده از دوران باستان، تصاویر انسان‌هایى را نشان مى‌دهد در حال دویدن، پریدن و پرتاب کردن مى‌باشند. براساس مدارک موجود اثبات گردیده است که پیش از اولین دوره مسابقات المپیک دویدن، پریدن و پرتاب کردن به عنوان یک ورزش داراى جاذبه براى مردم یونان بوده است. مسابقه بیشتر دو و میدانى به یونان باستان مى‌رسد. در سال ۷۷۶ ق - م و رشته‌هاى ۵ گانه ورزشى مرکب از: دو سرعت، پرش طول، پرتاب دیسک، پرتاب نیزه و کشتى تشکیل مى‌شد.  

 دو و میدانى نوین در قرن ۱۹ در امپراطورى انگلستان بوجود آمده و رشته‌هاى قدیمى ابقاء و رشته‌هاى جدیدى مانند: دو با مانع، دوهاى استقامت، پرش‌ طول و پرش سه ‌گام، پرتاب چکش و وزنه جزو رشته دو ومیدانى درآمدند. درسال ۱۸۱۰ میلادى مسابقه‌اى در زمینه دو و میدانى در انگلستان انجام گردید. در بین سال‌هاى ۱۸۵۷ و ۱۸۶۰ و مسابقات دو و میدانى بین دانشگاه‌هاى مشهور آکسفورد و کمبریج برگزار مى‌گردید. ۲۰ سال بعد رشته دو و میدانى آن چنان توسعه پیداکرد که انجمن دو و میدانى آماتورى انگلستان تأسیس گردید.  

 دو ۳۰۰۰ متر با مانع بصورت امروزى از مسابقات صحرا نوردى که بسیار مورد علاقه سربازان انگلیسى بود مشتق گردید. از سال ۱۹۰۰ مسابقات با مسافت‌هاى مختلف انجام مى‌شد، وى از سال ۱۹۲۰ مسافت رسمى ۳۰۰۰ متر تعیین شد. ایده واردکردن دو ماراتن در سال ۱۸۹۶ در اولین دوره المپیک جدید بوجود آمده و انجام پذیرفت. پرش ارتفاع همراه با انواع حرکات آکروباتیک، در قرن ۱۹ از جزایر انگلستان رونق یافت. پرش سه گام نیز از جزایر ایرلند آغاز گردید، در طى قرن ۱۹ ایرلندى‌ها در این رشته تبحر پیدا کردند. ماده پرتاب وزنه نیز به جزایر انگلستان مربوط مى‌شد. در آغاز براى پرتاب از سنگ استفاده مى‌شده است ولى بعدها در اواسط قرن ۱۸ از گلوله‌هاى آهنى استفاده گردید. در آغاز قرن ۱۹ نیز محل پرتاب از مربع به دایره تبدیل گردید. پرتاب چکش نیز از قرن ۱۶ از جزایر انگلستان شروع گردید البته شکل جدید چکش از اسکاتلند آغاز شد. موارد ۱۰ گانه نیز در اواسط قرن ۱۹ در ایرلند انجام مى‌شد. البته پیشگامى اسکاندیناوى‌ها موجب ورود این رشته در مسابقات المپیک استکهلم گردید.  

 در مسیر تکاملى دو و میدانی، مسابقه دو ۶۰ متر سرعت در المپیک‌هاى ۱۹۰۰ و ۱۹۰۴ برگزار گردید. رشته ۲۰۰ متر سرعت نیز از دومین دوره المپیک در برنامه قرار گرفت. مسابقات دو صحرانوردى از سال ۱۹۱۲ انجام گردید. در سال‌هاى ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۴ ماده ۳۰۰ متر با مانع، پرش ارتفاع و پرش طول درجا انجام گرفت. پرش سه گام بدون دورخیز نیز طى سال‌هاى ۱۹۰۰ و ۱۹۰۴ به اجرا درآمدند. ماده پیاده‌روى نیز در سال ۱۹۰۸ و ریله المپیک نیز در سال ۱۹۰۸ انجام پذیرفت.  

 بطورکلى نقش انگلستان در توسعه تجدید حیات رشته دو و میدانى بسیار بوده است. بطوریکه در طول سال‌هاى ۱۸۲۰ و ۱۸۶۰و این رشته در دانشگاه‌ها و مدارس راه یافته و دانش‌آموزان و دانشجویان به آن تمایل خوبى نشان مى‌دادند. رونق دو و میدانى در انگلستان باعث روى‌آورى سایر کشورهاى اروپایى به این رشته شد. آنها در کشور و نیز در مستعمرات خود دو و میدانى را ترویج کردند. باشگاه دو و میدانى نیویورک در سال ۱۸۶۸ تأسیس و مسابقات منظم در موارد دوها، پرش‌ها و پرتاب‌ها برگزار گردید.  

 تفکر تأسیس فدراسیون بین‌المللى دو و میدانی، همزمان با برگزارى مسابقات المپیک ۱۹۱۲ استکهلم بوجود آمد. سه روز پس از برگزارى آن مسابقات، اولین کنگره فدراسیون بین‌المللى دو و میدانى با شرکت کشورهای: استرالیا، اطریش، بلژیک، شیلی، کانادا، دانمارک، مصر، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، نروژ، روسیه، سوئد، آمریکا و انگلستان، برگزار گردید. اولین مقررات بین‌المللى دو و میدانى نیز در سال ۱۹۱۴ در کنگره لیون فرانسه به تصویب رسید. 

قوانین و آموزش

پرش طول

۱. نوبت انجام پرش شرکت‌کنندگان بوسیله قرعه‌کشى تعیین مى‌گردد.  

 ۲. هنگامى که تعداد شرکت‌کنندگان بیش از ۸ نفر باشد هر شرکت‌کننده مجاز به سه ‌پرش مى‌باشد و پس از آن ۸ نفرى که بهترین پرش را انجام دهند، مى‌توانند سه پرش دیگر انجام دهند. در مورد تساوى براى نفر هشتم ورزشکارانى که به این نحو مساوى مى‌کنند سه‌ بار دیگر پرش مى‌کنند هرگاه تعداد ۸ شرکت‌کننده و یا کمتر در مسابقه شرکت کنند هر شرکت کننده مى‌تواند شش‌بار پرش کند.  

 تذکر:  

مقصود از حالت تساوی، پریدن مسافت‌هاى مساوى است و در این صورت قانون ۳-۱۴۶ اعمال نمى‌شود. 
 ۳. هنگامى که مسابقه شروع مى‌شود شرکت‌کنندگان حق استفاده از باند پرش را براى انجام تمرین ندارند.  

 ۴. در موارد ذیل ورزشکار مرتکب خطا خواهدشد:  

 - در خلال پریدن و یا درحال دورخیز زمین آن طرف تخته پرش را با بخشى از بدن خود لمس نماید.  

 - کنده ‌شدن از زمین خارج از تخته پرش از ابتداء خط جهش از دو طرف تخته.  

 - بعد از فرود، خارج شدن از چاله پرش به نحوى که محل تماس با زمین نزدیکتر از نزدیکترین اثر بوجودآمده در محوطه فرود به خط جهش باشد.  

 - بعد از کامل شدن فرود به طرف عقب گام بردارد.  

 - در صورتى که در هوا معلق بزند.  

 ۵. باستثناى بند ۲ قانون ۴-۱۷۳ در صورتى که شرکت‌کننده قبل از تخته جهش پرش نماید خطا محسوب نمى‌گردد.  

 ۶. کلیه پرش‌ها بایستى از نزدیک‌ترین نقطه اثرى که در منطقه فرود در نتیجه تماس بخشى از بدن یا اعضاى شرکت‌کننده بوجود مى‌آید تا خط پرش و یا امتداد آن اندازه‌گیرى شود.  

 ۷. بهترین پرش از پرش‌هاى هر شرکت‌کننده، از جمله پرش‌هایى که براى حالت تساوى مقام اول انجام داده است، براى وى منظور مى‌گردد.  

 ۱.حداقل طول باند پرش بایستى ۴۰ متر باشد. حداقل پهناى باند پرش بایستى ۲۲/۱ متر و حداکثر آن ۲۵/۱ متر باشد. این مسیر با خطوط سفیدى به عرض ۵۰ میلى‌متر علامت‌گذارى مى‌شود. در صورتى که شرایط ایجاب کند حداقل طول این مسیر ۴۵ متر مى‌باشد.  

 ۲.حداکثر شیب مجاز در عرض ۰۱/۰ متر و شیب کلى باند دورخیز نبایستى از ۰۰۱/۰ تجاوز کند.  

   علائم  

هر ورزشکارى مى‌تواند در کنار باند دورخیز از علامتى که مورد تأئید کمیته برگزار کننده باشد و به او هنگام دورخیز یا پرش کمک کند، استفاده نماید. وى مجاز به استفاده از گچ و یا ماده مشابه دیگرى که اثر پاک نشدنى از خود به جا بگذارد، نمى‌باشد.  

   تخته پرش  

۱.محوطه خیز بایستى بوسیله تخته‌اى که در زمین تعبیه مى‌شود و همسطح منطقه دورخیز و منطقه فرود مى‌باشد، مشخص شده است. لبه تخته که به منطقه فرود نزدیکتر است خط خیز یا پرش نامیده مى‌شود. بلافاصله آن سوى خط خیز تخته‌اى از جنس ماده نرم پلاستیکى یا ماده مناسب دیگرى که در صورت خطا اثر پاى ورزشکار بر آن نقش مى‌بندد، قرار داده مى‌شود. در صورتیکه امکان نصب وسایل فوق وجود نداشته باشد روش ذیل اتخاذ مى‌گردد: بلافاصله پس از خط‌ خیز و در سراسر طول آن به عرض ۱۰۰میلى‌متر با زاویه ۲۰ درجه نسبت به سطح افق شن یا خاک‌ نرم ریخته مى‌شود.  

 ۲. فاصله بین تخته خیز و انتهاى چاله پرش بایستى حداقل ۱۰ متر باشد.  

 ۳. تخته خیز بایستى در فاصله یک تا سه ‌مترى از لبه چاله پرش قرار داده شود.  

 ساختمان تخته پرش:  

۱. تخته خیز بایستى از چوب یا جنس سخت مناسب دیگرى ساخته شود که طول آن بین ۲۲/۱-۲۱/۱ متر و عرض ۲۰۲-۱۹۸ میلى‌متر و ضخامت آن ۱۰۰ میلى‌متر باشد. این تخته بایستى سفیدرنگ شود.  

 ۲.تخته نشان‌دهنده پلاستوسین - این تخته بایستى از جنس محکم به عرض ۱۰۲-۹۸ میلى‌متر و طول ۲۱/۱-۲۲/۱ متر باشد. حداقل تا ۱۴ میلى‌مترى تخته پرش بایستى با پلاستوسین یا ماده مناسب دیگر پوشیده شود. سطح آن از سطح تخته پرش با زاویه ۳۰ درجه در چهت دو و حداکثر تا ارتفاع ۷ میلى‌متر بالاى تخته پرش بالا برده مى‌شود. تخته بایستى بلافاصله بعد از تخته‌خیز که به چاله برش نزدیکتر باشد در یک قسمت جاسازى شده، نصب گردد. زمانى که تخته در محل مورد نظر جا گرفت بایستى آنقدر محکم باشد که بتواند فشار وزن پاى ورزشکار را تحمل کند. سطح تخته در زیر ماده پلاستوسین بایستى از جنسى باشد که میخ‌هاى کفش ورزشکار روى آن محکم شود و سُر نخورد. لایه پلاستوسین بایستى با غلطک یا ماله که برروى این تخته کشیده مى‌شود، صاف مى‌شود تا اثر پاى ورزشکار بر روى آن برطرف شود.  

توجه:  

توصیه مى‌شود که چند تخته پلاستوسین یدکى وجود داشته باشد تا وقتى ردپا برطرف مى‌شود، تأخیرى در برگزارى مسابقه پیش نیاید.  

   منطقه فرود  

۱.حداقل عرض منطقه فرود بایستى ۷۵/۲ متر و حداکثر آن ۳ متر است.  

 ۲.در صورت امکان بایستى باند دورخیز طورى ساخته شود که ادامه وسط باند کاملاً برخط وسط چاله پرش منطبق گردد.  

توجه:  

چنانچه محور باند دورخیز با خط مرکزى منطقه فرود در یک راستا نباشد یک یا دو نوار در طول محل فرود قرار داده مى‌شود تا این امر حاصل شود. منطقه فرود متمرکز  

 منطقه فرود متمرکز:  

منطقه فرود بایستى با شن نرم و مرطوب پُر شود و سطح بالایى این منطقه بایستى همسطح تخته ‌پرش باشد.  

   پرش سه ‌گام  

۱. پرش سه‌ گام شاملى ‌لى‌لى با یک پا، یک گام و یک پرش مى‌شود.  

 ۲. لى‌لى یا گام اول باید بطریقى انجام گیرد که پرش‌کننده با همان پایى که عمل خیز را انجام داده بروى زمین فرود آید و بهنگام برداشتن گام بایستى با پاى دیگر فرود آید. چنانچه در حین پرش ورزشکارى زمین را با پاى تاب خورنده لمس کند خطا محسوب نمى‌شود.  

  تخته پرش:  

۱. فاصله بین تخته پرش و منتهى‌الیه منطقه فرود بایستى حداقل ۲۱ متر باشد.  

 ۲. توصیه مى‌شود که در مسابقات بین‌المللی، تخته پرش از ۱۳ متر براى مردان و ۱۱ متر براى بانوان از منتهى‌الیه نزدیکتر به منطقه فرود بیشتر نباشد. براى مسابقات دیگر این فاصله بایستى با سطح مسابقه متناسب باشد.  

 تذکر:  

در شرایط دیگر، قوانین مربوط به پرش طول براى پرش سه‌ گام قابل اعمال است