تبیان، دستیار زندگی

2-    تعیین هدف ها: دومین قدم در برنامه ریزی، تعیین هدف ها برای كل مؤسسه و سپس برای هر یك از واحدها به صورت كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است. هدف ها نتایج مورد انتظار را مشخص می كنند و معرف نقاط پایان عملیاتی هستند كه باید انجام شود.

3-    پدید آوردن فرض های لازم برای برنامه ریزی: سومین گام منطقی در برنامه ریزی پدید آوردن، به اگاهی رساندن و جلب همراهی دیگران درباره فرض های بنیادی برنامه ریزی است كه در حقیقت عبارتند از انواع پیش بینی ها، خط مشی های بنیادی در خور كاربرد و برنامه های موجود سازمان.

4-    تعیین گزینه های مختلف عملیات: این مرحله عبارت است از بررسی و تشخیص راه حل های مختلف.
ی

5-    ارزیابی گزینه ها: بعد از تعیین راه حل های گوناگون و بررسی نقاط ضعف و قوت انها، راه حل های مزبور در پرتو پیش فرض ها ارزیابی می شوند. از آن جایی كه برنامه ریزان عموماً با شرایط نامطمئن مسأله كمبود سرمایه و عوامل مختلف نامحسوس روبه رو هستند، لذا ارزیابی معمولاً بسیار دشوار است.

6-    انتخاب یك راه حل: در این مرحله است كه تصمیم گیری واقعی صورت می گیرد.

7-    تنظیم برنامه های فرعی: در مرحله ای كه تصمیمی اتخاذ می گردد، برنامه ریزی به ندرت كامل است لذا تعیین برنامه های پشتیبانی از برنامه اصلی ضرورت دارد.

8-    نشان دادن برنامه ها در قالب اعداد و ارقام از طریق بودجه ها (عددی كردن برنامه ها با بودجه بندی): بودجه كلی یك مؤسسه، نمایانگر جمع كل درآمد و هزینه و اقلام مهم ترازنامه از قبیل موجودی نقدی و هزینه های سرمایه ای و نقدی است و بخشی از بودجه كلی مؤسسه را تشكیل می دهد. به این ترتیب بودجه ها وسیله ای خواهند شد برای گرد هم آوردن برنامه های مختلف و استانداردهای مهم برای اطمینان یافتن از پیشرفت برنامه ها.

فنون برنامه ریزی
برنامه ریزی، تصمیم گیری نسبت به آینده است. برای اینكه برنامه ریزان بتوانند تمام متغیرهای مربوط به تصمیم گیری را پی گیری كنند، روش های متعددی ابداع شده است كه بعضی از آنها عوامل مؤثر را برای برنامه ریزی مجسم می كند و پاره ای دیگر حتی می توانند به جای وی تصمیم بگیرند؛ به بیان دیگر، تصمیم مدیر به صورت برنامه ریزی شده در می آید.
صرف نظر از برنامه ریزی استراتژیك، اكثر قریب به اتفاق برنامه ریزی های اجرایی به شیوه ی تصویری- شكلی می باشند. زیرا با این شیوه:
1-    موضوعات بیشتری را در فضای كمتری مطرح می كنند.
2-    بسیار سریع تر و غالباً اسان تر فهمیده می شوند.
3-    اجرای برنامه، كنترل، ارزیابی و تجدید نظر در آن را تسهیل می كنند.

نظارت و كنترل
معنا، مفهوم و اهمیت كنترل
یكی از وظایف اساسی مدیر كه با سایر وظایف او در ارتباط است كنترل می باشد كه از طریق ان می توان از منابع و فعالیت های اعضاء سازمان، حداكثر كارایی و اثر بخشی را در جهت نیل به اهداف سازمان بدست آورد. فقط با كنترل است كه برنامه ریز به صحت پیش بینی خود پی خواهد برد. به همین دلیل است كه باید این نظر را پذیرفت كه هیچ برنامه ای بدون كنترل به درستی اجرا نمی شود و كنترل نیز بدون وجود برنامه مفهوم و معنی پیدا نمی كند.
بنابراین كنترل در مؤسسات تجاری و دیگر سازمان ها نقش پویایی ایفا می كند. پویایی نقش كنترل از آن جهت است كه براساس آن می توان به اصلاح انحرافات، تطابق عملكردها با اهداف مطلوب سازمانی پرداخت.

مراحل كنترل
كنترل را می توان طی چهار مرحله انجام داد.
مرحله اول: تعیین معیار(استاندارد) یا ضابطه برای كنترل.
مرحله دوم: سنجش عملكرد در برابر معیارها (استانداردها).
مرحله سوم: تشخیص انحرافات و تحلیل عمل آنها.
مرحله چهارم: اقدامات اصلاحی.