تبیان، دستیار زندگی

هزاران نفر از افرادی که از شرایط جسمی سالمی برخوردارند با سطحی از کمبود خواب کنار می‌آیند که می‌تواند سایرین را به شدت مضطرب کند. این افراد تنها کسانی نیستند که از بیخوابی رنج می‌برند، کارگران شیفتی و افرادی که بیماری‌های ذهنی دارند نیز از دیگر قربانیان بی خوابی تلقی می‌شوند.

یک گروه تازه شناسایی شده از افراد بیخواب هم هستند که بدون ژن خواب راحت متولد می‌شوند. به این معنا که این افراد در مقابل احساس گرما و آسایشی که فرد پیش از خواب ظرف 15 دقیقه حس می‌کنند مصون هستند. ژن آنها طوری طراحی شده که به جای این احساس گرما و آرامش، نوعی حالت هوشیاری ذهنی به خود می گیرند. خواب عادی و طولانی برای این افراد غیر ممکن است.

فقدان ژن آرامش در این افراد به این معنا است که آنها در این شرایط احساس آرامش نمی‌کنند و قرار گرفتن در حالت خواب برایشان دشوار است.

ژن‌های بیخوابی دیگری هم وجود دارند که دوره‌های بیداری مکرر را برای فرد به همراه می‌آورد یا برخی دیگر فرد را ساعت 4 صبح از تختخواب بیرون می‌آورد و وی را مجبور می‌کند که روز خود را در این ساعت آغاز کند اما همین ژن تا ساعت 4 بعد از ظهر آنها را خسته و فرسوده می‌کند.

تا چند وقت گذشته، بیخوابی یک عارضه کاملا روانشناسی شناخته می‌شد که به واسطه استرس، اندوه یا از بین رفتن ساعات منظم خواب براثر سفرهای متعدد یا شیفت کاری ایجاد می‌شود. اما اکنون پزشکان درحال بررسی یک توضیح ژنتیکی برای این مسئله هستند که چرا دست کم یک سوم از انسان‌ها دارای مشکلات خواب موقت یا دائم هستند.

اما با این تفاسیر محققان پیش از این هم اعتقاد داشتند که پنج تا شش نوع بیخوابی مختلف به ژن‌ها ارتباط دارند. از این رو در تلاش برای ساخت داروهایی هستند که بتواند تأثیر سیگنال‌های شیمیایی که این ژن‌ها را تولید می‌کنند، خنثی کنند.

براساس اظهات ایوس فن سومرن -رئیس بخش تحقیقات خواب موسسه عصب شناسی هلند و به عنوان یکی از کارشناسان برجسته جهانی، بیخوابی از نخستین نیاکان انسانی به ما رسیده است. در آن زمان یک یا دو نفر از افراد یک قبیله که می‌توانستند بیدار بمانند از جامعه خود که در خواب بودند محافظت می‌کردند.

فن سومرن معتقد است، بیخوابی غیرقابل توضیح به ندرت کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به علل ناشناخته در بزرگسالی خود را نشان می‌دهد.

براساس تحقیقات انجام شده 20 درصد از جمعیت تا پیش از 60 سالگی به بیخوابی مبتلا می‌شوند، این مشکل معمولا در خانواده‌ها وجود دارد و موجب می‌شود که ارتباط ژنتیکی متقاعد کننده تر باشد.

ماه گذشته انجمن پزشکی سلطنتی در بریتانیا یک نشست ویژه برای بحث درباره آخرین نتایج یافته‌ها درباره اختلالات ژنتیک خواب برگزار کرد

آدرین ویلیامز استاد طب خواب در کالج کینگ لندن اظهار داشت: همه این اطلاعات بسیار جدید است و درک ما هنوز در مراحل اولیه قرار دارد، پیش از این هنگام بررسی اختلالات خواب به سابقه خانوادگی توجهی نمی‌کردیم چرا که به نظر مرتبط نمی‌رسید اما امروز به نظر می‌رسد که این سابقه به وضعیت بیمار بسیار مرتبط است.