تبیان، دستیار زندگی

محاسن استفاده از نوار

با استفاده از نوار تجوید افراد تقویت می شود و باعث خواهد شد که افراد موارد تجویدی را

خوب فرابگیرند .

حفاظ با مواضع وقف و ابتدا به خوبی آشنا می شوند .

گوش دادن زیاد نوار سبب یادگیری نغمات و آهنگ های قرآنی می شود .

لحن شخص حافظ را از فارسی به عربی تغییر می دهد .

با استفاده از نوار می توانیم اعراب صحیح کلمات را بشناسیم تا آیات را غلط حفظ نکنیم . بارها برای

افراد پیش آمده که کلماتی را به غلط حفظ می کنند و خود نیز از عدم صحت آن مطلع نمی شوند .

استفاده از نوار می تواند در این موارد کمک خوبی به انسان بکند . آهنگ ها و نغمات هر آیه در واقع

یک وجه تمایز بین آن آیه با سابر آیات است . مورد استفاده بیش تر آن در آیات مشابه می باشد که در

جای خود به آن می پردازیم . در ضمن بسیاری از آیات دارای آهنگی هستند که می توان پس از اتمام

یک آیه به کمک آن آیه بعدی را به راحتی به خاطر آورد .

در مواقع مختلف که افراد وضعیت مناسب و مطلوبی را برای مرور آیات ندارند باعث می شود که از وقت

موجود حداکثر استفاده شود و در این رابطه ذهن فشار زیادی را متحمل نگردد .

معایب استفاده از نوار

متکی شدن ذهن به نوار منجر به تنبلی حافظه می شود و باعث خواهد شد که ما به جای آن که آیات

را بر زبان جاری سازیم و به اصطلاح دهانمان به خواندن قرآن گرم شود به شنیدن اکتفا کرده و ذهن را

تنبل بار بیاوریم .

تجربه ثابت کرده است که مدت زمان حفظ یک صفحه با نوار تقریبا دو برابر مدت حفظ همان یک صفحه

بدون استفاده از نوار است . ( البته این موضوع یک مقداری شخصی ست و در افراد مختلف تفاوت دارد .

استفاده از نوار موجب وابستگی به نوار خواهد شد و این امر سبب تزلزل در ارئه محفوظات

 در آینده می شود . یعنی اینکه اگر آهنگی را فراموش کردیم درست مانند آن است که آیه را

فراموش کرده باشیم و محفوظات ما وابسته به نغمه یا آهنگی خاص خواهد شد .

دونظریه پیرامون استفاده از نوار

برخی مقید به تقلید از نوار می باشند و معتقدند که باید عینا شبیه نوار تلاوت کرد ، بدون هیچ

 کمک و کاستی ، یعنی در جایی که نوار وقف کرد ما هم وقف کنیم ، هر آیه را با هر نغمه ای تلاوت

 کرد ،بدون هیچ گونه کم و کاستی ،یعنی در جایی که نوار وقف نمود ، ما نیز وقف کنیم ،هر آیه را با

 هر نغمه ای تلاوت کرد ،ما نیز این چنین تلاوت کنیم ،در یک کلمه تقلید صرف بدون

هیچگونه دخل و تصرف .

عده ای دیگر بر این باورند که گوش سپردن به نوارهای قرآنی برای حفظ روش مناسبی

 نمی باشد .زیرا در این روش حافظ به جای تکرار پیوسته آیات ، به شنیدن آن اکتفا می کند و

 حالت انفعالی در فرد ایجاد می شود ؛ در نتیجه با تکرار کلمات ورزیده نمی شود . اگر

حافظه پیوسته به کار گرفته نشود ، به تدریج سلول های مغزی حالت اثرپذیری و ثمر دهی

 خود رااز دست می دهند و دیگر در برابر محرک ها به اندازه کافی حساسیت ندارند

 تا داده ها را بی درنگ بایگانی و حفظ کنند .

در رابطه با نظریات بالا پیرامون استفاده از نوار باید گفت که نظریه هر دو گروه به نحوی در

جای خویش صحیح می باشد .

هرگاه شخص مبتدی برای اولین بار بخواهد با قرآن انس پیدا کند و قرآن را حفظ کند ، بخاطر

 عدم آشنایی او با مسائل تجویدی ، و قف و ابتدا و صوت و لحن کار او در آغاز با قدری

مشکل مواجه خواهد شد. در نتیجه این انس او به کلام خدا به سختی حاصل می شود و

 لذا بسیار مناسب است تا فرد با نوار اساتیدی که با لحن زیبا به تلاوت پرداخته اند انس

بگیرد و ضعف خویش را در تجوید و وقف و ابتدا بر طرف کند. و عینا شبیه به نوار به تلاوت

بپردازد ، که با این روش انس او زود تر حاصل خواهد شد. در اینجاست که ضرورت استفاده

 از نوار ، به طور تقلیدی محض مشخص می شود.

ولی گاهی شخص قبلا قاری قرآن بوده یا در زمینه های تجویدی و صوت و لحن کار کرده

 است که در این صورت دیگر تقلید صرف جایز نمی باشد ، بلکه فقط بخاطر تنوع بیشتر از

تلاوت یا شناخت صحیح مواضع وقف و ابتدا و مشکلات احتمالی دیگر یک یا دو بار استماع

نوار ضرورت ندارد.

آیا استفاده از نوار 3 بار تکرار یا چند بار تکرار مفید است یا خیر؟

 در پاسخ به این پرسش باید گفت : این موضوع درست شبیه بحثی است که درباره افراد

 مبتدی و غیر مبتدی بیان شده شد ، گاهی شخص مورد نظر کودکی است که زبان آموزش

 ابتدایی را فرا نگرفته باشد لذا برخی تصور می کنند حتی ما باید برای این کودک نوار

چهارده بار تکرار را آماده و در ساعات مختلف شبانه روز پخش کنیم تا سبب انس و عادت

 و شرطی شدن آن ها به این گونه نوار بشود و در نتیجه بتوانند به حفظ بپردازند .

 ولی برای افرادی که قبلا با مسائل قرآنی انس داشته اند ضرورتی ندارد.

التماس دعا 

از چه اساتیدی باید درر زمینه ترتیل استفاده نمود ؟

نظر گروه اول : عده ای معتقدند که در زمینه ترتیل باید از اساتید ایرانی استفاده نمود. زیرا

 ایشان شیعه هستند و با رابه ای که با اهل بیت دارند تاثیر کلامشان در دل و جان افراد

بیشتر خواهد بود ، در نتیجه سبب ارتباط عمیق بین اشخاص و قرآن شده و باعث سهولت

حفظ آیات خواهد شد.

نظر گروه دوم : آنست که باید از اساتید کشور عربستان استفاده نمود ،زیرا ایشان این آیات

 را اغلب در حرمین شریفین با لحنی بسیار زیبا و جذاب تلاوت نموده اند که این الحان سبب

نشاط درونی و رفع خستگی مستمع شده و در نتیجه شوق و انگیزه لازم برای ادامه کار

حافظ بوجود خواهد آمد.

اما دسته سوم معتقدند که : باید از نوار اساتید مصری در تلاوت استفاده نمود. زیرا بهترین

قاریان قرآن از لحاظ مسائل فنی اغلب از اساتید این کشور می باشند و این اساتید تمام

جذابیت ها و نکات فنی یک قرائت کامل را در تلاوت خود جمع آوری کرده اند و در نتیجه یک

 الگوی کامل و مناسب برای یاد گیری می باشند.

نتیجه بحث :

طبق تحقیقات انجام شده از اساتید بزرگ بین المللی و حافظان مطرح کشور ، اینگونه

 به نظر می رسد که اغلب اشخاص مایل به قرائت اساتید مصری هستند و در واقع این

قرائت را به عنوان یک قرائت تقریبا بدون عیب و نقص پذیرفته اند. لذا تاکید ایشان بر

استفاده و انس با اینگونه تلاوت ها است. زیرا این اساتید به واقع تلاش فراوانی جهت

تلاوت زیبای قرآن نموده اند. لذا بر ماست که بتوانیم با اینگونه تلاوت آشنا شده و در

قرائت خویش لحاظ کنیم.حال اگر کسی بتواند مصداق (یستمعون القول فیتبعوناحسنه)

باشد ، یعنی از هر استادی خوشه ای برچیند. موجبات یک تلاوت جذاب ، فراگیر و کامل

 را فراهم خواهد آورد.

مثلا لحن های زیبا را ، از اساتید عربستانی بگیرد و از اساتید ایرانی تنوع لحن را دریابد

 و تجوید ،صوت ،وقف و ابتدا را از اساتید مصری فراگیرد، سبب شکوفایی قرائت او

خواهد شد.

1. در عقب هر نماز این دعا را که پیغمبر صلی الله علیه وآله تعلیم امیر المومنین (ع)