• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادب و هنر > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادب و هنر (بازدید: 2329)
پنج شنبه 9/6/1391 - 2:31 -0 تشکر 534717
زیبایی شناسی هنر از منظر ابن سینا

بر گرفته از  http://arthamadan.ir/default.aspx?page=14674&section=newlistItem&mid=42807&pid=%2042393
دکتر هادی ربیعی

از منظر معنا شناختی وقتی به فلسفه هنر و زیبایی می پردازید باید اینگونه سوالات را پاسخ دهید که معنای هنر و زیبایی چیست و ابن سینا به آن چه پاسخی داده است؟ خب این بحث خیلی گسترده است و تمام بحث هایی که در خصوص این تعریف وجود دارد، شامل این بحث می شود. مثلا وقتی به شما بگویند موسیقی را تعریف کنید، شعر را تعریف کنید، این ها سوالاتی از منظر زیبا شناختی است. جالب است بدانید ابن سینا در خصوص معنای علم موسیقی ، معنای شعر و چیستی آن صحبت کرده است.

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:32 - 0 تشکر 534718

وقتی از چیستی سوال می کنیم بحثی مطرح می شود از چیستی که نه از منظر ابن سینا به اصطلاح به ذات اشیا ء می پردازد یعنی اساس و ذات این هنر چیست؟ مثلا خیال و تخیل چه نقشی دارد؟ آیا هنر این چیزی هست که صرفا می تواند باشد یا اینکه نقش خیال و تخیل در هنر اساسی است؟ یعنی اگر خیال نباشد هنر نیست. یکی از آن موارد، مطرح کردن خیال و خیال انگیزی است که یکی از ذاتیات هنر را همین ها می داند و در خصوص آن بحث های گسترده ای دارد. بحث دیگر بحث وجود شناختی است . اجازه بدهید به چیزی در خصوص معنا شناختی زیبایی هم اشاره کنم .

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:32 - 0 تشکر 534719

زیبایی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ اگر به شما بگویند که ملاکی ارائه دهید برای زیبایی شما چه ملاکی را ارائه می دهید؟ هر ملاکی را که ارائه دهید در واقع رویکرد معنا شناختی شما را در فلسفه هنر و زیبایی نشان می دهد و جالب است بدانید که ابن سینا ملاک هایی را معرفی می کند به عنوان ملاک های زیبایی و در این خصوص بحث فلسفی می کند اما اگر از منظر وجود شناسی وارد بحث می شویم، در این زمینه بحث های متعددی وجود دارد. مثلا این که آیا آثار هنری وجود خارجی دارند یا یک وجود صرفا متعلق به ذهن ما و در اصطلاح آیا «سابجکتیو» هستند یا «آبجکتیو»؛ عینی هستند یا ذهنی؟ و اینکه آیا زیبایی یک امر هستن آبجکتیو است و عینیت خارجی دارد ؟ کلی است یا جزئی؟

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:32 - 0 تشکر 534720

در رویکرد معرفت شناختی ، به نحوه ادراک ما از هنر و زیبایی توجه می شود. ما چگونه این ها را درک می کنیم؟ قوای شناختی ما چه نقشی دارند در آثار هنری در ادراک امر زیبا چه نقشی دارد این هم یکی از سوالاتی در ذیل بحث معرفت شناختی هنر مطرح می شود. زیبایی شناسی ابن سینا می تواند بحث گسترده ای باشد که هم به هنر و هم به زیبایی بپردازد که البته وقتی به زیبایی می پردازد این زیبای می تواند هم محسوس و هم غیر محسوس باشد. اما از چه منابعی استفاده کنیم؟ ابن سینا در کجا به فلسفه هنر و زیبایی پرداخته؟ برخی د پژوهشگرانی که در سالهای قبل به این بحث توجه کردند به راحتی از بسیاری از مباحث ابن سینا گذشته و به آن توجه نکرده و گفته اند که فلسفه هنر ابن سینا چیزی نیست جز آنچه که در یونان باستان گفته شده است و آن را شایسته توجه ندانسته اند. فردی گفته آنچه نزد ابن سینا و فارابی است چیزی نیست جز سخنانی برگرفته از سخنان ارسطو و افلاطون که بهتر است ما برویم و آب را از سرچشمه برداریم.

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:33 - 0 تشکر 534721

در فلسفه فیلسوفان اسامی بویژه ابن سینا به خاطر گستردگی فلسفه این ها مطالب فلسفی که اضافه کرده اند و تغییراتی که داده اند، فلسفه هنر هم می تواند بسیار جدی مطرح شود و حتی امروزه قابل دفاع باشد. جالب است بدانید که حتی امروز تحقیقاتی را برخی غربی ها انجام داده اند و تاثیرات دیدگاه ابن سینا بر فیلسوفان غربی را بررسی کردند و رد پای آثار آنها را ابن سینا را در آثار آنها نشان دادند. یکی از زمینه های تحقیقاتی من هنر مسیحی است و در این مسیر به آثار متعددی از فیلسوفان مسیحی برخوردم که از مباحث هنر و زیبایی ابن سینا استفاده کردند و از آن بهره مند شدند. بطور نمونه، یکی از فیلسوفان بزرگ قرون وسطی در غرب فیلسوفی است با نام «سر توماس آکوئین» که 4 قرن بعد از ابن سینا در جهان مسیحیت به تدریس فلسفه پرداخت . در غرب و در خصوص زیبایی بحثی هست که به ترانس نتروال بیوتی معروف است یعنی زیبایی متعالی. در فلسفه هنر و زیبایی از دیدگاه ابن سینا، این زیبایی محدود به زیبایی های حسی نمی شود بلکه از دیدگاه ابن سینا زیبایی امری است که با وجود مرتبط می باشد یعنی اگر چه مفهومی متفاوت از وجود دارد اما مصداق های خارجی زیبایی و وجود یکسان می‌باشند یعنی هر جا وجود هست زیبایی هم هست و هر جا زیبایی هست وجود هم هست .

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:33 - 0 تشکر 534722

ابن سینا معنقد است هر جا که امری از وجود ، درجه وجودی بالاتری برخوردار باشد از زیبایی بالاتری برخوردار است بنابراین، این دو مفهوم را به اصطلاح فلسفی مطابق و همراه هم می داند. 4 قرن بعد در جهان مسیحیت فیلسوفان مسیحی مثل توماس آکوئین یا فیلسوفان دیگر مثل این بحث را مطح کردند و جالب این است که همین توماس آکوئینی ابن سینا را نام می برد در کتاب «سوماتئولجا» جامع الهیات و در کتاب دیگرش به نام «دی وری» درباره حقیقت این هم جامع الهیات است در این کتاب هم نام ابن سینا ذکر میشود و با غرور و افتخار می گوید ابن سینا هم همچنین صحبتی را کرده است و رای من و ابن سینا در این جا یکی است .

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:33 - 0 تشکر 534723

حال وارد این بحث شویم که از کدام آثار ابن سینا باید این مطالب برگرفته شود و کجا می توانیم اینها را پیدا کنیم؟ در مقدمات بحثمان به اینجا رسیدیم که ابن سینا بحث مستقلی ندارد یعنی این که کتابی را پیدا نمیکنید در آثار ابن سینا که نوشته شده باشد فلسفه هنر . ابن سینا چنین اثری ندارد ولی می توانیم این مطالب را از آثارش استنتاج کنیم . برخی از آثارش هست که در آنها مستقیمات به بحث در خصوص هنر زیبایی پرداخته می شود. برخی آثار نیز ارتباط غیر مستقیم دارند یعنی این که مباحثی در آنها مطرح می شود که از آنها باید یک نتیجه گیری شود مثلا وقتی که بحث وجود مطرح می شود این مستقیما به هنر و زیبایی نمی پردازد اما مقدماتی را به ما ارائه می دهند که در بحث هنر و زیبایی مورد استفاده ما قرار بگیرد .

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:34 - 0 تشکر 534724

برخی از آثار ابن سینا نیز هست که در واقع می توان گفت که به گونه ای خودشان اثری هنری هستند یعنی مستقیما بحث فلسفی هنر و زیبایی را مطرح نمی کنند ولی نحوه بیان ان آثار می تواند به ما کمک کند که اندیشه فلسفی پشت آن آثار را پیدا کنیم چون مثلا همین رساله رساله الطیر یا رساله حی بن این ها رسالاتی هستند که ابن سینا دارد و جنبه های داستانی دارد ولی مطالباتی در آن ذکر شده مثلا همین سلامان و ابسال را ابن سینا در کتاب انتشارات و تنبیهات آورده است . این کتابی است که بحث های فلسفی الهیاتی او در آن جا ذکر شده است در آنجا ابن سینا به اجمالی اشاره می کند به داستان سلامان و ابسال و بصورت رمز گونه از آن گذشته بعد گفته سلامان نماد چیست و ابسال نماد چیست بعد گفته ثُمَّ (سپس) حل رمز یعنی رمز را بگشا و رمز گشایی کن، آن  را حل کن اگر می توانی. یعنی خواننده را به یک تلاش فکری وا داشته است و بعد ها مثلا فیلسوفانی مثل خواجه نصیر طوسی ، فخر رازی و قطب الدین شیرازی بحث های خیلی گسترده ای را مطرح کردند در این خصوص .

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:34 - 0 تشکر 534725

در بحث موسیقی مباحثی هست که ابن سینا به موسیقی پرداخته و یکی از آنها بخشی از کتاب بزرگ و گسترده ابن سینا «شفا» است. ببینید من همچنان همیشه این بحث را می گویم که جفای بزرگی در حق ابن سینا هست که او را به عنوان یک پزشک بشناسیم. از دیدگاه خود ابن سینا پزشکی با توجه به این که بحث پر اهمیتی است ولی ابن سینا الهیات و فلسفه خودش را بسیار بالا می‌دانسته است. در یکی از رسالات آمده که ابو ریحان بیرونی سوالی از ابن سینا می پرسد و ابن سینا پاسخ می گوید بعد می خواهد به ابوریحان بگوید که آقا زیاد این کاره نیستی و بحث فلسفی نکن خطاب به او می گوید که تو برو به همان پزشکی خودت برس و در مورد بیمارانت بحث کن.

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:35 - 0 تشکر 534726

دقت کنید که کتاب فلسفه و الهیات خود را شفا نامیده است یعنی در واقع گویی اینکه شفای انسان ها در علاج فکری و معنوی آن هاست در درجه اول و بعد در جسم که به اصطلاح امری طبیعی و مادی محسوب می گردد. در کتاب شفا بخشی را داریم با عنوان جوامع موسیقی که در آنجا بحث هایی در خصوص موسیقی و شعر مطرح شده است. در مقدمه آن بحث هایی است که خیلی می تواند کمک کند به آنچه که در فلسفه هنر و زیبایی مورد بحث قرار می گیرد.

پنج شنبه 9/6/1391 - 2:36 - 0 تشکر 534727

در بخش هایی از کتاب نجات، بحث هایی هست که می تواند مورد بحث ما قرار بگیرد البته برخی از آثارش هست که ظاهرا از بین رفته یا به دست ما نرسیده مثلا کتاب «لواحق» که به آن اشاره می کند که ولی یا آن را ننوشته و یا فرصت نکرده بنویسد چون در جوامع موسیقی شفا می گوید این مباحث را بعدا در (لواحق) مطرح می کنم. یا کتاب «المختصر فی الموسیقی» هست که فعلا در دسترس نیست. در همین جوامع موسیقی شفا نیز می بینیم که ابن سینا نقد می کند آرائی را که امروز مطرح می شود در خصوص موسیقی و در بحث زیبایی شناسی هنر مطرح می شود و می گوید ریشه این آراء یونانی است و برخی آمده اند و چون فیلسوفان بزرگ یونانی این آراء را مطرح کرده اند چشم و گوش بسته آنها را پذیرفته اند در صورتی که این آراء نه به عقل قابل تایید هست و نه به تجربه. بنابراین این حسن ظن ما و اینکه فکر کنیم که تقلید کورکورانه کنیم از قدما هیچ ارزشی ندارد .

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.