تبیان، دستیار زندگی

نكته عرشى : تكلم و سخن گفتن از رحمت رحمانیه الهیه است ولى سكوت و لب فرو بستن از رحمت رحیمیه حق تعالى است لذا آن سفره عام براى همه است ولى این سفره خاص است كه اهل دل از آن طرفى مى بندند. با داشتن آن ، نفس دائما مشغول است و انصراف از این نشئه پیدا نمى كند ولى این موجب انصراف از این نشئه و موجب انقطاع الى الله است كه و المنصرف بفكره الى قدس الجبروت مستدیما لشروق نور الحق فى سره تحقق مى یابد آن اشتغال به غیر آورد و این یكى اشتغال به خویشتن آن انسان را به غیر خدا انس مى دهد و این انس به حق را روزى مى كند. آن انسان را مى میراند و این درون را گویا و احیا مى نماید. آن كثرت آورد و این وحدت و توحد. آن دنیا را بروز مى دهد و این قیامت برپا مى كند. آن انسان را اهل ظاهر بار مى آورد، این اهل باطن . آن بیرون را مى شوراند و این درون را. آن زیادش مذموم است ، و این ممدوح آن خیلى پر خرج است و نیازمندى به قوا و اعضا و غیر، آورد، این اصلا خرجى ندارد و نفس فقط با ذات خودش ‍ كار دارد و به هیچ چیز حتى به قوا و اعضا هم نیاز ندارد. آن پیرى آورد و این جوانى و جوانمردى . آن گناه در بردارد و این اجر و .

ثواب .
آن یكى كوكو ظهور دهد و این یكى هوهو آن خلق طلب نماید و این حق آن بغض آورد و این حب و عشق . آن كاه آورد و این آه . آن بى دردى و این درد آن دور مى كند و این قرب با دلدار. آن بسط آورد، و این قبض . آن دل را سرد مى كند، این آتش برافروزد و دل را آتشین . آن مال عوام است و این از آن خواص . آن یكى جان را مى برد، و این یكى دل آورد. آن شهرت بخشد این گمنامى آن آئینه دل را زنگار دهد، این زنگار را بزداید آن یكى اغلاق آورد و این یكى انفتاح . آن رنگ مى دهد، و این بى رنگى . آن تكثیر آورد، و این توحید. آن تفرقه ، و این جمع . آن فرقان ، و این قرآن . آن سوزنده است ، و این سازنده . آن رزق ظاهرى طلب نماید، این رزق باطنى . آن غافل كند و این بیدار. آن مقتضى جلوت است و این مقتضى خلوت . آن ذكر آورد این فكر. آن سقوط دهد، این صعود. آن بار را سنگین كند، این یكى بال پرواز بخشد و سبكبار نماید. آن خفت آورد، این عزت و سطوت . آن جدال آورد، و این انسان مى سازد. آن سر را بر دار برد، این دل را سوى دلدار. آن نفس را مضطربه كند، این یكى مطمئنه . آن سفر از باطن به ظاهر آورد، این از ظاهر به باطن آن فتنه برانگیزد، این فطنه عطا كند.
اكثرى عوام و حتى خواص كه عوام علما و علماى عوام اند به انتظار قیامتى در امتداد زمانى كذایى اند كه آن روز همه نظام هستى در هم بریزد و كلمات وجودى عالم از بین برود تا قیامتى آنچنان بر پا گردد و اندرون مردم ظاهر گردد.

افسوس كه چهره دلاراى دین عزیز و ناموس الهى با هزاران ماسك و پشم و پوشال اوهام و خیالات ، پنهان شده است و چیزهایى به خورد مردم داده اند كه همه امور درونى خویش ‍ را نسیه مى پندارند و به انتظار امتداد زمانى نشانده اند؛ و حال آن كه اگر كسى شبى با خودش خلوت نماید و آنچه در دفتر دلش دارد بیرون آورد قیامت او قیام مى كند و یوم تبلى السرائر او متجلى مى گردد و از همین الان به حساب خودش مى رسد و به موت اختیارى مى میرد قبل از آنكه با موت طبیعى او را بمیرانند اما اكثرى چون موت اختیارى (( موتوا قبل اءن تموتوا )) ندارند و برایشان موت طبیعى پیش مى آید لذا دراین پندارند كه قیامت در امتداد زمانى است . اینان از نعمت سكوت بى بهره اند كه مولایم در الهى نامه فرمود:
(( الهى نعمت سكوتم را به بركت و الله یضاعف لمن یشاءاضعاف مضاعفه گردان ))
(( الهى درویشان بى سر و پایت در كنج خلوت ، بى رنج پا سیر آفاق عوالم كنند، كه دولتمندان را گامى میسر نیست )) .
(( الهى شكرت كه به جنت لقایت در آمدم )) (( الهى شكرت كه دنیایم آخرتم شد )) (( الهى به رحمت رحمانیه ات نطقم داده اى به رحمت رحیمیه ات سكوتم ده ))

منبع:شرح دفتر دل