تغذیه بر IQ کودکان موثر است

 

---

---

 

اگر می‌خواهید فرزندی با IQ بالا داشته باشید به تغذیه‌ی او در سال‌های ابتدایی زندگی‌اش توجه خاصی معطوف کنید.

 

به عقیده‌ی گروه پژوهشی دانشگاه آدلاید استرالیا، تغذیه‌ی خوب، IQ کودکان را بالا می‌برد و تغذیه‌ی نامناسب کاملاً برعکس عمل کرده و بهره‌ی هوشی بچه ها را پایین می‌آورد.

 

این گفته نتیجه‌ی بررسی نوع تغذیه‌ی بیش از 7000 کودک است.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد IQ بچه‌هایی که از شیر مادر تغذیه کرده و از 15 تا 24 ماهگی نیز تغذیه‌ی باکیفیتی داشته‌اند یعنی میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کرده‌اند به طور متوسط در سن 8 سالگی 2 نمره بالاتر بوده است.

 

برعکس IQ کودکانی که در دو سال اول زندگی‌شان به طور مرتب بیسکوییت، شکلات، چیپس و در حالت کلی هله‌هوله و نوشیدنی‌های شیرین مصرف کرده‌اند در سن 8 سالگی 2 نمره افت کرده است.

 

نتایج این پژوهش همچنین نشان داده است که مصرف غذاهای خانگی برای رشد بهره‌ی هوشی بچه‌ها بهتر از مصرف غذاهای آماده و حاضری است.

 

به عقیده‌ی محققان، تغذیه مناسب در دو سال نخست تولد کودکان برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز رشد سلول‌های مغزی آن‌ها لازم و ضروری است.

 

سرپرست تیم تحقیقاتی این پژوهش می‌گوید: «درست است که اختلاف بهره‌ی هوشی یا همان IQ چندان زیاد نیست اما این پژوهش نخستین پژوهشی است که نشان می‌دهد تغذیه‌ی کودکان 6 تا 24 ماه می‌تواند روی بهره‌ی هوشی آن‌ها در 8 سالگی تأثیر بگذارد. برای همین والدین باید دقت کافی را روی تغذیه‌ی فرزندانشان داشته باشند زیرا غذایی که ما در دهان آن‌ها می‌گذاریم تأثیر طولانی مدتی روی مغز آن‌ها می‌گذارد.»

 

پس هله‌هوله‌ها و نوشابه را از دم دست بچه‌هایتان جمع کنید. به هر ترفندی که شده آن‌ها را با میوه و سبزیجات مفید آشتی دهید.

تغذیه سالم كودكان (2)

اگر با مشكل افزایش وزن فرزندتان مواجه شدید، فعالیت بدنی او را افزایش دهید. كودكان درشت اندام، از لحاظ ورزش كردن، با استعداد هستند و باید برای شركت در تمرینات ورزشی، برای كاهش وزن، آن ها را تشویق كرد.

اگر برای انتخاب غذا، یك نمونه به عنوان مثال برای كودك خود بیاورید، بسیار بهتر و مؤثرتر از هر چیزی است كه فقط گفته شود.

سعی كنید فعالیت و تحرك خود را افزایش دهید. با یكدیگر به گردش، دوچرخه سواری و شنا بروید. كاری نكنید كه بچه ها احساس كنند باید مقدارغذای خود را كاهش دهند. فقط آنها را راهنمایی كنید تا جایی كه امكان دارد از مصرف تنقلات بپرهیزند. كودكان در بیرون از خانه هر چیزی می خورند و شما فقط می توانید بر روی انتخاب غذاهایی كه در خانه مصرف می شوند، اعمال سلیقه كنید .

اعلام خطر در مورد ابتلاء به چاقی دوران كودكی، دیابت نوع 2 و بلوغ زودرس، آسان و ساده نیست،

ولی شما با این تدابیر می توانید از بروز چنین عوارضی پیشگیری كنید :

1-  كاهش مصرف كربوهیدرات های تصفیه شده در منزل، مثل قند وشكر.

2- افزایش مصرف میوه و سبزیجات، غلات كامل و سبوس دار، انواع حبوبات ، لوبیاها و دانه های دیگر.

3- تشویق افراد خانواده به انجام تفریحات سالم.

توصیه می كنیم تا جایی كه امكان دارد از مصرف غذاهای محتوی روغن های هیدروژنه ( جامد ) ، خودداری كنید. مسلماً بچه ها مقداری از این روغن ها را در غذای خود می خورند و اگر شما بخواهید جایگزینی مثل كلوچه، بیسكوییت، روغن بادام زمینی و غلات برای آن پیدا كنید، سعی و تلاش بیهوده و اشتباهی كرده اید.

هنوز در این زمینه مطالعات دقیقی صورت نگرفته ولی اثرات مضر چربی های ترانس ( از انواع چربیهای مضر دربدن ) در بدن واضح و آشكار است.

مزیت خرید از فروشگاههای مواد غذایی سالم این است كه انواع مختلفی از غذاها در آنجا وجود دارند و شما می توانید آن دسته از موادغذایی را انتخاب كنید كه در تهیه آنها از روغن های هیدروژنه ، استفاده نشده است (برای این كار می توانید بر چسب مواد تشكیل دهنده آنها را بخوانید).

تغذیه دانش آموزان در دوران امتحان

برای این كه كودك صبح خوبی را شروع كند، احتیاج به صبحانه ای سالم و كامل دارد. برای صبحانه كودك باید از شیر، غلات و نان سبوس داراستفاده شود. خوراكی هایی كه كودك هنگام زنگ تفریح می خورد، باید مناسب و اشتها آور باشد. برای میان وعده ها یا همان زنگ تفریح، باید علاوه بر نان و پنیر از یك نوع  میوه مثل سیب یا سبزیجاتی چون هویج استفاده شود. ماست نیز می تواند به عنوان مكمل غذایی مورد استفاده قرار گیرد. نكته ای كه باید همواره مورد توجه قرار داد ، این است كه كودك بایدهمواره در مدرسه، شیر بنوشد تا كلسیم مورد نیاز بدنش تامین شود. كودك باید در طول روز به اندازه كافی ازشیر و لبنیات استفاده كند( روزانه حداقل نیم لیتر شیر بنوشد) همچنین كودك می تواند در زنگ تفریح از آبمیوه بدون شكر نیز استفاده كند.

بسیاری از والدین نگران تغذیه فرزندان خود در دوران امتحانات هستند. به همین دلیل با دادن مقادیر زیادی غذا به فرزند خود، كالری اضافه بر نیاز به بدن او می رسانند. ولی حقیقت امر این است كه در دوران امتحان ،به دلیل استرس های وارد بر دانش آموزان ، سطح ترشح هورمون آدرنالین در بدنشان افزایش می یابد، از این رو نیاز به مصرف پروتئین دو تا سه درصد افزایش می یابد. زیرا این هورمون باعث افزایش سوخت پروتئین های بدن می شود. اما در عین حال كالری مورد نیاز ، تغییر چشمگیری نخواهد كرد. امروزه بر خلاف تصور همگان ، اثبات شده است كه فعالیت های مغزی و فكری نیازمند به انرژی زیادی نمی باشد. از این رو بهتر است میزان مواد غذایی مصرفی مانند زمان غیرامتحانات باشد و لیكن مصرف مواد پروتئینی خصوصاً پروتئین های غنی با ارزش بیولوژیكی بالا ؛ مانند تخم مرغ، شیر و انواع گوشت  باید تا حدودی افزایش یابد.

رژیم های غذایی برای تقویت حافظه

همانگونه كه در مطالب مربوط بهلسیتین در بخش دانستنی های تغذیه گفته شد ، رژیم های غذایی حاوی لسیتین فراوان اهمیت زیادی در افزایش حافظه و مبارزه با فراموشی دارند و مصرف این مواد غذایی در تمامی افراد با هر سنی توصیه می شود. البته مصرف لسیتین در گروه های دانشجویی و دانش آموزان دبیرستانی كه به داشتن حافظه بالاتر برای به خاطر سپاری مطالب نیاز دارند و افراد مسن كه درمعرض كاهش حافظه می باشند، بیشتر از سایر اقشار تاكید می شود.

در این جا به چند رژیم حاوی لسیتین اشاره می شود:

( لازم به ذكر است كه بدانید ، لسیتین سویا حاوی چربی های غیر اشباع به خصوص لینولئیك و لینولنیك اسید است و همان ارزش زیستی و غذایی تخم مرغ را دارد، ولی بدون كلسترول می باشد)1- صبحانه حاوی لسیتین: ( این صبحانه بخصوص به دانشجویان و دانش آموزان برای افزایش حافظه توصیه می شود)

مواد لازم:

3 قاشق سوپ خوری	جو پرك
2 قاشق سوپ خوری	جودوسر
3 قاشق سوپ خوری	سبوس گندم
1 قاشق سوپ خوری	لسیتین سویا*
نوك قاشق چای خوری	پودر ویتامینC
به میزان لازم	عسل
یك سوم پیمانه	كشمش
3 تا 4 عدد	برگه زردآلو خرد شده
1 قاشق غذا خوری	خامه

*در صورت عدم دسترسی به  پودر لسیتین سویا از پودر سویا یا كنجاله سویای خرد شده استفاده شود.

طرز تهیه :

جو پرك و جو دوسر را در حدود 2 تا 3 لیوان آب بپزید تا كاملاً لعاب بیندازد . بعد از پختن ، بگذارید تا كمی سرد شود ، سپس سبوس گندم، پودر سویای حاوی لسیتین و ویتامینC را اضافه كرده ، خوب مخلوط كنید. برای شیرین كردن آن می توانید به میزان دلخواه از عسل استفاده كنید.

در نهایت خامه، كشمش شسته شده و برگه زردآلو خرد شده را به آن اضافه كنید.

صبحانه فوق سرشار از لسیتین ، انواع املاح و اسیدهای آمینه ضروری بدن و ویتامین های لازم برای نیاز روزانه است.

2- دسر حاوی لسیتین:

مواد لازم :

500 گرم	ماست چكیده كم چرب
125 سی سی ( نصف لیوان)	شیر
8 قاشق چای خوری	پودر لسیتین سویا
نصف لیوان	توت فرنگی خرد شده
یك قاشق غذا خوری	عسل

پودر لسیتین را با شیر مخلوط كرده و سپس ماست را اضافه كنید تا كاملاً یكنواخت شود. سپس عسل را در كمی آب جوش حل كرده و به صورت شربت بر روی توت فرنگی ها اضافه كنید و بگذارید به مدت 10 تا 15 دقیقه بماند تا كاملاً به داخل توت فرنگی نفوذ كند. سپس آن را با مخلوط شیر و ماست و سویا مخلوط كنید و به مدت 2 ساعت در داخل یخچال قرار دهید. پس از این مدت، برای میل كردن آماده می باشد.

3-بیسكوئیت حاوی لسیتین :

مواد لازم :

250 گرم	آرد
50 گرم	مارگارین ( كره گیاهی )
2 قاشق مربا خوری	پودر لستین سویا
125 گرم	شكر
170 سی سی	شیر
1 عدد	تخم مرغ
كمی	وانیل

برای تهیه شربت روی بیسكوئیت :

5 گرم	پودر قند
كمی	آب
4-3 قطره	اسانس لیمو

كمی از شیر را برای حل كردن لسیتین ، با آب تركیب كنید.سپس زرده تخم مرغ و پودر قند را به مدت 5 دقیقه با همزن برقی خوب بزنید، سپس مارگارین را زده و پس از مخلوط كردن با وانیل به مخلوط پودر قند ( شكر ) و زرده تخم مرغ اضافه كنید، در نهایت شیر حاوی لسیتین و باقی مانده شیر را به مخلوط حاصل اضافه كرده و كاملاً مخلوط كنید، سپس به وسیله دست خوب ورز دهید تا به حالت خمیری در آید.

خمیر حاصل باید به مدت 20 دقیقه در درون كیسه پلاستیكی و در یخچال قرار داده شود.سپس خمیر را به صورت كاملاً نازك با وردنه باز كنید و قالب بزنید و در داخل سینی فر كه از قبل با كره چرب شده است یا كاغذ روغنی قرار دهید  و روی آن را سفیده تخم مرغ یا شربت تهیه شده از پودر قند و آب اسانس لیمو بمالید و به مدت 15 دقیقه در پنجره وسط فر با دمای 200 درجه سانتیگراد قرار دهید.

توصیه های عمومی :

والدین گرامی ، می توانید توصیه های عمومی زیر را به تدریج به فرزندانتان آموزش دهید تا بتوانند به خوبی آنها را به كار گیرند:

1-درایام امتحان ، بیشتر مواظب سلامتی خود باشید تا در معرض سرما خوردگی ، گرما زدگی ، مسمومیت ها ی غذایی و اختلالات هضم قرار نگیرید و از خوردن غذا ،  بیرون از خانه جدا خودداری كنید. غذای خود را خوب بجوید و آرام میل كنید.

2-همیشه ، به خصوص در ایام امتحانات مزاج خود را مرتب نگاه دارید : اگر دچار یبوست هستید، شبها قبل از خواب حدود 10 عدد انجیر خیسانده و 10 عدد آلوی خیسانده میل كنید.

3-در طول روز ( اما نه همراه  غذا ) آب كافی بیاشامید ( بیش از نیم ساعت قبل از غذا و یكی دوساعت بعد از غذا اشكالی ندارد ) آشامیدن آب و نوشیدنیها در وسط غذا سبب اختلال هضم و ایجاد نفخ می شود.

4-ازخوردن قهوه و چای پر رنگ ، خودداری كنید. چای كم رنگ مفید است.

5-اگر احساس خستگی می كنید كمی استراحت كنید. انسان در موقع خستگی احتیاج به استراحت دارد نه محرك . لذا مصرف قهوه را به منظور بیدار ماندن توصیه نمی كنیم.

6-ماست و دوغ ترش ، خواب آور است اما خوردن  ماست شیرین اشكالی ندارد.

7-نرمش و ورزش سبك را در برنامه روزهای هفته ، به خصوص ایام امتحانات قراربدهید.

8-اگر درصبحانه پنیر می خورید آن را همراه گردو میل كنید - اما خوردن پنیر هنگام  شب باعث خواب آرام می شود.

9-مصرف سبزیهای تازه ( البته بعد از ضد عفونی كردن ) و میوه های تازه توصیه می شود.

10- شب امتحان حتما به قدر كافی بخوابید.

11- سعی كنید شب ها زودتر بخوابید و صبح زودتر از خواب برخیزید- هرگز نزدیك غروب آفتاب نخوابید.

12- خواب نیم ساعتی ِ نزدیك ظهر نیرو بخش و نشاط آور است ، اما خواب بعد از طلوع آفتاب و هنگام غروب كسالت آورمی باشد. ( درباره این مطلب توضیحات علمی كافی با توجه به تغییر سطح هورمونها در خون وجود دارد.)

13-  بعد از صرف ناهار، اگر می توانید به پشت دراز بكشید در حالیكه پای راست را بر روی پای چپ قرار داده اید ، مدت 15 تا 20 دقیقه استراحت كنید . ( خوابیدن را توصیه نمی كنیم ) .

14- در موقع مطالعه از خوردن تنقلات و چیزهای دیگر خودداری كنید.

15- توصیه به خواب ، در اوایل شب به معنای زیاد خوابیدن نیست . توصیه ما این است كه خواب را در زمان مناسب داشته باشید تا حداكثر استفاده از آن را ببرید برای مثال 5/4 ساعت خوابی كه از اوایل شب شروع  شود، بیش از خوابی كه از آخر شب شروع شود.، به شما رضایت  و نشاط می بخشد.

16- آرامش روحی خود را با یاد خدا و انجام به موقع نمازها كامل تر كنید.

17- برخی تحقیقات علمی ( از جمله تحقیقات دكتر پولیت ارائه شده دركنگره ی تغذیه ژنو)  نشان می دهد تغذیه متعادل و متنوع  شامل غلات ، سبزیجات ، لبنیات، گوشت و میوه ها باعث كاهش استرس امتحان می شود.

18- صبحانه غذای اصلی است، ناهار و شام را كمی مختصرتر بخورید، اما صبحانه را كاملتر میل كنید.

19- امید و شادابی را به خودتان تلقین كنید تا موفقیت های شما بیشترشود.

به امید اینكه همه شما عزیزان ایامی سرشار از موفقیب و كامیابی داشته باشید.

قد رعنا ، آرزوی همه جوان ها

چگونه می توانم قد بلندی داشته باشم؟

این سؤالی است که برای بسیاری از نوجوانان مطرح است.

به عقیده ی بیشترافراد ، قد بلند مشخصه ی بسیار خوبی است و پسران ما عموماً آرزو دارند بلندتر و درشت اندام تر باشند. اما بلند قد شدن به عوامل متعددی بستگی دارد. سایز بدن افراد نتیجه ای از تداخل عوامل داخلی و محیطی در طول دوران رشد است. عوامل داخلی تعیین کننده قد، فاکتورهای ژنتیکی است که فرد از والدینش دریافت می کند وقابل تغییر نیست ، عوامل محیطی تاثیر گذارنیز عبارتند از : تغذیه، آب و هوا، اقلیم و بیماریها و .... مثلاً شواهد موجود نشان می دهد نزدیکی یا دوری به خط استوا دراندازه بدن افراد موثر است .

اگرچه نمی توان عوامل محیطی و ژنتیکی را به راحتی جدا کرد ولی با بررسی ملل مختلف ، نژادها و سرزمینهای گوناگون این نتیجه به دست می آید که عوامل محیطی بسیار مهم اند . ضمنا افراد نیز می توانند رژیم غذایی مناسبی را انتخاب کنند تارشدی آرام و طولانی تر داشته باشند.

طی تحقیقاتی مشخص شده که انسان کنونی از انسان اولیه بسیار بلند قامت تر است ؛ این نتیجه که با مقایسه ستون مهره ها در سنگواره های به دست آمده حاصل شده است . از لحاظ فیزیولوژیک، یک مادر بلند قد ، نوزادی با وزن گیری بهتر خواهد داشت زیرا فضای لگن مادر بیشتر است و جنین رشد بهتری در رحم دارد .

بلند قد بودن مردان یکی از معیارهای خانم ها برای انتخاب همسر است، مرد بلند قد ، قوی تر به نظر می رسد.

در میان مواد مغذی مورد نیاز برای رشد قدی ، مصرف به اندازه پروتئین ها و املاح از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

بیشتر رشد قدی با افزایش طول استخوانهای دراز بدن صورت می گیرد بدین ترتیب که در سنین کودکی در انتهای استخوانهای دراز بدن مثل استخوان ران و ساق پا، منطقه ای بنام اپی فیز موجود است که هنوز استخوانی نشده و از جنس غضروف است. این بخش مولد با تکثیر سلولی موجب افزایش قد استخوانها می شود و در انتهای سنین بلوغ ، این بخش استخوانی شده و دراین مرحله رشد قدی فرد متوقف می شود ، لذا قد فرد بلندتر نخواهد شد.

در بدن ، هورمونی به نام هورمون رشد موجود است که در سنین کودکی و نوجوانی تکثیر سلولی ، در این مناطق غضروفی را تحریک و موجب افزایش استخوانسازی می شود. استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ ،ادامه دارد یعنی تا اوایل 20 سالگی هنوز امکان افزایش قد وجود دارد.

یکی ازعوامل تاثیرگذار بر رشد قدی تغذیه است . ژاپنی ها توانسته اند با تغذیه سالم ، متوسط قد جوانانشان را افزایش دهند. در میان مواد مغذی مصرف به اندازه ی پروتئین ها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر است پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو، مرغ و ماهی، تخم مرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازم اند کلسیم، فسفر، منیزیم، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند. منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر، ماست، پنیر خامه و بستنی است . فسفر و منیزیم درگوشت و دیگر منابع پروتئین و حبوبات فراوان است. فلوئور نیز در آب موجود است و آب مصرفی بایستی محتویppm 1 فلوئور باشد.

تحقیقات اخیر ، اذعان می دارد که مصرف " روی " به مقدار کافی موجب رشد قدی مناسب خواهد شد، در خاورمیانه و خصوصاً ایران مصرف کم روی موجب کوتاه قدی و قدرت جنسی پایین مردان جوان می شود. به علاوه با کمبود روی سطح توانایی های مغزی و ایمنی بدن پائین آمده و ابتلا به بیماریهای مسری زیاد تر رخ می دهد.

توصیه متخصصان تغذیه برای نوجوانان ، مصرف روزانه 150 گرم گوشت، نصف تا 1 لیوان حبوبات پخته، 2 تا 3 لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات فراوان است.

نوجوانانی که در سنین رشد هستند و افزایش قد خوبی ندارند می توانند با مصرف مکمل ویتامینها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگی آهن ، رشد قدی شان را بهبود بخشند. پس توصیه می شد کسانی که می خواهند قد بلند تری داشته باشند هفته ای یکبار جگر و دو بار غذای دریایی میل کنند وهر روز چند عدد ، بادام ، بادام زمینی وگردو بخورند .

غذاهای دریایی مثل ماهی ، میگو، جگر و دانه های روغنی حاوی املاح زیادی هستند و فوائد بسیاری برای نوجوانان دارند.

پس توصیه می شود کسانی که می خواهند قد بلندتری داشته باشند هفته ای 1 مرتبه جگر و 2 مرتبه غذای دریایی میل کنند و هر روز چند عدد بادام و بادام زمینی و گردو بخورند .

یک نکته بسیارمهم در افزایش قد ، انجام فعالیت های ورزشی است . هر چه تحرک ما بیشتر باشد گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد بود و این مساله به رشد قدی کمک خواهد کرد. ورزشهایی مثل بسکتبال، والیبال، شنا، بدمینتون و تنیس برای کمک به افزایش قد بسیار مفید اند.

در دهه ی اخیر با انجام عملی بر روی افراد کوتاه قد، به طور مصنوعی طول استخوانهای درازشان را افزایش می دهند ، بدین ترتیب که استخوانهای پا را شکسته و محل شکستگی را به پوششی از جنس استیل متصل می کنند .

در نهایت بهتر است با تامین رژیم غذایی مناسب وبا تشویق آنها به فعالیت بیشتر زمینه رشد قدی نوجوانان را فراهم سازیم.

توصیه های غذایی برای زنان و دختران( قسمت اول )

«کم خونی»

دختران و زنان به علت نیاز بیشتر به آهن، در صورتی که نیازشان تامین نشود به سرعت در معرض خطر کم خونی فقرآهن قرارمی گیرند. برای پیشگیری از کم خونی فقرآهن، دختران و زنان باید در برنامه غذایی روزانه ازمنابع غذایی آهن دارمثلگوشت قرمز ، مرغ یا ماهی ، حبوبات مثل عدس و لوبیا ، سبزی های سبز تیره مثل اسفناج و جعفری استفاده کنند و با مصرف ویتامینC که به طور طبیعی در انواع  سبزی های تازه و میوه ها وجود دارد جذب آهن موجود در منابع غذایی را افزایش دهند ؛* بنابراین مصرف آب لیمو و یا آب نارنج در سالاد شامل گوجه فرنگی، فلفل سبز دلمه ای ، کلم، گل کلم و سبزی خوردن همراه با غذا موجب می شود که آهن غذا بیش تر جذب شود

*خودداری از صرف چای بلافاصله پس از صرف غذا نیز موجب می شود آهن غذا بیشترجذب شود زیرا، چای می تواند از جذب آهن غذا جلوگیری کند و این عادت غلط غذایی یکی از دلایل بروز کم خونی فقرآهن در کشور ماست. خانم های باردار باید حتماً از پایان ماه چهارم بارداری تا 3 ماه پس از زایمان روزانه یک عدد قرص فروسولفات فرو( قرص آهن) مصرف کنند تا از بروز کم خونی فقرآهن در دوران بارداری جلوگیری شود. دراین دوران به علت نیاز زیاد جنین به آهن، مصرف مکمل آهن ضروری است.

« پوکی استخوان »

برای پیشگیری از بروز کم خونی فقرآهن در کودکان زیر2 سال که بسیار مستعد ابتلا به کم خونی هستند نیز،مادران عزیز باید از پایان ماه ششم که غذای کمکی را شروع می کنند تا 24 ماهگی، روزانه 15 قطره آهن به کودک خود بدهند.

برای پیش گیری از پوکی استخوان در دوران سالمندی، دختران باید در دوران کودکی و نوجوانی کلسیم کافی دریافت کنند. با مصرف روزانه شیر و لبنیات، کلسیم مورد نیاز بدن تامین می شود . در دوران نوجوانی با مصرف یک لیوان شیر و یک لیوان ماست و 60- 45 گرم پنیر( یک قوطی کبریت) کلسیم بدن تامین می شود.

در دوران بارداری و شیردهی، به علت افزایش نیاز بدن به کلسیم، باید روزانه به عنوان مثال، 1 لیوان شیر، 2 لیوان ماست و 60-45 گرم پنیر مصرف شود. توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که پیروی از رژیم های غذایی سخت برای لاغری در اغلب موارد، منجر به کمبود دریافت کلسیم می شود و اگر کلسیم دریافتی روزانه کم باشد ممکن است سرعت تخریب استخوانی افزایش یابد. برای پیش گیری از پوکی استخوان علاوه بر توجه به رژیم غذایی و مصرف شیر و لبنیات، فعالیت های ورزشی نیز مهم است . پیاده روی روزانه حتی به میزان کم، سبب کاهش سرعت تخریب استخوانی می شود. انجام فعالیت های ورزشی مثل پیاده روی تند و دوچرخه سواری نه تنها برای سلامت استخوانها بلکه برای قلب و ماهیچه ها نیز بسیار مفید است.

« قلب وعروق »

به خانم ها و مادران عزیز توصیه می شود برای حفظ سلامت خود و سایر اعضای خانواده ازروغن ماهی استفاده کنند. اثرات زیان آور و مصرف بی رویه چربی های اشباع شده موجود در روغن های جامد و روغن های حیوانی وجود دارد درایجاد امراض قلبی و عروقی به اثبات رسیده است واز آن جایی که اثرات نامطلوب مصرف بی رویه کلسترول از زمان کودکی آغاز می شود لذا در تنظیم برنامه غذایی کودکان باید دقت شود. کلسترول به مقدار فراوان در چربی های حیوانی، زرده تخم مرغ و میگو وجود دارد. مصرف3 عدد تخم مرغ ب در هفته برای بزرگسالان کافی است .

برای کودکان، 4 تا 5 تخم مرغ در هفته مانعی ندارد.

درضمن درهنگام استفاده از روغن مایع باید دقت شود که ازحرارت دادن زیاد و طولانی روغن مایع خودداری شود، روغن ها به ویژه روغن مایع باید در محل خنک و دوراز نور و هوا، و در ظرف بسته نگه داری شود از خریداری روغن های مایع که در فروشگاه ها در مقابل نورآفتاب گذاشته شده اند خودداری شود.

سرپوش روغن مایع را پس از مصرف به طور کامل بسته و در جای خنک و دور از نور نگه داری کنند، از مصرف دوباره روغن حرارت دیده خودداری گردد و به هنگام طبخ با روغن از حرارت کم استفاده شود. حتی الامکان از سرخ کردن غذاها خودداری و در صورت سرخ کردن، از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده شود.

« رژیم لاغری »

دختران نوجوان باید بدانند که رژیم های سخت غذایی واستفاده ازروش های غلط کنترل وزن ، موجب می شود که بدن آنها که دراین دوران جهش رشد را طی می کند، ازمواد مغذی مورد نیازمحروم شود و در نهایت، سوء تغذیه به صورت اختلال در رشد قدی، کاهش یادگیری، کاهش تمرکز حواس، کمبودهای ویتامینی و املاح به ویژه آهن، روی و کلسیم بروز می کند. رژیم های غذایی باید با کمک متخصص تغذیه تنظیم شود. با کاهش مصرف مواد چرب، سرخ کردنی ها، مواد قندی مثل کیک، انواع شیرینی های خامه ای ، شکلات و نوشابه های گازدار که حاوی مقادیر زیادی قند هستند، می توان از افزایش وزن و چاقی جلوگیری کرد. در ضمن مصرف انواع متنوع سبزی ومیوه هم چنین انجام ورزش هایی مانند پیاده روی تند، دویدن، دوچرخه سواری و شنا نیز به کاهش وزن کمک می کند.

پیامدهای سوء تغذیه در دختران و زنان

سوء تغذیه معمولاً به دو شکل کمبود دریافت انرژی، پروتئین و یا ریزمغذی ها و یا زیاده خواری و دریافت بیش ازحد انرژی و سایرمواد مغذی بروزمی کند. در کشورما، سوء تغذیه پروتئین انرژی از مشکلات تغذیه ای شایع در کودکان زیر5 سال به شمار می ررود.در حدود 15 درصد کودکان زیر5 سال ، یعنی800 هزار نفر دچار کوتاه قدی تغذیه ای و درحدود 1 درصد، یعنی 540 هزار کودک دچار کم وزنی هستند . البته شیوع کوتاه قدی و کم  وزنی در استان های محروم کشورو به ویژه در مناطق روستایی بالاترازمناطق شهری است. سوء تغذیه موجب افزایش دفعات بیماری در کودکان وطولانی ترشدن دوره بیماری می شود. خطر مرگ در اثر بیماری در کودکان مبتلا به سوء تغذیه بیشتر است.

دخترانی که در کودکی دچار این نوع سوء تغذیه می شوند، رشد جسمی مطلوبی ندارند و اسکلت بدن آنها به اندازه کافی رشد نمی کند. این دختران به علت کوچکی لگن در دوره های بعدی زندگی با مشکلات بارداری و زایمان مواجه می شوند. برای نمونه اغلب، نوزاد کم وزن( زیر 2500 گرم) به دنیا می آوردند. مرگ و میر نوزادان کم وزن در مقایسه با نوزادانی که با وزن طبیعی به دنیا می آیند 40 مرتبه بیش تر است .

توصیه های غذایی برای زنان و دختران(قسمت دوم)

سوء تغذیه پروتئین – انرژی در دوران کودکی به ویژه-  در2 سال اول زندگی - بررشد و تکامل مغزی، اثرات منفی جدی و جبران ناپذیری دارد. از جمله کاهش بهره هوشی که توانمندی های ذهنی کودک را کاهش می دهد ، می توان اشاره کرد . بنابراین یکی دیگر از پیامدهای زیان بار سوء تغذیه کاهش قدرت یادگیری و آموزش پذیری کم و افت تحصیلی در دختران و پسران است.

نوع دیگری از سوء تغذیه مربوط به کمبود ریز مغذی هایی مانند ید، آهن، روی، ویتامینD و کلسیم است. در خانمی که در دوران بارداری باکمبود یدمواجه است ، جنین دچار صدمات غیر قابل جبرانی مانند کاهش بهره هوشی، عقب ماندگی های ذهنی و جسمی، کر ولالی، لوچی و سقط می شود.حتی کمبود ید خفیف در این دوران، اگرچه به ظاهر نقصی درجنین ایجاد نمی کند اما بهره هوشی او را کاهش می دهد و کودکی که در دوره جنینی با کمبود ید مواجه شده است در دوران مدرسه با کاهش قدرت یادگیری وافت تحصیلی روبرو خواهد شد. مصرف نمک یددار به جای نمک معمولی تنها راه پیش گیری از کمبود ید است.

کمبود ویتامنD نیز یکی از کمبودهای ویتامینی شایع در دختران و زنان است . ویتامینD از تابش نور مستقیم خورشید بر پوست بدن ساخته می شود. ویتامینD جذب کلسیم را دربدن افزایش می دهد و بنابراین در رشد و استحکام استخوان های بدن لازم است و کمبود آن زمینه را برای نرمی استخوان و در نهایت پوکی استخوان آماده می کند.

به هردلیلی که از تابش نور خورشید به طور مستقیم بر پوست بدن جلوگیری شود از قبیل استفاده مرتب و مداوم از کرم های ضد آفتاب وغیره ... ، ویتامینD به طور کافی در بدن ساخته نمی شود و چون منابع غذایی هم به طور معمول از نظر ویتامینD فقیر هستند و نمی توانند ویتامینD مورد نیاز بدن را تامین کنند، بدن با کمبود ویتامین D مواجه خواهد شد. کمبود کلسیم نیز نوعی سوء تغذیه است که دلیل عمده آن مصرف ناکافی شیر و لبنیات است.

از دیگر کمبودهای تغذیه ای در دختران نوجوانکمبود ویتامین A و کمبود روی است. ویتامینA دررشد و سلامت پوست و حفظ قدرت دید نقش دارد و روی نیز در بلوغ جنسی حائز اهمیت است و کمبود آن، اغلب تاخیر در بلوغ جنسی را به همراه دارد. با مصرف میوه ها و سبزی های سبز تیره، زرد و نارنجی رنگ، و شیرو لبنیات،  ویتامینA بدن تامین می شود و با گنجانیدن گروه گوشت، حبوبات ، تخم مرغ و مغزها( مثل گردو و بادام) نیاز بدن به روی تامین می شود.

زیاده خوری نیز نوعی سوء تغذیه به شمار می رود . امروزه رابطه علمی بین اضافه وزن و چاقی با بسیاری از بیماری ها به اثبات رسیده است. متاسفانه چاقی در دختران و زنان در کشور ما از شیوع بالایی برخوردار است. چاقی از عوامل زمینه ساز برای ابتلا به دیابت ( بیماری قند)، بیماری های قلبی- عروقی ، و برخی از سرطان ها است.علاوه براین، افزایش وزن و چاقی ایجاد آرتروز زانو را تشدید می کند خانم های چاق بیشتر درمعرض کمر درد و ضایعات زانو قرار دارند. رعایت تعادل و تنوع در مصرف غذا، محدود کردن مصرف شیرینی ها و چربی ها، کاهش مصرف نمک و در مقابل ورزش و تحرک بدنی، در جلوگیری از بروز چاقی موثر است. حداقل 30 دقیقه پیاده روی تند در روز از افزایش وزن جلوگیری کرده و در حفظ سلامت افراد بسیار موثر است.

به طور کلی ، دخترانی که در کودکی و نوجوانی تغذیه ای صحیح داشته اند ، مادران سالم تر و موفق تری خواهند بود ، فرزندان سالم تری به دنیا می آورند و نسل سالم تری را پرورش خواهند داد . به این دلیل توجه به تغذیه صحیح دختران از دوران کودکی حائز اهمیت است.

به طور کلی نیازهای غذایی در دوران های مختلف زندگی یعنی کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و سالمندی متفاوت است. در واقع، نیاز به انرژی و مواد مغذی برای حفظ سلامت بدن بر حسب سن، جنس، میزان فعالیت بدن و شرایط فیزیولوژیکی متفاوت است . نیازهای تغذیه ای دختران در سنین بلوغ ، به علت جهش رشد افزایش می یابد . در این دوران بدن برای رشد استخوان ها به کلسیم بیش تری نیاز دارد. برای افزایش توده بدن وساخته شدن سلول ها، پروتئین بیش تری مورد نیاز است و برای خون سازی نیز، نیاز به آهن افزایش می یابد.ویتامین های گروه B ، ویتامینA ،D و سایر ویتامین ها ، مواد معدنی و پروتئین در رشد قدی و افزایش توده بدنی دختران نقش عمده ای دارند و هر گونه اختلال در برنامه غذایی که منجر به کمبود این مواد مغذی در بدن بشود، در نهایت اختلال در رشد به صورت کم وزنی، لاغری و کوتاه قدی و علاوه بر آن کاهش توانمندی های ذهنی و افت تحصیلی را به دنبال دارد. تغذیه دختران نوجوان از این جهت که مادران آینده هستند نیز حائز اهمیت است.

درمان تغذیه ای بی اشتهایی کودکان (1)

با سلام

دختر 4 ساله من، بسیار بی اشتهاست. خیلی کم غذا می خورد و بیشتر در حال فعالیت است ، از لحاظ ظاهری کوچک به نظر می رسد من نگران سلامتی او هستم، چه باید بکنم؟

این سؤالی است که بسیاری از مادران جوان دارند. این مشکل تنها مربوط به مادران ایرانی نیست. بسیاری از مادران دنیا نمی دانند ، کدام غذا و به چه میزان برای کودکشان مناسب است ، تا رشد او به خوبی صورت گیرد.

با ارائه مطالب استخراج شده از منابع معتبر تغذیه ای و پزشکی ، به شما کمک خواهیم کرد تا به حل این مشکل بپردازید.

درمان بی اشتهایی کودکان را از سه جنبه مورد بررسی قرار می دهیم : ابتدا علل بی اشتهایی کودکان را روشن می سازیم وسپس به بررسی نیازهای تغذیه ای کودکان می پردازیم و در انتها کاربرد عملی اطلاعات را به شما خواهیم آموخت.

علل بی اشتهایی کودکان

برای حل هر مشکلی نیاز است که ابتدا علت آن را متوجه شویم . مادری که کودکش به اندازه کافی غذا نمی خورد و از دست ناز کردن های او به تنگ آمده ، و ازرشد نرمال کودکش نگران است ، به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه می کند که در این صورت پزشک درمورد عادات کودک از او چنین سئوالاتی خواهد کرد : ساعات غذا خوردن کودک چگونه است ؟ مقدار غذایی که درهر وعده می خورد به چه میزان است ؟ در بین وعده های غذایی چه چیزهایی مصرف می کند؟ میزان فعالیت شدید کودک چند ساعت در روز است ؟ شما نیز باید ، حتما در ابتدا پاسخ این سؤالات را آماده کنید.

علل متفاوتی برای بی اشتهایی کودکان به غذا ، وجود دارد.

علت اول- وجود نوعی بیماری در کودک. هر نوع بیماری یا داروی مصرفی ای که موجب زخمهای دهان ، تغییرحس چشایی کودک ، کاهش اشتها ، تهوع و استفراغ شود والبته وجود تب خفیف نیز موجب کاهش اشتهای کودک می شود . در طول دوران مریضی یا نقاهت ، به دلیل کمتر شدن فعالیت کودک ، وی اشتهای کمتری نسبت به غذا خوردن پیدا می کند . ولی نگران نباشید بازسازی بدن کودکان بسیار سریع است. پس از مریضی ، با مراقبت بیشتر، کودک شما به راحتی به وضعیت اولیه باز می گردد. فقط باید مراقب باشید ، کمبود غذایی او به سوء تغذیه نیانجامد که اثرات مخرب آن به سختی جبران پذیر است.

شما با مشورت کردن (هر2 تا 3 ماه یک بار) ، نبودن این علائم و اطمینان از عدم وجود انگل در روده های کودکتان، می توانید مطمئن شوید که دلیل بی اشتهایی او مریضی نیست.

علت دوم- وجود سوء جذب یا حساسیت های غذایی در کودک . ممکن است روده های کودک،  به یک نوع ماده غذایی مثل پروتئین موجود در گندم (گلوتن) حساسیت داشته باشد. از این رو مواد غذایی به راحتی جذب دیواره روده نمی شود. و یا در اثر مصرف یک ماده غذایی خاص ، در بدنش عوارض خاصی  به وجود آید که موجب ترس کودک از غذا و غذا خوردن شود.

برای اطمینان از عدم وجود چنین حالتی ، برنامه غذایی و میزان مصرف ازهرغذا را درطول مدت 3 هفته یادداشت کنید ، به این ترتیب متوجه خواهید شد چه غذاهایی را دوست ندارد. چه غذاهایی ، با چه فرم و چه حرارتی (با کدام مواد اولیه) را بهتر می خورد. به این ترتیب برنامه غذایی که برای کودک تعیین خواهید کرد ، بر اساس علایق او وبه روش جانشینی خواهد بود که بعداً در مورد آن توضیح خواهیم داد.

علت سوم- در دسترس نبودن غذاهای کافی وسالم برای کودک . گاهی غذای کافی و مقوی در اختیار کودک نیست و گاهی والدین ، موادغذایی سالم ، نظیرسبزیجات شسته و پوست کنده ، میوه های شسته و آماده خوردن ، دانه ها و مغزهای مقوی  مثل آجیل، لبنیات تازه و ... را در اختیار کودک قرار نمی دهند و در عوض به عنوان میان وعده ، به او شیرینی و شکلات و یا تنقلاتی می دهند که کالری زیاد دارد و محتوی " نوترینتی " کمی است .علت چهارم- وجود فشارهای روانی بر کودک . یک مشاجره خانوادگی ، یا وجود مشکلی در بین اعضاء دیگر خانواده ، برغذا خوردن کودکان ، خصوصاً کودکان باهوش تأثیر بسزایی دارد. اجبار کودک به خوردن ، و ترساندن او از پدرش یا هر قدرت دیگری و تهدید کودک برای غذا ندادن به خاطر عمل زشتی که انجام داده است همه از این مقوله اند.علت های دیگر-رفتارهای غلط غذایی خانواده

وعده دادن کودک به شیرینی و تنقلات در عوض خوردن غذا

غذا دادن به کودک در برابر تلویزیون و کلاً در زمانی که حواس او مشغول کار دیگری است

ناز کشیدن های زیاد مادر واصرار زیاد وی برای خوردن غذا

غذا دادن در زمان های نامنظم و مکانهای مختلف نیز می تواند از علل بی اشتهایی کودکان باشد.

نیازهای تغذیه ای کودکان

از یک سالگی تا زمان بلوغ ، اغلب به عنوان دوران پنهان و خاموش رشد تعبیر می شود که دراین دوران ، رشد فیزیکی نسبت به سال اول زندگی و دوران بلوغ کمتر می باشد ودر این زمان است که شکوفایی رفتارهای اجتماعی، احساس و عواطف واستعدادها شکوفا می شود.

کودک بعد از یک سالگی ، هر سال به طور متوسط ، 2 تا 3 کیلوگرم افزایش وزن دارد و 6 تا 8 سانتی متر به قدش اضافه می شود . در این زمان ، بسیاری از والدین به دلیل تغییر در اشتهای کودک وکند شدن سرعت رشد ، نگران  کاهش اشتهای کودک می شوند ؛ در حالی که این مسأله کاملاً طبیعی است و تا زمانی که روند رشد کودک بر اساس جداول رشد، صعودی باشد  کودک نرمال است.

بسیاری از مادران  شکایت می کنند که " کودک من به اندازه قبل غذا نمی خورد، وقتی کوچک تر بود بیشتر غذا می خورد و... " پاسخ این مادران ، این است که: " انتظار می رود این مسأله پیش آید، چراکه سرعت رشد نسبت به دروان کودکی آرام شده است و کودک به غذای خیلی زیاد ،  نیاز ندارد . " اگر کودک کل وعده غذایش را هم نخورد ، والدین نباید شکایت کنند . به علاوه ، اشتهای کودک وابسته به سطح فعالیت اوست و بستگی به این دارد که آیا کودک سالم است یا بیمار. این را باید بدانید که در دوران کودکی ، علاقه ها و عدم علاقه ها به غذاهای مختلف به سرعت تغییر می کند و دوست داشتن یا نداشتن غذا تحت تاثیر غذا، ظاهر و طعم غذاست.

برای تعیین نیازهای تغذیه ای یک کودک ، لازم است در ابتدا وضعیت تغذیه ای او را مشخص کنیم ؛ به این معنی که بدانیم کودک رشد نرمال دارد یا خیر، به اندازه کافی قد گرفته است ؟ وزن او در محدوده نرمال است یا کمتر ؟

برای پاسخ به این سؤالات ، متخصصین تغذیه با استفاده از جداول مختلف، میزان رشد کودک را تعیین می کنند.

یک جدول خلاصه از نمودارهای موجود در زیر ارائه شده  ( البته برای دسترسی به اطلاعات دقیق تر باید با یک متخصص مشورت کنید. )

قد متوسط در این سن	وزن متوسط در این سن	سن کودک
76سانتی متر	10کیلوگرم	1سالگی
82 سانتی متر	5/11 کیلوگرم	5/1 سالگی
86 سانتی متر	12 کیلوگرم	2سالگی
95 سانتی متر	5/14 کیلوگرم	3 سالگی
103 سانتی متر	17 کیلوگرم	4 سالگی
110 سانتی متر	19 کیلوگرم	5 سالگی
116 سانتی متر	5/20 کیلوگرم	6 سالگی
122 سانتی متر	23 کیلوگرم	7سالگی

پس از تعیین وضعیت تغذیه ای کودک ، نیازهای کودک بر اساس رشدی که باید داشته باشد تعیین می شود . حال نیازهای غذایی کودک چه هستند؟

به دلیل رشد و تکامل استخوان ها، دندان ها، ماهیچه ها و افزایش حجم خون ، نیاز به مواد مغذی کودک بر حسب واحدهای بدنی او بیشتر از بزرگسالان است.

درمان تغذیه ای بی اشتهایی کودکان (2)

انرژی

میزان قوت و قدرتی که کودک از خوردن غذا به دست می آورد انرژی نام دارد . تمام غذاهایی که او می خورد، به بدنش انرژی می رساند. مواد غذایی مختلف دارای میزان انرژی متفاوتی هستند. برای کودکان کم اشتها بهتر است ، از مواد غذایی استفاده شود که میزان انرژی در حجم معین آنها نسبت به مواد غذایی دیگر بیشتر باشد. به این معنی که مقدار کمی از آنها انرژی بیشتری داشته باشد.

پروتئین

از غذا به بدن کودک می رسد و رشد او را تأمین می کند . کودک هر روز و در طول روز چند مرتبه بایستی غذایی بخورد که حاوی پروتئین باشد تا بدن او دچار کمبود نشود نیاز به پروتئین در سنین متفاوت تغییر می کند . در ابتدای کودکی نیاز به پروتئین براساس واحد بدن کودک ، بیشتر است ولی چون حجم بدن او کم است، میزان کمی پروتئین نیاز او را تامین می کند . با بالارفتن سن، نیاز کودک بر اساس واحد بدنش کمتر شده ولی بدلیل افزایش حجم بدن کودک میزان کل مورد نیاز افزایش می یابد.

جدول زیر خلاصه ای از نیازهای کودک به پروتئین و انرژی است.

پروتئین مورد نیاز در روز	کالری مورد نیاز در روز	سن
16 گرم	1300 کالری	1 تا 3 سال
24 گرم	1800 کالری	4 تا 6 سال
28 گرم	2000 کالری	7 تا 10 سال

مواد معدنی و ویتامین ها

مواد معدنی وویتامینها برای رشد و تکامل مطلوب کودک لازم هستند . دریافت ناکافی آنها به رشد آسیب می رساند و بیماری های ناشی از کمبود آنها بروز می کند . در کودکی که کم اشتهاست باید از مواد غذایی استفاده شود که در کمترین حجم دارای بیشترین میزان املاح و ویتامین باشند تا رشد کودک با توجه به حجم کم معده او تأمین شود.

برای یک کودک کم غذا املاح و ویتامین های زیر اهمیت به سزایی دارد.

1. آهن (fe)

کودکان 1 تا 3 ساله در معرض خطر کم خونی هستند . آنها آهن نیاز دارند تا خون سازی در بدنشان به خوبی صورت گیرد. از اینرو باید غذاهایی مصرف کنند که دارای آهن زیاد و قابل جذب باشد. مصرف قطره آهن به تامین بهتر محتوای آهن بدن آنها کمک می کند. اگر دچار کم خونی شوند یادگیری کودک و توانایی کودک کاهش می یابد. بهترین منابع آهن برای کودک، گوشتها و جگراست که تامین کننده عنصر روی ( zn )مورد نیاز آنها نیز می باشد .

2. کلسیم(ca)

کودکان برای رشد کامل استخوانی به کلسیم نیاز دارند. نیاز آنها بر اساس واحد بدنشان چند برابر بزرگسالان است . لبنیات بهترین منبع کلسیم و تأمین کننده خوب پروتئین است . کودکی که کم اشتها است بهتر است از ماستهای چکیده، شیرهای غنی شده و بستنی تهیه شده باشیر سالم تغذیه کند.

3. ویتامینB ، از ویتامین هایی است که در نبود آن رشد مختل می شود. برای افزایش اشتهای کودکان بهتر است منابع غذایی حاوی ویتامینB مثل سبوس غلات ، آردهای کامل ، جوانه ، ماء الشعیر ، گوشت ها و جگر به کودک داده شود و استفاده از مکمل ویتامینB هم می تواند مفید باشد.

برنامه غذایی کودک

در این مرحله شما با استفاده از اطلاعاتی که از رشد و نیازهای او بدست می آورید یک برنامه غذایی مناسب برایش تعیین می کنید. در این بخش 2 برنامه غذایی برای 2 گروه سنی کودکان آمده است ، شما می توانید از آن استفاده کنید ، با میزانهایی که اکنون کودک شما دریافت می کند مقایسه کنید و تغییرات لازم را انجام دهید.

برنامه غذایی یک کودک 2 تا 3 ساله:

صبحانه ( نان و پنیر و گردو) نان 30 تا 40 گرم ( یک تا یک و نیم کف دست نان سنگک که دارای سبوس است ) + 15 تا 25 گرم پنیر+ یک عدد مغز گردو+ در صورت تمایل  چای شیرین.

ساعت 10:  نصف لیوان شیر و 1 عدد بیسکویت با آرد کامل+ 1 عدد میوه ( یا نصف لیوان کمپوت میوه که خود مادرتهیه کرده باشد )

ناهار:( چلوگوشت) 5 تا 10 قاشق غذاخوری برنج+ 30 تا 60 گرم گوشت گوسفند کاملاً پخته و له شده + نصف لیوان ماست چکیده + 1 کاسه سالاد کاملا ریز شده و مخلوط با سس مایونز ( آخر غذا)

عصرانه: 1 عدد میوه ( یا نصف لیوان آب میوه) + 1 عدد خیار+ یک قاشق سوپخوری مغزهای بادام، گردو و فندق.

شام: ( خوراک مرغ) یک کف دست نان+ خوراک مرغ دارای 30 تا 60 گرم ( 3 تا 4 تکه کوچک) گوشت مرغ و سبزیجات کاملاً پخته به فرمی که کودک دوست دارد. + ماست یک دوم لیوان.

قبل از خواب: نصف لیوان شیر

برنامه غذایی یک کودک 4 تا 6 ساله:

صبحانه: ( خامه و عسل) نان 1 کف دست نان با آرد کامل+ 2 قاشق سوپخوری خامه + 2 قاشق مرباخوری عسل

ساعت 10: 1 لیوان شیر+ یک عدد شیرینی کوچک یا 2 عد بیسکویت سبوس دار+ یک دوم لیوان آب میوه (یا یک عدد میوه  متوسط)

نهار: ( پلو و مرغ) 5 تا 10 قاشق برنج+ 60 تا 90 گرم گوشت مرغ ( نصف یک ران درشت) + 1 کاسه ماست حاوی 1 لیوان ماست.

عصرانه: سبزیجات کاملاً شسته و پوست گرفته مثل هویج، خیار، کاهو که بهترین منبع ویتامینهای مورد نیاز کودک هستند.

شام: ( پیتزا) 2 برش متوسط که برای پخت آن 100 گرم گوشت چرخ کرده و سرخ کرده و سبزیجات و 100 گرم پنیر پیتزا بکار رفته باشد+ 1 کاسه سالاد کاملاً ریز شده و باب میل کودک.

قبل از خواب: یک عدد میوه و نصف لیوان شیر

می دانید مواد غذایی بسیار متنوع اند. شما با آشنایی کلی به میزانهای داده شده می توانید مواد غذایی دیگر را جای مواد غذایی گفته شده جانشین کنید که بدان روش جانشینی گویند .

مثلاً هر 5 قاشق برنج برابر یک کف دست نان است . نان مصرفی بهتر است سنگک باشد.

هر 30 تا 60 گرم گوشت برابر 1 عدد تخم مرغ و برابر 4 تا 5 قاشق حبوبات پخته است.

توصیه های لازم برای کودکان کم اشتها:

در صورتی که رشد کودک کم اشتها ، کمتر از استانداردهای ذکر شده باشد ویا رشد او متوقف شده، با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه از:

*  کپسول یا شربت های مولتی ویتامین وB کمپلکس استفاده کنید.

* از مکمل آهن استفاده کنید.

* از پودر تخم مرغ ، پودر شیر خشک اضافه شده به شیر و پودرهای پروتئین تجاری استفاده کنید.

* از کمپوت میوه های تغلیظ شده استفاده کنید.

توصیه های عمومی برای کودکان کم اشتها :

- محیط روانی مناسب و شرایط مطلوبی را برای غذا خوردن کودک فراهم کنید. در آرامش کامل ، با صبر و حوصله و بدون اصرار و تهدید به او غذا دهید. در کنار دیگر افراد خانواده در محل معین صرف کردن غذا به او غذا دهید. از غذا دادن به کودک مقابل تلویزیون و زمانی که حواسش پرت است اجتناب کنید و سعی کنید با صحبت کردن با کودک و تعریف داستانهای جذاب ، انگیزه او را برای خوردن غذا افزون کنید.

- در عوض غذا خوردن ، به او وعده بازی کردن ، پارک بردن، به حرفهایش گوش کردن یا فیلم نگاه کردن بدهید نه وعده شیرینی، شکلات و خوراکی های غیر مفید.

- غذا را به فرمی تهیه کنید که مورد پسند کودک است . مثلاً اگر غذا به فرم پیتزا دوست دارد، با استفاده از یک تکه نان و کمی پنیر پیتزا همان مواد غذایی را به فرم پیتزا به او بخورانید. علایق او را درطعم ، حرارت، رنگ و فرم غذا در نظر بگیرید.

- رفتار شما مادر و پدر عزیز،  مهمترین تاثیررا برای کودکتان دارد واگر شما رفتار غلطی دارید نمی توانید از او انتظار داشته باشد که این کار را انجام ندهد. پس با رفتار درست خود ، به صورت عملی به او آموزش دهید.

- کودک را در فعالیت های خرید مواد غذایی و تهیه کردن غذا دخالت دهید. اگر چه کمی زحمتتان زیاد می شود ولی این کار چند حسن دارد. اول این که او از زحمت تهیه غذا آگاه می شود. وضمنا شما می توانید در حین کمک کردن او راجع به خواص مواد غذایی و اینکه برای غذا در بدن چه اتفاقی می افتد و چه فایده ای برای بدن دارد صحبت کنید. به این ترتیب او تمایل بیشتری برای خوردن غذا پیدا خواهد کرد.

در بین وعده های غذایی ، میان وعده های مفید به او بدهید. مغزهای بادام ، فندق ، گردو ، کشمش و... آب میوه و کمپوت میوه ، شیر غنی شده با چند قاشق شیر خشک ، ماست چکیده ، شیرینی های تهیه شده با آرد کامل یا با میوه ها، یک لقمه نان و پنیر و دیگر مواد غذایی غنی از ویتامین و پروتئین . فائده یک میان وعده مفید این است که علاوه بر فراهم آوردن انرژی و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد کودک که  به سرعت در بدن تمام می شوند ، بدلیل کوچک بودن حجم معده کودک به تقسیم غذا در طول روز کمک می کند و مادر یا پدر در یک وعده اصرار نمی کند که کودک بیشتر از ظرفیتش غذا بخورد.

- می توانید سبوس گندم تهیه کنید و در حین پخت غذا به برنج او بیافزایید تا ویتامینB موجود در آن به افزایش اشتهای کودک کمک کند . جوانه گندم نیز از منابع غنیB است که می توانید آن را درسالاد ریز کنید و به کودک بدهید.

- مطمئن باشید که کودک راجع به غذای خاصی ذهنیت بد ندارد ( مثلا با دیدن ماکارانی رشته ای به یاد کرم نمی افتد) و اگر چنین تصور غلطی دارد  ، فرم غذا را عوض کنید یا آن غذا را دیگر به کودک ندهید.

- کودک را به فعالیت های جمعی و بازی با همسالانش تشویق کنید.

چاقی کودکان، معضل قرن بیست و یک

کودک چاق، خصوصاً در فرهنگ ایرانی، دوست داشتنی و زیبا تلقی می شود . مادران باردار با دیدن عکس کودکان چاق آرزو می کنند چنین کودکی داشته باشند. اما آیا این باور درست است ؟ حقیقت این است که خطرات زیادی سلامتی کودکان چاق را تهدید می کند.

افزایش آمار چاقی در کودکان یکی از مشکلات بهداشتی دنیا شناخته شده است. از سال 1986 تا کنون ، آمار کودکان چاق دو برابر افزایش را نشان می دهد . بیشتر کودکانی که درسنین کم، خصوصاً زیر 7 سال مبتلا به چاقی می شوند، در نوجوانی و بزرگسالی افرادی چاق خواهند بود.

زندگی در خانه های آپارتمانی و کوچک ، مجال دویدن و بازی کردن را ازکودکان گرفته است. آنها زمان فعالیتشان را پای تلویزیون یا کامپیوترمی گذرانند. از این رو یا خیلی کم اشتها و کم خوراک می شوند، یا پرخور و چاق . تبلیغات تلویزیونی ، در دسترس بودن شیرینی و تنقلات فراون و علاقه شدید به خوردن نوشیدنی های گازدار و پر کالری ، دلایل مهمی برای چاقی کودکان است.

از عواقب چاقی دوران کودکی، افزایش آمار بیماری های دوران کودکی مرتبط با تغذیه است . فشار خون، چربی بالا، میزان قند خون بالاتر از حد نرمال همه از عوارض چاقی در سنین کم و ادامه این مشکلات تا سنین بالاتر است . در 20 ساله اخیر آمار کودکانی که به دلیل مشکلات ناشی از چاقی در بیمارستان ها بستری شده اند، به صورتی بوده که آمار کودکان دیابتی بستری دو برابر، سنگ های صفراوی سه برابر و خفگی در حین خواب 5 برابر افزایش داشته است.

ازعواقب دیگر، گوشه گیر شدن کودک است. او احساس می کند با دیگران فرق دارد و تصویر نادرستی از وضعیتش در ذهن دارد. کودکان دیگر نیز بعضاً او را در جمعشان راه نمی دهند که در نهایت مشکلات ویژه ای به دنبال خواهد داشت.

راه درمان چاقی کودکان چیست؟

درمان این عارضه را از چند جنبه مورد بررسی قرار می دهیم :

1) تغییر عادت و رفتار

رفتار والدین و عادت خانوادگی ، از عوامل تعیین کننده تمایل کودک به غذا خوردن است . کودکان آنچه می بینند اجرا می کنند ، پس اگر به فکر سلامت  کودکمان هستیم ابتدا باید از خود شروع کنیم . و عملاً به او بیاموزیم که راه سالم زیستن چیست ، کدام غذاها مفید تر است و باید بیشتر خورده شود . این که غذا خوردن زمان خاصی دارد و خوردن زیاد شکلات و شیرینی مضر است و غیره...

2)  تأمین نیازهای غذایی کودک و رژیم درمانی

سنین کودکی ، زمان رشد است و تأمین نیازهای غذایی کودک به رشد متناسب و سلامتی کامل بدن می انجامد . نیاز کودک با افزایش سن تغییر می کند. یک کودک پیش دبستانی رُشدِ کـُند و آرامی دارد و نیاز او نسبت به دوران بلوغ بسیار کمتر است

. میانه روی و رعایت تنوع غذایی ، اصول تغذیه کودکان است. او باید از همه گروه های غذایی و در هر گروه از مواد غذایی مختلف تغذیه کند.

در رژیم غذایی کودکان قندهای ساده ، چربی و کربوهیدرات بیش از اندازه ، محدود می شود. بهترین سرعت کاهش وزن در کودکان ، هر ماه  450 گرم است که در این صورت رشد او هیچ لطمه ای نمی بیند، ازرژیم فعلی کودک چیزی حذف نمی شود ، زیرا محدودیت شدید ، موجب تمایل بیشتر کودک به خوردن خواهد شد. برای رژیم درمانی کودک ابتدا سن ، قد و وزن او تعیین شده و سپس برنامه غذایی مناسب او مشخص می شود.

3) فعالیت

سعی در کاهش کارهای نشستنی و تشویق کودک به فعالیت بیشتر و بازی با همسالانش به سوخت انرژی در بدن او کمک خواهد کرد . تماشای زیاد تلویزیون و کامپیوتر ، متابولیسم بدن کودک را کاهش داده ، و کودک  راحت تر چاق می شود. لذا بهتر است او را به پارک ببریم ، تشویق به دوچرخه سواری و توپ بازی کنیم و زمینه های فعالیت را برایش فراهم آوریم.

4) رفع مشکلات روحی

والدین با توجیه کودک و فراهم کردن شرایط مناسب روحی برای او ، به بهبود روند درمان کمک خواهند کرد.

طبق جدیدترین آمار ، از هر 5 کودک آمریکایی 1 کودک اضافه وزن دارد و از هر 10 کودک یکی چاق است. که آمار فوق اهمیت توجه به این مسئله را نشان می دهد.

نگذاریم کودکان چاق شوند

* اشتهای کودک را در نظر بگیریم ؛ لازم نیست حتماً غذایش را تا آخر بخورد پس  به اجبار به او چیزی نخورانیم.

* سعی کنیم خوراکی ها و شیرینی های پر کالری را برایش فراهم نکنیم.

* چربی غذای کودک باید در حد طبیعی ، یعنی30 درصد کالری مصرفی یا کمتر باشد . او را به خوردن شیرینی ها و خوراکی های پر چربی عادت ندهیم.

* سبزیجات تازه و میوه ها را در اختیار او قرار دهیم و دقت کنیم که حداقلی را که نیاز دارد ، مصرف کند .

* با او بازی کنیم ، راه برویم و بدویم تا از بودن در کنار خانواده و فعالیت کردن لذت ببرد ، همچنین او را به شرکت در بازی های کودکانه و فعالیت های گروهی تشویق کنیم.

* به عنوان جایزه ، شکلات و شیرینی به او ندهیم .

"سوء تغذیه و تأثیر آن بر یادگیری در دانش آموزان"

دانش آموزانی که ما در مدرسه با آنان روبه رو می شویم از دوران نوزادی و کودکی گذر کرده اند و از نظر وضعیت تغذیه ای یکی از مهم ترین دوران زندگی خود را پشت سرگذاشته اند .

دوران جنینی و سال اول تولد یکی از مهم ترین دوران رشد کودک است و رسیدن مواد تغذیه ای اعم از پروتئین ، انرژی و ریز مغذی ها نقشی بسیار مهم و اساسی در رشد و تکامل او تا قبل از مدرسه دارند . عوارض بعضی از این کمبودها چنانچه طفل در این دوران با آن روبه رو شده باشد در سنین مدرسه غیر قابل جبران است .

عمده ترین مشکلات تغذیه ای کشور، سوء تغذیه ناشی از کمی دریافت پروتئین و انرژی، (PEM) کمبود ید، کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن می باشد . کمبود ویتامینA و سایر کمبودها شامل کمبود ویتامینهای گروهB مثل ویتامینB2 و کمبود ویتامینD نیز در کودکان گزارش شده است . بعضی از این کمبودها به دلیل فقر مواد مغذی در غذاهای منطقه، همه گروههای سنی را درگیر می کند، ولی کودکان به دلیل افزایش نیاز در دوران رشد بیشتردر معرض خطر قرار می گیرند . افزایش نیاز در این دوران قابل توجه است، به ویژه کودکان که در جهش های رشد نیاز بیشتری به مواد مغذی و ریز مغذی ها مانند ید و آهن دارند . تفاوت نیاز در دختران و پسران، به ویژه در دوران بلوغ، به دلیل تفاوت سن بلوغ است و بعد از آن ، نیاز به ید وآهن در دختران بیشتر است . ولی بعد ازبلوغ تعادل هورمون ها در پسران به گونه ای است که رشد غده تیروئید در اثر کمبود ید در آنان متوقف می شود ولی در دختران ، نیاز هم چنان تا دوران بارداری وجود دارد . به همین دلیل بعد از دوران بلوغ، گواتر در زنان 5 تا 6 برابر بیش تر ازمردان است .

شیوع کمبود آهن و کم خونی ناشی از فقر آهن نیزدر دختران پس از بلوغ به دلیل خون ریزی ماهانه افزایش می یابد . سایر کمبودها مانند کلسیم و ویتامینD نیز در دوران کودکی و نوجوانی به طور یکسان بر هر دو جنس اثر می گذارد ولی در نهایت زنان بیشتر در معرض خطر کمبود کلسیم و ویتامینD قرار می گیرند . بنابراین در کودکی و دوران تحصیلی اگر چه تغذیه صحیح در هر دو جنس اهمیت دارد، ولی زنان به خاطر دلیل اینکه از ذخایر بدن خود در دوران بارداری و شیر دهی استفاده می کنند، آسیب پذیرتر بوده و نیاز به توجه ویژه تری دارند . سوء تغذیه در دختر بچه ها در حقیقت نسل را در معرض خطر قرار می دهد . زنان کوتاه قد به طور معمول دارای لگنی کوچک هستند و در زمان بارداری جنین آنها نمی تواند رشد بالقوه خود را داشته باشد . بنابراین در آنها احتمال به دنیا آمدن پسر یا دختری با وزن کم( کم تر از 2500 گرم) وجود دارد .

تحقیقات نشان داده است که مادران کم وزن با جثه کوچک، کودکان کوتاه تر و با سر کوچک تر به دنیا می آورند . این تحقیقات رابطه معنی داری را بین سن مادر و وزن هنگام تولد نشان داده است ، از جمله آن که مادران جوان تر کودکانی با جثه ریزتر به دنیا آورده اند . غلظت هموگلوبین نیز در سه ماهه اول ، ارتباط مثبتی با وزن ، قد و دور سر نوزاد داشته است . کودکان کم وزن ، به طور معمول مشکلات زیادی در زمینه رشد، تغذیه و ایمنی دارند و معمولاً بیشتر ازکودکان سالم و با تأخیر رشد در دوران کودکی مواجه می شوند و به همین ترتیب این حلقه معیوب باعث پدید آمدن نسلی کوتاه تر می شود.

تحقیقاتی که در بنگلادش در این زمینه صورت گرفته است نشان می دهد ، دختران کم وزن و کوتاه قد( مادران مبتلا به سوء تغذیه) فرزندانی کوتاه تر به دنیا آورده اند . این امر در بین سال های 1937 تا 1982 باعث شده  که قد پسران روستایی بنگلادش در یک دوران 45 ساله، 12 سانتی متر کوتاه تر شود . یکی از دلایل ، عادات جاری و مرسوم سنتی است که طبق معمول زنان دیرتر از مردان سر سفره می نشینند و غذای کم تری دریافت می کنند. این تبعیض تغذیه ای باعث کوتاه قدی و سوء تغذیه دختر بچه ها می شود. دختران جوان مبتلا به سوء تغذیه که زودتر ازدواج می کنند و بچه دار می شوند ، نمی توانند کودکانی با وزن متعادل به دنیا آورند . سالانه حدود یک میلیون کودک زیر 5/2 کیلو در بنگلادش به دنیا می آیند که بالاترین رقمLBW در دنیاست.

اگر چه موضوع بحث، سوء تغذیه در دانش آموزان است و در نظر داریم ابعاد مختلف سوء تغذیه را در این سن بشناسیم، ولی به دلیل تسلسلی که رشته های مسائل را از بدو تولد تا آخرین روزهای حیات به هم پیوند می دهد ، ناچاریم بدانیم که چگونه ، نوزادی که ثمره یک مادر مبتلا به سوء تغذیه است در دوران تحصیل نمی تواند کفایت لازم را برای یادگیری داشته باشد . وقتی در مدرسه به این گونه کودکان برخورد می کنیم با شناسایی عمق مشکل می توانیم به آنها و نسل آینده شان کمک کنیم .اگر ریشه مشکل را بدانیم، بی جهت کودکان را به باد انتقاد نمی گیریم ، آنها را سرزنش نمی کنیم و گناه آنچه را که آنها مسئول آن نیستند به پایشان نمی نویسم .

فرض کنید کودکی را که به دلیل ناتوانی های تحصیلی ، شدیداً مورد موأخذه قرار می دهند، بشناسید . اگر این کودک نوزادی بوده است که به دلیل گفته شده، کم وزن به دنیا آمده، برای این که بدانید او با گذر از چه مشکلاتی کوله بار زندگی را به دوش کشیده است ، به چند مورد اشاره می کنیم:

- امکان مرگ او تا 28 روز پس از تولد، 40 مرتبه بیش تر از نوزادانی است  که با وزن طبیعی به دنیا آمده باشند .

- وقتی به سن یک سالگی رسیده ، 5 برابر بیشتر از نوزادان سالم خطر مرگ را پشت سر گذاشته است .

- او زنده است ولی با اخلالاتی در تکلم ، تکامل و نمو سیستم عصبی، ضعف قوه بینایی ، کاهش فراگیری های اکتسابی و کری روبه رو می باشد .

- او بیش تر از دیگران به عفونت های تنفسی، گوارشی و سایر بیماریها مبتلا می شود؛ همیشه رنجور است و از بیماری رنج می کشد .

- امکان ابتلای او در بزرگسالی نیز به بیماری هایی نظیر دیابت، فشار خون و بیماری های قلبی بیش از نوزادان سالمی است که به دوران بزرگسالی رسیده اند .

اگر اولیای مدرسه و والدین او بدانند زندگی چه دشواری هایی را به دلیل گناه ناکرده او، به او تحمیل کرده است هرگز به خود اجازه نمی دهند با شیوه های متفاوت از او بخواهند چیزی بشود که نمی تواند . دانشمندانی که درباره مسئله سوء تغذیه و عوارض اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن کار می کنند، توانسته اند با محاسبات دقیق، ارزشی را که یک انسان توانمند می تواند برای جامعه خود داشته باشد از نظر توانمندی های فیزیکی و ذهنی به معیاری قابل سنجش (پول) تبدیل کنند . آن گاه بر اساس آمار سوء تغذیه، ضرر وزیان کشورها را مقایسه کرده اند تا به سیاست گذاران نشان دهند که به عواقب ناشی از سوء تغذیه بنگرند و با طراحی برنامه های پیش گیری ، نسل های آتی را از رکود و عقب ماندگی برهانند . این محاسبات می گوید؛ سرمایه گذاری در این زمینه چه قدر می تواند به نفع جامعه باشد .

" کم خونی ناشی از فقر آهن و اثر آن بر قدرت فراگیری "

کودکان سنین مدرسه به ویژه اگر متعلق به خانواده هایی هستند که از نظر اقتصادی و اجتماعی در سطح پایینی هستند، ممکن است به درجاتی از فقر آهن و کم خونی ناشی از آن مبتلا شوند .

در مناطقی که آب آلوده برای شرب وجود دارد و وضعیت بهداشت محیط در سطح مطلوبی نیست، ممکن است دریافت آهن از طریق مواد غذایی کافی باشد، ولی ابتلا به بیماری های عفونی و انگلی موجب سوء تغذیه ناشی از پروتئین و انرژی می شود که خود روی جذب آهن اثر دارد . عوارض مهمی که مربیان می توانند به وسیله آن به فقر آهن مشکوک شوند ، بی تفاوتی ، خستگی، بی حسی ، کاهش قدرت یادگیری و عدم تمایل به فعالیت های فیزیکی مثل ورزش است . کودک پس از این مرحله از ذخایر آهن بدن خود استفاده  می کند و در صورتی که ذخایر ، کاهش یابد ، کم کم وارد مرحله کم خونی ناشی از فقر آهن می شود .

در تحقیقی نشان داده شد که اضافه کردن آهن به رژیم غذایی، اگر با هدف کاهش کم خونی تا میزان دو سوم صورت گیرد،
می تواند در مدت 7 سال 2، /3 میلیارد دلار بهره وری داشته باشد . بر اساس یافته های یک تحقیق که بر روی کودکان دبستانی کلاس اول ناحیه یک کرمان انجام شد، تأثیر دریافت قرص آهن بر تمرکز ذهنی کودکان و بهبود قدرت یادگیری در مقایسه با گروه شاهد ثابت گردید. این تحقیق نشان داد، آهن یاری ، باعث بهبود قدرت تمرکز ذهنی کودکان کم خون خواهد شد .

به طوری که تفاوت معنی دار آماری  بین میانگین نمرات آزمون تمرکز ذهنی گروه درمان شده پیش از مداخله با پس از مداخله مشاهده گردید . (p < ./…4)

تغذیه سالمندان

درفرهنگ ایرانی و اسلامی ما سالمندان از جایگاه ویژه ای برخوردارند . ما با پدربزرگ ها و مادربزرگ هایمان سخن می گوئیم، به خاطراتشان گوش می دهیم و از گذشته آنها می پرسیم و می دانیم که خزان آنها نیز بهاری پرطراوت داشته است، طراوتی که به غنچه های نورسته باغ داده اند تا شکوفائی شان را نظاره گرشوند . پس به پاس توجهی که آن روز به ما داشته اند نیکوست که ما اکنون احترامی شایسته دنیای پرمحبتشان به ایشان ارزانی داریم.
یکی از نکات اساسی در حفظ سلامت سالمندان توجه به تغذیه ایشان است. سالمندان بر اساس تعریفافراد بالاتر از 65 سال را
[1]WHO گویند.

سالمندی با تغییراتی در توان فرد و حواس او همراه است. کاهش قدرت و توانایی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و اختلال در عملکرد ارگان ها از تغییرات دوران سالمندی است. یکی از عوارض مهم این دوران کاهش حواس است مثل حس چشایی و بویایی. حتماً شنیده اید که افراد پیر می گویند غذاها دیگر مزه قدیم را ندارد این امر نشانگر این است که فرد سالمند حدود نیمی از حس خود را از دست داده است. از اینرو دقت در تغذیه سالمندان برای حفظ سلامت بدنی آنها وبرای جلوگیری از بروز بیماریهای مزمن و عوارض سوء تغذیه در ایشان بسیار اهمیت دارد.

بسیاری از سالمندان دچار سوء تغذیه هستند بدین ترتیب که یا مصرف بیش از حد مواد غذایی موجب بروز چاقی درآنها شده ویا بیماری های مزمن ناشی از آن مثل دیابت، فشار خون یا عوارض قلبی عروقی آنها رارنج می دهد ، که این امر مراقبت های خاص تغذیه ای را می طلبد و بعضی اوقات نیز در اثر کم خوراکی دچار سوء تغذیه شده اند که می تواند به دلیل عدم اشتها به غذا  یا مسائل جانبی دیگر باشد که این نیز خطرات خاصی به همراه دارد و مراقبت های مربوط به خود را می طلبد.

از جمله نیازهایی که در دوران سالمندی تغییر می کند، میزان انرژی مورد نیاز است. با افزایش سن ، میزان متابولیسم بدن کاهش می یابد و از اینرو میزان کمتری انرژی مورد نیاز است. انرژی مورد نیاز یک مرد سالمند بطور متوسط 2300 کیلو کالری و برای یک زن سالمند 1900 کیلو کالری است.

به دلیل اینکه دردوران سالخوردگی میزان تخریب یا کاتابولیسم در بدن بالا می رود ، میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان افزایش می یابد زیرا پروتئین، بیشتر از منابع حیوانی با کیفیت بالا و کم چربی تأمین میشود مثل گوشت گوسفند و یا گاو کم چربی.

مصرف سبزیجات تازه برای سالمندان بسیار ضروری است و دلایل متعددی دارد. زیرااز یک سو با مصرف سبزیجات خصوصاً سبزیجاتی به رنگ سبز تیره مثل سبزی خوردن و اسفناج ، ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن آنها تأمین می شود، فیبر موجود در سبزیجات مانع از بروز یبوست می شود که مشکل بسیاری از سالمندان است. سبزیجات اثر کاهنده چربی دارند، لذا مصرف سبزیجات ، مخصوصاً در کسانیکه چربی خون دارند ضروری است. سبزیجات نشاسته ای مثل سیب زمینی یکی از منابع خوب تأمین کننده انرژی برای سالمندان است به صورتی که از دریافت انرژی بیش از اندازه نیزجلوگیری می کند.

برای حفظ سلامت سالمندان در درجه اول مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین های مورد نیاز و در درجه بعد ، مصرف مکمل های ویتامینی می تواند مفید باشد.

با امید به اینکه ، دوران جوانی سرشار از طراوت ودوران سالمندی به دور از بیماری داشته باشید .