تبیان، دستیار زندگی

سلام

در این تاپیک قصد دارم که به تعریف تئوری موسیقی بپردازم.

سرفصلها عبارتند از:

فصل اول: تئوری و تعریف موسیقی

فصل دوم: میزان

فصل سوم:فاصله ها

فصل چهارم: گام و مایه

فصل پنجم: حالتها و حرکتها

فصل ششم: اختصارات

و مبحث آخر مبحث آکورد شناسی

و به همین ترتیب در تقسیم ها هر ضرب ( قوی یا ضعیف ) قسمت اول قوی تر ازدیگر قسمت ها محسوب می شود.

به طور کلی میزان ها رامی توان به دو دسته تقسیم کرد : میزان های ساده و میزان های ترکیبی .

میزان‏های ساده :

اگر هر ضرب میزان به طور طبیعی قابل تقسیم به 2 و 4 و 8 قسمت مساوی ( دارای تقسیمات دو تائی ) باشد آن میزان را ساده گویند .

میزانها را با عدد کسری به نام کسر معرف تعداد ضرب است و مخرج کسر شکل ضرب را معلوم می کند . به عبارت دیگر مخرج کسر تقسیمات گرد (واحد موسیقی ) را تعیین می کند .

مثلاً کسر 4/2 معرف میزانی است دو ضربی که هرضرب آن معادل یک نت سیاه است .

معمولاً میزانهای ساده با این کسرها معرفی می کنند :

میزان های ساده

میزانهای ترکیبی   :

اگر هر ضرب میزان قابل تقسیم به 3 و 6 و 12 قسمت مساوی ( دارای تقسیمات سه تائی ) باشد ، آن میزان را ترکیبی گویند .

درمیزانهای ترکیبی هر ضرب میزان ساده را با اضافه کردن یک نقطه در سمت راست آن ) به کار می برند تا نت مزبور بتواند به طور طبیعی به 3 و 6 و 12 قسمت مساوی شود .

معمول ترین میزانهای ترکیبی را با کسر های زیر نشان می دهند .

میزانهای دوتائی  ترکیبی   ( دو ضربی ترکیبی  )

میزانهای سه تائی  ترکیبی   ( سه ضربی ترکیبی  )

نسبت بین میزانهای ساده و ترکیبی مربوطه

چون هر ضرب میزانهای ترکیبی پیش گفته یک نت سیاه نقطه دار است و نسبت این نت به نت سیاه ( درمیزانهای ساده ) مانند کسر 2/3 است ، به این ترتیب برای تبدیل میزانهای ساده  به ترکیبی کافی است که کسر میزان ساده را درنسبت 2/3 ضرب کنیم .

و برای تبدیل میزانهای ترکیبی به ساده بهتر است صورت کسر به عدد 3 و مخرج آن به عدد 2 تقسیم شود تا کسرمیزان ساده آن به دست آید .

در میزانهای ترکیبی مخرج کسر معرف شکل 1/3 ضرب است ، مثلاً درمیزان 6/8 مخرج کسر که معرف نت چنگ است تعیین می کند که شکل هر ضرب سه برابر آن ( هر ضرب معادل یک سیاه نقطه دار ) است .

میزانهای ترکیبی دیگری با کسرهای 4/6 ، 4/9  ، 4/12،   ( که هر ضرب آنها معادل با یک سفید نقطه دار است ) و 16/6 ، 16/9، 16/12  ( که هر ضرب آنها معادل با یک چنگ نقطه دار است و غیره نیز درموسیقی به کار می روند . این میزانها را به شکل زیر می توان نوشت .

ضرب زدن

در وزن خوانی ( خواندن ریتم قطعات موسیقی بدون در نظر گرفتن آهنگ ) و یا سلفژ ( خواندن قطعات موسیقی با درنظر گرفتن ریتم و آهنگ و حالتها و حرکتها ) ضربها ی میزانها با دست راست به اشکال زیر به وسیله خطوطی فرضی در فضا مشخص می شود :

در رهبری ارکستر نیز همین روش با کمی اختلاف ( گاهی با دو دست ) کاربرد دارد ، ولی قطعات در قطعات کند که لازم است تقسیمات ضربها نشان داده شود . بنا به تقسیمات دوتائی ( میزانهای ساده ) و سه تائی ( میزانهای ترکیبی ) معمولاً ضربها و تقسیمات آنها به نحو زیر کاربرد دارند :

میزانهای مختلط ( لنگ )

میزان های هستند که از اجتماع دو یا چند میزان نا مساوی ( از نظر تعداد ضرب ) تشکیل شده اند ، مانند میزان  4/5  که  ممکن است از یک میزان 4/3 ویک 4/2 یا به عکس تشکیل شده باشد . برای مشخص نمودن موقعیت میزانهای مختلط اغلب به وسیله خط قائم نقطه چین یا کسرمیزان تجزیه شده آنها را از هم تفکیک می کنند .

میزان های مختلط دیگری نیز در موسیقی به کار می روند مانند : 4/7 ، 4/8، 4/9 و غیره .

میزانها ی مختلط ساده

چون ضرب این میزانها دارای تقسیمات دوتائی است بنابراین جزء میزانهای ساده محسوب می شوند و چنانچه کسر آنها درنسبت 2/3 ضرب شود کسر میزانهای ترکیبی مربوطه به دست می آید .

ضرب زدن در میزانهای مختلط از توالی ضرب زدنها ی دو و سه و چهار ضربی حاصل می شود ، مثلاً در 4/5  از توالی دو ضربی و سه ضربی یا سه ضربی و دوضربی استفاده می شود .

میزانهای مختلط ترکیبی

تقسیمات نت ها نت های موسیقی ممکن است به اقسام مختلف تقسیم شوند .گاهی ضربها یا واحدهای کوچک تر میزان ساده ( که دارای تقسیم دوتائی است ) به سه یا شش قسمت تقسیم می شود . در حالت اول به شکل تقسیمات دوتائی نوشته شده و عدد 3 روی آنها قرارمی گیرد ، معمولاً این گونه تقسیمات سه تائی را تریوله یا سه بر دو می نامند .

چون کشش سه نت تشکیل دهنده سه بر دو با مجموع کشش دو نت از تقسیمات دوتائی همان شکل برابراست ، بنابراین سه بردومی تواند به شکلهای مختلف به کار رود ؛ ولی مجموع کشش نت ها یا سکوتها آن با نت های سه بر دو برابر است .

در حالت دوم یعنی قسمت کردن ضرب یا واحدهای کوچک تر ( که دارای تقسیمات دوتائی است ) به شش نیز به شکل تقسیمات چهار تائی نوشته می شود و عدد 6 زیر یا روی آن قرار می گیرد .