تبیان، دستیار زندگی

از گذشته های دور نسبت به بازی نگرش های مثبت و منفی وجود داشته است. عده ای بازی را صرف بی هدف انرژی های انباشته شده، لذت آنی و... رفتارهای زائد و بیهوده تلقی کرده اند در حالی که برخی آن را زیباترین و پاک ترین فعالیت در جهت شکوفایی و رشد کودک می دانند.

بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان و مهم ترین و اساسی ترین فعالیت کودک به شمار می رود که در عین سرگرم کردن کودک، کارکردهای مهم دیگری را دارا است که هریک از این کارکردها به جنبه ای از زندگی کودک مربوط می شوند که او را برای ورود به زندگی بزرگسالی آماده می سازد.

میل به بازی فقط مخصوص کودکی است و با آنکه این میل کم کم در سنین بالا کاهش پیدا می کند و کارهای مهمی جای آن را می گیرد ولی به اعتقاد روان شناسان تا سال های پایانی عمر نیز تمایل به بازی در انسان وجود دارد هر چند شکل، ظاهر و هدف بازی عوض شده باشد. برای درک چگونگی این میل باید در بازی کودکان مشارکت نمود.

بازی انعکاسی از فعالیت های درونی کودک و میل به خوشی، آزادی و رضایت است که صفا و آرامش را به ارمغان می آورد. روان شناسان معتقدند در فعالیت های خودجوش کودک باید آزاد گذاشته شود و دخالت بی توقع و نامناسب در فعالیت های او نگردد تا استقلال و خودمختاری او سلب نشود.

ویژگی های کودکان خلاق

 عادت به وارسی منابع مختلف.
 جسارت در گفتار زیاد.
 طرح سوالات عجیب و غریب.
 کنجکاوی زیاد برای سردرآوردن از امور.
 اشتیاق به صحبت درباره ی کشفیات با دیگران.
 شور و نشاط و مشغولیت های شدید جسمانی.
 دقت و توجه شدید در گوش دادن، مشاهده کردن یا انجام دادن کاری.
 با دقت و اشتیاق به پیرامون خود نگریستن.
 توانایی ابداع بازی های جدید و تغییر در بازی ها.
 قیاس در صحبت های خود.

انگیزه و خلاقیت کودک در محیط خانواده زمانی از بین می رود که:

 تاکید بیش از حد والدین بر هوش و حافظه کودک
 ایجاد رقابت میان کودکان
 تاکید افراطی بر جنسیت کودک
 قرار دادن قوانین خشک و دست و پا گیر در منزل
 عدم آشنایی والدین با مفهوم واقعی خلاقیت
 انتقاد مکرر از رفتارهای کودک
 بیهوده شمردن تخیلات کودک
 عدم شناسایی علایق درونی کودک
 عدم وجود حس شوخ طبعی در محیط منزل
 تحمیل نقش بزرگسالان به کودک

برای افزایش خلاقیت کودک باید:

 حرکت کودک را تحقیر نکنیم، کودکی که احساس حقارت کند دست به خلاقیت نمی‌زند.

 محیط مناسبی برای انجام کارهای خلاق آنها فراهم نمایید.

 امکانات و وسایلی در اختیار آنها قرار دهید تا به وسیله ی آنها خلاقیت های خود را ابراز نمایند: وسایل موسیقی، نقاشی، طراحی.

 کارهای خلاق کودک را تشویق کنید و آنها را در معرض نمایش قرار داده و از ارزیابی بیش از حد آنان خودداری کنید.

 با کودک خود شوخ طبع و مهربان باشید.

 استعداد فقط سهم کوچکی از خلاقیت است و تمرین و نظم بخشیدن به آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.

 امکان شرکت در فعالیت ها و کلاس های ویژه را برای آنان فراهم نمایید.

 به عنوان بزرگسال خود به انجام کارهای خلاق بپردازید و اجازه دهید کودکان شما شاهد کارهای خلاق شما باشند و بیاموزند.

بازی های ابتکاری نقش مهمی در فعالیت ثمربخش و خلاقانه کودک ایفا می کند. مربی نباید موضوع بازی را به کودک تحمیل کند. او در این صورت حس ابتکار و نیروی ابتکار و تخیل و استقلال را از آنها سلب می کند. بسیار مهم است که بازی‌ها قالبی نباشد و راه را برای ابتکار کودکان بگشاید.

تهیه شده توسط :  مجله شادکامی و موفقیت / لیلی انگجی/عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی
 سیمرغ