تبیان، دستیار زندگی

ولی برای این كه بتوانیم به بهترین شكل از این فواید بهره‌مند شویم، باید نكاتی را در نظر داشته‌ و به آنها عمل كنیم.

خیلی‌ها می‌گویند بعد از پایان ماه مبارك رمضان، با مشكل چاقی و افزایش وزن روبه‌رو می‌شوند؛ این گروه با شكایت و البته تعجب چنین جمله‌هایی را بیان می‌كنند، چراكه انتظار دارند طی این ماه لاغرتر از قبل شده و تمام مشكلات‌ جسمی‌شان برطرف شود. اما چرا اغلب مردم پس از یك ماه روزه‌داری، چاق‌تر می‌شوند و برای مقابله با این مساله چه كار باید كرد؟

زهرا فرهناك، كارشناس ارشد تغذیه در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: چنانچه روزه‌داری همراه با رعایت اصول صحیح تغذیه انجام شود، می‌تواند موجب كاهش وزن افراد چاق ‌شده و به این ترتیب به حفظ سلامت آنها كمك می‌كند. بنابراین افرادی كه پس از پایان ماه رمضان با مشكل چاقی و اضافه‌وزن روبه‌رو می‌شوند، بدانند كالری دریافتی‌ بیش از نیازشان بوده است و روزه‌داری به خودی خود موجب بروز این مشكل نمی‌شود.

به گفته وی، روزه‌داری همراه با كاهش وزن می‌تواند موجب كم‌شدن میزان چربی‌ها و فشار خون شده و در نتیجه خطر بروز بیماری‌های قلبی را كاهش می‌دهد.

علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد روزه‌داری حساسیت به انسولین را افزایش داده و می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع دو را كمتر كند.

فرهناك با تاكید بر این‌كه روزه‌گرفتن عاملی برای درمان و برطرف كردن دیابت نیست، یادآور می‌شود: به طور كلی روزه‌داری خطر دیابت نوع دو را كاهش می‌دهد ولی بیماران مبتلا به دیابت باید دقت داشته باشند كه حتماً برای روزه‌گرفتن با پزشك معالج مشورت كرده و نظر او را جویا شوند.

سحری را حذف نكنید

شما برای صرف وعده سحری از خواب بیدار می‌شوید یا چون حوصله‌ ندارید و خوابتان ‌می‌آید از خیر خوردن آن می‌گذرید؟ خیلی از روزه‌داران چون صبح زود نمی‌توانند غذا بخورند و خواب‌آلود هستند، تصمیم می‌گیرند اصلاً سحری نخورند و به جای آن وعده شام و افطار را خیلی كامل و به مقدار زیاد میل می‌كنند. اما آیا واقعاً می‌توان سحری نخورد و روزه گرفت؟

فرهناك با تاكید بر این‌كه به هیچ وجه نباید وعده سحری را حذف كرد، می‌گوید: هنگام روزه‌داری، سحری وعده اصلی غذای ما به حساب آمده و به همین دلیل نباید كنار گذاشته شود. در واقع باید سحری را مشابه ناهار در نظر گرفت و برای این وعده از غذاهایی استفاده كرد كه انرژی كافی برای بدن را تامین كند.

این كارشناس تغذیه به افرادی كه سحری نمی‌خورند، هشدار می‌دهد: شاید بتوان روزهای اول ماه رمضان را بدون صرف وعده سحری بخوبی روزه گرفت، ولی پس از گذشت چندین روز انرژی فرد كاهش یافته و حتی ممكن است از ادامه روزه‌داری محروم شود بنابراین حتما سحری را میل كنید و مطمئن باشید بعد از مدتی به خوردن سحری عادت می‌كنید.

فرهناك می‌افزاید: در وعده سحری باید یك منبع كربوهیدرات پیچیده مانند برنج، نان یا ماكارونی و یك منبع پروتئینی مانند گوشت، مرغ یا ماهی وجود داشته باشد. همچنین به یاد داشته باشید این وعده غذایی نباید خیلی چرب، سنگین و پرادویه باشد و یك واحد میوه نیز همراه آن باید مصرف شود.

به گفته وی، مصرف سحری برای نوجوانان ضرورت بیشتری دارد و چون این افراد در سن رشد هستند، باید برنامه غذایی متعادل و مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود.

با كم‌آبی مقابله كنید

امسال كه ماه رمضان همزمان با گرم‌ترین ماه سال سپری می‌شود، گرمازدگی و كم‌آبی یكی از شایع‌ترین مشكلات به حساب آمده و بخصوص نوجوانانی كه برای اولین بار روزه می‌گیرند، سالمندان و میانسالان باید بیشتر مراقب باشند.

فرهناك با اشاره به این موضوع توصیه می‌كند: بهتر است هنگام سحر از سبزیجاتی مانند خیار و كاهو كه حاوی مقدار زیادی آب است، استفاده كنید و مصرف ماست و میوه‌های آبدار مانند هندوانه را نیز نادیده نگیرید. ساعات میان شام تا هنگام خواب نیز فرصت مناسبی است تا با مصرف آب، مایعات كم‌شیرین، شیر، میوه‌ها و سبزیجات كمبود آب طی روز را جبران كنید.

وی تاكید می‌كند: وعده سحری نباید خیلی چرب و حاوی مقدار زیادی پروتئین، نمك یا ادویه‌جات باشد تا موجب تشنگی نشود. همچنین چون چای مدر (ادرارآور)‌ است و آب بدن را دفع می‌كند، باید در نوشیدن آن حد اعتدال را رعایت كنید.

شام و افطار؛ در كنار هم یا جدا از هم؟

خیلی‌ها یكبار سفره را پهن می‌كنند و همزمان هم شام می‌خورند و هم افطار. در مقابل گروهی هم هستند كه پس از صرف افطار، تازه مشغول تهیه و تدارك شام می‌شوند. اما از نظر متخصصان كدام‌یك از این دو شیوه صحیح است؟

فرهناك در پاسخ به این سوال می‌گوید: بهتر است میان شام و افطار حدود یك ساعت فاصله باشد تا ناگهان مقدار زیادی غذا مصرف نشده و احساس بی‌حالی و سنگینی ایجاد نشود. برای باز كردن روزه یك نوشیدنی ولرم بهترین انتخاب است كه برای آن می‌توانید از چای و خرما، شیر و عسل یا سوپ سبزیجات استفاده كنید.

به گفته وی، خوب است در فاصله میان شام تا هنگام خواب میان‌وعده‌هایی مانند میوه و سبزیجات، نوشیدنی‌ها و انواع مغزهای بی‌نمك را میل كنید تا نیاز بدن تامین شود.

هنگام افطار پرخوری نكنید

نكته مهمی كه همه روزه‌داران باید به خاطر بسپارند این است كه طی این ماه باید برنامه غذایی متعادلی داشته و با مصرف بیش از حد انواع شیرینی‌ و مواد غذایی سلامتشان را به خطر نیندازند.

این كارشناس تغذیه ضمن بیان این نكته هشدار می‌دهد: روزه‌داری نباید بهانه‌ای برای مصرف مقدار زیاد غذا در وعده‌های سحر و افطار یا بی‌توجهی به رژیم غذایی باشد و چنانچه فردی به این نكات توجه نكند، كاملاً طبیعی است كه پس از این ماه با مشكل چاقی و افزایش سطح چربی‌های خون روبه‌رو شود بنابراین توصیه می‌شود به مواد غذایی مصرفی دقت و از پرخوری اجتناب كنید.

فرهناك با اشاره به مشكلاتی كه ممكن است طی این ماه برای روزه‌داران ایجاد شود، می‌گوید: برخی از افراد دچار یبوست می‌شوند كه این مساله براحتی و با مصرف مقدار كافی میوه، سبزیجات، مایعات و فعالیت فیزیكی قابل حل است. علاوه بر این، گروهی نیز با مشكل ریفلاكس روبه‌رو هستند كه علت اصلی آن خوابیدن بلافاصله پس از صرف سحری است، ولی چنانچه فرد از غذاهای سبك و كم‌حجم استفاده كند و پس از صرف غذا بلافاصله نخوابد، این مساله نیز قابل حل است. در ضمن خوب است هنگام سحر، مایعات را همراه غذا میل نكنید و قبل از وعده سحری آنها را بنوشید.

فعالیت فیزیكی را كنار نگذارید

بعضی از روزه‌داران فكر می‌كنند روزه‌گرفتن به معنای تعطیل‌كردن كار و زندگی عادی است، در حالی كه متخصصان هشدار می‌دهند بی‌تحركی و فعالیت فیزیكی مناسب نداشتن می‌تواند موجب بروز مشكلاتی جدی برای سلامت افراد شود.

فرهناك در این زمینه توضیح می‌دهد: هنگام روزه‌داری و بخصوص در ساعت‌های گرم روز نباید مشغول انجام ورزش‌های سنگین و طولانی شوید و چنانچه ورزش را به صورت حرفه‌ای دنبال می‌كنید، بهترین زمان برای انجام آن دو سه ساعت پس از صرف شام است.به گفته وی، همه افراد باید برنامه پیاده‌روی سبكی را برای بعد از شام یا بعد از سحری در نظر گرفته و طی این ماه تحرك را كنار نگذارند.

اگر جزو این دسته افراد هستید، عوارض پی آمده را باتأمل بیشتری بخوانید:

نازایی: خانم‌های چاق بیشتر در معرض نازایی ناشی از چاقی قرار دارند.

آرتروز: هر قدر وزن‌تان بیش از حد معمول باشد، فشاری كه بر مفاصل، بخصوص در نواحی مفاصل پا وارد می‌شود، بیشتر است.

نقرس: اضافه وزن سبب افزایش اسید اوریك در خون می‌شود. این اسید با رسوب در مفاصل بخصوص در ناحیه مفاصل انگشتی پا به درد و نقرس منجر می‌شود.

سرطان پروستات: فشار چربی به ناحیه پروستات، مردان چاق‌ را بیش از دیگران تهدید می‌كند.

دیسك كمر: افزایش وزن و حجیم شدن شكم، بناچار مركز ثقل بدن را تغییر می‌دهد. نتیجه این تغییر فشار روی دیسك‌های بین مهره‌ای‌ است. فشار این دیسك‌ها نیز به نوبه‌خود دردهای سیاتیك و دیسك كمر را به همراه خواهد آورد.

دیابت و مرض قند: بیماری دیابت بیشتر ارثی قلمداد می‌شود، اما در بین وارثان، چاق‌ها زودتر از دیگران مرض‌قند خود را به ارث می‌برند!

كاهش توان سیستم ایمنی: عفونت‌هایی چون برونشیت مزمن و ذات‌الریه در افراد چاق‌ بیشتر است. پس از اعمال جراحی هم آنها دیرتر و سخت‌تر بهبود می‌یابند.

واریس: درصد بروز این بیماری كه فشار به مویرگ‌ها و خونمردگی را سبب می‌شود بین افراد چاق بیشتر است.
تصلب شرایین: رسوب كلسترول در رگ‌ها حالت ارتجاعی آنها را از بین می‌برد و از آنجا كه كلسترول افراد چاق بیشتر است، تصلب شرایین در این افراد نمود بیشتری دارد.

محققان دانشگاه برن در سوئیس براساس تحقیقات خود گفتند كه مصرف مداوم پیاز برای پیشگیری از ابتلا به پوكی استخوان بوی‍ژه در زنان سالمند مفید است. آنها در جریان آزمایش‌ها دریافتند كه یك تركیب طبیعی موجود در پیاز نقش موثری در تقویت استخوان و كاهش خطر ابتلای آن پوكی ایفا می‌كند.

به گفته پژوهشگران مصرف نصف یك پیاز متوسط در روز از مقدار كلسترول بد خون به میزان 30 درصد می‌كاهد و به جای آن كلسترول خوب را افزایش می‌دهد. پیاز سرشار از ویتامین C، كلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، گوگرد، اسید فولیك، مقدار كمی آهن، مس، روی و انواع و یتامین‌های B است.

 پیاز تاثیر شفابخشی روی قلب دارد و یكی از مهم‌ترین خواص آن به شمار می‌رود. همچنین فشار خون و قندخون را تنظیم می‌كند و مانند سیر، یك آنتی ‌بیوتیك طبیعی و قوی است و طیف وسیعی از عفونت‌ها و میكروب‌ های بیماری‌زا از اسهال گرفته تا بیماری سل را درمان می‌كند.

بازهم ماه نزول قرآن و ماه خداوند از راه رسید ، ماهــــی که درهای آسمان و بهشـــت گشوده و درهای جهنم بسته می شوند ، ماهی که عبادت در شبهای قدر آن از هــــزار ماه عــــــبادت بهتر است . بدون شک رمضان ماه پاکسازی روح و جــــــسم است ولی با این حـــال در کنار فضیلت های ماه مبارک رمضان ، باید به این نکته توجه داشت که در ســــــــالهای اخیر به دلیل چشـــــــم و هم چشمی و تجمل گرایی رنگ و بوی سفره های افطار به جای در برداشتن رنگ و بوی معنویات به جایگاهی برای تشریفات و اشاعه فرهنگ اسراف تبدیل شده است .

علیرغم پرهیز از خوردن و آشامیدن در طول روز ، وجـــــــود غذاهای چرب و شیرین بر سر سفره های افطار امکان اضافه وزن را درطول ماه مبارک رمضــــــان برای روزه داران بوجـــــــود خواهد آورد . درنتیجه برای اجتناب از اضافه وزن دراین مقاله ، ما هدف ها و دستورالعمل هایی رابرای شما در نظر گرفته ایم که به حفظ سلامت روزه داران کمک می نماید :

کنترل کالری 
بیشتر غذاهایی که برای افطار تهیه می شوند سرشــــــار ازکالری هستند . ازخوردن غذاهای پرکالری پرهیز کنید و بر روی وعده های غذایی سالم تمرکز نمایید و فعالیتهایی را انجام دهــــــید که با افزایش سوخت و ســـــاز همراه هستند . پرخوری در هنگام افطار سلامت روزه داران رابه خطر می اندازد . در گذشته روزه داران برای افطاری خــود از آب و خرما استفاده می کردند ولی متاسفانه درحال حاضر این سنت شکسته شده و افراد مستقیما به سراغ وعده های غذایی سنگین می روند .

سم زدایی بدن به صورت طبیعی
روزه گرفتن باعث پاکسازی و ســـــم زدایی بدن می گردد . در گذشتــــه روزه باعث استراحت بدن می شد و این امکان را بوجود می آورد که سم ها و ناخالصی های ناشی ازغذاهای پـــــــردازش شده از بین بروند . پس باید غذاهای چرب و پرکالری را کنار بگذارید و غذاهای سبک استفاده کنید تا سم های بدن برطرف شوند و به کاهش وزن مطلوب دست یابید .

خوردن سحری سالم
وقتی بدن غــــذای کافی دریافت نکند ، برای بدســـــت آوردن انرژی به سراغ چربـــــی ها می رود ، در نتیجه با مصرف چربی ها ، وزن بدن نیز کم می شود . شما در هنگام سحـــــری بایدبه اندازه کافی غذا مصــرف نمایید و آنقدر کم نباشد که بدن علاوه بر چربی ها دست به دامن پروتئین های ذخیره شده در ماهیچه هاشود . وقتی گلوکز ذخــــــــیره شده در جــــــگر و ماهیچه ها تمام گردد ، چربی منبع دیگری برای تامین انرژی خواهد بود . سحری باید بیشــــــتر شامل مواد غــــذایی سالم و تازه مانند جو دوسر و نان های سبوس دار باشد به طوری که درطول روز احساس گرسنگی ننمایید .

انجام ورزش های سبک
تحقیقات انجــــام شده نشان می دهند که ورزش های ســـــبک در ماه رمضــان به کاهش سموم ذخیره شده دربدن کــــمک می نــــــماید . وقتی ما ورزش مـــــــی کنیم سطـــــــح بالایی از اندروفیـــــــن ترشــــــــح می شود و در نتیجــــــه احساس خوبی را در ما بوجود می آورد و باعث می شود که از نظر روحـــی و روانی هوشیـــــارتر گردیم . انجام ورزش هایی مانند یوگا قبل از افطار به احساس آرامش روحی و جسمی کمک می نماید .

خواب کا فی
متعادل بودن میزان پروتئین و کربوهیدرات در وعده های غذایی ماه رمضــــان و خـــــوردن غذای سالم ا مری ضروری است. ولی کمبودخواب در طول روز باعث احساس خستگی در فرد روزه دار می گردد ، پس خواب کافی از بروز مشـــــکلات فوق جلوگیری خواهد کرد .

اتخاذ تصمیمات لازم برای کاهش وزن در ماه رمضان
رمضان فرصت عالی برای افراد چــــــاق محسوب می شود تا بتوانند وزن خود را کم نمایند . با کنترل وعده های غذایی سحر و افطار و برنامه ریزی صــــــحیح می توان وزن اضـــافی بدن را کاهش داد .
برای مثال در برنامه غذایی خود می توانید غذاهای پر کالری ، چرب و شیرین راحذف کنید و یا به مقدار کم از آنـــــها استفاده نمایید . مقدار سالاد و سبزیجات را در برنامه غذایی خود زیاد کنید.

اجتناب از پرخوری در طول شب
شرکت در مجالس و مراســـــــمی که در شبهــــــای ماه مبـــــــارک رمضان برگذار می شود فرصت خوبی را برای پرهیز ازپرخوری درطول شب فراهم می آورد . انرژی ذخیره شده ناشــــــی از پرخــــوری آخر شب باعث کاهش میزان متابولیسم و سوخــــــــت و ســــــاز بدن می شود زیرا فرد بلافاصله بعد از خوردن به رختـــخواب می رود و فرصتـــــی برای انجام فعالیت و سوخت و ساز بدن باقی نمی ماند ، در نتیجه شخص روزه دار فردایی آکنده از خستگی و بی حالی را تجربه خواهد کرد  .

تنظیم برنامه غذایی
اگر شما مسئول خرید مواد غذایی برای وعــــــده غذایی افطار هستید ، لیســـتی را تهیه کنید که حاوی سبزیجات ، گوشت کم چرب و میوه باشد ، از خرید مواد غذایی پردازش شده مانند کنسرو و یا سوسیس پرهیز کنید .

نقش خانواده و دوستان در کاهش وزن شما
اگرشما تصمیم جـــــــدی گرفته ایدکه درماه مبـــارک رمضان وزن خود راکاهش دهید ، خانواده و دوستان می توانند در این زمینه به شما کمک زیادی بنمایند .
اگر تمامی نکات فوق را رعایت کنید ، روزه می تواند سلامت روحی و روانی شما را تضمین نماید .

نکات کلیدی آخر
در حقیقت ماه رمضان ماه سم زدایی ، کاهش وزن و ســــــالم زیستـــــن است  . بدون برنامه ریزی غذایی شما بیشــتر به سمت اضافه وزن گام برمی دارید تا کاهش آن ، پس باید بر جذب مواد غذایی ، نوع مواد غذایی ، زمان خوردن نظارت و کنـــــــترل نمایید .

بعضی از افراد به سحری خود توجه نمی کنند ولی در عوض به هنگام افطار زیاده روی می نمایند و به جای آنکه در ساعت های اولیه صـــــــبح پیاده روی کنند بعد از افطار به یاد پیاده روی می افتند
مطمئن باشید اگر در ماه مبارک رمضان امسال برطبق این قانون عــــــمل کنید به وزن ایده آل خود و سلامتی جسمی و روانی بدن دست خواهید یافت .

امگا تبدیل به ستاره شده ، این کلمه در همۀ زبان ها افتاده و رایج شده است: باید گفت که نام پزشکی آن اسید ایکوزاپنتنوئیک است، البته نام های دیگری هم بر روی این اسیدی که انگار قرار است ما را از همۀ بیماری ها نجات دهد، گذاشته می‌شود.

امگا به درد چه بخش هایی می‌خورد؟
تقریباً همه! زیرا امگا در تمام میلیاردها سلول ما و در تمام سطوح وجود دارد، از جمله: شکل گیری، رشد، تولید مثل و... . هیچ یک از سیستم های بدن ما (سیستم قلبی عروقی، مغزی، هورمونی و ...) مستثنا نیستند، و هیچ یک نمی‌توانند بدون وجود این امگا به خوبی کار کنند.

امگا 3 و امگا 6
دو خانوادۀ بزرگ از این امگاها وجود دارد، امگا 3 و امگا 6.

چرا 3 و چرا 6؟
اسیدهای چرب تشکیل دهنده های ضروری لیپیدها (چربی ها) هستند. آنها از زنجیره ای کمابیش طولانی از اتم های کربن ساخته شده اند، بین آنها "نقاطی شیمیایی" وجود دارد که "اتصال ها" نامیده می‌شوند، این اتصال ها می‌توانند ساده یا دوگانه باشند.
اتم های هیدروژن می‌توانند روی این اتصال ها با هم ترکیب شوند.
مانند گردنبندی از مروارید (اتم های کربن) هستند، چه پیوندشان توسط یک حلقۀ ساده باشد و چه یک حلقۀ دوگانه، به هم متصل اند، و آویزها (اتم های هیدروژن) روی آنها به هم متصل شده اند. 

زمانی که تمام حلقه ها اشغال می‌شوند، شما اسیدهای چرب اشباع دارید، زمانی که فقط یکی از آنها آزاد بماند، اسیدهای چرب تک حلقه ای غیر اشباع و زمانی که چندین حلقه آویز ندارند، اسیدهای چرب غیر اشباع چند حلقه ای خواهیم داشت.

امگا به آخرین گروه تعلق دارد. شیمی دان ها نام گذاری آنها را از روی آخرین حرف الفبای یونانی، امگا (W یا ω) انتخاب کرده اند و عدد 3 یا 6 در رابطه با محل آزاد، یعنی جایی که یک آویز روی زنجیرۀ کربن ها کم دارد، است.

مشکل این است که بدن ما قادر به ساختن این امگا نیست. بنابراین، اجباراٌ امگا باید از طریق تغذیه و در وعده های مشخص وارد بدن مان بشود، وگرنه کشمکشی در بدن ایجاد می‌شود که منجر به عدم کارکرد درست خواهد شد.
باید امگا به صورت جمع یعنی امگاها به کار برده شود، زیرا در هر گروه، چندین شکل و چندین خانواده وجود دارد.

خانوادۀ امگا 3 چیست؟
در خانوادۀ امگا 3 اسید آلفا لینولنیک پدر خانواده است، این نام از این جهت انتخاب شده است که امگا 3 در دانه های کتان (lin) به وفور یافت می‌شود. ضمناً در روغن کلزا و سویا هم امگا 3 زیادی وجود دارد.

زمانی که امگا 3 وارد بدن مان می‌شود، ممکن است اسید ایکوزاپنتنوئیک و بعد از آن اسید دکوزاهگزانوئیک متولد شوند.

این دو اسید از سرخرگ ها و قلب محافظت می‌کنند، در مقابل التهاب و آلرژی واکنش نشان می‌دهند، در واکنش های ایمنی عمل می‌کنند، در پذیرش پلاکت های خونی مشارکت دارند، برای حفظ وضعیت مناسب سلول های مغزی، کلیه ها، شبکیۀ چشم، پوست و اسپرماتوزوئید ضروری اند، و خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با افزایش سن، برخی سرطان ها و... را کاهش می‌دهند.

اما این تبدیل اسید آلفا لینولنیک به اسید ایکوزاپنتنوئیک و اسید دکوزاهگزانوئیک، در بدن ما فوق العاده عمل نمی‌کند. هر چه سن بیشتر شود، موفقیت کمتر خواهد بود. بنابراین، ما به سختی دانه های کتان و روغن کلزا را وارد تغذیه مان کنیم، اما نمی‌توانیم از اثر بخشی و دریافت میزان کافی امگا در بدن مان مطمئن باشیم.

و این در حالی است که ماهی های چرب به طور معجزه آسایی سرشار از اسید ایکوزاپنتنوئیک و اسید دکوزاهگزانوئیک هستند. به همین خاطر است که این قدر به ما اصرار می‌کنند در هفته سه بار ماهی بخورید.
به همین دلیل است که کپسول های حاوی امگا 3 بر پایۀ روغن ماهی این قدر مورد استقبال قرار می‌گیرد و دقیقاً به همین علت است که جوجه ها را با خوراندن دانۀ کتان پرورش می‌دهیم تا به این ترتیب تخم شان سرشار از امگا 3 باشد.

خانوادۀ امگا 6 چیست؟
در خانوادۀ امگا 6 اسید لینولئیک پدر خانواده است. این اسید به اسید گاما لینولنیک و اسید دیومو گاما لینولنیک تبدیل می‌شود.تمام چیزهای موجود در این دنیای زیبا به درد سیستم عصبی ما، سیستم قلبی عروقی ما، و سیستم ایمنی ما می‌خورند، در مقابل التهاب و آلرژی واکنش نشان می‌دهند، پوست را در وضعیت خوبی نگه می‌دارند و... .

تبدیل اسید لینولئیک به اسید گاما لینولنیک و اسید دیومو گاما لینولنیک بهتر از تبدیل امگا 3 انجام می‌گیرد، مگر اینکه بیش از حد خوراکی سرشار از کلسترول و اسیدهای چرب اشباع و الکل، مورد استفاده قرار گیرد یا فرد سنش زیاد یا میزان دیابت خونش بالا باشد.
اما همۀ روغن های رایج مورد استفاده (آفتابگردان، بادام زمینی، ذرت، دانۀ گندم) سرشار از اسید لینولئیک هستند. و این وضعیت اصلاً خوب نیست.

یک پزشک ضمن بیان این مطلب بیان کرد: بیمارانی که مجبور به مصرف ۲ بار دارو در روز هستند ممکن است پس از مشورت با پزشک معالج خود بتوانند داروهای خود را در فاصله بین افطار تا سحر استفاده کنند. در بیمارانی که تعداد دفعات مصرف دارو بیشتر است، امکان دارد پزشک معالج در صورت صلاحدید با جایگزین کردن داروهای این بیماران با انواع طولانی‌تر بودن اثر دارو و با اشکال غیر خوراکی آن‌ها، امکان روزه داری را برای بیماران فراهم کنند.

پروین اسکندری اظهار داشت: از آنجا که مصرف آب و مایعات نقش بسیار مهمی در دفع دارو‌ها و متابولیت‌های ناشی از آن‌ها دارد بیماران باید در فاصله افطار تا سحر به میزان کافی آب و مایعات مصرف کنند. در صورتی که لازم است دارویی با معده خالی مصرف شود بهترین زمان مصرف دارو ۱ ساعت قبل از سحری یا ۲ ساعت بعد از افطار است. بالعکس، برخی از دارو‌ها حتما باید همراه غذا خورده شوند. بهترین نوشیدنی برای مصرف دارو، یک لیوان آب معمولی است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایلنا ؛ وی تاکید کرد: تغییر خودسرانه دوز دارو‌ها و یا قطع ناگهانی آن‌ها در بیماریهای دیابت، آسم و بیماری انسداد ریه (COPD)، صرع، بیمار‌های کلیوی، بیماری‌های قلبی عروقی، اختلالات انعقادی، بالا بودن چربی و فشار خون، بیماری‌های روانی و بیماری‌های غدد درون ریز بسیار خطرناک است و حتما باید با پزشک معالج در این زمینه مشورت کرد.

اسکندری گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله داروهایی هستند که حتما باید در زمان مشخص خود مصرف شوند و امکان تغییر ساعت آن‌ها وجود ندارد. اما پزشک معالج شما می‌تواند با در نظر گرفتن نوع بیماری شما آنتی‌بیوتیکی را انتخاب کند که با برنامه روزه‌داری شما تداخل پیدا نکند.

بهترین کار برای روزه‌دارانی که به علت بیماری مجبور به مصرف دارو هستند ونمی‌خواهند از فیض ماه مبارک نیز محروم شوند، این است که با پزشک معالج خود مشورت کنند. وی در پایان بیان کرد: که اگر بیماران تنها چند دقیقه از وقت خود را برای مشورت با یک پزشک یا دکتر داروساز درباره قطع داروهای خود و نحوه مصرف آن‌ها در ماه مبارک رمضان بگذرانند، می‌توانند مشکلات بالقوه را درک و راه‌حل‌های احتمالی را به بحث بگذارند.

شیر و محصولات لبنی در طول تاریخ همیشه جزء خوراکی‌های لازم و ضروری برای حفظ سلامت آدمی به​شمار آمده‌اند. شیر تنها یک نوشیدنی نیست بلکه می‌توان آن را به‌عنوان یک غذای کامل هم درنظر گرفت. با این حال برخی اوقات از گوشه و کنار اخبار و شایعه‌هایی را می‌شنویم که ما را در مصرف این نوشیدنی گوارا و سایر لبنیات دچار تردید می‌کند. این باور‌ها قرن‌هاست که در میان مردم رواج پیدا کرده‌اند اما بیشتر آن‌ها ریشه علمی ندارند. در این مطلب به۱۰ مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم و می‌بینیم درست هستند یا نه.

افسانه شماره یک: اگر به لاکتوز حساسیت دارید نباید لبنیات مصرف کنید

افراد حساس به لاکتوز نگران نباشند
‌تحمل نکردن لاکتوز در واقع به معنای ناتوانایی بدن در سوخت و ساز و هضم لاکتوز یا‌‌ همان قند شیر است. اما این دلیل نمی‌شود که افراد حساس به لاکتوز از هیچ محصول لبنی استفاده نکنند! پنیر موتزارلا، چدار، پنیر سوئیسی و پنیر کهنه تقریبا بدون لاکتوز هستند. علاوه بر این، می‌توان از ماست نیز استفاده کرد، زیرا ماست باکتری‌های زنده‌ای دارد که به سوخت و ساز لاکتوز کمک می‌کند. اگر بدنتان به هیچ‌وجه قابلیت تحمل لاکتوز را ندارد، می‌توانید از شیر بدون لاکتوز استفاده کنید یا قبل از مصرف شیر چند قطره آنزیم لاکتوز به آن اضافه کنید که این آنزیم در بعضی داروخانه‌ها قابل دسترسی است.

افسانه شماره ۲: خوردن شیر قبل از خواب به رفع کم خوابی کمک می‌کند

برای آنکه خوب بخوابید
شیر اسیدآمینه تریپتوفان دارد. تریپتوفان در بدن تبدیل به سروتونین می‌شود. سروتونین یک ناقل عصبی است که باعث ایجاد حالت خواب‌آلودگی می‌شود. با این حال هنوز تحقیقات کافی درمورد تاثیر واقعی شیر بر خواب شبانه انجام نشده است. مسلم است که نوشیدن یک لیوان شیرگرم قبل از خواب راه مناسبی برای تامین یک وعده از نیاز روزانه بدن به لبنیات است و از طرف دیگر طعم و گرمای آن به آرامش ذهن و بدن کمک می‌کند، پس بهتر است آن را امتحان کنید.

افسانه شماره ۳: لبنیات چاق‌کننده است

اگر می‌خواهید چاق نشوید
تحقیقات نشان داده‌اند، مصرف محصولات لبنی به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم می‌تواند از چاقی و اضافه وزن جلوگیری کند. محققان معتقدند، این خاصیت به‌دلیل وجود کلسیم در شیر ایجاد می‌شود. علاوه بر این، پروتئین موجود در شیر اشت‌ها را کاهش می‌دهد و در نتیجه باعث می‌شود، فرد احساس سیری کند و هر چه فرد بیشتر احساس سیری کند کمتر غذا می‌خورد. در نتیجه دچار اضافه وزن نخواهد شد.

افسانه شماره ۴: پاستوریزه کردن شیر باعث از بین رفتن ویتامین‌ها و مواد معدنی آن می‌شود

فقط پاستوریزه
شیر پاستوریزه سرشار از ۱۶ نوع ماده مغذی از جمله کلسیم و ویتامین D است. پاستوریزه کردن تاثیر چشمگیری بر مواد مغذی شیر نمی‌گذارد بلکه تنها با استفاده از گرما باکتری‌های مضر موجود در شیر را از بین می‌برد. این عمل در واقع شیر را به یک نوشیدنی بی‌خطر تبدیل می‌کند.

افسانه شماره ۵: نوشیدن شیر باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شود

دشمن سنگ کلیه
مصرف مایعات و کلسیم به اندازه کافی در طول روز می‌تواند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کند. در واقع مصرف حداقل ۲ وعده شیر وخوراکی‌های سرشار از کلسیم در روز خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش نمی‌دهد، بلکه این احتمال را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. باید توجه کرد با اینکه دریافت زاز طریق مواد‌غذایی می‌تواند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کند اما مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D می‌تواند خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهد، بنابراین بهتر است که کلسیم مورد نیاز خود را از مواد‌غذایی مانند شیر دریافت کنید.

افسانه شماره ۶: شیر ارگانیک مغذی‌تر از شیر معمولی است

ارگانیک یا غیرارگانیک، شیر بخورید
شیر ارگانیک و غیرارگانیک هردو به یک اندازه مواد مغذی مانند کلسیم، ریبوفلاوین و منیزیم دارد. شیر ارگانیک به شیری گفته می‌شود که گاو شیرده آن به هیچ عنوان از علف یا خوراکی‌های حاوی کود و سموم شیمیایی تغذیه نکرده باشد و هیچ هورمون، آنتی بیوتیک یا داروی شیمیایی دیگری برای افزایش مقدار شیر یا حتی درمان به آن گاو تزریق نشده باشد.

افسانه شماره ۷: شیر باعث ایجاد خلط و احساس گرفتگی گلو می‌شود

حس عجیب گلو
بافت نرم شیر ممکن است باعث غلیظ‌تر شدن آب دهان در ناحیه گلو شود و این موضوع موجب می‌شود که فرد احساس کند گلویش خلط آورده است‌ اما در واقع نوشیدن شیر خلط‌آور نیست. تحقیقات انجام شده در مورد تفاوت‌های شیر گاو و شیر سویا نشان داده‌ که این دو محصول از لحاظ ایجاد خلط یا احساس دهانی هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارد.

افسانه شماره ۸: شیر بدون چربی نسبت به شیر پرچرب، کلسیم کمتری دارد

شیر کم چرب هم مفید است؟
تمام انواع شیر از جمله انواع بدون چربی، یک‌درصد چرب، ۲درصد چرب و پرچرب همگی یک میزان ویتامین و موادمعدنی از جمله کلسیم دارد. تنها فرق میان این شیر‌ها در میزان چربی و کالریشان است. جداسازی چربی از شیر تاثیری روی مواد مغذی آن نمی‌گذارد. یادتان باشد استفاده از شیر بدون چربی و شیر کم‌چرب برای کودکان زیر ۲سال توصیه نمی‌شود


افسانه شماره ۹: نوشیدن شیر باعث بلوغ زودرس دختران می‌شود

تا‌کنون هیچ مدرکی به دست نیامده است که ثابت کند نوشیدن شیر سن بلوغ را در دختران به جلو می‌اندازد. امروزه دختران نسبت به نسل‌های قبل در سنین پایین تری بالغ می‌شوند. دلیل این موضوع هنوز به‌طور کامل کشف نشده است. با این حال بسیاری از محققان اضافه وزن در نوجوانان را عامل بلوغ زودرس آن‌ها می‌دانند. نوشیدن شیر باعث جلوگیری از اضافه وزن و بلوغ زودرس خواهد شد. شیر سرشار از کلسیم است و نباید از رژیم غذایی کودکان و نوجوانان حذف شود.

افسانه شماره ۱۰: هموژنیزه کردن شیر خاصیت آن را کاهش می‌دهد

شیر خامه دار هم مفید است
هموژنیزه کردن فرایندی است که در آن ذرات چربی شیرشکسته شده و شیر حالتی یکدست پیدا می‌کند. معمولا در سطح شیر غیرهموژنیزه لایه‌ای از خامه ایجاد می‌شود. جالب است بدانید شیر بز به‌طور طبیعی هموژنیزه است. تاکنون ثابت نشده که میان شیر هموژنیزه و غیرهموژنیزه از لحاظ خاصیتشان تفاوتی وجود دارد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه خوردن چای برای رفع تشنگی پس از سحری اشتباه است، گفت:روزه داران برای رفع تشنگی از میوه‌های مانند خربزه و هندوانه که نگهدارنده آب هستند تغذیه کنند.

احمدرضا فرسار با اشاره به فرا رسیدن ایام ماه مبارک رمضان در قالب توصیه‌های بهداشتی به مردم اظهار داشت: روزه های سال جاری که به دلیل گرما و طولانی بودن ساعات روز بسیار طولانی است که در این زمینه افراد در نوع تغذیه خود به خصوص در زمان سحر باید دقت بیشتری داشته باشند.

وی تصریح کرد: افراد دقت کنند که این باور که چای پس از سحری می‌تواند باعث رفع تشنگی شود درست نیست زیرا چای دفع مکرر کلیه را در بر دارد.

فرسار خاطرنشان کرد: روزه داران سعی کنند پس از سحر چای پر رنگ نخورند که باعث تشنگی می‌شود و روزه داران برای رفع تشنگی بهتر است که از میوه‌های مانند خربزه و هندوانه که نگهدارنده آب هستند مصرف کنند.

وقتی ماه رمضان فرا می‌رسد، مردم هم بیش از پیش تلاش می‌كنند عادات ناپسند را كنار گذاشته و رفتارهای خوب را در وجودشان پرورش دهند؛ این گونه رفتارها می‌تواند با تمركز بر ذهن و جسم ایجاد شده و با تمرین و تكرار ادامه یابد.

همه ما می‌توانیم از این فرصت در وجوه مختلف زندگی بهره بگیریم و به یقین یكی از این موارد كه بر آن تاكید هم شده، توجه به سلامت جسم است.

دیابتی‌ها نیز یكی از گروه‌هایی هستند كه باید به این مساله توجه داشته باشند. پس لازم است پیش از آغاز ماه رمضان و روزه‌داری ضمن مشورت با پزشك خود، نكات خاصی را نیز رعایت كنند.

دكتر اسدالله رجب، رییس انجمن دیابت ایران با اشاره به این ‌كه دیابتی‌هایی كه می‌خواهند روزه بگیرند باید با برنامه و آمادگی این كار را انجام دهند،  می‌گوید: «بهتر است افراد مبتلا به دیابت قبل از روزه‌داری، آمادگی لازم برای این كار را كسب كرده و پیش از شروع ماه رمضان، قند خونشان را در محدوده طبیعی كنترل كنند، چراكه اگر قند خون در حد طبیعی كنترل نشده باشد، فرد دیابتی هم نمی‌تواند روزه بگیرد.»

دكتر رجب می‌افزاید: «مقدار قند خون در حد طبیعی 60 تا 140 میلی‌گرم درصد است و توصیه می‌شود میزان قند خون ناشتای فرد دیابتی بین 90 تا 130 بوده و دو ساعت پس از صرف غذا نیز قندشان بیش از 180 نباشد. با این توضیح اگر قند خون فرد در این محدوده‌ قرار نداشته باشد، نمی‌تواند روزه بگیرد و ابتدا باید این مشكل را برطرف كند.»

به گفته وی، افراد مبتلا به دیابت كه قند خونشان بیشتر از حد طبیعی است، بیمارانی كه دچار عوارض دیررس دیابت مانند مشكلات چشمی یا قلبی و عروقی هستند و همچنین كسانی كه در كنار دیابت، فشار خون بالایی نیز دارند بهتر است روزه نگیرند.

دكتر رجب ضمن بیان این‌كه افراد دیابتی كه از آموزش‌های لازم برخوردار شده‌اند بخوبی قادرند تشخیص دهند آیا می‌توانند روزه بگیرند یا خیر، می‌گوید: «روزه‌داری برای بیمارانی كه تحت درمان با انسولین هستند توصیه نمی‌شود، اما در صورتی كه چنین افرادی تمایل زیادی به روزه گرفتن داشته باشند، حتما باید ابتدا با پزشك معالج مشورت كرده و در شرایطی خاص زیر نظر پزشك می‌توانند روزه بگیرند.»

روزه‌داری و درمان با داروهای خوراكی

علاوه بر دیابتی‌هایی كه با انسولین درمان می‌شوند، گروهی از بیمارن هم از داروهای پایین‌آورنده قند خون استفاده می‌كنند. بنابراین لازم است شرایط روزه‌داری برای این گروه از بیماران نیز توضیح داده شود.

دكتر رجب در مورد این بیماران می‌گوید: «لازم است این افراد با پزشك معالج خود مشورت كنند؛ در واقع اگر قند خون‌ آنها در حد طبیعی كنترل شده و همچنین دچار افزایش وزن نیز باشند، روزه‌داری حتی می‌تواند به كنترل قند خونشان‌ كمك كند.»

رییس انجمن دیابت تاكید می‌كند: «بیمارانی كه از داروهای خوراكی استفاده می‌كنند، باید دقت داشته باشند در صورت روزه‌داری میزان داروها هم تغییر می‌یابد و به همین دلیل توصیه می‌شود حتما با مراجعه به پزشك و زیر نظر او، مقدار مناسب دارو را مصرف كنند.»

به گفته وی، روزه‌داری نه‌تنها موجب كاهش كالری دریافتی می‌شود، بلكه حتی شیوه زندگی افراد را نیز تغییر خواهد داد؛ به طوری كه افراد در روزهای معمول سه تا پنج وعده غذا مصرف می‌كنند و در ماه رمضان طی روز اصلا غذایی نمی‌خورند. بنابراین كاملا طبیعی است كه میزان داروی مصرفی هم باید تغییر كند.

كنترل بهتر قند خون با روزه

گروهی از بیماران دیابتی بدون دارو و با استفاده از رژیم غذایی مناسب و فعالیت جسمی قند خونشان را كنترل می‌كنند كه طبق نظر متخصصان روزه‌داری زیر نظر پزشك معالج برای این گروه از افراد مناسب است.

دكتر رجب نیز با اشاره به بیمارانی كه از دارو استفاده نمی‌كنند، توضیح می‌دهد: «روزه‌داری برای افرادی كه با تغذیه مناسب و فعالیت جسمی، قند خونشان را كنترل می‌كنند می‌تواند به كنترل بهتر قند خون كمك كرده و در این زمینه موثر باشد. در واقع پس از گذشت هشت ساعت كه فرد روزه‌دار غذایی مصرف نمی‌كند، بدن برای تامین گلوكز مورد نیاز از ذخایرش استفاده می‌كند؛ به طوری كه ابتدا از ذخایر قندی كمك می‌گیرد سپس از ذخایر چربی و به همین دلیل ممكن است وزن فرد كاهش یابد.»

به گفته وی، كاهش وزن عامل موثری برای كنترل بهتر قند و همچنین فشار خون به حساب می‌آید و می‌توان گفت روزه گرفتن برای این گروه از بیماران دیابتی مناسب است.

مراقب تغذیه خود باشید

با این‌كه در ماه رمضان معمولا تعداد وعده‌های غذایی كاهش می‌یابد، ولی متأسفانه در ایام روزه‌داری، به علت كاهش فعالیت جسمی و همچنین پرخوری، افراد زیادی با مشكل افزایش وزن روبه‌رو می‌شوند. بنابراین متخصصان توصیه می‌كنند هر دو تا سه روز یك بار وزن خود را اندازه‌گیری كنید تا بموقع از بروز این مساله پیشگیری شود.

دكتر رجب درباره انتخاب مواد غذایی مناسب در ماه رمضان به بیماران دیابتی توصیه می‌كند: «هنگام سحر بهتر است از غذاهایی استفاده كنید كه بیشتر حاوی مواد غذایی دیرجذب و كربوهیدرات‌ها باشد؛ به عنوان نمونه نان، برنج و... انتخاب مناسبی است. علاوه بر این، مصرف مقدار كافی میوه و سبزیجات را نیز فراموش نكنید، چون این خوراكی‌ها فیبر زیادی داشته و به همین دلیل موجب می‌شود قند خون دیرتر افزایش یابد.»

رییس انجمن دیابت با تاكید بر اهمیت مصرف مایعات، توضیح می‌دهد: «میوه‌ها و سبزیجات نیز حاوی مقداری آب است، ولی مصرف مقدار كافی مایعات را نیز نباید نادیده بگیرید.»

وی با تاكید بر این كه پرخوری هنگام افطار كار اشتباهی است، توصیه می‌كند: «بهتر است هنگام افطار از مواد غذایی شیرین و شیرینی‌هایی مانند زولبیا، بامیه، حلوا و... كمتر استفاده شده یا اصلا آنها را مصرف نكنید. همچنین خوب است هنگام افطار، ناگهان مقدار زیادی غذا نخورده و افطار را در دو یا سه نوبت میل كنید. در طول این ماه مصرف غذاهای پرچرب را نیز كاهش دهید و فعالیت جسمی را فراموش نكنید.»

رییس انجمن دیابت ایران تاكید می‌كند: «هنگام روزه‌داری هم حتما باید قند خونتان را كنترل كنید و بویژه به یاد داشته باشید حدود ساعت 13 تا 15 قند خون نباید كمتر از 70 میلی‌گرم درصد باشد.»

دكترمحمدرضا شمس‌ اردكانی  افزود: روزه‌داران برای تامین آب بدن خود در ماه رمضان می‌توانند میوه مصرف كنند البته هر فرد بر اساس خاصیت مزاجی خود باید میوه بخورد.معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی تهران در ادامه گقت: روزه‌داران باید از غذاهایی استفاده كنند كه حاوی قند كافی باشد البته لازم است مبتلایان به دیابت این گونه غذاها را با احتیاط مصرف كنند.

شمس اردكانی تصریح كرد: یكی از مهم‌ترین مولفه‌های طب سنتی شامل حفظ‌ الصحه(حفظ و نگهداری سلامتی) می‌شود و نقش مهمی در سلامت جامعه دارد. یكی از بحث‌های بسیار مهم در نگهداری سلامت، تغذیه است به گونه‌ای كه در طب سنتی در بسیاری از موارد برای درمان بیماری‌ها بیمار به مصرف نكردن برخی مواد غذایی یا كم خوردن غذا توصیه می‌شود بنابراین روزه‌داری می‌تواند در حفظ سلامت انسان نقش زیادی داشته باشد.

وی با تاكید بر ضرورت برخورداری روزه‌داران از خواب كافی اظهاركرد: با وجود به هم خوردن برنامه زندگی روزانه لازم است روزه‌داران در ماه رمضان شب‌ها حداقل 6 ساعت و به طور متوسط 8 ساعت بخواند.

شمس اردكانی در پایان تاكید كرد: فلسفه روزه بسیار بزرگ‌تر از خوردن یا نخوردن است و تهذیب نفس در آن نقش زیادی دارد. در طب سنتی به عنوان یك طب كل‌نگر هم به نفس می‌پردازیم و هم به روح اهمیت می‌دهد. بنابراین از نظر طب سنتی بسیار اهمیت دارد و در طب سنتی حالت امر به معروف و نهی از منكر دارد.