یک شرکت مخابراتی چگونه عمل می کند؟
مقدمه
در حدود 40 سال پیش آلمانها مخابرات ایران را تاسیس کردند. بیشتر سیستم های بکار رفته در مخابرات آلمانی می باشد. البته سیستم های دیگری هم وجود دارند که بعداً آنها را تعریف می کنیم.
در مجموع سیستم مخابراتی ایران قدیمی می باشد به طوری که سرعت اینترنت در کشور ایران از 100 مگابیت بر ثانیه (100Mb/S) فراتر نمی رود ولی در کشور های خارجی این سرعت به بیش از 10 مگابایت در ثانیه (10MB/S) می رسد.
مخابرات تلفن ثابت را تعریف کنید.
محلی است که کلیه ی تماس های تلفن ثابت، اعم از داخل شهری، بین شهری و تماس با تلفن همراه در آنجا کنترل می شود.
مرکز تلفنی را تعریف کنید.
مرکز مخابرات الغدیر زیر مجموعه ای از مرکز تلفن شهری منطقه 3 می باشد.
تلفن شهری منطقه 3 از مراکز متعددی تشکیل می شود که این مراکز با هم ارتباط دارند و کل مراکز تلفن شهری منطقه 3 با دیگر مراکز تلفنی ارتباط دارند. در مراکز تلفنی، مکالمات تلفن ثابت کنترل می شود. این مراکز از چند قسمت مهم تشکیل می شوند که در ادامه آنها را شرح خواهیم داد.
تلفن منطقه 3 شهری از مراکز زیر تشکیل شده است:
الغدیر، پیروزی، شهید دیالمه، ملت، شهید مشهدی مهدی، سعدی که شلوغ ترین مراکز از نظر تعداد شماره تلفن مرکز الغدیر و ملت می باشند. در مرکز الغدیر حدود 110 هزار شماره کنترل می شود.
در مرکز الغدیر پیش شماره های 3301، 3302، 3303، 3304، 3368، 3369، 3370، 3371، 3372 و 3373 وجود دارند. بقیه ی پیش شماره ها برای مراکز مخابراتی دیگر می باشد.
فصل 1: اتاق سوئیچ
مخابرات تلفن ثابت از چند قسمت مهم و اساسی تشکیل شده است:
مهم ترین قسمت آن اتاق سوئیچ دیجیتال نام دارد که اطلاعات تمامی شماره تلفن ها، قطع و وصل شماره تلفن، ارتباط بین مراکز تلفنی و... در آنجا کنترل می شود.
در مرکز الغدیر تمامی شماره ها توسط 10 کامپیوتر کنترل می شوند. با این 10 کامپیوتر می توان در عرض چند ثانیه تلفنی را قطع کرد، شماره تلفنی را تغییر داد، شماره تلفن جدیدی تعریف کرد، شماره تلفن ها را تست کرد و سرویس های ویژه برای یک شماره دایر کرد. مانند سرویس کشف مزاحمت های تلفنی، سرویس انتقال از خط اشغال، سرویس انتظار مکالمات و ...
در سالن سوئیچ دو نوع سیستم تلفنی موجود می باشد: S12 که قدیمی می باشد و سیستم حبابی (Hoawei).
سیستم S12 مربوط به 35 تا 40 سال پیش، هنگامی که آلمانها مخابرات الغدیر را تاسیس کردند می باشد. پیش شماره های 3303، 3304،3370، 3371، 3372 و 3373 S12 می باشند.
سیستم Hoawei محصول مشترک کشور های آمریکا، چین و انگلیس می باشد که نسبتاً قدیمی است. البته قطعات این سیستم آمریکایی می باشند. به سیستم حبابی C&C08 هم می گویند.
پیش شماره های 3301، 3302، 3368 و 3369 حبابی هستند
در اتاق سوئیچ دستگاههای بزرگی (به اندازه یک کامیون) وجود دارند که کارت های مخابراتی را خنک می کنند چون مصرف جریان این کارتها در حالت عادی به بیش از 1000 آمپر می رسد که گرمای زیادی تولید می کنند.
مغز سیستم Hoawei کامپیوتری می باشد که دارای هارد دیسک بزرگی است. در این هارد دیسک اطلاعات شماره ها وجود دارد. مثلاً اگر مشترکی با شماره ی 33015430 بخواهد با شماره ای دلخواه تماس بگیرد این کامپیوتر اطلاعات شماره ی این مشترک را که در هارد دیسک وجود دارد پردازش می کند مثلاً به ردیف M30L6609 می رود. این ردیف از قبل توسط کامپیوتر های اتاق سوئیچ برای این شماره تعریف شده است (به این ردیف (M30L6609) پورت می گویند). این شماره برای کارت هایی فرستاده می شود و این کارتها شماره را به نقطه ی مورد نظر وصل می کنند و به این ترتیب شماره گیری انجام می شود.
به این کامپیوتر که اطلاعات شماره ها را در خود دارد سرور (Server) می گویند که 10 کامپیوتر اتاق سوئیچ با این سرور ارتباط دارند.
لازم به ذکر است که سیستم S12 دارای سرور مرکزی نمی باشد.
برای چند مشترک 1 کارت وجود دارد که این کارت برای مکالمات مشترک می باشد. یعنی این کارت بوق و پالس تولید می کند. این کارتها معمولاً 8 مشترکه، 16 مشترکه و 32 مشترکه می باشند. هنگامی که مشترکی از تلفن استفاده می کند دیود نوری این کارت ها خاموش و روشن می شود. سیم های این کابل ها ابتدا به اتاق MDF و سپس به سمت منزل مشترک می روند که در ادامه آن را شرح می دهیم.
کارت های 8 مشترکه قدیمی تر هستند و با افزایش تعداد مشترکین، کارتهای 16 مشترکه و 32 مشترکه ساخته شدند.
ارتباط بین مراکز تلفن منطقه 3 شهری از طریق سیستم PCM (Pulse Code Modulation) و ارتباط کابل های کواکسیال انجام می شود. البته فیبر نوری که به تازگی وارد مخابرات شده است می تواند کار چند صد عدد کابل کواکسیال را انجام دهد.
دبیت کارت (DBit Card) چیست؟
به دبیت کارت، ال کارت (L Card) هم می گویند.
هنگامی که شماره را شماره گیری می کنیم این شماره از طریق سوئیچ اصلی وصل می شود. بر روی دبیت کارت کدی درج شده است که پس از وارد کردن این کد قبل از شماره گیری و سپس شماره گیری کردن، سوئیچ فرعی فعال خواهد شد؛ در سوئیچ فرعی *****ی قرار دارد که شماره ی مشترک را ***** می کند و شماره ی مشترک یا بر روی دستگاه IDCaller مقصد نمی افتد یا شماره ای اشتباه نشان داده خواهد شد.
عده ای فکر می کنند که با این کار می توان مزاحمت ایجاد کرد ولی چنین نیست؛ اگر مشترکی از مزاحمت تلفنی شکایت کند، می توان قبل از ***** سوئیچ فرعی شماره ی فرد مزاحم را پیدا کرد و شماره ی او را قطع کرد.
فصل 2: سالن امتحان (MDF (Main Distribution Frame))
وظیفه ی سالن امتحان، امتحان و تست شماره ها می باشد.
زوج سیم هایی که از اتاق سوئیچ به سمت MDF می آیند و بوق و پالس مشترک را حمل می کنند وارد این قسمت از مخابرات می شوند. ابتدا این زوج سیم ها از طریق کابل های چند ده رشته رشته وارد قسمت پشتی MDF که به آن سر شماره می گویند می شود در این قسمت ترمینال های مستطیل شکلی وجود دارند که در هر کدام از آنها می توان 64 و در بعضی حالات 128 شماره را متصل کرد این ترمینال های مستطیل شکل مانند تصویر زیر (به صورت تقریبی) می باشند.
همان طور که در تصویر بالا مشاهده می کنید به هر ترمینال چهار سیم متصل می شود. یک زوج سیم به قسمت پایینی ترمینال و یک زوج سیم به قسمت بالایی آن وصل می شود. معمولاً زوج سیم هایی که از اتاق سوئیچ به MDF می آیند به زوج سیم بالایی بالایی ترمینال متصل شده و زوج سیم پایینی توسط دو سیم به قسمت جلویی MDF متصل می شوند که قسمت جلویی MDF هم مانند سر شماره دارای همین ترمینال ها می باشد و زوج سیم پایینی سر شماره به زوج سیم پایینی قسمت جلویی MDF متصل می شود. البته در سرشماره این ترمینال ها به صورت افقی قرار دارند و به آن MDF افقی می گویند.
به این ترمینالها بوخت (Bucht) (که از یک کلمه ی آلمانی گرفته شده است) می گویند.
به قسمت جلویی MDF بوخت و به قسمت سرشماره بوخت افقی می گویند.
سیم های قسمت بالایی بوخت ها توسط کابل های چند ده رشته به اتاق کابل در طبقه ی زیر زمین مخابرات الغدیر می روند و به این قسمت از مخابرات اتاق کابل می گویند. این کابل ها وارد حوضچه اصلی مخابرات شده و از این حوضچه انشعاب پیدا می کند و به حوضچه های فرعی می روند و از حوضچه های فرعی وارد دکه های مستطیل شکلی که به آنها کافو می گویند می شوند. در درون کافو هم بوخت وجود دارد. شماره ی مشترکین از سر دیگر بوخت ها وارد کابل زیر زمینی شده و از آنجا به کابل هوایی که بر روی دیوار است منتقل می شوند و سپس از کابل هوایی توسط جعبه پست منشعب شده و به منزل مشترکین وارد می گردد.
بر روی کافو ها کلمه ی KV نوشته شده است.
چگونه شماره ی مشترک را از بوخت و سر شماره پیدا کنیم؟
این کار به راحتی انجام می شود. ابتدا از نرم افزار شرکت مخابرات گزینه ی مسیر کابلی یک اشتراک را انتخاب می کنیم. در صفحه ای که باز می شود، شماره ی مشترک را می نویسیم و کلید F8 را می زنیم. در این صورت اطلاعات شماره ی مشترک از قبیل آدرس بوخت، آدرس منزل، شماره پورت سوئیچ و... نشان داده می شود.
به طور مثال شماره ی 33735430 را در نظر می گیریم. پس از زدن F8 شماره بوخت در ردیف ام دی اف/ اونوی 2.5 نشان داده می شود. به طور مثال شماره بوخت 46-7-98 می باشد. عدد 98 نشان دهنده ی ردیف بوخت می باشد؛ این عدد در قسمت جلویی MDF بر روی زمین و همچنین بالای بوخت ها نوشته شده است که باید آن را بخوانیم. در هر ردیف بوخت ها هشت طبقه وجود دارد که از بالا به پایین شمارش می شوند. طبقه هفتم را شمارش می کنیم و مانند شکل بالا اتصالی 46 را پیدا می کنیم. این اتصالی برای مشترکی با شماره ی 33735430 می باشد.
برای پاک کردن صفحه ی اطلاعات مشترک کلید F7 را می زنیم.
نکته: بوختهای MDF 100 تایی و 200 تایی هستند که بوخت های صدتایی تیره رنگ، آلمانی هستند، بوخت های صدتایی شیری رنگ، خارجی هستند و بوخت های صد تایی سفید رنگ، ایرانی هستند که کیفیت آنها به ترتیب کم می شود. بوخت های دویست تایی ایرانی هستند و کیفیت خوبی ندارند. شمارش بوخت های دویست تایی مشکل تر می باشد.
میز امتحان چیست؟
دستگاهی است که با آن می توان شماره ی مشترک را از سالن سوئیچ تا منزل مشترک تست کرد و حتی می توان فهمید که تلفن مشترک سالم است یا خیر. ابتدا اطلاعات بوخت شماره ی مشترک را پیدا می کنند و پس از وصل کردن بند هایی به شماره ی بوخت مشترک ( این بند ها به میز امتحان متصل است) با میز امتحان این شماره آزمایش می شود. این بند ها دو زوج سیم بالایی و پایینی بوخت ها را از هم جدا می کنند و همانطور که گفته شد، زوج سیم بالایی بوخت به سمت منزل مشترک می رود و زوج سیم پایینی به سرشماره و سالن سوئیچ متصل است.
چگونه خرابی در سیستم مخابرات ثبت می شود و چگونه آن را پیگیری می کنند؟
ابتدا مشترکی که شماره اش خرابی دارد، با شماره ی 17 تماس تلفنی می گیرد و شماره ی خود را در 17 ثبت می کند.
این شماره وارد سیستم 17 مخابرات می شود و مسئول 17 می تواند آن را مشاهده کند. از اطلاعات این شماره پرینت گرفته می شود گرفته می شود (نظیر اطلاعات بوخت ها و...) سپس با میز امتحان این شماره تست می شود و خرابی این شماره ممکن است در داخل مرکز و یا در بیرون مرکز باشد که با میز امتحان این خرابی مشخص می شود. مثلاً ممکن است این خرابی از اتصال دو زوج سیم باشد یا خط مشترک پاره شده باشد.
پس از تست شماره، در صورتی که ایراد از بیرون مرکز باشد، فرم خرابی صادر می شود، این فرم خرابی در کامپیوتر و در فیلد شبکه>ثبت خرابی، با شماره ی روی فرم ثبت شده و سپس این فرم را به مامور می دهند و مامور خط مشترک را تا منزل مشترک تست می کند. اگر ایراد از سیم کشی منزل باشد، مامور بوق را از سر داخله به مشترک تحویل می دهد. در ضمن ایرادات سیم کشی داخل منزل به عهده مخابرات نمی باشد.
در صورت وجود عیب در داخل مرکز آن عیب را پیدا کرده و بر طرف می کنند. این عیب ممکن است از سالن سوئیچ باشد و یا ممکن است رانژه های MDF پاره شده باشند و یا زوج سیم ها به خوبی به بوخت ها متصل نشده باشند.
پس از برطرف شدن مشکل تلفن، فرم های خرابی به مرکز بر می گردد و توسط کامپیوتر در فیلد خرابی>اعلام رفع خرابی، با شماره ی روی فرم ثبت می شوند و پس از آن کادر های موجود در فرم خرابی پر می شود و سپس این فرم بایگانی می شود. مشترکانی که بیش از 2 بار در یک ماه اعلام خرابی به 17 کنند، به خرابی آنها رسیدگی نمی شود.
خرابی های تلفن به شرح زیر می باشند:
سیم کشی داخلی مشترک:
داخلی خراب اخطار اوّل، داخلی خراب اخطار دوم، مشترک نبود (در منزل)، اصلاح توسط مشترک.
دیگر خرابی ها:
کابل هوایی(پاره شدن کابل)، رانژه کافو، پست، سرداخله، آریو (RU)، مرکزی، همشنوایی، اتصال a,b (وصل دن دو سیم تلفن به یکدیگر)، باتری (به این صورت که دو خط تلفن به یکدیگرجریان می دهند)، اتصال زمین
رانژه چیست؟
به سیم های مخابراتی رانژه می گویند.
کابل برگردان چیست؟
در بعضی از کافو ها به دلیل تقاضای بیش از حد شماره تلفن، این کافو ها پر می شود و مخابرات مجبور می شود که بعضی از شماره ها را به کافو های خلوت انتقال دهند که به این کار کابل برگردان می گویند. البته کابل برگردان در MDF هم می تواند انجام شود.
اونو چیست؟
در بیرون از مخابرات دکه های بزرگی در کنار خیابان و در بعضی مواقع در مغازه ی در بسته ای که متعلق به مخابرات می باشد وجود دارد. این دکه ها یک مخابرات کوچک هستند. یعنی در این دکه ها دستگاه سوئیچ و MDF وجود دارد که چندین شماره را کنترل می کنند و کل سیستم اونو از طریق 2 زوج فیبر نوری با مخابرات در ارتباط می باشد. معمولاً بر روی اونو ها کلمه ی ONU درج شده است.
فیوز های موجود در بوخت ها چه کاری انجام می دهند؟
اگر ولتاژ زیادی روی خط تلفن مشترک بیفتد، کارت های دستگاه سوئیچ می سوزند ولی فیوزها از سوختن این کارت ها جلوگیری می کنند. کارت های سوئیچ گران قیمت هستند.
در هر روز چند متر رانژه در MDF مصرف می شود؟
مصرف سیم رانژه بستگی به تعداد درخواست های مشترکین مبتنی بر دائری یک خط جدید و یا کابل برگردان دارد. به طوری که در هر روز حدود 3 قرقره 300 متری مصرف می شود که هر قرقره حدود 17 هزار تومان قیمت دارد. در روز های پر کار مصرف رانژه به 10 قرقره هم می رسد.
فرم سیم بندی چیست؟
مشترکی که می خواهد خط تلفن جدیدی را بگیرد به امور مشترکین تلفن مراجعه می کند. در فرم سیم بندی یک بوخت و یک بوخت افقی تعریف می شود که افراد راژه کش MDF بوخت ها را رانژه کشی می کنند و خط جدید را حداکثر تا 72 ساعت بعد به مشترک تحویل می دهند.
PAP چیست؟ PAP نام پروتکل اینترنتی می باشد.
رانژه های رنگی را نام ببرید.
رانژه سفید قرمز برای سیستم PCM، رانژه قرمز آبی برای اینترنت ADSL و رانژه سفید مشکی برای خط تلفن معمولی می باشند.
بوخت اسپیلیتر را تعریف کنید.
به بوختی که سرویس های اینترنت ADSL متصل می شوند بوخت اسپیلیتر می گویند که با بوخت های معمولی کی متفاوت است. بوخت اسپیلیتر از بوخت های معمولی جدا است.
DRO چیست؟
اگر کسی از تلفن های کارتی استفاده ی غیر مجاز کند، در سالن MDF دستگاهایی به نام DRO بوق تلفن را قطع می
فصل 3: اتاق pgs
اتاق PGS را تعریف کنید.
در این اتاق چندین شماره از طریق یک زوج سیم فرستاده می شوند.
در این اتاق کارت هایی قرار دارد که به آنها CU (Center Unit) (Cu یعنی به سمت مرکز) می گویند. این کارت ها مانند مالتی پلکسر عمل می کنند و از چند شماره نمونه گیری کرده و آنها را در یک خط Line یا Link انتقال می دهند.
این زوج سیم در پست هوایی از طریق RU (Remote Unit) (Ru یعنی دور از مرکز) مجدداً دیکود می شود و برای مشترکین می رود. به این سیستم PCM (Pulse Code Modulation) می گویند. PCM معمولاً در مسیر هایی استفاده می شود که کابل کم باشد ولی تقاضا زیاد باشد، استفاده می شود.
CU ها معمولاً 4، 6، 8 ، 10 و 12 مشترکه هستند که به ترتیب فناوری ساخت آنها پیشرفته تر شده است.
کابل هایی که از اتاق سوئیچ به MDF می آیند به بوخت PGS متصل می شوند (طرز شمارش بوخت PGS مانند بوخت معمولی می باشد) و از طرف دیگر بوخت به اتاق PGS می روند و وارد ورودی CU شده و از طرف دیگر CU یک زوج سیم سفید قرمز خارج می شود که با افزایش تعداد مشترکان، ولتاژ این زوج سیم بیشتر می شود. این زوج سیم دارای ولتاژ های 110V، 220V و 380V می باشد.
این زوج سیم به بوخت MDF متصل می شود و از آنجا طبق توضیحات گفته شده در قبل به RU می رود.
همانطور که قبلاً گفته شد در بوخت ها فیوز هایی وجود دارد که کار محافظت از کارت سوئیچ را انجام می دهند؛ این فیوزها به صورت دیگری در کارت CU وجود دارند. این فیوز ها در کارت CU به صورت وریستور هستند؛ به وریستور مقاومت کنترل شونده با ولتاژ می گویند. اگر ولتاژ وریستور از حد خاصی بیشتر شود، وریستور بلافاصله می سوزد (سوختن وریستور با انفجار آن همراه است) و به این ترتیب از کارت سوئیچ حفاظت می کند.
تمام وریستورها گرد می باشند و شبیه خازن عدسی می باشند و تنها فرق آنها با خازن عدسی در این است که وریستور رنگ مخصوص به خود را دارد. خازنهای عدسی رنگ عدس دارند ولی وریستور ها رنگی می باشند و بر روی آنها کلمه ی K درج شده است. وریستور ها ولتاژ های پایین تر را عبور می دهند ولی اگر ولتاژ آنها از ولتاژ کار وریستور بیشتر شود، وریستور می سوزد.
به طور مثال وریستور S10K250 معرف وریستوری با ولتاژ کار 250V و اندازه ی 10mm می باشد.
عیب سیستم PCM چیست؟
از این سیستم نمی توان به عنوان اینترنت پر سرعت ADSL استفاده کرد و همچنین سرعت اینترنت خانگی در سیستم PCM محدود و پایین می باشد.
چگونه RU را تست کنیم؟
این کار به راحتی انجام می شود. پس از متصل کردن RU به بوخت مورد نظر LED آن شروع به چشمک زدن می کند که نشان دهنده ی سالم بودن RU می باشد.
LED های بکار رفته در CU چه چیزی را نشان می دهند؟
اگر این LED ها چشمک بزنند بیانگر این است که مشترکین از تلفن استفاده می کنند و اگر روشن باشند نشان دهنده ی این است که تلفن استفاده نمی شود و اگر این LED ها خاموش باشند آن خط تلفن را هیچ مشترکی ندارد.
در چه زمانی کابل های یک مسیر زیر زمینی تقویت می شوند؟
وقتی تقاضای شماره تلفن در یک مسیر زیاد شود، مخابرات مجبور می شود که از سیستم PCM استفاده کند. یعنی از دستگاه CU و RU استفاده کند ولی اگر این تقاضا به حدی برسد که سیستم PCM جواب گوی آن نباشد تمام CUها و RU ها را بر می دارند و کابل های زیر زمینی را تقویت می کنند.
فصل 4: سیستم برق مخابرات
سؤال: برق مخابرات تلفن ثابت چگونه ایجاد شده و ولتاژ آن چقدر است؟
ولتاژ تلفن در حالت عادی حدود 48V DC می باشد ولی هنگامی که مشترک گوشی اش را بردارد، با شنیده شدن بوق ولتاژ متناوبی در حدود 60V AC بر روی خط تلفن سوار می شود که وظیفه ی حمل پالس را بر عهده دارد.
برق مرکز در اتاق تغذیه تامین می شود. به طوری که چندین بلوک برق ولتاژ برق شهر را کم کرده و جریان زیادی تولید می کنند هر بلوک حداکثر 100A برق تولید می کند که در مجموع از 60 بلوک، 6000A برق تولید می شود که قسمتی از این برق برای اتاق PGS فرستاده می شود، قسمتی از برق برای اتاق باتری فرستاده می شود، قسمتی از برق به اتاق سوئیچ می رود و قسمت دیگری از آن برای مخابرات تلفن همراه می رود. ولتاژ برق مستقیم تولید شده رنجی بین 44V تا 60V دارد و دستگاههای مخابراتی می توانند چنین رنجی از ولتاژ را تحمّل کنند
لازم به ذکر است که اتاق سوئیچ خود دارای همین بلوک ها می باشد که هرکدام 100A برق می دهند. در اتاق سوئیچ 30 بلوک وجود دارد که جمعاً 3000A برق تولید می کنند.
برق را المانهای صنعتی ای مانند تریستور یکسو می کنند و سپس عناصر دیگر ولتاژ آن را کم می کنند که یک رشته ی تخصصی می باشد.
جریان مصرفی دستگاه های مخابرات به طور متوسط در حدود 4000A می باشد که بیشترین جریان را مخابرات تلفن همراه مصرف می کند.
بنابراین کلیه ی قسمت های مخابرات از سالن سوئیچ گرفته تا اتاق تغذیه باید توسط دستگاه های خنک کننده صنعتی خنک شوند.
در اتاق باتری که قسمتی از اتاق تغذیه می باشد، باتری هایی به اندازه ی تقریبی 1.5m * 50cm * 50cm هستند که توسط اتاق تغذیه پیوسته در حالت شارژ باقی می مانند و با قطع برق جریان لازم برای سیستم های مخابراتی را تامین می کنند. این باتری ها ولتاژ 48V dc دارند.
برق AC اضطراری چگونه تامین می شود؟
ژنراتور گازوئیلی ای در مرکز مخابرات وجود دارد که هنگام قطع برق بکار می افتد و برق اضطراری را تامین می کند.
کامپیوتر های مرکز هنگام قطع برق توسط دستگاه UPS کار می کنند. این دستگاه باید هنگام قطع برق سریعاً بکار بیفتد چون با کوچکترین تاخیری کامپیوتر ها خاموش و روشن (Restart) می شوند.
منبع:beygielectronic
