تبیان، دستیار زندگی

كتابشناسی علوم قرآن1

 

1. آثار الحنابلة فی علوم القرآن، (عربی) سعود بن عبداللّه الفنیسان، سنی، اسكندریه: مطابع مكتب المصری الحدیث، ص333.
2. آراء حول القرآن (عربی) سید علی فانی اصفهانی، شیعه، بیروت: دارالهادی، چاپ اول، 1411ق، 216 ص؛ و نیز قم: ص172.
3. آشنائی با قرآن (فارسی) وزارت آموزش و پرورش، تهران: وزارت آموزش و پرورش، 197ص، و نیز تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1370ش، ص134.
4. آشنائی با علوم قرآن (فارسی) سید محمد رادمنش، شیعه، تهران: نشر جامی، چاپ اول، 1370ش، 255ص؛ و نیز تهران: انتشارات رسالت قلم، چاپ دوم 1372ش، ص271 (با اضافات).
5. آشنائی با علوم قرآن (فارسی) علی اصغر حلبی، شیعه، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1369ش، 278ص.
6. آشنایی با علوم قرآن (فارسی) جواد محدثی، شیعه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1375 ش، 136ص.
7. آشنایی با قرآن (فارسی) واحد آموزش عقیدتی، سپاه، تهران: شركت چاپ و نشر ایران ش، 204ص ـ آشنایی.
8. آموزش علوم قرآن (فارسی) محمدهادی معرفت، شیعه، مترجم: ابومحمد وكیلی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1371 به بعد (تاكنون سه جلد) عنوان اصلی (عربی): التمهید فی علوم القرآن.
9. آموزش مجموعه ای از علوم قرآنی (فارسی) علی صحبت لو، شیعه، تبریز: انتشارات احرار، چاپ اول، 1375ش، 168ص.
10. آنچه باید از قرآن بدانیم (فارسی) عبدالرحمن انصاری، شیعه، قم: چاپخانه نهضت، 1371ش، 159 ص.
11. ابجد العلوم (عربی) صدیق بن حسن القنوجی، م 1307 ق، دمشق، وزارة الثقافة 1988 م، 3جلد.
12. الاتقان فی علوم القرآن (عربی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، 849 ـ 911، سنی شافعی، بیروت، دمشق: دار ابن كثیر، چاپ اول، 1414ق، 2جلد، 1299 ص، تحقیق مصطفی دیب البغاء، بیروت: دارالكتب العلمیة، 1407ق، 429 « 454 ص، بیروت: دارمكتبة الهلال، 2جلد در یك مجلد، 200« 208 ص و.... الاتقان یكی از كتب مهم و جامع علوم قرآنی و مهم ترین منبع پس از البرهان زركشی است.
13. الاحسان فی علوم القرآن (عربی) محمدبن احمد بن سعید حنفی، م 930.
14. الارتباط بین اللغة و الدین (عربی) كامل جمیل ولویل، امارات: مؤسّسة المنار، چاپ اول، 1410 ق، 272ص.
15. ارشاد الرحمن... (عربی) عطیه الاجهوری، م 1190ق.
16. اسماء القرآن الكریم فی القرآن (عربی) خمساوی احمد خمساوی، سنی، مصر: دارالتحریر، كتاب الجمهوریة، 220 ص.
17. الایجاز و البیان فی علوم القرآن (عربی) محمدصادق قمحاوی، سنی، قاهره، عالم الفكر، 1980م، 2 جلد، 207 « 135 ص.
18. بازگشت به قرآن (فارسی) مهدی بازرگان، شیعه، تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1360 ش، 152 ص.
19. بحارالانوار (عربی) محمدباقر مجلسی، شیعه، م 1110ق. اگر چه این كتاب روائی است، ولی 2جلد آن یعنی جلدهای 89 و 90 از چاپ بیروت و 92 و 93 از چاپ ایران، پیرامون مباحث علوم قرآن است.
20. با قرآن بهتر آشنا شویم (فارسی) شمس الدین ربیعی، شیعه، تهران: انتشارات فقیه، 1361 ش، 220 ص.
21. بحث جدید عن القرآن (عربی) محمد صبیح، سنی، بیروت: دارالشروق، 1403، 270 ص، عراق، مطابع الطنانی، 206 ص.
22. بحثی درباره علوم قرآن (فارسی) عفیف عبدالفتاح طباره، سنی، ترجمه به فارسی: حبیب اللّه مرزوقی شمیرانی، قم: انتشارات علامه، 156 ص.
23. بحثی در ترتیب آیات و سور (فارسی) ایرج گلجانی امیر خیز، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 283 ص.
24. بحوث حول علوم القرآن الكریم (عربی) محمدجواد سعیدی نجفی، شیعه، نجف: مطبعة الآداب، 1975م، 347ص.
25. بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (عربی) سید ابوالفضل میرمحمدی، شیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1400ق، 357ص.
26. بحوث فی القرآن الكریم (عربی) عبدالجبار شرارة، شیعه، قم؛ مؤسّسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1416ق، 170ص.
27. براعة الاستهلال فی فواتح القصائد و السور (عربی) محمد بدری عبدالجلیل، بیروت: المكتب الاسلامی، 1405ق، 269ص.
28. بررسی خصوصیات آیات و سور مكی و مدنی (فارسی) عبدالله جوان ملكوتی، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1369ش، 291 ص.
29. البرهان فی علوم القرآن (عربی) احمد بن ابراهیم بن زبیر ثقفی، تونس، جامعة الزیتون، 1408ق، 335 ص.
30. البرهان فی علوم القرآن (عربی) محمد بن عبداللّه بدرالدین زركشی، 745 ـ 794، سنی، بیروت: دارالفكر، 1408ق، 4جلد؛ بیروت: دارالمعرفة، چاپ دوم، 1391ق، تحقیق: محمدابوالفضل ابراهیم؛ بیروت: دارالمعرفة، چاپ اول، 1410ق (این چاپ با چاپ دیگر دارالمعرفة كه ذكر شده متفاوت است و بر همه چاپها برتری دارد) با تحقیق آقایان یوسف مرعشلی ـ جمال ذهبی و ابراهیم كردی. تحقیق این چاپ بسیار سودمند و در ذیل هر علم از انواع علوم قرآنی كتابهای مربوط به آن موضوع معرفی گردیده است؛ از این رو یك كتابشناسی قرآنی نیز به شمار می آید.
31. البرهان فی علوم القرآن، علی بن ابراهیم سعید حوفی، م 430، اگر چه بسیاری از جمله زرقانی در مناهل العرفان، معرفت در التمهید و... این اثر را به عنوان كتاب علوم قرآنی نام برده اند، ولی گویا این اثر تفسیر است نه علوم قرآن به معنی مصطلح و مشهور. و علوم قرآن در آن عصر به معنای مصطلح كنونی نبوده است.
32. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الكتاب العزیز (عربی) محمدبن یعقوب فیروزآبادی، م 817ق، قاهره: وزارت اوقاف 1986م (مباحث علوم قرآن دراین اثر فراوان بحث شده است).
33. بغیة الواصل الی معرفة الفواصل (فواصل الآی) سلیمان بن عبدالقوی حنبلی، م 716ق.
34. بواد غیر ذی زرع (عربی) علی صالح ابوجمال، مؤسسة الهدایة، چاپ اول، 1415ق، 190 ص.
35. بیان در علوم و مسائل كلی قرآن (فارسی) سید ابوالقاسم خوئی، 1317 ـ 1413ق، شیعه، مترجم: محمد صادق نجمی ـ هاشم هاشم زاده هریسی، قم: مجمع ذخائر اسلامی، 1360ش، 10 جلد؛ خوی: دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ اول، 1375ش، 2 جلد، 880 ص. (عنوان اصلی عربی: البیان فی تفسیر القرآن: این اثر به عنوان مقدمه تفسیر مؤلف بوده كه متأسفانه تنها تفسیر سوره حمد آن انجام یافته و بقیه آن انجام نگردیده).
36. البیان فی انواع علوم القرآن (عربی) محمد بن محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید، م 413ق.
37. البیان فی تفسیرالقرآن (عربی) سید ابوالقاسم خوئی، 1317 ـ 1413 ق، شیعه، بیروت: دارالزهراء، 1408ق، قم: انوار الهدی، چاپ هشتم، 1401، 557ص. (این اثر اگر چه عنوان تفسیر قرآن دارد، ولی جز تفسیر سوره حمد بقیه آن علوم قرآن است كه مقدمه تفسیر مؤلف بوده است).
38. البیان فی علوم القرآن للناشئة (عربی) محمد عمر الحاجی، سنی، دمشق: دارالنور، چاپ اول، 1416ق، 3 جلد.
39. بینات الفرید، شرح تفسیر نعمانی، (عربی) حسن فرید گلپایگانی، شیعه، تهران: افست مروی، 1399ق، 342ص.
40. پایه اساسی شناخت قرآن (فارسی) عبدالفتاح طباره، سنی، ترجه به فارسی: محمد رسول دریائی، تهران: رسالت قلم، 1361ش، 168 ص.
41. پرسش و پاسخهایی در شناخت تاریخ و علوم قرآنی (فارسی) مجید معارف، شیعه، تهران: انتشارات كویر، چاپ اول، 1376 ش، 293ص.
42. پژوهشی پیرامون آخرین كتاب الهی (فارسی) رجبعلی مظلومی، شیعه، تهران: نشر آفاق، 1401 ق، 5 جلد در 2 مجلد.
43. پژوهشی پیرامون نزول قرآن بر هفت حرف (فارسی) سید رضا مؤدب، شیعه، پایان نامه دكتری، دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1376ق، 343 ص.
44. پژوهشی درباره شناخت آیات و سور (فارسی) عبدالهادی فقهی زاده، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس تهران، 1372 ش، 235 ص.
45. پژوهشی درباره قرآن و پیامبر (فارسی) فخرالدین حجازی، شیعه، تهران: انتشارات آثار بعثت، 1353 ش، 359 ص.
46. پژوهشی درعلوم قرآن (فارسی) حبیب اللّه احمدی، شیعه، قم: دفترانتشارات اسلامی، چاپ اول، 1376 ش، 312 ص.
47. پژوهشی در نظم قرآن (فارسی) عبدالهادی فقهی زاده، شیعه، تهران: نشر جهاد دانشگاهی، چاپ اول، 1374 ش، 190ص. این اثر همان عنوان پژوهشی درباره شناخت آیات و سور (پایان نامه مؤلف ) است.
48. پژوهشی نو درباره قرآن كریم (فارسی) سید جعفر مرتضی عاملی، شیعه، مترجم: محمد سپهری، تهران: شورای هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1374ش، 364 ص، عنوان اصلی: حقائق هامة حول القرآن الكریم، ترجمه دیگر با عنوان: حقایقی مهم پیرامون قرآن، از سید حسن اسلامی به چاپ رسیده است.
49. پیرامون قرآن و عهدین (فارسی) مرتضی باقریان همایونشهری، شیعه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1371ش، 228 ص.
50. تأملات قرآنیة (بحث منهجی فی علوم القرآن الكریم) (عربی) موسی ابراهیم ابراهیم، سنی، عمان (اردن) دار عمار 1409، 226 ص.
51. تاریخ و علوم قرآن (فارسی) ارشد ارشاد، سنی، تهران: نشر احسان، 1368ش، 60ص.
52. تاریخ و علوم قرآن (فارسی) سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی، شیعه، قم: انتشارات اسلامی (جامعه مدرسین)، 1363ش، 408 ص. و نیز همان ناشر 1375ش، 368 ص (با اضافات). این اثر با عنوان بحوث فی تاریخ القرآن و علومه نیز با شماره 25 گذشت.
53. تاریخ و علوم قرآن، (فارسی) علی حجتی كرمانی، شیعه، تهران: بنیاد قرآن، 1360ش، 189 ص.
54. التبیان فی علوم القرآن (عربی) كامل موسی، علی دحروج، سنی، بیروت: داربیروت المحروسة، 1412ق، 376ص.

كتاب شناسی تحریف ناپذیری قرآن2

تاریخ نزول قرآن كریم؛ 2. حكمت نزول قرآن منجماً. 3. تقسیم قرآن به مكی و مدنی؛ 4. سوره‏ها و نام‏های آنها؛ 5. جمع قرآن كریم.
10. البرهان علی عدم تحریف القرآن،(1) مرتضی الرضوی، الارشاد / بیروت / اول، 1411 ق، وزیری / عربی / 364/
مهمترین مطالب: 1. جمعی از احادیث وارده در تحریف قرآن(جمع آوری شده از صحاح عامه و مسانید آنها)؛ 2. آرای علمای شیعه امامیه در مورد سلامت قرآن از زیاده و نقصان؛ 3. رأی مسلمانان در مورد تحریف.
11. پژوهشی پیرامون مصونیت قرآن از تحریف،(1) عباس نقیئی، دانشگاه امام صادق علیه‏السلام / تهران، 1368 ش، رحلی / فارسی 211/
این كتاب، پایان نامه دوره كارشناسی ارشد مؤلف در رشته معارف اسلامی و تبلیغ دانشگاه امام صادق علیه‏السلام می باشد؛ كه با راهنمایی استاد سید محمد باقر حجتی و مشاوره آقای علی اكبر غفاری و دكتر سید ضیأ الدین سجادی نگارش یافته است/
مهم‏ترین مطالب:1. قرآن و مساله تحریف؛ 2. بررسی نظریه تحریف قرآن؛ 3. تحریف و سنت؛ 4. بررسی نظریه عدم تحریف قرآن؛ 5. آرا و اقوال علمای شیعه در نفی تحریف/
12. پژوهشی در بیان عدم اختلاف و تعارض در قرآن كریم، (1) سید محمد هادی زبر جد، خطی(به خط مؤلف)، 1369 ش، رحلی / فارسی / 217/
این كتاب، پایان نامه دوره كارشناسی ارشد مؤلف در دانشكده الهیات و معارف اسلامی می باشد كه با راهنمایی استاد سید ابوالفضل میر محمدی به رشته تحریر در آمده است/
مهم‏ترین مطالب: 1. تفسیر آیه «افلا یتدبرون القرآن...» ؛ 2. عدم اختلاف و تناقض میان معانی و مفاهیم قرآن كریم؛ 3. بلاغت و فصاحت قرآن كریم؛ 4. اخبارات غیبیه قرآن مجید؛ 5. سایر وجوه عدم اختلاف در قرآن كریم؛ 6. اسباب و علل موهم اختلاف در قرآن كریم/
13. تدوین القرآن، (1) علی الكورانی، دار القرآن الكریم / قم / اول، وزیری / عربی / 487/
مهم‏ترین مطالب: 1. داستان اتهام شیعه به قول به تحریف قرآن؛ 2. خلاصه ردهای علمای شیعه؛ 3. جایگاه خلیفه عمر از دیدگاه قرآن و سنت؛ 4. نقصان و زیادی قرآن از نظر خلیفه؛ 5.قرأات شخصیه و مجادلات تحریف؛ 6. نظریاتی كه ممكن نیست مسلمان‏ها آنها را قبول نمایند؛ 7. حرام كردن بحث علمی در مورد قرآن از طرف خلیفه؛ 8. داستان احرف سبعه و جمع قرآن؛ 9. جایگاه اهل سنت از نظر سنت؛ 10. جایگاه برادران اهل سنت از نظر یهودیان؛ 11. صفات قرآن از میان سخنان پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت و یارانش/
14. ترجمه و تحقیق از كتاب صیان القرآن من التحریف، (1) آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، محمد قنبری جلفائی، دانشگاه تهران، رحلی / فارسی / 127/
این كتاب، ترجمه كتاب صیان القرآن من التحریف است كه مترجم آن را به عنوان پایان نامه خود با راهنمایی استاد محمد باقر حجتی كرمانی ترجمه كرده است. در شماره(44) به اصل كتاب اشاره خواهد شد/
15. ترجمه و تحقیق و تعلیق كتاب كشف الارتیاب عن تحریف كتاب رب الارباب. (1) محمد بن ابی القاسم الطهرانی، امیر جودی، دست نویس به خط مترجم(تصویر)، سال 1369 - 1370، رحلی / فارسی / 208/
این كتاب، ترجمه و تحقیقی است از كتاب «كشف الارتیاب عن تحریف كتاب رب الاربا) - كه در شماره(50) به آن اشاره می شود - و مترجم نیز آن را برای پایان نامه فوق لیسانس خود در رشته علوم قرآن و حدیث در دانشكده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد ترجمه كرده است، مهم‏ترین مباحث این كتاب عبارت اند از: 1. تولد فرقه‏ای جدید در ایجاد فتنه‏های جدید؛ 2. برخورد نویسنده با كتاب فصل الخطاب(محدث نوری)؛ 3. بیان انواع تحریفات ذكر شده در فصل الخطاب؛ 4. در بیان سخنان علمای شیعه درباره تحریف نا پذیری قرآن/
16. التحریف،(7) احمد بن محمد بن خالد بن عبدالرحمن بن محمد بن علی/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این كتاب را از كتاب لغت نامه دهخدا، 4 / 1239 نقل می‏كند/
17.تحریف قرآن، (7) مركز چاپ و نشر، فارسی/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از فهرست كامپیوتری ناشرین داخلی در پنجمین نمایشگاه كتاب تهران نقل می كند/
18. تحریف قرآن، (7) اردو، كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این كتاب را از فهرست كتب مخلوط بك ایجی امام بارگاه شاه نجف كراچی / 25 نقل كرده است/
19. التبدیل و التحریف، (8) ابی القاسم علی بن احمد الكوفی العلوی/
20. تحریف قرآن، (1) رحلی / فارسی / 101.
این اثر جزوه‏ای است كه ظاهراً با دست خط نویسنده می باشد؛ ولی متأسفانه اثری از نام و نام خانوادگی مؤلف در آن دیده می شود و نیز بعد از نوشتن، غلطگیری و تصحیح نشده است.و تنها تصویری از آن اثر در كتابخانه تخصصی مركز فرهنگ و معارف قرآن موجود می باشد/
21. تحریف قرآن، (1) رسول جعفریان، سازمان تبلیغات اسلامی / تهران، ممتاز علی صاحب، 1410 ق، رقعی / اردو / 100.
این كتاب ترجمه «اكذوب تحریف القرآن» است كه در شماره(5) به آن اشاره شد/
22. تحریف القرآن،(1) احمد بن علی حسین اشكوری، نجف اشرف، 1931 م، عربی/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از كتاب «معجم المؤلفین العراقیین، 10 / 92» نقل كرده است/
23. تحریف قرآن، (1) رام چند(هندو)، سفیر هند(پریس امر تسر) هند، 1878 م / 454/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از فهرست كتاب‏های قرآن و تفسیر و دیگر علوم دانشگاه پنجاب لاهور نقل كرده است/
24. تحریف قرآن،(7) سید راحت حسین گوپالپوری(شیعه)، 1376 ق/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از فهرست آثار چاپی شیعه در شبه قاره، بخش 1 / 17 نقل كرده است.
25. تحریف القرآن،(7) سید ظفر حسن بن الشاد علی بن امداد علی بن حمایت علی(نقوی امروهی)، هندی(شیعه)، 1375 ق/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از كتاب «نقبأ البشر» تألیف مرحوم حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی، 3 / 978 و از كتاب دایر المعارف تشیع، 2 / 501 نقل می كند/
26. تحریف قرآن،(7) سید علی حائری(شیعه)، كتب خانه حسینیه، 1360 ق./ اردو / 80. كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از كتاب فهرست آثار چاپی شیعه در شبه قاره بخش اول 43 / نقل كرده است/
این كتاب در جواب شایعه قایل بودن شیعه به تحریف قرآن نوشته شده و بعضی از مباحث آن عبارت اند از: 1. مسأله تحریف؛ 2. عظمت قرآن؛ 3. انواع تحریف؛ 4. سنّیان قایل به تحریف لفظی اند نه شیعیان؛ 5. حفاظت قرآن از تحریف؛ 6. عدم اعتقاد شیعه به تحریف مصحف علی و فاطمه علیه‏السلام/
27.تحریف القرآن،(8) سید راحت حسین بن طاهر حسین الكوپال الپوری / اردو/
28. تحریف القرآن،(8) سید علی نقی بن السید ابی الحسن النقوی اللكهنوی / اردو/
29. تحریف قرآن كی حقیقت(حقیقت تحریف قرآن)، (7) علی نقی بن أبی الحسن(شیعه)، سرافراز قومی پریس، لكنهو، هند، 1933 م / اردو / 210/
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از «فهرست آثار چاپی شیعه در شبه قاره بخش اول / 44» و از «معجم مؤلفی الشیعه / 420» و از «فهرست كتاب‏های كتابخانه جامعه همدرد دهلی» نقل كرده است. این كتاب رد بر نظریه‏ای است كه قایل است شیعیان قایل به تحریف هستند/
30. التحریف و التبدیل،(7) ابو عبدالله محمد بن خالد.
كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از كتاب «معالم العلمأ فی فهرست كتب الشیع و اسمأ المصنفین منهم قدیماً و حدیثاً / 105» نقل می كند/
مؤلف این كتاب نیز از اصحاب امام موسی بن جعفر علیه‏السلام می باشد/
31. التحریف و التبدیل، (7 و 8) ابی جعفر محمد بن الحسن الصیر فی الكوفی. صاحب كتابنامه بزرگ قرآن كریم، این اثر را از «معجم الدراسات القرآنی عند الشیع الامامی / 62» نقل می كند/
مؤلف این كتاب نیز از اصحاب امام صادق علیه‏السلام می باشد/
32. تحریف و نزول دفعی قرآن،(3) آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، كنگره هزاره شیخ مفید / قم / اول.، وزیری / فارسی / 12/
این اثر مقاله‏ای است از استاد معرفت كه در ذیل مجموعه مقالات فارسی كنگره هزاره شیخ مفید، ش 72 به طبع رسیده است/
33. التحقیق فی نفی التحریف عن القرآن الشریف،(2) السید علی الحسین المیلانی، دار القرآن الكریم / قم / اول.، 27 رجب 1410 ق. وزیری / عربی / 371/
مهم‏ترین مطالب: 1. سخنان علمای شیعه در نفی تحریف؛ 2. ادله شیعه بر نفی تحریف؛ 3. احادیث تحریف در كتب شیعه؛ 4.شبهاتی پیرامون قرآن در پرتو اخبار شیعه؛ 5. روات احادیث تحریف از شیعه؛ 6. احادیث تحریف در كتب اهل سنت؛ 7. روات احادیث تحریف از اهل سنت؛ 8. اقوال و آرای اهل سنت/
34. التنزیل و التحریف،(8) سیاری(الحسن بن سلیمان الحلی).
35. تنزیه القرآن الشریف عن التغییر و التحریف فی الرد علی بعض المستشرقین،(9)
36. الجواب الحنیف فی الرد علی مدعی التحریف،(1) یوسف احمد نصر الدجوی، مطبع النهض الادبی، 1331 ق، وزیری / عربی / 272/
این كتاب ردی است بر كتاب «هل من تحریف فی الكتاب الشریف» نوشته: القسیس كولدیساك انگلیسی كه در سه قسم تنظیم گردیده است/
1. ادله قطعیه بر سماوی بودن دین اسلام؛ 2. رد بر آنچه در كتاب آمده و اشتباهات عقلی و نقلی آن كتاب؛ 3. شرح اعتقاد مسیحیان.
37. خلفائی ثلاث كا ایمان اور مسئل عدم تحریف القرآن،(2) علی صاحب عاقل انصاری(سنی).، مینجر امامی كتب خانه لاهور - ششم.، رقعی / اردو / 8/
آقای میر محمد شاه صاحب شیعی جهلمی در جواب سؤال آقای قاضی محمد ظهورالدین خانصاحب اكمل، مطالبی در نشریه «سراج الاخبار» چاپ كرده‏اند و آقای علی صاحب عاقل انصاری نیز در جواب ایشان این كتاب را در هشت صفحه تألیف و منتشر كرده‏اند/
38.

كتاب شناسی تحریف ناپذیری قرآن3

دفاع عن القرآن الكریم فی وجه الملاحد و المغرضین،(1) محمود عبدالنبی حسین سعد(سنی)، دارالمعرف الجامعی / اسكندری، 1992 م، وزیری / عربی / 320/
مهم‏ترین مطالب: 1. عقیده ملحدین پیرامون تغییر و تبدیل قرآن كریم؛ 2. آرای علما درباره قرائت شاذ در آیات مختلف؛ 3. ادعای تناقض و اختلاف در قرآن كریم/
39. سلام القرآن من التحریف،(1) باقر شریف القرشی، مؤلف، 1417 ق/
این كتاب در برگه دان كتابخانه مركز فرهنگ و معارف ثبت گردیده بود ولی هنگام مراجعه به كتاب‏ها به آن دست نیافتیم/
40. سلام القرآن من التحریف،(1) مركز الرسال، مركز الرسال / قم / اول، / 1417 ق، رقعی / عربی / 111.
مهم‏ترین مطالب: 1. معنی التحریف لغتاً و اصطلاحاً؛ 2. ادله نفی التحریف؛ 3. روایات التحریف؛ 4. جایگاه علمای شیعه در روایات تحریف؛ 5. اهل سنت تحریف را نفی می نمایند؛ 6. نمونه هایی از روایات تحریف در كتب اهل سنت؛ 7. مراحل جمع قرآن/
41. الشیع و تحریف القرآن،(1) محمد مال الله، محمد احمد النجفی، مكتب ابن تیمی - عربستان 1409 ق، وزیری / عربی / 172.
مؤلف محترم بجای آنكه تحریف ناپذیری قرآن را ثابت نماید، به اثبات اعتقاد شیعه در تحریف قرآن پرداخته است؛ و علت آن هم متأسفانه این است كه مؤلف زحمت مراجعه به آرای بزرگان از علمای شیعه را - كه در این اثر ذكر خواهد شد - نداده است، بلكه به جای آن به نوادر اقوال متمسك شده است/
42. الشیع و القرآن،(1) احسان الهی ظهیر، اداره ترجمان السن / پاكستان / سوم، 1403 ق، وزیری / عربی / 352/
آقای احسان الهی ظهیر نیز مانند آقای محمد مال الله بجای اینكه تحریف ناپذیری قرآن را در این كتاب ثابت نمایند سعی كرده است كه در حد امكان مذهب حقه شیعه را به تحریف قرآن متهم نماید، غافل از حتی یك مراجعه به آرا و نظرات دانشمندان بزرگ شیعه/
43. صوت الحق و دعوت الحق،(1) آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی، دار التعارف / بیروت، 26 ذی الحج 1396 ق، وزیری / عربی / 93/
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در این كتاب به اثبات اعتقاد شیعه بر عدم تحریف قرآن پرداخته‏اند/
44 صیان القرآن من التحریف،(2) آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه / قم / اول، شعبان المعظم 1413 ق، وزیری / عربی / 328/
مهم‏ترین مطالب: 1. دلایل ما بر رفع شبهه تحریف؛ 2. تصریحات علمای قوم؛ 3. گواهی دیگران بر جایگاه بزرگان امامیه به قول به عدم تحریف؛ 4. تحریف در كتب عهدین؛ 5. تحریف از نظر حشویه عامه؛ 6. تحریف نزد اخباریین؛ 7. توهمات صاحب فصل الخطاب/
45. فصل الخطاب،(1) آیت الله علامه حسین نوری طبرسی، چاپ سنگی، 1298 ق، وزیری / عربی / 385/
46. القرآن مصون عن التحریف،(7) آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی، دار القرآن الكریم / قم، 1412 ق، رقعی / عربی / 10/
حضرت آیت الله صافی در این كتاب با دلایلی روشن و مختصر تحریف ناپذیری قرآن را اثبات می فرمایند/
47. القرآن و دعاوی التحریف،(1) رسول جعفریان، دارالثقلین / بیروت / اول، 1415 ق، رقعی / عربی / 151/
این كتاب نام دیگری از كتاب «اكذوب تحریف القرآن» می باشد كه در شماره(5) به آن اشاره شد/
48. قرآن هرگز تحریف نشده،(2) آیت الله علامه حسن زاده آملی، عبدالعلی محمدی شاهرودی، انتشارات قیام / قم / اول. 1371 ش، رقعی / فارسی / 141.
مهم‏ترین مطالب: 1. چرا می گوییم قرآن تحریف نشده است؛ 2. توقیفی بودن سوره‏ها و آیات؛ 3. بسم الله الرحمن الرحیم هر سوره جز آن سوره است؛ 4. علی علیه‏السلام قرآن را به ترتیب نزول جمع آوری كرده است؛ 5. هم اكنون قرآن بر طبق قرائت علی علیه‏السلام قرائت می‏شود؛ 6. اخباری كه از تحریف قرآن سخن گفته‏اند؛ 7. گره خوردن سرنوشت محدث نوری و ابن شینوذ به هم؛ 8. تعلیقات مرحوم شعرانی بر كتاب فصل الخطاب(10 صفحه)/
49. كتاب التنزیل من القرآن و التحریف،(8) ابن الحسن علی بن الحسن بن فضال الكوفی/
حاج آقا بزرگ تهرانی درباره مؤلف این كتاب می‏گوید: «انه كان وجه الاصحاب و ثقتهم و عارفهم بالحدیث لم یعثر علی زل فیه و كان هو ابن ثمانی عشر عاماً عند وفا أبیه فی(224) یروی عنه ابن عقد المتوفی(333) و ابن الزبیر المتوفی(348» )/
50. كشف الارتیاب عن تحریف كتاب رب الارباب،(7) محمود بن ابی القاسم الطهرانی، تصویر كتاب خطی/
این كتاب در رد كتاب فصل الخطاب مرحوم محدث نوری نوشته شده است/
51. المحج علی فصل الخطاب فی ابطال القول بتحریف الكتاب،(1) عبدالرحمن المحمدی الهیدجی، المطبع العلمی / قم، 1363 ش، وزیری / عربی / 156.
مهم‏ترین مطالب: 1. در مورد وجوب جمع قرآن و متعین بودن آن بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و بیان جمع قرآن؛ 2. در مورد تحریف و انواع آن و قایلین به تحریف و عدم آن؛ 3. در مورد ادله‏ای كه می توان برای عدم تحریف قرآن به آنها استدلال كرد؛ 4. در مورد ادله تحریف؛ 5. در مورد قرأات/
52. مسئل تحریف قرآن،(1) طالب كرپالوی(شیعه)، جعفریه دار التبلیغ / لاهور / دوم، 1292، وزیری / اردو / 623/
مؤلف، امام جماعت یكی از حسینیه‏های لاهور می باشد/
53. مسئل التقریب بین اهل السن و الشیع ج 1 و 2،(1) ناصر بن عبدالله بن علی القفاری، دار طیب / ریاض.1398 ق، وزیری / عربی 256 / و 60/
این كتاب ابتدا شیعه را متهم به تحریف قرآن كرده و سپس قایل به عدم امكان تقریب بین شیعه و سنی شده است/
54. مصونیت قرآن از تحریف،(1) آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، محمد شهر آشوبی، دفتر تبلیغات سلامی / قم / اول، زمستان 1376 ش، وزیری / فارسی / 256/
این كتاب، ترجمه كتاب صیان القرآن عن التحریف می باشد كه در شماره(44) به آن اشاره شد.
ب) برخی‏از كتاب‏های علوم قرآنی كه حاوی بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن می باشند:
1. آرأ حول القرآن،(1) آیت الله العظمی سید علی الفانی الاصفهانی، دارالهادی / بیروت / اول، 1411 ق، وزیری / عربی / 216/
مهم‏ترین مطالب: 1. امتناع وقوع تحریف در قرآن؛ 2. تعریف تحریف؛ 3. دلایل قایلین به تحریف؛ 4. دلایل قایلین به عدم تحریف.
2. آنچه باید از قرآن بدانیم،(1) عبدالرحمن انصاری، نویسنده / دوم، 1371 ش - 1412 ق، وزیری / فارسی / 159/
مهم‏ترین مطالب: 1. دلایل عدم تحریف قرآن؛ 2. عقیده برخی‏از دانشمندان معاصر؛ 3. تحریف معنوی/
3. بحثی درباره علوم قرآن،(1) عفیف عبد الفتاح طبار، حبیب الله مرزوقی شمیرانی، مؤسسه انتشاراتی علامه / قم /، تابستان 1346 ش.جیبی / فارسی / 156/
این كتاب ترجمه كتاب «روح الدین اسلامی» می باشد/
4. بحوث فی تاریخ القرآن و علوم،(5) ابوالفضل میر محمدی، دارالتعارف للمطبوعات / بیروت، 1400 ق، وزیری / عربی / 341/
این كتاب ترجمه كتاب «تاریخ و علوم قرآن» می باشد كه توسط مؤلف به عربی ترجمه گردیده است، و در شماره(7) به آن اشاره خواهد شد/
5. بسوی قرآن،(2) سید احمد آیت اللهی، كتابخانه مدرسه چهل ستون مسجد جمعه / تهران / اول، مرداد ماه 1362، وزیری / فارسی / 203/
6. تاریخ قرآن،(2) استاد علامه طباطبایی، سهیلا دین پرور، نشر فرهنگ قرآن، 12 فروردین 1361 ش، رقعی / فارسی / 104/
7. تاریخ قرآن، آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، انتشارات سمت / تهران / دوم، بهار 1377 ش، وزیری / فارسی / 216/
مهم‏ترین مطالب: 1. معنی تحریف؛ 2. دلایل نفی تحریف؛ 3. منشأ قول به تحریف؛ 4. روایات اهل سنت؛ 5. روایات امامیه/
8. تاریخ و علوم قرآن،(1) سید ابوالفضل میر محمدی زرندی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین / قم / چهارم، تابستان 1375/
مهم‏ترین مطالب: 1. قرآن شریف در همه جا یكسان است؛ 2. همه بین دفتین قرآن است؛ 3. اخباریون چه گفته‏اند؛ 4. دلیل‏های قایلان به تحریف و جواب آن؛ 5. دلیل‏های قایلان به عدم تحریف؛ 6. دلیل‏های حجیت قرآن و قرآنیت آن/
9. ترجمه، نقد و تحقیق كتاب مقدمتان فی علم القرآن،(1) مجید معارف، مدرسه تربیت مدرس، بهمن ماه 1364 ش/
این كتاب پایان نامه مؤلف - جهت دریافت دانشنامه مدرسی در رشته الهیات و معارف اسلامی(گرایش علوم قرآن و حدیث) - می باشد كه با راهنمایی استاد سید محمد باقر حجتی نگارش یافته است/
مهم‏ترین مطالب: 1. بررسی مسأله زیاده و نقصان در قرآن كریم؛ 2. آیات منسوخ التلاو در روایاتی از ابن كعب؛ 3. موقعیت ابن مسعود و رفع شبهاتی درباره او؛ 4. چرا ابن مسعود از نگارش معوذتان خود داری كرد/
10. تنزیه التنزیل،(5) هب الدین(محمد علی) الحسینی الشهرستانی، علی رضا حكیم خسروی، چاپخانه حیدری، خرداد 1331 ش، رمضان 1371 ق، وزیری / فارسی / 202/
مهم‏ترین مطالب: 1. پیرامون عصمت قرآن از تحریف، نقصان و تدوین آن در حیات نبی صلی الله علیه و آله و سلم؛ 2. تدوین قرآن از عهد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تا عهد عثمان؛ 3. در قرآن كم و كاستی نیست؛ 4. قرآن نزد شیعیان محفوظ از زیاده و نقصان است؛ 5. در پیرامون تحریف وحی آسمانی قبل از اسلام و رد شبهه مدعیان/
11. پرسش و پاسخ هایی در شناخت تاریخ و علوم قرآنی،(1) دكتر مجید معارف، انتشارات كویر / تهران / اول، 1376 ش. وزیری / فارسی / 293/
12. پژوهشی نو درباره قرآن كریم،(1) علامه سید جعفر عاملی، محمد سپهری، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی / تهران / اول، بهمن 1374 ش، 10 صفر 1409 ق، وزیری / فارسی / 347/
این اثر ترجمه‏ای است از كتاب «حقایق هام حول القرآن الكریم» كه در شماره(14) به آن اشاره خواهد شد/
13.

كتاب شناسی تحریف ناپذیری قرآن3

دفاع عن القرآن الكریم فی وجه الملاحد و المغرضین،(1) محمود عبدالنبی حسین سعد(سنی)، دارالمعرف الجامعی / اسكندری، 1992 م، وزیری / عربی / 320/
مهم‏ترین مطالب: 1. عقیده ملحدین پیرامون تغییر و تبدیل قرآن كریم؛ 2. آرای علما درباره قرائت شاذ در آیات مختلف؛ 3. ادعای تناقض و اختلاف در قرآن كریم/
39. سلام القرآن من التحریف،(1) باقر شریف القرشی، مؤلف، 1417 ق/
این كتاب در برگه دان كتابخانه مركز فرهنگ و معارف ثبت گردیده بود ولی هنگام مراجعه به كتاب‏ها به آن دست نیافتیم/
40. سلام القرآن من التحریف،(1) مركز الرسال، مركز الرسال / قم / اول، / 1417 ق، رقعی / عربی / 111.
مهم‏ترین مطالب: 1. معنی التحریف لغتاً و اصطلاحاً؛ 2. ادله نفی التحریف؛ 3. روایات التحریف؛ 4. جایگاه علمای شیعه در روایات تحریف؛ 5. اهل سنت تحریف را نفی می نمایند؛ 6. نمونه هایی از روایات تحریف در كتب اهل سنت؛ 7. مراحل جمع قرآن/
41. الشیع و تحریف القرآن،(1) محمد مال الله، محمد احمد النجفی، مكتب ابن تیمی - عربستان 1409 ق، وزیری / عربی / 172.
مؤلف محترم بجای آنكه تحریف ناپذیری قرآن را ثابت نماید، به اثبات اعتقاد شیعه در تحریف قرآن پرداخته است؛ و علت آن هم متأسفانه این است كه مؤلف زحمت مراجعه به آرای بزرگان از علمای شیعه را - كه در این اثر ذكر خواهد شد - نداده است، بلكه به جای آن به نوادر اقوال متمسك شده است/
42. الشیع و القرآن،(1) احسان الهی ظهیر، اداره ترجمان السن / پاكستان / سوم، 1403 ق، وزیری / عربی / 352/
آقای احسان الهی ظهیر نیز مانند آقای محمد مال الله بجای اینكه تحریف ناپذیری قرآن را در این كتاب ثابت نمایند سعی كرده است كه در حد امكان مذهب حقه شیعه را به تحریف قرآن متهم نماید، غافل از حتی یك مراجعه به آرا و نظرات دانشمندان بزرگ شیعه/
43. صوت الحق و دعوت الحق،(1) آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی، دار التعارف / بیروت، 26 ذی الحج 1396 ق، وزیری / عربی / 93/
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در این كتاب به اثبات اعتقاد شیعه بر عدم تحریف قرآن پرداخته‏اند/
44 صیان القرآن من التحریف،(2) آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه / قم / اول، شعبان المعظم 1413 ق، وزیری / عربی / 328/
مهم‏ترین مطالب: 1. دلایل ما بر رفع شبهه تحریف؛ 2. تصریحات علمای قوم؛ 3. گواهی دیگران بر جایگاه بزرگان امامیه به قول به عدم تحریف؛ 4. تحریف در كتب عهدین؛ 5. تحریف از نظر حشویه عامه؛ 6. تحریف نزد اخباریین؛ 7. توهمات صاحب فصل الخطاب/
45. فصل الخطاب،(1) آیت الله علامه حسین نوری طبرسی، چاپ سنگی، 1298 ق، وزیری / عربی / 385/
46. القرآن مصون عن التحریف،(7) آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی، دار القرآن الكریم / قم، 1412 ق، رقعی / عربی / 10/
حضرت آیت الله صافی در این كتاب با دلایلی روشن و مختصر تحریف ناپذیری قرآن را اثبات می فرمایند/
47. القرآن و دعاوی التحریف،(1) رسول جعفریان، دارالثقلین / بیروت / اول، 1415 ق، رقعی / عربی / 151/
این كتاب نام دیگری از كتاب «اكذوب تحریف القرآن» می باشد كه در شماره(5) به آن اشاره شد/
48. قرآن هرگز تحریف نشده،(2) آیت الله علامه حسن زاده آملی، عبدالعلی محمدی شاهرودی، انتشارات قیام / قم / اول. 1371 ش، رقعی / فارسی / 141.
مهم‏ترین مطالب: 1. چرا می گوییم قرآن تحریف نشده است؛ 2. توقیفی بودن سوره‏ها و آیات؛ 3. بسم الله الرحمن الرحیم هر سوره جز آن سوره است؛ 4. علی علیه‏السلام قرآن را به ترتیب نزول جمع آوری كرده است؛ 5. هم اكنون قرآن بر طبق قرائت علی علیه‏السلام قرائت می‏شود؛ 6. اخباری كه از تحریف قرآن سخن گفته‏اند؛ 7. گره خوردن سرنوشت محدث نوری و ابن شینوذ به هم؛ 8. تعلیقات مرحوم شعرانی بر كتاب فصل الخطاب(10 صفحه)/
49. كتاب التنزیل من القرآن و التحریف،(8) ابن الحسن علی بن الحسن بن فضال الكوفی/
حاج آقا بزرگ تهرانی درباره مؤلف این كتاب می‏گوید: «انه كان وجه الاصحاب و ثقتهم و عارفهم بالحدیث لم یعثر علی زل فیه و كان هو ابن ثمانی عشر عاماً عند وفا أبیه فی(224) یروی عنه ابن عقد المتوفی(333) و ابن الزبیر المتوفی(348» )/
50. كشف الارتیاب عن تحریف كتاب رب الارباب،(7) محمود بن ابی القاسم الطهرانی، تصویر كتاب خطی/
این كتاب در رد كتاب فصل الخطاب مرحوم محدث نوری نوشته شده است/
51. المحج علی فصل الخطاب فی ابطال القول بتحریف الكتاب،(1) عبدالرحمن المحمدی الهیدجی، المطبع العلمی / قم، 1363 ش، وزیری / عربی / 156.
مهم‏ترین مطالب: 1. در مورد وجوب جمع قرآن و متعین بودن آن بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و بیان جمع قرآن؛ 2. در مورد تحریف و انواع آن و قایلین به تحریف و عدم آن؛ 3. در مورد ادله‏ای كه می توان برای عدم تحریف قرآن به آنها استدلال كرد؛ 4. در مورد ادله تحریف؛ 5. در مورد قرأات/
52. مسئل تحریف قرآن،(1) طالب كرپالوی(شیعه)، جعفریه دار التبلیغ / لاهور / دوم، 1292، وزیری / اردو / 623/
مؤلف، امام جماعت یكی از حسینیه‏های لاهور می باشد/
53. مسئل التقریب بین اهل السن و الشیع ج 1 و 2،(1) ناصر بن عبدالله بن علی القفاری، دار طیب / ریاض.1398 ق، وزیری / عربی 256 / و 60/
این كتاب ابتدا شیعه را متهم به تحریف قرآن كرده و سپس قایل به عدم امكان تقریب بین شیعه و سنی شده است/
54. مصونیت قرآن از تحریف،(1) آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، محمد شهر آشوبی، دفتر تبلیغات سلامی / قم / اول، زمستان 1376 ش، وزیری / فارسی / 256/
این كتاب، ترجمه كتاب صیان القرآن عن التحریف می باشد كه در شماره(44) به آن اشاره شد.
ب) برخی‏از كتاب‏های علوم قرآنی كه حاوی بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن می باشند:
1. آرأ حول القرآن،(1) آیت الله العظمی سید علی الفانی الاصفهانی، دارالهادی / بیروت / اول، 1411 ق، وزیری / عربی / 216/
مهم‏ترین مطالب: 1. امتناع وقوع تحریف در قرآن؛ 2. تعریف تحریف؛ 3. دلایل قایلین به تحریف؛ 4. دلایل قایلین به عدم تحریف.
2. آنچه باید از قرآن بدانیم،(1) عبدالرحمن انصاری، نویسنده / دوم، 1371 ش - 1412 ق، وزیری / فارسی / 159/
مهم‏ترین مطالب: 1. دلایل عدم تحریف قرآن؛ 2. عقیده برخی‏از دانشمندان معاصر؛ 3. تحریف معنوی/
3. بحثی درباره علوم قرآن،(1) عفیف عبد الفتاح طبار، حبیب الله مرزوقی شمیرانی، مؤسسه انتشاراتی علامه / قم /، تابستان 1346 ش.جیبی / فارسی / 156/
این كتاب ترجمه كتاب «روح الدین اسلامی» می باشد/
4. بحوث فی تاریخ القرآن و علوم،(5) ابوالفضل میر محمدی، دارالتعارف للمطبوعات / بیروت، 1400 ق، وزیری / عربی / 341/
این كتاب ترجمه كتاب «تاریخ و علوم قرآن» می باشد كه توسط مؤلف به عربی ترجمه گردیده است، و در شماره(7) به آن اشاره خواهد شد/
5. بسوی قرآن،(2) سید احمد آیت اللهی، كتابخانه مدرسه چهل ستون مسجد جمعه / تهران / اول، مرداد ماه 1362، وزیری / فارسی / 203/
6. تاریخ قرآن،(2) استاد علامه طباطبایی، سهیلا دین پرور، نشر فرهنگ قرآن، 12 فروردین 1361 ش، رقعی / فارسی / 104/
7. تاریخ قرآن، آیت الله آیةالله محمد هادی معرفت، انتشارات سمت / تهران / دوم، بهار 1377 ش، وزیری / فارسی / 216/
مهم‏ترین مطالب: 1. معنی تحریف؛ 2. دلایل نفی تحریف؛ 3. منشأ قول به تحریف؛ 4. روایات اهل سنت؛ 5. روایات امامیه/
8. تاریخ و علوم قرآن،(1) سید ابوالفضل میر محمدی زرندی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین / قم / چهارم، تابستان 1375/
مهم‏ترین مطالب: 1. قرآن شریف در همه جا یكسان است؛ 2. همه بین دفتین قرآن است؛ 3. اخباریون چه گفته‏اند؛ 4. دلیل‏های قایلان به تحریف و جواب آن؛ 5. دلیل‏های قایلان به عدم تحریف؛ 6. دلیل‏های حجیت قرآن و قرآنیت آن/
9. ترجمه، نقد و تحقیق كتاب مقدمتان فی علم القرآن،(1) مجید معارف، مدرسه تربیت مدرس، بهمن ماه 1364 ش/
این كتاب پایان نامه مؤلف - جهت دریافت دانشنامه مدرسی در رشته الهیات و معارف اسلامی(گرایش علوم قرآن و حدیث) - می باشد كه با راهنمایی استاد سید محمد باقر حجتی نگارش یافته است/
مهم‏ترین مطالب: 1. بررسی مسأله زیاده و نقصان در قرآن كریم؛ 2. آیات منسوخ التلاو در روایاتی از ابن كعب؛ 3. موقعیت ابن مسعود و رفع شبهاتی درباره او؛ 4. چرا ابن مسعود از نگارش معوذتان خود داری كرد/
10. تنزیه التنزیل،(5) هب الدین(محمد علی) الحسینی الشهرستانی، علی رضا حكیم خسروی، چاپخانه حیدری، خرداد 1331 ش، رمضان 1371 ق، وزیری / فارسی / 202/
مهم‏ترین مطالب: 1. پیرامون عصمت قرآن از تحریف، نقصان و تدوین آن در حیات نبی صلی الله علیه و آله و سلم؛ 2. تدوین قرآن از عهد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تا عهد عثمان؛ 3. در قرآن كم و كاستی نیست؛ 4. قرآن نزد شیعیان محفوظ از زیاده و نقصان است؛ 5. در پیرامون تحریف وحی آسمانی قبل از اسلام و رد شبهه مدعیان/
11. پرسش و پاسخ هایی در شناخت تاریخ و علوم قرآنی،(1) دكتر مجید معارف، انتشارات كویر / تهران / اول، 1376 ش. وزیری / فارسی / 293/
12. پژوهشی نو درباره قرآن كریم،(1) علامه سید جعفر عاملی، محمد سپهری، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی / تهران / اول، بهمن 1374 ش، 10 صفر 1409 ق، وزیری / فارسی / 347/
این اثر ترجمه‏ای است از كتاب «حقایق هام حول القرآن الكریم» كه در شماره(14) به آن اشاره خواهد شد/

كتاب شناسی تحریف ناپذیری قرآن4

حقایقی مهم پیرامون قرآن كریم،(1) حاج سید جعفر مرتضی عاملی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین / قم / اول، زمستان 1371 ش، وزیری / فارسی / 332/
این اثر ترجمه دیگری از كتاب «حقایق هام حول القرآن الكریم» می باشد كه در شماره(14) به آن اشاره خواهد شد/
14. حقایق هامه،(3) سید جعفر مرتضی العاملی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین / قم / اول، 1410 ق، وزیری / عربی/
مهم‏ترین مطالب: فصل اول: روایات و نظرات؛ فصل دوم: بررسی روایات تحریف قرآن؛ فصل سوم: ما قرآن را نگاهبانیم؛ سیاست و شایعه تحریف قرآن؛ اهل قرآن كیانند؛ تحریف واقع در قرآن/
15. دایر المعارف قرآن كریم ج 1،(10) جمعی از محققین، حسن سعید، گرد آورنده / تهران / اول، عید سعید غدیر 1406 ق، وزیری / فارسی 216/
16. دانستنی هایی از قرآن،(1) آیت الله شیخ محمد مظفری، چاپخانه علمیه / قم / اول، محرم الحرام 1410 ق، 25 صفر 1408 ق، رقعی / فارسی / 246/
مهم‏ترین مطالب: 1. تحریف به زیاده باطل است؛ 2. تحریف به نقیصه محل كلام است؛ 3. بزرگان دین از قدیم و حدیث منكر تحریف قرآن هستند؛ 4. استدلال به آیات قرآنی در عدم تحریف قرآن؛ 5. ذكر كلی مفسرین در مقام/
17. دانستنی‏های قرآن،(2) مصطفی اسرار، انتشارات محیا / تهران / ششم، 1373 ش، رقعی / فارسی / 211/
18. درسنامه علوم قرآن،(1) حسین جوان آراسته، مركز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی / قم / اول /، 1377 ش، وزیری / فارسی / 496/
مهم‏ترین مطالب: فصل اول: كلیات مثل تعریف و اقسام تحریف؛ فصل دوم: آرای دانشمندان اسلامی، فصل سوم: دلایل عدم تحریف؛ فصل چهارم: شبهات قایلان به تحریف/
19. سر البیان فی علم القرآن،(1) حسن بیگلری، كتابخانه سنایی، 1366 ش، وزیری / فارسی / 315/
مؤلف در این قسمت از كتاب به آرای علمای اسلامی مانند شیخ صدوق، شیخ ابو علی طبرسی و سید مرتضی علم الهدی اشاره كرده است و برای اثبات عدم تحریف قرآن به چهار آیه شریفه تمسك جسته/
20. شناخت قرآن،(1) آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی، محمد صادق نجمی، هاشم هریسی، دفتر مدین العلم / قم، شعبان 1402 ق، وزیری / فارسی / 327/
این اثر، خلاصه‏ای از كتاب شریف «البیان» است كه توسط آقایان هاشم هریسی و محمد صادق نجمی ترجمه و تلخیص گردیده است، مترجمان محترم هدف از ترجمه و تلخیص را چنین بیان می كنند: «به علت مفصل بودن كتاب و اختصاصی بودن بعضی از مسایل و مطالب آن استفاده كامل از این كتاب برای همگان و مخصوصاً برای جوانان امكان‏پذیر نبود، با در نظر گرفتن این دو موضوع... این كتاب تلخیص گردید و تغییراتی كه می تواند آن را ساده‏تر و در سطح همگانی‏تری قرار دهد به عمل آمد.»
21. شناخت قرآن،(1) سید علی كمالی دزفولی، انتشارات فجر / اول، زمستان 1364 ش، وزیری / فارسی / 660/
مهم‏ترین مطالب: 1. انواع احتمالی تحریف؛ 2. تحریف به زیاده؛ 3. تحریف به نقیصه؛
4. دلایل عدم تحریف؛ 5. ادله قایلان به تحریف/
22. علوم قرآن،(1) دكتر رجبعلی مظلومی.، نشر آفاق / اول.، 27 رجب 1401 ق./ 60 3 / 11، رقعی / فارسی / 287/
مهم‏ترین مطالب: 1. نظرات علمای امامیه؛ 2. نسخ التلاو؛ 3. كتب قابل مطالعه در عدم تحریف قرآن؛ 4. حجیت و تواتر قرآن/
23.علوم قرآن،(1) سعیدی روشن، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی / قم / اول، تابستان 77 ه.ش، وزیری / فارسی / 344/
مهم‏ترین مطالب: 1. مفهوم و اقسام تحریف؛ 2. دلایل تحریف ناپذیری قرآن؛ 3. گواهی تاریخ بر تواتر نص قرآن؛ 4. دستاویزهای قایلان تحریف و نقد آنها/
24. علوم القرآن،(1) حضرت علامه مولانا سید شمس الحق صاحب افغانی، المطبع العربی / لاهور، رقعی / اردو / 288/
مهم‏ترین مطالب: 1. روایات ابن عباس درباره تحریف؛ 2. شیعه و تحریف قرآن؛ 3. تحریف نائیبل، انجیل متی، مرقس و...؛ 4. بائیبل كی تحریف كی داخل شبهات/
25. علوم القرآن عند المفسرین، ج 1،(1) مركز الثقاف و المعارف القرآنی.، مركز نشر دفتر تبلیغات اسلامی / قم / اول، 1416 ق، 1374 ش، وزیری / عربی / 600/
این كتاب به بررسی نظرات بعضی از علمای تفسیری و علوم قرآن پرداخته است كه عبارت اند از: قمی، هود بن محكم، طوسی، طبرسی، قرطبی، فیض كاشانی، الجنابذی، آلوسی، بلاغی، عبدالقادر، نهاوندی، طباطبایی، صادقی و خویی/
26. قرآن پژوهی، ج 1،(1) بهأ الدین خرمشاهی، انتشارات دوستان و انتشارات ناهیدا تهران / اول، پاییز 1377 ش.، وزیری / فارسی/
مهم‏ترین مطالب: 1. معانی تحریف؛ 2. قایلان به تحریف از شیعه؛ 3. محدث نوری و فصل الخطاب؛ 4. جمع قرآن و مصحف عثمانی؛ 5. دلایل قایلان به عدم تحریف؛ 6. آرا و نظرات بزرگان شیعه؛ 7. فتوای مجتهدان بزرگ/
27. قرآن در اسلام،(1) علام سید محمد حسین طباطبایی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین / قم / بهمن ماه 1361 ش، رقعی / فارسی / 176/
28. قرآن در اسلام‏(1) شهید یوسف مرحبا، واحد فرهنگی بنیاد شهید / تهران، شهریور 1361 ش، رقعی / فارسی / 107/
29. قرآن‏شناسی، ج 1،‏(1) آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، محمود رجبی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی / قم / اول، بهار / 1376 ش، وزیری / فارسی / 272/
مهم‏ترین مطالب: 1. مصونیت قرآن از تحریف؛ 2. دلایل قرآنی مصونیت از تحریف؛ 3. بررسی چند شبهه؛ 4. بررسی دو استدلال عقیم؛ 5. نگاهی به دلایل معتقدان به تحریف/
30. قرآن و كتاب‏های دیگر آسمانی،‏(1) سید عبدالكریم هاشمی نژاد، انتشارات فراهانی / تهران / چهارم، 29 شعبان المعظم 1387 ق - یازدهم آذر ماه 1346 ش. جیبی / فارسی / 308/
مهم‏ترین مطالب: 1. آیا چیزی بر قرآن افزوده شد؟ 2. آیا چیزی از قرآن كاسته شد؟ 3. جمع آوری قرآن در زمان پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم؛ 4. اهتمام مسلمین در حفظ قرآن؛ 5. تنظیر نوشته‏های قرآن در زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم؛ 6. قرآن عثمان و نسخه‏ای از آن در انگلستان؛ 7. مدارك اسلامی بر عدم تحریف/
31. كلیات علوم قرآن،‏(1) محسن اسماعیلی، انتشارات بنیان / اول، زمستان 1374 ش، رقعی / فارسی / 135/
مهم‏ترین مطالب: 1. معانی تحریف؛ 2. دلایل عدم تحریف؛ 3. دلایل قایلان به تحریف.
32. مباحث علوم قرآن در المیزان،‏(1) اصغر زاهدی تیر، دانشگاه آزادی اسلامی، اردیبهشت 1374 ش، رحلی / فارسی / 401/
مهم‏ترین مطالب: فصل اول: مسأله تحریف از نظر قرآن؛ فصل دوم: دلایل عدم تحریف قرآن در روایات؛ فصل سوم: دلایل قایلین به تحریف قرآن؛ فصل چهارم: انسأ و تحریف قرآن.
این كتاب پایان نامه دوره فوق لیسانس مؤلف در رشته علوم قرآن و حدیث است كه با راهنمایی آقای دكتر محمد علی لسانی فشاركی و مشاوره حج الاسلام محمد علی مهدوی راد و دكتر ابوالقاسم امامی به رشته تحریر در آمده است/
33. معرف القرآن فی تفسیر المیزان،‏(1) السید احمد محمود زاده الحسینی. مؤسسه اسماعیلیان / قم / اول، 1374 ش، وزیری / عربی / 240/
مهم‏ترین مطالب: 1. دلیل ما بر عدم وقوع تحریف در قرآن؛ 2. دلالت اخبار بر عدم وقوع تحریف؛ 3. روایات تحریف؛ 4. جمع آوری اول قرآن؛ 5. جمع آوری دوم قرآن؛ 6. روایات انسأ(فراموشی)/
34. المیسر فی علوم القرآن،‏(1) عبدالرسول الغفار، دار و مكتب الرسول الأكرم / بیروت / اول، 1425 ق، وزیری / عربی / 272/
مهم‏ترین مطالب: 1. معنی تحریف؛ 2. نقص و زیاده در حرف؛ 3. نقص یا زیاده به كلمه یا بیشتر؛ 4. تحریف به زیاده یا نقیصه در یك سوره یا مجموع سوره‏ها؛ 5. تحریف در زیاده و نقیصه در مجموع آیات؛ 6. تحریف در تبدیل كلمه‏ای به جای كلمه دیگر؛ 7. تحریف در تبدیل حرفی به حرف دیگر؛ 8. حجاج و تغییر یازده حرف از قرآن؛ 9. تحریف در تبدیل حركتی به حركتی دیگر؛ 10. بزرگان علمای شیعه تحریف قرآن را نفی می كنند.
35. الوجیز فی علوم القرآن و تاریخه،‏(1) مصطفی قصیر العاملی، الدار الاسلامی / بیروت، 1418 ق، وزیری / عربی / 128/
مهم‏ترین مطالب: 1. تواتر القرآن الكریم؛ 2. شواهد تاریخی دیگر؛ 3. ادعای تحریف؛ 4. تصریحات علما/
ج) بعضی از كتب تفسیر كه مقدمه آنها حاوی بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن كریم می باشند:
1. اطیب البیان، ج 1،‏(1) الحاج سید عبدالحسن طیب، انتشارات بنیاد فرهنگی اسلامی حاج محمد حسین كوشان پور / دوم. ربیع الثانی 1382 ق، وزیری / فارسی / 528/
2. بیان علوم و مسایل كلی قرآن، ج 1،‏(1) آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی(ره)، محمد صادق نجمی و هاشم زاده هریسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی / پنجم، تابستان 1375، وزیری / فارسی / 455/
این اثر، ترجمه كتاب شریف البیان می باشد كه در شماره(3) به آن اشاره خواهد شد. در ضمن خلاصه این كتاب نیز تحت عنوان «شناخت قرآن» می باشد كه در قسمت كتب علوم قرآن، شماره(20) به آن اشاره شد/
3. البیان فی تفسیر القرآن،‏(1) آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی(ره)، انوار الهدی، وزیری / فارسی / 557.
مهم‏ترین مطالب: 1. معنی و اقسام تحریف؛ 2. عقیده مسلمانان در تحریف قرآن؛ 3. نسخ تلاو در قرآن؛ 4. دلایل عدم تحریف قرآن؛ 5. دلایل طرفداران تحریف قرآن و پاسخ آنها/
4. بینات الفرید،‏(1) حاج شیخ حسن فرید گلپایگانی، مروی / تهران، 1399 ق، وزیری / عربی / 238/
این كتاب در شرح تفسیر نعمانی نوشته شده كه از از شاگردان بزرگ شیخ كلینی در قرن چهارم بوده است و بعضی استظهار كرده‏اند كه وفات او بعد از سال 342 بوده است/
آقای سید محمد تقی كشفی مقدمه‏ای بر این كتاب نوشته و می فرماید: مفسر این تفسیر مولی امیر المؤمنین علیه‏السلام است و نعمانی راوی این تفسیر است/

كتاب شناسی تحریف ناپذیری قرآن5

تفسیر جامع، ج 1،‏(1) حاج سید ابراهیم بروجردی، كتابخانه صدر / تهران / سوم، رجب 1375 ق، وزیری / فارسی / 528/
مهم‏ترین مطالب: 1. پنج دلیل بر عدم تحریف قرآن؛ 2. مراد از تحریف؛ 3. مزمت اصحاب رأی و گمان/
6. تفسیر الصافی، ج 1،‏(3) ملا محسن فیض كاشانی، مؤسس الاعلمی / بیروت / اول، 1399 ق، وزیری / عربی / 486/
7. تفسیر كبیر منهج الصادقین، ج 1،‏(3) ملا فتح كاشانی، كتابفروشی اسلامیه / تهران، آذر 1340 ش، وزیری / فارسی/
8. الجامع الاحكام القرآن، ج 1،‏(4) ابی عبدالله محمد بن احمد الانصاری القرطبی(م شوال 671)، دار الكتب العلمی / بیروت، رحلی / عربی / 319/
9. ضیأ التفاسیر، ج 1، ‏(1) محمد صادق الموسوی الخوانساری،(چاپ سنگی)، ذی قعده 1294 ق، سلطانی / فارسی / 512/
10. الفرقان فی تفسیر القرآن، ج 1، ‏(3) دكتر محمد صادقی، مؤسس الوفأ / بیروت / اول، 1405 ق، وزیری / عربی / 460/
11. مدخل التفسیر، (5) آیت الله محمد فاضل لنكرانی، مطبع الحیدری / تهران / اول، 1396 ق، وزیری / عربی / 296/
12. مقدمه تفسیر آلأ الرحمن، (1) آیت الله جواد بلاغی، دار احیأ التراث العربی / بیروت، وزیری / عربی / 396/
این مقدمه در ابتدای تفسیر شریف مجمع البیان چاپ انتشارات ناصر خسرو، ص: 26 - 30 نیز به طبع رسیده است/
13. مقدمه تفسیر مرا الانوار و مشكو الاسرار،(3) مولی ابوالحسن الفتونی(م 1149)، مؤسسه اسماعیلیان / قم، رحلی / عربی / 362/
نویسنده در ابتدای این بحث می فرماید: «اعلم ان الحق الذی لا محیص عنه بحسب الاخبار المتواتر الاتی و غیرها ان هذا القرآن الذی فی ایدینا قد وقع فیه بعد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم شئ من التغییرات.»
همان گونه كه آقای محمود بن جعفر الموسوی الزرندی در ترجمه مؤلف می فرماید: تفسیر مرا الانوار و مشكو الاسرار تنها دو جلد آن به طبع رسیده است كه جلد اول آن به عنوان مقدمه می باشد و جلد دوم نیز تا نصف تفسیر سوره بقره نوشته شده است، و نیز همان گونه كه مرحوم حاج میرزا حسین نوری در كتاب مستدرك، الفائد الثالث، حاشیه ص 385 می نویسد این كتاب(مقدمه) در زمان مرحوم میرزای نوری، از ایشان گرفته شده و توسط بعض از اركان دولت به عنوان مقدمه تفسیر البرهان به طبع رسیده است، و لذا در صفحه اول این كتاب كه حاوی نام كتاب و مؤلف می باشد نوشته شده است: «و هی كالمقدم علی تفسیر البرهان للمحدث البحرینی(ره) » /
14. مقدمه تفسیر منهج الصادقین، (3) علامه ابوالحسن شعرانی، كتابفروشی اسلامیه / تهران، آذر ماه 1340 ش، وزیری / فارسی/
این اثر در مقدمه تفسیر كبیر منهج الصادقین ج 1 به طبع رسیده است كه در شماره(7) همین قسمت به آن اشاره شد.
15. نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، (1) محمد نهاوندی، چاپ سنگی، 1375 ق ذی الحج، سلطانی / عربی / 496/
د) برخی‏از كتب علوم مختلف اسلامی كه حاوی بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن می باشند:
1. آموزش عقاید ج 2،(3) آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، سازمان تبلیغات اسلامی / تهران / نهم، پاییز 1372 ش، رقعی / فارسی / 385/
2. أجوب المسائل المنهاوی،(2) حسن بن یوسف المطهر(علامه حلی)(648 - 726)، مطبع الخیام / قم، 1401 ق، وزیری / عربی 188/
3. أجوب موسی جار الله، (3) سید عبدالحسین شرف الدین الموسوی(م 1377 ق)، سید عبدالزهرأ یاسری، مجمع جهانی اهل بیت علیه‏السلام / قم / اول، وزیری / عربی / 130.
4. اسلام و رجعت، (2) عبدالوهاب فرید، چاپخانه دانش تهران، پانزدهم جمادی الثانی 1300 ق، وزیری / عربی / 234/
مؤلف برای اثبات عدم تحریف قرآن از بیانات و كلمات علمای اسلام استفاده برده است/
5. اصول عقاید، كرائم اخلاق، (2) زین العابدین ذوالمجدین، چاپخانه دانشگاه / تهران، آذر 1316 ش، وزیری / فارسی / 280/
6. الاعتقادات،(3) شیخ صدوق(م 381 ق)، كنگره جهانی هزاره شیخ مفید / قم / اول، 1413 ق، وزیری / عربی/
این كتاب در ضمن مجموعه مصنفات شیخ مفید(ره) شماره 5 به طبع رسیده است/
7. اوائل المقالات، (3) ابی عبدالله محمد بن محمد بن النعمان العكبری البغدادی(شیخ مفید، 336 - 413).، كنگره جهانی هزاره شیخ مفید / قم / اول، 1413 ق. وزیری / عربی/
این كتاب نیز در ضمن مجموعه مصنفات شیخ مفید(ره) شماره(4) به طبع رسیده است/
8. بیست پاسخ، (2) هیأت تحریریه مؤسسه در راه حق، مؤسسه در راه حق، 20 / 2 / 1360 ش، رقعی / فارسی / 220/
9. بیست پاسخ به موسی جار الله، (2) علامه سید شرف الدین، محمد مختار شاهی(طبسی)، انتشارات جهان آرا / تهران، 25 محرم 1393 ق، جیبی / فارسی / 322/
10. پاسخ شبهاتی پیرامون مكتب تشیع، (10) عباس علی موسوی، احمد بهشتی، مركز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی / تهران / اول، زمستان 1371 ش، رقعی / فارسی / 316/
مهم‏ترین مطالب: 1. شیعه و قرآن؛ 2. شیعه و احادیث تحریف؛ 3. بخاری و احادیث نقصان قرآن/
11. دین و وجدان، (1) آیت الله حاج شیخ عباس طهرانی(م 1385 ق)، انتشارات انصاریان / قم / دوم، زمستان 1371 ش، وزیری / فارسی / 416/
12. الذریع الی تصانیف الشیع ج 3، (3) شیخ آقا بزرگ تهرانی، دارالاضوأ / بیروت، وزیری / عربی/
13.سعد السعود، (3) علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن طاووس الحسنی الحسینی(م 664 ه)، دار الذخائر للمطبوعات وزیری / عربی / 313/
14. شرحی بر وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(ره)، (2) احمد آذری قمی، انتشارات دارالعلم / قم / سوم، وزیری / فارسی / 414/
15. صد مقاله سلطانی، (11) سلطان الواعظین شیرازی، مؤسسه مطبوعاتی فراهانی / تهران / دوم، جمادی الثانی 1377 ق، وزیری / فارسی / 530/
16. علم الیقین فی اصول الدین ج 1، (3) مولی محسن الكاشانی(فیض كاشانی)(م 1091)،
دار البلاغ / بیروت / اول، 1410 ه ق، وزیری / عربی / 590/
17. الفصول المهم،(2) الامام عبدالحسین شرف الدین الموسوی، دار النعمان / نجف اشرف / پنجم، 1327 ق، وزیری / عربی/
18. كشف الحق و دفع الباطل،(2) آقا شیخ محمد غروی گلپایگانی، مؤسسه دینیه سنقر كلیائی، ربیع الثانی 1369 ق، رقعی / فارسی / 165/
19. مبارزه طاغوتیان با قرآن‏(1) استاد علی كریمی جهرمی، دار القرآن الكریم آیت الله گلپایگانی / قم، دی ماه 1360 ش، رقعی / فارسی / 158/
20. مراجع كتاب نصوص قرآنی محرّف من كتاب تعلیم اللغ العربی،(1) الدكتور الهادی عبد العال حنیش، دانشكده الدعو الاسلامی / طرابلس، 1397 ق، وزیری / عربی / 12.
این كتاب یكی از مقالات مجله شماره 4 دانشكده الدعو الاسلامی می باشد كه در جواب و رد یك كتاب درسی نحو عربی است كه برای اهل زبان فرانسوی نوشته شده و بعضی از آیات را در آن كتاب به صورت تحریف شده و غلط آورده‏اند كه نویسنده این مقاله به پاسخ گویی و تصحیح آن آیات پرداخته است/
21. مصائب النواصب،(2) قاضی نور الله شوشتری(1019 ش) محمد علی مدرس رشتی(م 1334)، كتابفروشی و چاپخانه اسلامیه / تهران، جیبی / فارسی / 254/
ه) مقالاتی كه در مطبوعات پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن به طبع رسیده است:
1. ابرار، 15 / 4 / 1371، (6) نقدی بر فتوای جبرّیین درباره نظر شیعه در مسأله تحریف قرآن، ص: 10/
2. ابرار 16 / 4 / 1371، (6) دیدگاه‏های علمای اسلامی شیعی در رابطه با تحریف قرآن، ص: 4.
3. اطلاعات، 27 / 5 / 1373، (6) تبیین برای علمای امامیه درباره عدم تحریف قرآن، ص: 7. علامه حسن حسن زاده آملی/
4. اطلاعات، 12 / 7 / 1373، (6) بررسی مسأل تحریف و نقصان در قرآن مجید، ص: 7، علامه ابوالحسن شعرانی/
5. رسالت، 1374، (6) تحقیقی راجع به مسأله تحریف در قرآن، ص: 4، علامه ابوالحسن شعرانی/
6. كیهان، 1 / 5 / 1370، (6) دلایل حفظ و صیانت قرآن كریم از تحریف، ص: 6، حسن غفرانیان/
7. آینه پژوهش 11 / 1370، (6) معرفی كتاب دفاع عن الكافی اثر ثامر هاشم عمیدی درباره تحریف قرآن از دیدگاه شیعه و اهل سنت و ریشه‏های تحریف در منابع اهل سنت، ص: 77/
8. التوحید، 1 / 1404، (6) نقدی بر احادیث تحریف قرآن كریم. ص: 25 علامه محمد حسین طباطبایی/
10. التوحید، 7 / 1416، (6) بحثی پیرامون مسأله تحریف قرآن كریم و بررسی دیدگاه مذهب تشیع، ص: 15، بهأ الدین خرمشاهی/
11. التوحید، 9 / 1416، (6) بررسی دلایل نقلی(قرآن و حدیث) و عقلی عدم تحریف قرآن، ص: 42، بهأ الدین خرمشاهی/
12. الفكر الاسلامی، 7 / 1416، (6) بحث و بررسی درباره موضعگیری اهل بیت علیه‏السلام در قبال مسأله تحریف قرآن و سنت نبوی، ص: 19/
13. امید انقلاب، 7 / 1362، (6) سخنی درباره تحریف قرآن توسط صهیونیست‏ها، ص: 17/
14. امید انقلاب، (6) بحثی درباره تحریف آیات قرآن، ص: / 26/
15. بینات، 6 / 1373، مسأله تحریف و مشكلات ادبی قرآن، ص: 77، محمد باقر بهبودی/
16. بینات، 4 / 1373، (6) نقد مقاله مسأله تحریف و...، ص: 154، حسین استادولی/
17. پیام قرآن، 3 / 1372، (6) شبهه تحریف قرآن و پاسخی بر آن، ص: 12، آیت الله محمد فاضل لنكرانی/
18. تحقیقات اسلامی، 1 / 1373، (6) دیدگاه دانشمندان شیعه و شیخ صدوق درباره عدم تحریف قرآن، ص: 43، افسانه منفرد/
19. تراثنا، 1 / 1408، (6) نقد و بررسی دیدگاه هایی پیرامون تحریف قرآن از جهت وجود لحن و خطا در آن، ص: 11، علی میلانی/
20.

كتابشناسی قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)1

قرآن و عترت دو امانت الهی و دوگوهر گرانبها ومیراث رسول گرامیاسلام(صلی الله علیه و آله)، وسیله هدایت، سعادت و نجات انسانها هستند. این دو گوهر گرانبها ازیك منبع نشأت گرفته و در یك مسیر حركت می كنند وبه یك مقصد منتهی خواهند شد. قرآن بدون عترت و عترت بدون قرآن، نه مورد توجه قرآن است و نه مورد تأیید عترت. ارتباط بین قرآن واهل بیت، ارتباط دوسویه است. از طرفی قرآن اهل بیت را والاترین و برترین انسانها معرفی می كند و از طرف دیگر آگاه ترین انسانها به حقایق وحی اهل بیت علیهم السلام می باشند. قرآن و عترت دو ركن اساسی اسلام وهمراه با یكدیگرند و تمسك به هریك بدون دیگری نا درست و ناتمام به شمار می آید. این مهم در آخرین و سرنوشت سازترین پیام الهی بر رسول گرامی اسلام بیان شده آن جا كه با ابلاغ پیام ولایت و نصب حضرت علی(ع) به انجام رسیدن وظیفه رسالت و تكمیل نمودن آن را بسته به ابلاغ پیام ولایت از سوی خداوند می سازد و دین همراه با ولایت را دین كامل می شنـاسد و روز نصب حضـرت علی(ع)، به عنوان جانشین پیامبر را روز كامل شدن دین و تمام شدن نعمت و رضایت خویش می داند وسرانجام تحقق این فرمان را مایه نومیدی كافران و مخالفان از پیروزی بر اسلام می داند. خداوند در قرآن، اهل بیت را با بهترین اوصاف و فضائل یاد كرده وآیات بسیاری در شأن ومنزلت آنان نازل كرده است. علی(ع) فرموده است:
(نزل القرآن ارباعاً فربع فینا و ربع فی عدوّنا و ربع فی الفرائض والاحكام و ربع فی السنن(قصص)والامثال. ولنا كرائم القرآن.) و در روایتی دیگر آمده است: (نزل القرآن اثلاثاً فثلث فینا و ثلث فی عدوّنا وثلث فی الفرائض و السّنن و الامثال.) صدها آیه در شأن اهل بیت علیهم السّلام نازل شده است كه مورد پذیرش بیشتر مفسران شیعه و فرقه های دیگر اسلام است. تفسیر و تبیین آن آیات و نگارش كتابهای بسیار در این مورد بیانگر این حقیقت است. ابن عباس می گوید: (ما نزل فی أحد من كتاب اللّه مانزل فی علیّ(ع).)
و نیز مجاهد می گوید: (نزلت فی علی سبعون آیة لم یشركه فیها أحد(و در بعض روایات ثمانون آیة).) احمد بن حنبل می گوید:
(ما جاء لأحد من أصحاب رسول اللّه من الفضائل أكثر مما جاء لعلی بن ابی طالب(ع).) همه این مطالب حكایت از بلندی جایگاه اهل بیت دارد.
قرآن آكنده از آیاتی است كه در شأن و منزلت اهل بیت (ع) بویژه علی (ع) است. این همه در راستای روشن نمودن افكار عمومی نسبت به مقام و جایگاه آن بزرگواران می باشد. آیه تطهیر(احزاب/33)، آیه مباهله (آل عمران /61)، آیه ولایت (مائده /55)، آیه تبلیغ (مائده /67)، آیه اكمال ( مائده /3)، آیه انذار و آیه قربی و صدها آیه دیگر در شأن و منزلت اهل بیت (ع) نازل شده است. اندیشوران جهان اسلام از فرقه های گوناگون اسلامی بویژه شیعه برای تبیین و روشن نمودن فضائل خاندان عصمت و طهارت با استناد به آیات شریفه قرآن آثار بسیاری به رشته تحریر درآورده اند كه در بعض موارد به بررسی و تبیین صدها آیه پرداخته اند. از جمله علامه حاكم حسكانی یكی از دانشمندان حنفی قرن پنجم هجری كتاب ارزشمند (شواهد التنزیل لقواعد التفضیل) را به نگارش درآورده است. دراین اثر سترگ 296 آیه را در شأن اهل بیت پیامبر علیهم السّلام دانسته است و دراین باره 1163 روایت را به عنوان شاهد یاد كرده است. اینك در راستای كتابشناسی موضوعی قرآن به معرفی و شناسایی كتابهایی كه درباره قرآن و اهل بیت(ع) به نگارش درآمده اند یا بخشی ازآنها این مقوله را در بردارد می پردازیم. دراین كتابشناسی 277 عنوان به اجمال شناسانده می شود، ولی بدون شك شمار كتابهای نگاشته دراین زمینه فراتر ازاین است. منابعی كه در این مقاله مورد كند و كاو قرار گرفته است، بیش از ده عنوان است كه در مورد هر عنوان منبع یادكرد آن نیز آمده است. مهمترین منبع، كتابخانه تخصصی مركز فرهنگ و معارف قرآن كریم است كه یك سوم عناوین یادشده در این كتابخانه موجود است. عنوانهای موجود در مركز یادشده، با علامت ستاره مشخص شده است.
1. آیینه هدایت در اثبات ولایت از نظر قرآن و سنت (فارسی)، ابراهیم احمد امینی نجفی، تهران، كتابفروشی اسلامیه، 1392، 3 جلد، 510 ـ 382 ـ 491ص، شیعه. * 2. الآیات (اردو)، سید سجاد حسین بن محمد حسین، دهلی، انتشارات مقبول، 1912، 172 ص، شیعه. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 28) 3. آیات الائمّة، محمدرضا كوثر علیشاه ( م 1247)، چاپ: تهران. (دائرة المعارف بزرگ اسلامی 2/ 254) 4. آیات الائمه (فارسی)، میرزا علی نقی بن علامه مولی رضا بن محمد امین همدانی فرزند كوثر علیشاه (م 1297)، شیعه. (الذریعه 1/ 40) 5. آیات الائمه (فارسی)، سید میرمحمد علی بن سید مهدی حسینی نیاكی لاریجانی تهرانی(م 1323)، چاپ سنگی، 342 ص، شیعه. (آقا بزرگ تهرانی گوید: این كتاب در حیات مؤلف چاپ شده است).(الذریعة 1/40) 6. آیات الانوار (عربی)، محمود یوسفی غروی، قم، مركز انتشارات دارالنشر اسلام، چاپ اوّل، 1372، 471 ص، شیعه. (این كتاب مستدرك تأویل الآیات سید شرف الدین استرآبادی است). 7. الآیات الباهرة فی بقیّة العترة الطاهرة(عربی)، سید داود میرصابری، تهران، مؤسسه بعثت، 1402، 474 ص، شیعه. * 8. الآیات الباهرة فی العترة الطاهرة(رسالة الباهرة فی العترة الطاهرة) (عربی)، علی بن احمد الحسین بن موسی بن جعفر الشریف ابوالقاسم معروف به شریف مرتضی علم الهدی، (355 ـ 436)، شیعه. (الذریعه 3/15، هدیة العارفین 1/ 688) * الآیات الباهرة فی فضل العترة الطاهرة، ر.ك: تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، تألیف سید شرف الدّین استرآبادی. (الذریعة 1/ 46) 9. آیات الباهرة فی مدح الائمّة الطاهرة (فارسی)، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی 7446. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 43) 10. الآیات الباهرة فی وصف الائمة الطاهرة (عربی)، خطی، تهران: كتابخانه مركزی دانشگاه تهران، 1/ 593.(كتابنامه برزگ قرآن 1/ 43) 11. الآیات البیّنات او بیان الآیات بالزبر و البیّنات یوسف بن احمد بن یوسف گیلانی نجفی، شیعه. (آقا بزرگ گوید: این اثر در رشت چاپ شده است) (الذریعة 1/ 47). 12. آیات الثلاث(التطهیر والولاء و... ) (عربی)، محمد حسین بن محمد نجفی(1312 ـ 1381)، شیعه. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 53) 13. آیات جلی فی شأن مولا علی(ع) (اردو)، علی بیك قزلباش دهلوی، هندوستان، 1330، 330 ص، شیعه. (الذریعة 26/ 17) 14. آیات الحجّة فی تفسیر الآیات الّتی فی مناقب امیرالمؤمنین(ع) (عربی)، میرزا علی اكبر الشّریف النجفی(م 1317)، خطی، نجف: كتابخانه سید محمد باقر بحرالعلوم، شیعه. (الذریعة 26/ 17) 15. آیات الحجة والرجعة (عربی)، محمد علی بن مولی حسن علی همدانی حایری(متولد 1293)، شیعه. (الذریعة 1/47) 16. آیات الظّهور (فارسی)، واعظ ماهر مولی علی قلی دهخوارقانی، سال نشر: 1351. (الذریعة 26/ 18) 17. آیات الفضائل (عربی)، خطی، قم: كتابخانه شخصی آیت اللّه حجّت. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 59) 18. آیات الفضائل(فارسی) میرزا علی مشهور به پیش خدمت ابن رستم، (م 1313) ایران، 1273، شیعه. (الذریعة 1/ 48) 19. آیات محكمه قرآنیه داله بر امامت ائمه علیهم السلام (فارسی)، احمد بن زین الدین احسائی (رسالة القرآن 9/ 215، كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 66) 20. الآیات النازلة فی أهل البیت علیهم السّلام (عربی)، حسن بن محمد بن یحیی نیشابوری معروف به ابن الفحام (م 408 یا 458). (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 68) 21. آیات النّازلة فی اهل البیت علیهم السّلام (فارسی)، سید محمد بن ابی زید بن عربشاه ورامینی(قرن 8)، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی 749 ـ 750. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 68) 22. آیات النازلة فی ذم الجائرین علی أهل البیت علیهم السّلام، حیدر علی بن محمد حسن شیروانی. (الذریعة 1/ 48) 23. آیات النازلة فی شأن علی(ع) مع تفسیرها(فارسی)، سید عبدالحسین بن عبداللّه موسوی دزفولی لاری ( 1264 ـ 1340 یا 1324 ق)، شیراز: چاپخانه محمدی، 1314 و 1319، 111 + 62 ص. (دائرة المعارف بزرگ اسلامی 2/ 254) 24. آیات النازلة فی فضائل العترة الطاهرة (عربی)، تقی الدین بن عبداللّه الحلی، (بررسی پانصد آیه در ارتباط با اهل بیت)، (الذریعة 1/ 49) 25. آیات النّبیّ واهل بیته (عربی)، خطی، برلین (رسالة القرآن 9/ 216) 26. آیات الولایة (فارسی)، سید كاظم ارفع، تهران: مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی فیض، چاپ اول، 1364، 410 ص.* 27. آیات الولایة(فارسی)، میرزا ابوالقاسم بن محمد نبی حسینی شریفی ذهبی مشهور به میرزا با با شیرازی(م 1286) (از اركان فقه صوفیه ذهبیه)، این اثر تفسیر 1001 آیه از قرآن است كه سیصد آیه آن در فضائل اهل بیت است و باقی آن تفسیر قرآن توسط اهل بیت می باشد، چاپ 1322، 2 جلد، 335 ـ 456 ص.* 28. آیات الولایة و برهان الهدایة (عربی)، محمد بن محمد رفعت شیرازی، بمبئی، 1316، 112 ص. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 72) 29. آیة التطهیر (عربی)، محمد مهدی آصفی، قم: دار القرآن الكریم، چاپ اوّل، 1411، 104 ص; تهران: نشر توحید، چاپ دوّم، 1411، 163 ص. * 30. آیة التطهیر(عربی)، عبدالزهراء عثمان محمد، شرف، چاپ اوّل، 1414، 87 ص.

كتابشناسی قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)2

* 31. آیة التطهیر (عربی)، سید محمد باقر خراسانی موسوی، خطی، كتابخانه شخصی مؤلف. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 75) 32. آیة التطهیر(اردو)، سید حفاظت حسین ملقب به سلیم بهیكپوری، چاپ هند. (الذریعه 26/ 18) 33. آیة التّطهیر (اردو)، سید محمّد جعفر زیدی، پاكستان، میمن السّادات، 1400، (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 75) 34. آیة التطهیر (عربی)، سید محمد جواد حسینی جلالی، خطی، كتابخانه شخصی مؤلف. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 67) 35. آیة التطهیر (اردو)، محمد باقر دهلوی (م 1372). (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 76) 36. آیة تطهیر (اردو)، سید امیر حسین نجفی(م 1408) لاهور: تعلیمی پریس، 24ص، شیعه. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 76) 37. آیة التطهیر (اردو)، تألیف بعضی از فضلاء هند، چاپ هندوستان. (الذریعه 1/50) 38. آیة التطهیر (عربی)، محمد سعید بن ناصر حسین العقبانی هندی(م: 1333) (معجم الدراسات القرآنیّة عند شیعة الامامیّه، 10) 39. آیة التطهیر رویة المبتكره(عربی)، عنوان اصلی: اهل بیت یا چهره های درخشان در آیه تطهیر، محمد فاضل لنكرانی، شهاب الدین اشراقی، بیروت، چاپ اوّل، 1416، 160 ص.* 40. آیة التطهیر فی احادیث الفریقین (عربی)، سید علی موحد ابطحی، قم، مطبعة سیّدالشهداء، 1405، 388 ص. 41. آیة التطهیر فی الخمسة أهل الكساء(عربی)، محیی الدین الموسوی الغریفی، نجف، مطبعة العلمیة، 1377، 279ص. (معجم الدراسات القرآنیة عند شیعة الامامیة، 10) 42. آیة التطهیر وحدیث الكساء(عربی)، علی محمدی ارهانی زنجانی، 184 ص. 43. آیه تطهیر وحدیث كساء (مجمع الانوار) (فارسی)، سید حسین موسوی كرمانی، قم: چاپخانه علمیه، 1391، 312 ص. * 44. آیه مباهله (فارسی)، محمد تقی شریعتمداری، تهران: بنیاد بعثت، چاپ دوّم، 1365، 40 ص. * 45. آیه مودّت (اردو)، مشتاق حسین شاهدی، كراچی: انجمن رضویه، شیعه. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 81) 46. آیة المودّة (عربی) سید برداالدین حسینی الحوثی. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 81) 47. آیة الولایة، محمد سعید سید ناصر حسین العبقاتی هندی (م: 1333)، شیعه. (معجم الدراسات القرآنیّة عند شیعة الامامیه 10) 48. الائمة و القرآن (عربی)، محمدرضا حكیمی، بیروت، شیعه. (كتابنامه بزرگ قرآن1/ 85) 49. ابانة ما فی التنزیل من مناقب آل الرسول علیهم السّلام (عربی)، احمد بن الحسن الطوسی (مثار الحق)، (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 88) 50. ابطال الاختیار(در اثبات امامت حضرت علی و ائمه از راه نص صریح قرآن و احادیث نبوی) (عربی)، محمد بن علی ابن بابویه(شیخ صدوق) (م 381). (دائرة المعارف تشیع 1/ 291) 51. اثبات الائمة، (عربی) خطی، دانشگاه تهران. (ادبیات فارسی ـ استوری 1/ 421) 52. اثبات الامامة الخاصة بالكتاب والسنة (عربی)، میرزا هدایت اللّه بن ملاصادق برغانی معروف به حاجی مجتهد، (م: 1281). (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 130) 53. اثبات الخلافة بالقرآن واسكات المنكرین بالبرهان (فارسی)، محمد عظیم، هندوستان: لكهنو، 1289، چاپ سنگی، 16 ص. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 130) 54. اثبات عصمة للائمة الطاهرین علیهم السّلام (عربی) ( ازآیه: واذ ابتلی ابراهیم...) سید محمد بن عبدالكریم طباطبائی، خطی، نجف: كتابخانه محمد علی خوانساری. (الذریعة 1/ 97) 55. اثبات عصمة الائمة من آیة: ان الابرار لفی نعیم (عربی)، میرزا محمد حسن شیروانی(م 1098یا 1099). (الذریعة 1/ 97) 56. اثبات العصمة لائمة الطاهرین من قوله: لاینال عهدی الظالمین، (عربی) رفیع الدین محمد بن فرج گیلانی (م حدود 1160)، خطی، نجف: كتابخانه محمد علی خوانساری. (الذریعة 1/ 97) 57. اذهاب الرجس عن حظیرة الانس (فارسی)، ملا عبدالكریم بن محمد طاهر قمی، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه گلپایگانی. (این كتاب ترجمه عنوان بعدی است كه از طرف خود مؤلف انجام شده). (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 244) 58. اذهاب الرّجس عن حظیرة القدس (عربی)، ملاعبدالكریم بن محمد طاهر قمی، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه گلپایگانی، شیعه. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 245) 59. اربعین آیة فی فضائل امیرالمؤمنین(ع) (عربی)، خطی، نجف كتابخانه خصوصی قاسم بن حسین محیی الدین (ظاهراً از قرن هشتم) تاریخ وقف 1039. (الذریعة 11/ 49) 60. اربعین فی ماورد من الآیات و تأویلها فی فاطمة الزهراء(عربی)، (خصائص الزهراء) محمد علی حائری سنقری، خطی، قم: كتابخانه محمدرضا طبسی حائری، تألیف 1340، 3 جلد رحلی، حدود 600 ص. 61. اسامی الذین نزل فیهم القرآن الحكیم، (عربی)، خطی، كتابخانه مركزی سلیمانیه تركیه، استانبول. 284/ 2. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 294) 62. استخراج نام امامان از راه جفر (فارسی)، ملاحیدر محمد خوانساری، خطی، تهران: كتابخانه مجلس 43/ 2938. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 321) 63. استقصاء الافحام و استیفاء الانتقام فی جواب منتهی الكلام (فارسی)، سید میرحامد حسین هندی(صاحب عبقات) (م 1306)، لكهنو: 1315، (این كتاب در پاسخ منتهی الكلام حیدر علی فیض آبادی كه بر ضد اندیشه های تشیع است، نگارش یافته است).(الذریعة 2/ 31) 64. اسرار القرآن یا سبع مثانی(عربی)، محمد بن محمد صالح دماوندی، خطی، قم: كتابخانه مسجد اعظم 20. (كتابنامه بزرگ قرآن 1/ 347) 65. اسماء امیرالمؤمنین علیه السّلام من القرآن، حسین بن القاسم بن محمد ایوب بن شمون(م 356 ). (الذریعة 2/ 65) 66. اسماء أمیرالمؤمنین(ع) فی كتاب اللّه عزّوجلّ(عربی)، محمد بن احمد بن محمد بن ابی ثلج( م 325)، شیعه. (الذریعة 11/ 75) 67. اسماء من نزل فیهم القرآن(عربی)، منصور بن اسماعیل بن ضریر تمیمی، (م306) (هدیة العارفین 2/ 473) 68. اظهارالحق: آیات فضایل اهل بیت(فارسی)، عبداللّه بن عبداللّه، هندوستان، چاپ سنگی، 1280. (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 413) 69. اعظم المطالب فی آیات المناقب (عربی)، سید احمد حسین بن رحیم علی الامروهوی(م 1338). (الذریعه 11/59) 70. الافصاح فی امامة علی بن ابی طالب علیه السلام (عربی)، محمد بن محمد بن نعمان حارثی معروف به شیخ مفید، (م 413) (شیخ مفید، در این اثر با استناد به آیات وبه صورت پرسش و پاسخ امامت حضرت علی(ع) را ثابت كرده است). (دائرة المعارف تشیع 2/ 288) 71. اقطاب الدوائر فی تفسیر آیة التطهیر (عربی)، عبداالحسین بن مصطفی، قم: دارالقرآن الكریم، 1403، 126 ص، شیعه، گردآورنده: علی فاضل قائنی نجفی. * 72. الزام النّاصب فی اثبات الحجة الغائب، علی یزدی حائری،(بررسی بیش از 130 آیه پیرامون حضرت مهدی عج). (موعود قرآن 3) 73. الف، لام، میم(اردو) نواب علی رضا خان قزلباش، لاهور: خورشید عالم، 32ص، (درباره این كه مراد از حروف مقطعه، آل محمد هستند). (كتابنامه بزرگ قرآن، 2/ 535) 74. القاب المعصومین من الكتاب المبین (عربی)، حسین جعفر موسوی یزدی، خطی، یزد: كتابخانه وزیری 5954 اوراق 159 ـ 162. (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 538). 75. امامت ائمه اثنا عشر اور قرآن(اردو)، سید علی نقی لكهنوئی، (م 1988)، لكهنو: سرفراز لاریس، 1353، 20ص، (در مورد تعداد امامان و وجود امام مهدی در قرآن بحث شده است). (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 552) 76. امامة الحسنین فی القرآن (عربی)، محسن المعلم، سال نشر: 1411، 428ص (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 552) 77. امامت در پرتو كتاب و سنت (فارسی)، عنوان اصلی: الامامة فی ضوء الكتاب والسنّة، مهدی سماوی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اوّل، 1374، 571 ص. مترجمان: حمیدرضا آژیر ـ حسین صابری.* 78. امامت در قرآن و سنت وعقل و عرفان (فارسی) ،محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی، چاپ اوّل، 1374، 79ص.* 79. امامة علی(ع) بین العقل و القرآن (عربی)، محمد جواد مغنیه، (1322 ـ 1400) قم: منشورات الرضی، 1364، 175 ص.* 80. امامت علی(ع) درآینه عقل و قرآن(فارسی)، عنوان اصلی: امامة علی بین العقل و القرآن، محمد جواد مغنیه (1322ـ 1400)، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1370، 182 ص، مترجم: اكبر ایرانی قمی.* 81. امامت علی(ع) در پرتو عقل و قرآن(فارسی)، عنوان اصلی: امامة علی...، محمد جواد مغنیه (1322ـ 1400)، مشهد، چاپخانه خراسان، 1395، 218ص. مترجم: غلامرضا نمایی. 82. الامامة فی ضوء الكتاب و السنة (عربی)مهدی السماوی، بیروت: دارالزهراء، چاپ دوّم، 1399، 3 جلد، 285 ـ 269 ـ 237 ص.* 83. امامة القرآن (اردو)، مولانا محمد هارونی زنگی پوری(م 1339)، چاپ دهلی ـ لاهور، (مؤلف دوكتاب دیگر با عنوان علوم القرآن و توحید القرآن دارد كه كلیه مطالب سه كتاب را در كتاب دیگرش به نام خلاصة التفاسیر آورده و دراین كتاب خلافت علی(ع) را با 72 آیه ثابت كرده است). ( الذریعه 2/ 341 ، كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 553) 84. الامامة والولایة فی القرآن(عربی)، عنوان اصلی: امامت و ولایت در قرآن، سید علی اكبر موسوی و...، قم: دارالقرآن الكریم، 1412، 205 ص، قم: مطبعة الخیام، 1399، 240 ص. 85. امام شناسی(فارسی)، محمد حسین طهرانی، تهران: انتشارات حكمت، 1366 ـ 1370. * 86. امام مهدی(عج) از دیدگاه قرآن و عترت(ازجلد سیزدهم بحارالانوار) (فارسی)، محمد باقر مجلسی، قم: انتشارات قلم، 106 ص، مترجم: علی دوانی.* 87. امام مهدی(عج) در قرآن (فارسی)، عنوان اصلی: المهدی فی القرآن، سید صادق حسینی شیرازی، قم: انتشارات پیام اسلام، 189ص، مترجم: محمد رضا انصاری.

كتابشناسی قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)3

* 88. امام و امامت از دیدگاه قرآن و سنت(فارسی)، اسداللّه بیات، تهران: واحد فرهنگی بنیاد شهید، چاپ اول، 1363، 112 ص.* 89. الانصاف فی تحقیق آیة الاستخلاف(انی جاعل فی الارض خلیفة) (اردو)، میرزا احمد علی الامرتسری هندی، (این كتاب در امامت و ردّ فرقه قادیانیه نوشته شده است). (الذریعه 2/ 397) 90. انفسنا ( پیرامون معنی انفسنا در آیه مباهله ـ 61 آل عمران) فارسی، ملا عبدالخالق ابن عبدالرحیم یزدی، (م 1268)، خطی: قم: كتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی7188، مشهد :كتابخانه شهید بهشتی. (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 605 ، مجله بینات 4/ 183) 91. الانموذج الخطیر والبرهان الساطع المنیر، تفسیر آیه تطهیر (عربی)، عبداللّه بن حسن بن احمد الامام الناصر. (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 608) 92. الانوار القدسیة فی الفضائل الاحمدیة و تفسیر آیة الصّلواة (عربی، زین العابدین گلپایگانی، (1218 ـ 1289)، خطی، مشهد: كتابخانه گوهرشاد 1419. (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 624) * الانیقیة تفسیر آیة المودّة، موسوی. رك: شماره 163.
93. الاوائل و تأویل مانزل فی اعداء آل محمد و تأویل ما نزل فی شیعتهم و تأویل ما نزل فی النّبی (عربی)، محمد بن عباس بن علی ماهیار معروف به ابن الجحام، (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 640، الذریعة 3/ 306) 94. اوضح الدّلیل فی ما جاء فی علی وآله من التنزیل (عربی)، علی بن جعفر ابن ابی المكارم العوامی القطیفی، (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 643) 95. اولواالامر در قرآن(فارسی)، حسن سعید، تهران كتابخانه مدرسه چهل ستون. 96. اهل بیت(اردو) (درتفسیر آیه تطهیر)، سید محمد صالح عرشی بنارسی، چاپ هند. (الذریعة 2/ 483) 97. اهل بیت (اردو)، سید مقبول احمد (م 1340)، هند ـ كهجوه، انیس، 32ص، (در این كتاب، اهل بیت از دیدگاه قرآن بحث شده است. این كتاب همچنین با كتاب مجالس الحسنیة درسال 1324 چاپ شده است). (الذریعة 2/ 483، كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 650) 98. اهل البیت او الشخصیات اللامعة فی آیة التطهیر(عربی)، عنوان اصلی: اهل بیت یا چهره های درخشان...، شهاب الدین اشراقی، محمد فاضل لنكرانی، قم، 1402، 156 ص، مترجم: عباس ترجمان. 99. اهل بیت به روایت سوره انسان(فارسی)، عزیز خالقی بایگی، پایان نامه كار شناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، 1372، 7 + 156 ص، استاد راهنما: سید محمد باقر حجّتی ـ استاد مشاور: علیرضا فیض. * 100. اهل بیت درآیه تطهیر(فارسی)، عنوان اصلی: اهل البیت فی آیة التّطهیر، سید جعفر مرتضی عاملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اوّل، 1372، 200 ص، مترجم: محمد سپهری.* 101. اهل بیت(ع) رهبران الهی و پژوهش استدلالی از دیدگاه عقل و نقل درباره اهل بیت(بررسی آیات تطهیر، مباهله، ولایت و قربی). تهران، انتشارات عاشورا، چاپ اوّل 1374، 375 ص.* 102. اهل البیت فی آیة التّطهیر، سید احمد حسینی اشكوری (تألیف در سال 1350). (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 650) 103. اهل البیت فی آیة التّطهیر(عربی)، سیدجعفر مرتضی عاملی، بیروت: دارالامیر، 1413، 254.* 104. اهل البیت فی القرآن(عربی)، سید صادق الحسینی الشیرازی، بیروت: المركز العلمی، چاپ اوّل، 1399، 406ص.* 105. اهل البیت مقامهم منهجهم مسارهم، (عربی) مؤسسة البلاغ ـ لجنة التألیف، مؤسسة البلاغ، 1409، 176ص.* 106. اهل بیت وآیه مباهله (فارسی، قوام الدین وشنوی، قم: چاپ مهر، 112 ص، مترجم و مقدم: سید ابوالفضل رضوی.* 107. اهل البیت یا چهره های درخشان، درآیه تطهیر (فارسی)، شهاب الدین اشراقی ـ محمد فاضل لنكرانی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سوّم، 1369، 153ص.* 108. ایجاز التحریر فی آیة التّطهیر(عربی)، سید ناصر حسین مظفر جیفوری، (1313)، لكهنو: مؤسسه اثنا عشری. (الذریعة 26/ 73) 109. ایضاح خطاء من شنّع علی الشیعة فی امر القرآن (عربی)، محمد بن احمد ابن الجنید الكاتب الاسكافی، (م 381)، (كتابنامه بزرگ قرآن 2/ 663) 110. باقیات صالحات، ترجمه آیات بیّنات(فارسی) محمد عبدالشّكور، بمبئی، مطبوعة اجمل، 1394، 408ص. * 111. بحث علمی تحقیقی حول اولی الامر و الولایة (عربی)، سید احمد الفهری، بیروت: الدار الاسلامیة، 1406، 119 ص.* 112. بحث غدیر خم از نظر قرآن شریف (فارسی)، عبدالكریم نیری، قم: مطبعة حكمت، 1353، 43 ص. 113. بحث و تحقیق در آیات ولایت و خلافت علی (ع) (فارسی)، ابوالفضل داور پناه، پایان نامه دكتری، تهران: دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1343، 245ص. 114. بحر المناقب فی فضل علی بن ابی طالب، علی بن ابراهیم، درویش برهان، خطی: تهران كتابخانه شخصی اصغر مهدوی. (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 956) 115. بررسی نظریات تفسیری امام فخررازی پیرامون آیات نازله در شأن اهل بیت علیهم السّلام(فارسی)، محمد كبیریان، پایان نامه كارشناسی ارشد، تهران: دانشكده تبلیغ دانشگاه امام صادق(ع)، 1371، استاد راهنما: محمد هادی معرفت. (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 984) 116. برهان البیان(اردو) (در خلافت وامامت و تفسیر آیه استخلاف)، سید ابوالقاسم ابن حسین بن نقی رضوی قمی لاهوری، 13242، چاپ هند. (الذریعه 3/ 94) 117. برهان المبین(اردو)، ایمان تجمل حسین خان كرپاموی، (درتفسیر آیه تطهیر) (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 1009) 118. برهان مجادله فی تفسیر آیت مباهله(اردو)، محمد اعجاز حسن محمدی بدایونی، (م 1350)، شیعه، چاپ لكهنو. (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 1009) 119. بشارات قرآن در شأن حضرت مهدی آل محمّد(ص)(فارسی)، سید علی اكبر شعفی، اصفهان: انتشارات دین و دانش ـ چاپخانه محمدی. 1342 ـ 1371، 44ص. مشهد انتشارات جعفری. * 120. بشارتهای صحف سماویه و بشارتهای قرآن در شأن حضرت مهدی(عج)، (دائرة المعارف تشیع 3/ 244) 121. بصائر یا قرآن و اهل بیت(فارسی)، عنوان اصلی: شواهد التّنزیل لقواعد التفضیل، عبیداللّه حاكم حسكانی، حنفی، شیراز: چاپخانه مصطفوی، چاپ اوّل، 1357، 708ص، مترجم و شارح: حسنعلی نجابت. * 122. بغیة الطالب و سؤله فی سبب نزول انّما ولیّكم اللّه و رسوله...، احمد صالح الصنعانی، (م 1140). (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 1032) 123. البیت النبوی فی القرآن الكریم و... (عربی)، لطیفه بنت محمد التویجری، پایان نامه كارشناسی ارشد، ریاض: دانشكده تربیت، 1409. (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 1098) 124. بین الشیعة و السّنة(عربی)، علی الجالوس، قاهره: دارالاعتصام، 1989، 316 ص. (مجله رسالة القرآن 9/ 223) 125. پاسخ به شبهات آلوسی بغدادی در زمینه آیات نازله درشأن اهل بیت(ع) (فارسی)، مسعود فكری، پایان نامه كارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، 1371، استاد راهنما: محمد هادی معرفت. (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 1104) 126. پاسخهای همدانی(عربی)، محمدباقر همدانی، خطی: تهران: كتابخانه مركزی دانشگاه تهران 6.(پاسخ به خرده گیریهای اهل كتاب از قرآن و غیبت امام(ع) (كتابنامه بزرگ قرآن 3/ 1105) 127. پرتوی از امامت و ولایت در قرآن(فارسی)، سید علی اكبر موسوی ـ محمد محمدی گیلانی ـ محمد یزدی ـ حسین مظاهری ـ محمد تقی مصباح، تهران: انتشارات میقات، 1362، 243 ص.* 128. پژوهشی در آیه تطهیر ـ مصونیت تكوینی رهبران عقیدتی اسلام (فارسی)، عنوان اصلی: آیة التّطهیر، محمد مهدی آصفی، قم: دفتر نشر معارف اسلامی، چاپ اوّل، 1373، 174 ص، مترجم: محمود رضا افتخارزاده.* 129.تأویل الآیات الباهرة فی فضل العترة الطاهرة(فارسی)، محمد تقی بن شیخ محمد با قربن محمد تقی معروف به آقا نجفی، (م 1332)، چاپخانه امیرالمؤمنین، 1364 ق، 379 ص.(این كتاب ترجمه عنوان بعدی است) * 130. تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة (عربی)، سید شرف الدین علی الحسینی الاسترآبادی الغروی، (قرن 10) قم: مؤسسة النشر الاسلامی (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، چاپ اوّل، 1409، 856 ص، محقق حسین استاد ولی.* 131. تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، مولی محمد بن محمد علی طبسی، نگارش: 1085. (معجم مخطوطات الشیعة حول القرآن 21) 132. تأویل الآیات النازلة فی فضل اهل البیت و اولیائهم، (مؤلف: ناشناس) درآن بیست هزار بیت در شعر در تأویل آیات مورد نظر بر اساس ترتیب قرآن می باشد. 133. تأویل ما نزل فی النّبی و آله علیه السّلام. * تأویل ما نزل فی شیعتهم
* تأویل ما نزل فی اعدائهم، هرسه از: محمد بن عباس بن علی بن مروان ابن ماهیار بزاز معروف به ابن الجحام (م بعد 328)، (شیخ طوسی وی را ابن حجام نامبرده است). (دائرة المعارف بزرگ اسلام 3/ 216، الذریعة 3/ 306) (احتمال دارد این سه كتاب با عنوان 93 یكی باشد) 134. تحفة الاخوان (در اثبات ولایت و تفسیر آیه انّما ولیّكم اللّه و رسوله... ) مصطفی ابن المرتضی الخوئی، چاپ در سال 1350، 30 ص. (الذریعة 26/ 161) 135. تحفة الخواص(در شناخت واجب الوجود و ائمه اطهار واولیاء اللّه از دیدگاه قرآن)، میرزا هدایت اللّه آشتیانی، خطی، تهران: گنجینه قرآن 1/ 309 ـ 1347 ـ كتابخانه رضویه، 5644. (مجله رسالة القرآن 9/ 223) 136. تحفة المحبّین(درآیه تطهیر)، سید مهدی ابن سید حسین موسوی حسینی (م1322) حدود 400ص. (الذریعة 26 / 172) 137. تحلیل مسائل امامت در المیزان(فارسی)سید محمد حسین طباطبائی، تهران: انتشارات نورفاطمه، چاپ اوّل، 1363، 189 ص، گردآورنده: شمس الدین ربیعی.

كتابشناسی قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)4

* 138. تخریج الآیات والاحادیث فی اثبات الامامة للائمة الاثنی عشر، (فارسی)، سید ابوالقاسم حسین بن تقی رضوی قمی لاهوری (م 1324). (الذریعة 4/4) 139. تذكرة الائمة، منسوب به علامه مجلسی صاحب بحار.(بعضی این كتاب را با عنوان ذكرة الائمة فی ذكر الاخبار المرویة فی بیان تفسیر الآیات المنزلة فی شأن أهل البیت علیهم السّلام) و در بخش كتب مجهول ذكر كرده اند، در الذریعه این كتاب در تاریخ ائمه ذكر شده است و مؤلف آن را محمد باقر لاهیجی می داند. (رسالة القرآن 9/ 224، الذریعة 2614) 140. التذكرة بآیة التّطهیر، تجمل حسن كرپاموسی.(رسالة القرآن 9/ 224) 141. ترجمه و تحقیق رساله تفسیر آیه واذ ابتلی ابراهیم ربّه، ملا محمد رفیعا، پایان نامه كارشناسی، ارشد صدیقه نصیر اوغلی، تهران: دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1372، استاد راهنما سید محمدباقر حجّتی، استاد مشاور، فیض و مهدیزاده.* 142. تطهیر التطهیر، محمد بن حسن اصفهانی معروف به فاضل هندی(ت 1135)، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه گلپایگانی، فهرست كتابخانه 1/ 49. (رسالة القرآن 9/ 225) 143. التّطهیریه(تفسیر آیه تطهیر) (فارسی)، محمد باقر بن محمد سلیم قراچه داغی حائری، فهرست كتابهای چاپی 1/ 1363. (رسالة القرآن 9/ 225) 144. تفسیر الآیات البیّنات(در فضائل اهل بیت)(فارسی)، سید مصطفی بن ابی القاسم الموسوی الجزائری(م 1320). (الذریعة 4/ 236) 145. تفسیر آیات فی شأن علی و الائمة(ع)، مؤلف: ناشناس، خطی، كتابخانه سالار جنگ 5/ 113. (رسالة القرآن 9/ 225) 146. تفسیر الآیات المنزلة فی امیرالمؤمنین(تفسیر آی القرآن)، محمد بن محمد بن نعمان العكبری البغدادی معروف به شیخ مفید(م 1413)، سید بن طاووس در سعد السعود این كتاب را نام می برد وشاید مراد همان الافصاح فی امامة علی(ع) باشد. (الذریعة 12/ 183، 26/ 214) 147. تفسیر آیة الامامة، مولی محسن فیض كاشانی. (رسالة القرآن 9/ 226) 148. تفسیر آیة ان الابرار یشربون (در اثبات نزول آیه در شأن اهل بیت)،(ادبیات فارسی استوری 1/ 259) 149. تفسیر آیت اولی الامر(اردو)، عبدالشكور لكهنوی، لكهنو، عمدة المطابع، 32ص. (رسالة القرآن 2/ 226) 150. تفسیر آیة التطهیر(فارسی)، اسماعیل بن زین العابدین بن المنجم ملقب به مصباح (م 1300). (الذریعة 4/ 326) 151. تفسیر آیة التطهیر(اردو)، عبدالشكور لكهنوی، لكهنو، دفتر پنجم، 1925، 32ص. (رسالة القرآن 9/ 226). 152. تفسیر آیة التّطهیر علی مذهب الشیعة، مولی ناصر حسین شیعی جونپوری. (رسالة القرآن 9/ 226) 153.تفسیر آیة الخلافة، سید عبداللّه بن سید حسن ملقب به برهان موسوی سبزواری(م حدود 1300)، (الذریعة 4/ 326) 154. تفسیر آیة الخلافة، میرزا حسین بن محسن علوی سبزواوی (م 1352). (الذریعة 4/ 326) 155. تفسیر آیة العهد (... لاینال عهدی... )، عبدالمنعم بن عبدالعزیز العاملی، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی، فهرست كتب خطی 2/ 139، 26 ورق. (رسالة القرآن 9/ 227) 156. تفسیر آیة العهد،(پیرامون امامت و عصمت) خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی، فهرست كتب خطی، 8/ 274. (رسالة القرآن 9/ 226) 157. تفسیر آیت مباهله(اردو)، عبدالشكور لكهنوی، لكهنو، عمدة المطابع، 15ص.(رسالة القرآن 9/ 227) 158. تفسیر آیة المودّة، سلیمان بن ابراهیم البلخی القندوزی الحنفی ( 1220 ـ 1293)، (مؤلف ینابیع المودّة). (رسالة القرآن 9/ 227) 159. تفسیر آیة المودّة، احمد بن محمد شهاب الدّین الخفاجی( 979 ـ 1069) مؤلف حاشیه الشّهاب علی البیضاوی)، قم: مجمع احیاء الثقافة الاسلامیّة ـ وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اوّل، 1412، 260 ص، محقق محمدباقر محمودی. * 160. تفسیر آیة المودّة، غلامرضا یزدی (م بعد از 1361 هـ) (معجم الدراسات القرآنیّة عند شیعه.. 76) 161. تفسیر آیة المودّة = رسالة الانیقیة، سید علی بن علی الموسوی عاملی، ( 970 ـ 1068)، (الذریعة 4/ 333 و 2/ 469) 162. تفسیر آیة المودّة و انّما ولیّكم اللّه و رسوله، سید عبدالحسین شرف الدین موسوی عاملی(م 1377)، در صیدا مجله العرفان منتشر شده است. (الذریعة 4/ 333، معجم الدراسات القرآنیّة 76) 163. تفسیر آیه: واذ ابتلی ابراهیم ربّه بكلمات، محمد مولی رفیع گیلانی، معروف به ملا رفیعا (م 1070 ـ 1161) ( آیه عهد در عصمت و امامت) (الذریعه 4/ 322) 164. تفسیرآیه: یا ایّها الرّسول بلغ ما انزل الیك، زین العابدین خان كرمانی(مباحث یازده درس كه در سال 1325 و 1326 القاء شده است) (رسالة القرآن 9/ 228) 165. تفسیر آیه: الیوم اكملت لكم دینكم، ملا محمد صالح مازندرانی، خطی، تهران: مجلس شورای اسلامی، فهرس مجلسی 9/ 299. (رسالة القرآن 9/ 228) 166. تفسیر التّكمیل فی آیة: الیوم اكملت لكم دینكم(اردو)، سید مرتضی حسین الخطیب اله آبادی هندی، چاپ هند. (الذریعة 4/ 267) 167. تفسیر چند آیه (فارسی) (درفضائل امیرالمؤمنین)، خطی، قم: كتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی، فهرست 8/ 196. (رسالة القرآن 9/228) 168. تفسیر الحبری، نامهای دیگر آن مانزل من القرآن فی علی بن ابیطالب(ع) ـ تنزیل الآیات المنزلة فی مناقب اهل البیت می باشد. حسین بن الحكم الحبری (قرن3)، بیروت: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول، 1408، 696ص. تحقیق محمدرضا الحسینی. 169. تفسیر سورة هل أتی علی الانسان، محمد علی بن ابی طالب گیلانی، (1103 ـ 1180)، (رسالة القرآن 9/ 229) 170. تفسیر فرات الكوفی (عربی)، فرات بن ابراهیم بن فرات الكوفی(از اعلام قرن4)، تهران: وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اوّل، 1410، یك جلد، بیروت: مؤسسة النعمان، 1412، دوجلد(افست)، 720 ص، محقق: محمد كاظم; قم: مكتبة الداوری، 1354، 245ص.* 171. تفسیر قرآن مبین و علی امیرالمؤمنین علیه السّلام، احمد بن علی مقدّسی زنجانی، تهران: انتشارات جهان، 1353 ش، 175ص.* 172. تنبیه الغافلین(آیات نازله در شأن ائمه الطاهرین(عربی)، تألیف بعضی از قدما و نیز منسوب به شریف مرتضی علم الهدی( م 436 )، دركتابخانه آیت اللّه مجدد شیرازی. (الذریعة 4/ 446) 173. تنزیل الآیات الباهرة فی فضل العترة الطاهرة، سید عبدالحسین بن یوسف شرف الدین موسوی ( 1290 ـ 1377). (الذریعة 4/ 455) 174. التّنویر در ترجمه رسالة آیة التّطهیر (اردو)، قاضی نور اللّه شریف الدین شوشتری شهید، هند، 1341، مترجم: سید حسن عباس موسوی نیشابوری كنتوری (همراه با اصل در هر صفحه)، (الذریعة 4/ 469) 175. جامع الفوائد و دافع المعاند ـ مختصر تأویل الآیات الظاهرة سید شرف الدین استرآبادی، علم بن صیف بن منصور نجفی حلی. (الذریعة 5/ 66) 176. جزء فی تحقیق اهل البیت المذكورة فی آیة التطهیر، محمد معین بن محمد امین سندی حنفی(م 1161). (رسالة القرآن 9/ 230) 177. جلاء الضمیر فی حل مشكلات آیة التطهیر، محمدعلی بن محمد تقی بن موسی البحرانی، بمبئی: مطبعة مظفریة، 1325. (الذریعة 5/ 124) 178. حدائق الیقین فی الامامة و مناقب الائمة و الآیات النازلة فی شأن امیرالمؤمنین(ع)، مولی ابی طالب استرآبادی، (قرن دهم). (الذریعة 6/ 292) 179. حسین علیه السّلام از دیدگاه وحی(فارسی)، حسن سعید، تهران: كتابخانه مدرسه چهل ستون، 1398 ـ 100 ص.* 180. الحسین والقرآن (عربی)، محمد جواد مغنیه، بیروت: دارالثقافة ـ ونیز دارالتیار الجدید، 150 ص.* 181. الحسنیة القرآنیة الفرقانیّة(عربی و اردو) سید غلام حسین كنتوری، (م حدود 1340) (اثبات شهادت امام حسین از قرآن) 182. حقایق التفضیل فی تأویل التنزیل، جعفر بن ورقاء بن محمد جبله. (رسالة القرآن 9/ 231) 183. حقوق آل البیت فی الكتاب و السنّة باتفاق الامة(عربی)، محمدحسین الحاج العاملی، قم: مطبعه مهر، چاپ اوّل، 1415، 253 ص.* 184. حكومت جهانی حضرت مهدی از دیدگاه قرآن و عترت (فارسی)، محمود شریعت زاده خراسانی، تهران: مؤسسه فرهنگی انصارالحسین، چاپ امید قم، 1371، 328 ص.* 185. الخاتم لوصی الخاتم (عربی)، غلامرضا مولانا بروجردی، بیروت: مؤسسة الوفاء چاپ اوّل، 1303، 480 ص. (درتفسیر آیه انّما ولیّكم اللّه و رسوله والذین آمنوا ... ) (رسالة القرآن 9/ 232) 186. خصائص امیرالمؤمنین من القرآن، حسن بن احمد بن قاسم بن محمد بن علی بن ابی طالب. (الذریعة 7/ 165). 187. خصائص الوحی المبین فی مناقب علی(ع)، یحیی بن علی بن الحسن محمد البطریق (قرن 6)، تهران: وزارت ارشاد اسلامی، 1406، 276 ص، محقق: محمد باقر محمودی، تهران: 1311 همراه انوار الهدایة جلال الدین دوانی، چاپ سنگی، 365 ص. (الذریعة 7/ 175) * 188. خلافت قرآنی، سید علی بن ابی القاسم رضوی قمی لاهوری، (غیر از كتاب الخلافة پدرش می باشد)، مطبوع، (الذریعة 7/ 238) 189. خلافت و ولایت از نظر قرآن(فارسی)، محمد تقی شریعتی، تهران: حسینیه ارشاد، چاپخانه حیدری،1349، 351 ص، ازمنشورات حسینیه ارشاد 5.* 190. خورشید ایمان یا علی و قرآن(فارسی)، محمد جواد مغنیه، قم، 1368، 222ص، مترجم: یوسف صدیق گیلانی. 191. خورشید مغرب (فارسی)، محمدرضا حكیمی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1362، 387ص.* 192. خورشیدی كه ازمكه طلوع می كند (فارسی)، محمد خادمی شیرازی، قم: چاپ صدر، چاپ اوّل، 1413، 164 ص. * 193. الخیرات الحسان فی ما ورد من آی القرآن فی فضل سادة بنی عدنان، محمدرضا الغراوی النجفی، (رسالة القرآن 9/ 223) * دائرة معارف القرآن الكریم، ر.

كتابشناسی قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)5

ك: المهدی الموعود... شماره 274. 194. الداهیة الحاطمة علی من اخرج من اهل بالیت فاطمة،حیدر علی هندی فیض آبادی، (ردّ منكرین شمولیت آیه تطهیر نسبت به حضرت فاطمه سلام اللّه علیها). (الذریعة 8/ 47) 195. الدرّ الثمین فی ذكر خمسمأة آیة نزلت فی فضائل امیرالمؤمنین(ع) باتفاق أكثر المفسرین من أهل الدّین، رجب بن محمد بن رجب البرسی الحلی(م بعد از 813)، خطی، كتابخانه رضویه 15317، سال 1117، (الذریعة 8/ 64، رسالة القرآن 9/ 233) 196. درمكتب اهل بیت(ع) (فارسی)، دارالتوحید، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1368، 167 ص، مترجم: محمد تقی رهبر.* 197. دعوت حق(فارسی)، محمد جعفر نجفی تبریزی، تهران: چاپخانه حیدری، 1354، 391 ص.* 198. ذكر آیات نزلت فی امیرالمؤمنین، مؤلف ناشناس، (الذریعة 10/ 33) 199. ذكر ما نزل من القرآن فی رسول اللّه واهل البیت، مؤلف ناشناس. (الذریعة 10/36) 200. رابطه قرآن و كعبه وائمه معصومین و مشاهد آنها و...، محمد علی شمشیری میلانی، تبریز، 1361، 739 ص. (رسالة القرآن 9/ 234) 201. راه امام شناسی از نظر قرآن و حدیث (فارسی)، محمد صفری(زرافشان)، مشهد، چاپخانه خراسان.* 202. رسالة آیة التطهیر، نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، 1341، (با ترجمه اردو، در شماره 176 گذشت) (رسالة القرآن 9/ 234، الذریعة 4/ 469) 203. رسالة آیة تطهیر(اردو)، سید نذر حسن صاحب الافاضل، هند، اكرم حسین.... (رسالة القرآن 9/ 234) * رسالة أربعون آیة، ر.ك: أربعون آیة فی فضائل امیرالمؤمنین شماره 59. 204. رسالة اعظم المطالب فی آیات المناقب، سید احمد حسین بن رحیم امروهوی (م 1338). (الذریعة 11/ 95) * رسالة الیقیه، ر.ك: تفسیر آیة المودّة شماره 163. * رسالة انفسنا، ر.ك: انفسنا، یزدی به شماره 90. 205. رسالة تفسیر آیة الخلافة، میرزا حسین بن محسن علوی سبزواری، (1268 ـ 1353) (رسالة القرآن 9/ 235) * رسالة فی اربعین آیة، ر.ك: اربعین آیة فی فضائل... شماره 59. 206. رسالة فی تتمیم استدلال الشیعة بآیة (لاینال عهدی الظّالمین) علی بطلان خلافة غیر المعصوم، مولی محمد رفیع بن فرج گیلانی معروف به ملا رفیعا(از شاگردان مجلسی) (م 1161). (الذریعة 11/ 135) 207. رسالة فی عصمة الائمة و استفادتها من آیة واذ ابتلی ابراهیم ربّه... سید محمد ابن عبدالكریم طباطبائی بروجردی.(الذریعة 15/ 273) 208. رسالة فی عصمة الائمة واستفادتها من آیة واذ ابتلی ابراهیم ربّه...، مؤلف: مجهول(غیر از عنوان قبلی است، آقا بزرگ تهرانی هردو را دركتابخانه خوانساری دیده و هر دو عنوان را یاد كرده است. (الذریعة 15/ 273) 209. رسالة فی العصمة و استفادتها من آیة لاینال عهدی الظالمین، مولی محمد رفیع بن فرج گیلانی معروف به ملا رفیعا(م 1070 ـ 1161)، (در الذریعة این عنوان با سه عنوان قبل جداگانه ذكر شده است، ولی به نظر می رسد با تفسیر آیه واذ ابتلی ابراهیم... شماره 165 یكی باشد). (الذریعة 15/ 273) 210. رسالة فی قوله تعالی انّما ولیّكم اللّه، محمّد بن احمد بن محمد آل عصفور بحرانی (م 1257). (رسالة القرآن 9/ 235) 211. روائح القرآن فی فضائل امناء الرحمن (آیات نازله در شأن اهل بیت(ع))، سید محمد عباس تستری هندی(م 1306)، لكهنو، 1278. (الذریعة 11/ 255) 212. رهبری امام علی(ع) در قرآن و سنت(فارسی)، عنوان اصلی: المراجعات، سید شرف الدین موسوی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1370، 558 ص، مترجم: محمد جعفر امامی.* 213. زین الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، احمد بن محمّد علی العاصی(قرن 5)، خطی: لكهنو: كتابخانه صاحب عبقات و تصویر آن در اصفهان كتابخانه مهدی فقیه ایمانی. (رسالة القرآن 9/ 236) 214. السحاب المطیر فی تفسیر آیة التطهیر، نور الدین شریف الحسینی المرعشی (شهید در 1019). (الذریعة 12/ 150) 215. سوره والعصر حضرت امام زمان علیه السّلام است(فارسی)، عباس راسخی نجفی، قم: انتشارات قیام، چاپ اوّل، 1372، 262 ص.* 216. سیمای امام متقین علی(ع)(علی ترجمان قرآن ـ جوانمردی جز علی نیست و...)، عبدالرحمان شرقاوی، تهران: دفتر نشر فرهنگی اسلامی، مترجم: عبدالكریم بی آزار شیرازی.* 217. سیمای حضرت مهدی در قرآن (فارسی)، عنوان اصلی: المحجة فیما نزل فی القائم الحجّة، سید هاشم حسینی بحرانی، تهران: نشر آفاق، چاپ اوّل، 1367، 478 ص، مترجم: سید مهدی حائری قزوینی.* 218. سیمای علی بن ابی طالب(ع)در قرآن از دیدگاه اهل سنت(فارسی)، بهجت السادات كسائی فر، پایان نامه كارشناسی ارشد، تهران: دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1371، 664 ص، استاد راهنما: سید محمد باقر حجّتی، مشاور: محمد علی مهدوی راد.* 219. شواهد التّنزیل لقواعد التفضیل(عربی)، عبید اللّه حاكم حسكانی حنفی، (قرن5)، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1393، دو جلد در یك مجلد 585 ـ 511 ص، ناشر دیگر: تهران: وزارت ارشاد اسلامی، دو جلد مجزا به همراه یك جلد فهارس، محقق، محمد باقر محمودی.* 220. شهادت، حسین، قرآن، محمد جواد مغنیه، تهران: بنیاد قرآن، چاپ اوّل، 1361، 181 ص، مترجم: محمد رسول دریائی.* 221. الشیعه فی القرآن، (عربی) سید صادق حسینی شیرازی، بیروت، مؤسسة الوفاء، چاپ اوّل، 1400، 142 ص.* 222. عبقات الانوار فی مناقب الائمة الاطهار (اثبات امامت ائمه)، سید میرحامد حسین بن محمد قلی خان صاحب بن محمد بن حامد نیشابوری كنتوری، (م 1306) این كتاب در ردّ باب هفتم كتاب (التحفة الاثنی عشریة) كه در باب امامت است، می باشد و به دو روش تدوین شده روش اوّل اثبات دلالت آیات قرآن بر امامت كه در یك جلد بزرگ است(چاپ نشده) و دركتابخانه مؤلف در لكهنو موجود است. و روش دوّم در اثبات دلالت احادیث شیعه بر امامت و جواب اعتراضات صاحب تحفه در 12 جلد می باشد. (الذریعة 15/ 214) 223. عترت در قرآن، محمد هادی امینی، تهران انتشارات علمیه اسلامیه، 1356، 168 ص. (كتابشناسی قرآن و علوم قرآنی، 309) 224. العترة الطاهرة فی الكتاب العزیز، (عربی)، عبدالحسین بن احمد الامینی النجفی معروف به علامه امینی(1320 ـ 1390) (دائرة المعارف تشیع 2/ 535) 225. العترة والقرآن، (عربی)، علی كریمی جهرمی، قم: دار القرآن، 1413، 197ص.* 226. علی بین الكتاب والسنة(عربی)، عباسی علی موسوی، بیروت: مؤسسة اهل البیت، چاپ اوّل، 1402، دوّم، 1407، 80 ص.* 227. علی(ع) در قرآن، حسین عمادزاده، تهران: مكتب القرآن، 168 ص.* 228. علی فی القرآن، (عربی) سید صادق حسینی شیرازی، بیروت: دارالفردوس، چاپ اوّل، 1399، دوّم 1409 ـ 2 جلد، 503 ـ 688 ص.* 229. علی فی القرآن (عربی) علی محمد دخیل، بیروت: دارالمرتضی، 1983. 230. علی فی القرآن والسنة(عربی)، محمد علی اسبر، بیروت: دارالاصالة، چاپ اوّل، 1411، 2 جلد، 489 ـ 748 ص.* 231. علی فی الكتاب والسنة (عربی) حسین الشاكری النجفی، قم: مؤسسة انصاریان، چاپ دوّم، 1412، 3 جلد، 504 ـ 467 ـ 351ص.* 232. علی(ع) مع القرآن والقرآن مع علی(ع)(عربی)، بیروت: مؤسسة الوفاء 1403. 233. علی و قرآن، ژولیده نیشابوری، تهران: انتشارات اسلامیه، 1357، (كتابشناسی قرآن و علوم قرآنی، 310) 234. علی و قرآن، محمد جواد مغنیه، تهران: انتشارات باران، 1343، 196 ص، مترجم: محسن بهبهانی و فحد حسن جعفریان. (كتابشناسی قرآن و علوم قرآنی، 311) 235. الغدیر فی الكتاب و السنة والادب (عربی)، عبدالحسین بن احمد الامینی النجفی معروف به علامه امینی، (1320 ـ 1390)، تهران: دارالكتب الاسلامیه، دوّم، 1366، 11 جلد آن منتشر شده و بقیه آن متأسفانه منتشر نشده است.(اگر چه این اثر مستقلاً درموضوع مورد نظر نمی باشد لیكن جهت اهمیت آن در این بخش ذكر شده است.) 236. فاطمه(ع) برترین بانو، (آیات مباهله، تطهیر، مودّت و... )، سید شریف الدین جبل عاملی، قم: دارالفكر، 157 ص. مترجم: حبیب اللّه رهبر اصفهانی.* 237. فاطمة الزهراء(ع) فی القرآن(عربی)، سید صادق حسینی شیرازی، بیروت: مؤسسة الفكر الاسلامی، چاپ اوّل، 1411 ـ دوّم، 1412، 360 ص.* * فهارس شواهد التنزیل، ر.ك: التنزیل شماره 221. 238. فصول المأة فی حیاة ابی الائمّة امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب(ع)(الجزء الثانی)فی القرآن والسّنّة، سید اصغر ناظم زاده قمی، چاپ اوّل، 1411. این اثر ارزشمند 5 جلد در 4 مجلد می باشد كه جلد دوّم آن، فضائل ومناقب حضرت علی(ع) از قرآن و سنت در 615 ص می باشد(البته در جلدهای دیگر نیز به مناسبت مناقب آن حضرت ازآیات نیز ذكر شده است) 239. قاطع البیان فی الایات المؤولة بصاحب الزّمان(ع)، فضل اللّه العابدی الخراسانی، مشهد: دارالمرتضی، چاپ اوّل، 1404، 452 ص.* 240. قرآن وامام حسین، محمد باقر محقق، تهران: انتشارات بعثت، چاپ اوّل، 1364، 135 ص. * * قرآن و اهل بیت(ترجمه شواهد التنزیل)، ر.ك: بصائر یا قرآن و اهل بیت. شماره 120 241. قرآن و عترت، محمد باقر حسینی زفره ای، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1371، 180 ص.* 242. قرآن و عترت در اسلام، علی نمازی شاهرودی. تهران: انتشارات سعدی، 252 ص.* 243. قرآن و عترت در پیرامون حدیث ثقلین، ابوتراب هدائی، مشهد: چاپ آذروش،چاپ اول، 1365، 147 ص.* 244. قرآن و ولایت، محمد تقی وحیدی گلپایگانی، تهران: افتخاریان، 1351 ـ 1356، 119 ص.