جنبش شیعیان یمن و قیام یمانی در آخرالزمان مدتی است که جریانات اخیر یمن و کشتار شیعیان در این کشور و نیز ارتباط این تحرکات با قیام یمانی که از علائم ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف شمرده شده، ذهن شیعیان و ارادتمندان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را به خود جلب نموده است. مقاله زیر که برگزیدهای از سخنان استاد عصام العماد میباشد، پاسخی به این دغدغه است.
لازم به ذکر است که آقای دكتر عصام العماد که مدتها وهابی بوده و با درک عمیق انحرافات آنان، شیعه گردیده است و فضل و كمال ایشان برای محافل علمی و دینی شیعه و اهل سنت روشن است، به جهت شیعه شدن و حمایت جوانمردانه از شیعیان مظلوم یمن، مورد هجوم شدید و تخریب شخصیت، از طرف وهابیت و حكومت یمن قرار گرفته است.
شیعیان یمن و رهبری جنبش آنها
شیعیان در یمن به سه مذهب جعفری، زیدی و اسماعیلی تقسیم میشوند. هم اکنون تقارب مذهبی خوبی میان شیعیان جعفری و شیعیان زیدی برقرار است. یكی از علل به وجود آمدن این همبستگی مذهبی، وجود شخصیت علامه حسین حوثی بوده است. قبل از شروع به فعالیت شهید علامه حوثی، كتابهایی از طرف شیعیان زیدی علیه شیعیان جعفری و نیز به عكس، كتابهایی از طرف شیعیان جعفری علیه شیعیان زیدی منتشر میشد، ولی علامه حوثی با درایت خود توانست این تفرقه مذهبی را پایان بدهد.
در حقیقت حكومت یمن تلاش میكرد میان شیعیان جعفری و زیدی فتنه انگیزی كند، ولی علامه حوثی این فتنه را خنثی كرد. پروژه وحدت آفرین علامه حوثی میان شیعیان زیدی و جعفری در یمن، یكی از دلایل اصلی عصبانیت حكومت یمن از علامه حسین حوثی بود.
او توانست گروهی اعتقادی و نظامی را به نام گروه «جوانان مؤمن» به وجود آورد. اعضای این گروه، دارای ویژگیهای اخلاقی منحصر به فردی هستند. این خصوصیات فقط رفتارهایی سطحی و ظاهری در این گروه نیست، بلكه تربیت علامه حسین حوثی باعث ریشه دارشدن بزرگواریهای اخلاقی در عمق جان این مجاهدان شده است.
ایشان شیوه تربیتی ویژهای داشت، جوانان طرفدار خود را زیر نظر داشت و از نظر تربیتی به آنها توجه میكرد. او تلاش مینمود که طرفدارانش وقت بیهوده نداشته باشند و اوقات فراغت آنها را با برنامههای سازنده تربیتی پر میكرد. علامه حوثی در تبلیغ دینی و سازماندهی تشكیلات جوانان مومن، از بهترین و جذابترین شیوههای تربیتی استفاده میكرد، در نتیجه محبوبیت و عشق جوانان به ایشان در تاریخ یمن كم نظیر است.
تلاشهای رژیم یمن و عربستان، برای تخریب چهره شهید حوثی در میان پیروانش، تاكنون ناکام بوده و آنها توفیقی نداشتهاند. آنان بهترین سخنرانان و نویسندگان كشورهای عربی را برای تأثیرگذاری بر اعضای گروه جوانان مؤمن استخدام میكردند و آنها شستوشوی فكری میدادند، ولی هر چه تلاش آنها بیشتر میشد، عشق جوانان مؤمن به شهید حوثی افزایش مییافت. از طرف دیگر تلویزیون رسمی یمن برنامههای دائمی علیه این جریان داشته و دارد، ولی تاکنون نتوانسته محبوبیت این جریان را در میان مردم یمن كم كند.
علامه حوثی توانست تمامی جنبههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی در تربیت هواداران خود مَد نظر داشته باشد. او تعالیم قرآن را محور حركت تربیتی همه جانبه خود قرار داده بود. همچنین بر اساس مبانی مكتب اهل بیت علیهم السلام جوانان را تربیت میکرد.
او بر بیداری و بصیرت سیاسی تأكید بسیار داشت. تلاش آقای حوثی این بود كه جوانان مؤمن گرایش و موضعگیری متحد در مسائل مختلف داشته باشند و در یك مسیر مشخص حركت كنند.
تأثیر شهادت علامه حوثی در یمن
شهادت علامه حسین حوثی در جامعه یمن تأثیر بسیار عمیقی داشت. شاید اگر شهید حوثی تا امروز زنده بود، به اندازه شهادتش نمیتوانست در جامعه یمن تأثیرگذار باشد.
سخنرانیهای وی كه به شكل جزوههای متعدد منتشر شده بود، بعد از شهادت او در میان مردم یمن دست به دست میشد.
برخی شخصیتهای بزرگ یمن از رییس جمهور یمن درخواست كردند که جسد شهید حسین الحوثی را به مردم صعده تحویل دهد. رییس جمهور در پاسخ گفته بود: آیا قصد دارید برای همه مردم یمن حرم مقدسی بسازید؟ بعد از گذشت سالها از شهادت علامه حوثی، هنوز جسد ایشان، به خانوادهاش تحویل داده نشده است.
آینده شیعیان یمن
شش جنگ ایجاد شده در یمن، نه تنها جوانان مؤمن و مبارز را از مقاومت خسته نكرده است، بلكه علاقمندی و عمق اندیشههای این متفكر جهان اسلام را در بین جوانن بیشتر کرده است.
در حقیقت در یمن بیداری وسیع و بزرگی شكل گرفته است. اگر این بیداری اسلامی به وجود نمیآمد، حكومت عربستان به شیعیان یمن حمله نمیكرد. به بركت جنبش اسلامی پدید آمده توسط علامه حوثی، مردم گروه گروه به مذهب تشیع وارد میشوند، چنان كه بسیاری از مردم یمن كه با شیعه آشنا نبودند، با استفاده از آثار علامه حوثی، شیعه را شناختند، چون وی حقایق و ویژگیهای تشیع را به زبانی تأثیرگذار و جذّاب مطرح كرده است.
نتایج جنگ علیه شیعیان یمن
جنگ عربستان و حكومت یمن علیه شیعیان، تاكنون به دلایل زیر به نفع تشیع بوده است:
الف) بسیاری از شیعیان فقط انتساب ظاهری به تشیع داشتند و شیعه شناسنامهای بودند، حتی برخی از آنها، اعتقاداتی مخالف تشیع پیدا كرده بودند، ولی این جنگ باعث بازیابی هویّت شیعه در یمن شد.
ب) این جنگ، شیعیان را وارد معادله سیاسی یمن كرد، تا جایی كه حكومت یمن از شیعیان درخواست میكند حزبی سیاسی تشكیل دهند، در حالی كه قبل از جنگ، حكومت یمن، وجود شیعیان را به رسمیّت نمیشناخت.
ج) این جنگ به شیعیان جرأت داد تا محبّت خود را به اهلبیت علیهم السلام رسماً اعلام كنند، در حالی كه پیش از این جنگ، شیعیان میترسیدند خود را به مذهب اهل بیت منتسب كنند.
د) پیروزیهای بزرگی كه شیعیان در جنگ علیه حكومت یمن و عربستان به دست آوردند، به شیعیان یمن قداست بخشیده است. بسیاری از پیروان مذاهب اسلامی دیگر، درباره علل مقاومت تعداد اندكی از شیعیان در مقابل ارتش مسلح یمن و عربستان تحقیق میكنند. این جنگ در قلب دشمنان مكتب اهل بیت در یمن، ترس و رعب افكنده است، چنان كه قلوب پیروان اهل بیت در یمن را شاد كرده است.
نگاه شیعیان عربستان به جنبش حوثی در یمن
شیعیان در همه جای دنیا، اهل بیت را دوست دارند؛ به همین جهت شیعیان جهان به شكل عمومی و شیعیان عربستان به شكل خاص طرفدار حوثیها هستند، به ویژه كه دو مسأله وجود دارد كه باعث نزدیكتر شدن شیعیان عربستان به حوثیها میشود: اول همسایگی حوثیها با عربستان و دوم تشابه در مظلومیّت است. حكومت عربستان پیش از ستمگری علیه حوثیها، شیعیان عربستان را مورد ظلم قرار داده است. مسلماً فقط مظلوم است كه میتواند حال مظلوم را درك كند.
خواسته اصلی شیعیان یمن
شیعیان در یمن از هستی و هویت و حق حیات خود دفاع میكنند. حكومت یمن قصد دارد شیعیان را از بین ببرد، از این رو كتابهایشان را میسوزاند، مساجدشان را ویران میكند، شخصیت هایشان را تخریب می كند، به شخصیت امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام توهین میكند... كتاب نهج البلاغه و صحیفه سجادیه را ممنوع كرده است، مراسم عید غدیر و مراسم عاشورا را ممنوع نموده است.
حكومت یمن همانند حكومت بعثی صدام در عراق با شیعیان رفتار میكند. صدام معتقد بود كه نیازی به شیعیان در عراق ندارد، امروز هم علی عبدالله صالح معتقد است که شیعیان در یمن جایی ندارند. حكومت یمن و عربستان هر دو برای محو تشیع در یمن دست به دست هم دادهاند. حوثیها از زندگی خود، ناموس و فرزندان و اموالشان دفاع میكنند. آنها میخواهند حق حیات داشته باشند و معتقدند اگر مقاومت نكنند همگی از بین خواهند رفت.
نقش انقلاب اسلامی در جنبش شیعیان یمن
بدون شك انقلاب اسلامی ایران، باعث به وجود آمدن بیداری اسلامی در جهان اسلام شده است، هم در میان شیعیان و هم در میان اهل سنّت. طبیعی است كه شیعیان یمن هم تحت تأثیر انقلاب اسلامی قرار بگیرند. ولی این تأثیرپذیری فكری از انقلاب اسلامی تنها منحصر به شیعیان یمن نیست، بلكه بسیاری از عالمان اهل سنّت نیز از انقلاب اسلامی تأثیر گرفتهاند. بسیاری از رهبران فكری اهل سنّت در جهان اسلام، مانند شیخ محمد غزالی، ابوالاعلی مودودی، راشد غنوشی، حسن ترابی را دیدهایم كه از انقلاب اسلامی متأثر شده و از آن دفاع كردهاند.
متأسفانه حكومت یمن و عربستان میان تأثیرپذیری فكری از انقلاب و مسأله دریافت كمكهای نظامی از ایران خلط كردهاند. جهان اندیشه از دنیای ارتباطات نظامی فاصله دارد. عجیب این است كه حكومت عربستان با بمبهای فسفری كه استفاده از آن در قوانین بینالمللی جنگی ممنوع است، شیعیان یمن را بمباران میكند، و به صورت علنی وارد یمن شده است، ولی با این حال ایران را به دخالت در مسائل یمن متهم میكند.
علت اصلی جنگ با شیعیان یمن
رییس جمهور مصر، حُسنی مبارك قبل از جنگ یمن، درباره هلال شیعه و خطر رشد شیعیان برای خاورمیانه سخن گفته است. بسیاری از رهبران سیاسی از بیداری شیعیان در كشورهای عربی و غیرعربی داد سخن دادهاند. دكتر یوسف قرضاوی از حركت تبشیری شیعه و جنبش تحوّل به مذهب شیعه در جهان سخن گفته است. با توجه به همسایه بودن یمن با عربستان كه مركز اصلی وهابیّت به شمار میآید، این جنگ به عنوان جنگی پیشگیرانه برای محاصره تشیع در یمن آغاز شد. به تعبیر آنها و تصریح رهبران ارتش یمن و عربستان، تشیع ابتدا یمن و سپس عربستان را میبلعد! پس، قبل از این اتفاق باید آنها را قتل عام كرد!
این جنگ، علیه مذهب و طایفه شیعه به راه افتاده است و هرچند ریشههای سیاسی دارد، ولی علل سیاسی آن درجه دوم است. البته نباید فراموش كنیم که عربستان در جنگ خود علیه شیعیان یمن، شیعیان را به ایران ربط میدهد. هدف عربستان این است كه ذهن مردم را از خطر آمریكا و اسرائیل منحرف كرده و دشمنی خیالی برای آنان بسازد. عربستان خطر ایران را جایگزین خطر آمریكا و اسرائیل كرده است و میخواهد جنگ را از مبارزه با آمریكا در خاورمیانه به جنگ میان شیعیان و اهل سنّت بكشاند.
ارتباط قیام شیعیان یمن با قیام یمانی در آستانه ظهور
همان طور كه مطلع هستید روایات بسیار موثقی درباره قیام یك رهبر شیعه یمنی در آخر الزمان وجود دارد كه با جنبش ایرانیان نیز هماهنگ خواهد بود. از سوی دیگر میدانیم كه حوثیها تنها گروه شیعه اثناعشری در یمن هستند كه به انقلاب ایران نیز اعتقاد دارند. با توجه به دو موضوع فوق، حال سؤال این است که آیا این امكان وجود دارد كه یمانی موعود از میان همین حوثیها باشد؟ یا شیعیان دیگری از درون حوادث جاری سر برخواهند آورد كه یمانی موعود، رهبر آنان خواهد بود؟
برای پاسخ به این سؤال، باید گفت: در حقیقت مسأله تشخیص مصداق در مورد یمانی كه زمینه ساز ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است و در روایات به او وعده داده شده و این كه آیا یمانی در میان حوثیان هست یا نه، جزو امور غیبی است. ما نمیتوانیم به شكل قطعی این مسأله را اثبات یا رد كنیم. البته میتوانیم به قانون مهمی اشاره نماییم كه باید همیشه در نظر داشته باشیم. این كه ما پیرو اهل بیت علیهم السلام هستیم و به همین جهت باید جنبشهای پدید آمده در ایران، عربستان، عراق و یمن را به شكل ویژه مورد توجه قرار دهیم، چون حركت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و یاوران اصلی ایشان در ایران، یمن، عراق و عربستان هستند. همین مسأله باعث میشود تا به جنبش حوثی توجه کنیم.
جنبش حوثی در منطقهای استراتژیك قرار دارد كه در دوران ظهور، محور برخی تحولات خواهد بود. بنابراین نمیتوانیم به این جنبش به چشم حركات دیگر شیعیان مثلاً در لیبی یا فرانسه بنگریم. شكی نیست كه جنبش حوثی، جنبشی پربركت و یاری شده از جانب خداست، ولی این دلیل، كافی نیست كه ادعا كنیم یمانی در این مجموعه قرار دارد.
نقش جمهوری اسلامی در ارتباط با شیعیان یمن
فشارهای شدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران در سطح بین الملل وجود دارد. البته رسانههای بینالمللی ایران به شكل رسمی و علنی مظلومیت شیعیان یمن را مطرح میكند. به همین دلیل هم عربستان و مصر پخش برنامههای شبكه العالم را از ماهوارههای عرب ست و نیل ست قطع كردهاند، چون شبكه العالم ـ که متعلق به ایران استـ زبان مظلومیت شیعیان یمن است. جالب این كه این تصمیم تقریباً سه روز قبل از هجوم عربستان علیه شیعیان یمن اجرایی شد.[۱]
معرفی منابع معتبر برای شناسایی شیعیان یمن
مجموعههای از شیعیان در یمن فعال هستند كه بیانیههای زیادی در دفاع از شیعیان جعفری و شیعیان زیدی صادر كردهاند، مانند: الرابطه الجعفریه و جمعیة علماء الجعفریه. برخی سایتها نیز مظلومیت شیعیان یمن را منتشر میكنند، مانند سایت المنبر نت، تالار گفتوگوی مجالس آل محمد صلی الله علیه و آله، سایت حضرموت و سایت صعده آنلاین.