• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن خانواده > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
خانواده (بازدید: 1949)
سه شنبه 17/5/1391 - 11:27 -0 تشکر 496041
نقش دعا در تحكیم نهاد خانواده از دیدگاه قرآن

دعای فرزندان برای والدین

از دیدگاه قرآن اطاعت و رضایت پدر امری است كه برای فرزندان فواید و آثار بسیاری دارد كه یكی از مهم ترین آن ها رضایت خداوند است، ‌از همین روی دعای فرزند برای پدر و مادر از مصادیق احسان در حق ایشان دانسته شده است، ‌چنانچه خداوند فرموده:(و قضی ربك الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا اما یبلغن عندك الكبر احدهما او كلاهما فلا تقل لهما اف و لا تنهرهما و قل لهما قولاً‌ كریما. واخفض لهما جناح الذل من الرحمه و قل رب ارحمهما كما ربیانی صغیرا(اسرا/23 و 24)


و خدای تو حكم فرموده كه جز او هیچ كس را نپرستید و درباره ی پدر و مادر نیكویی كنید و چنانكه هر دو یا یكی از آن دو پیر و سالخورده شوند زنهار كلمه ای كه رنجیده خاطر شوند مگویید و كمترین آزار به آن ها مرسانید و با ایشان به اكرام و احترام سخن بگویید، و همیشه پر و بال تواضع و تكریم را با كمال مهربانی نزدشان بگستران و بگو پروردگارا چنانكه پدر و مادر مرا از كودكی به مهربانی بپروردند تو در حق آنان رحمت و مهربانی فرما. همچنین خداوند فرموده( و وصینا الانسان بوالدیه، ‌حملته امه وهنا علی وهن، ‌و فصاله فی عامین ان اشكر لی و لوالدیك الی المصیر) (الاحقاف /15) و انسان را در حق پدر و مادرش سفارش كردیم كه مادرش او را با ضعف روزافزون آبستن بوده است، از شیر گرفتن او دو سال به طول انجامیده كه برای من و پدر و مادرت سپاس بگزار كه سیر و سرانجام به سوی من است.

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:30 - 0 تشکر 496048

از سویی در قرآن به پدر و فرزند هر دو سوگند یاد شده كه به نوعی اهمیت هر یك را می توان نتیجه گرفت، ‌چه ان كه خداوند فرموده:« و والد و ما ولد» (البلد/3) در معنای این آیه چند دیدگاه بیان شده است(مترجمان، 1377ش :640/6):

1- خداوند به آدم و انبیا و اوصیا و پیروان آنها كه از ذریه آدم هستند سوگند خورده است.
2- به قولی، ‌منظور از «والد و ولد» ابرهیم و فرزندان اویند.
3- به قولی، ‌منظور رسول خدا(ص) و فرزندانش هستند، ‌خداوند به شهری كه مسقط الرأس پیامبر اسلام(ص) و حرم پدرش ابراهیم(ع) و محل نشو و نمای پدرش اسماعیل و فرزندانش بوده، سوگند یاد كرده است.
4- به قولی، منظور هر پدر و فرزندی است.


علاوه بر اقوال یاد شده دیدگاههای دیگری نیز در خصوص مفهوم آیه مورد بحث بیان شده، از جمله منظور از پدر، ‌علی(ع) و منظور از فرزند، امام حسن(ع) است. (روحانی، ‌احمد، ‌بی تا: 3ص20) یا منظور از ولد، ‌هر فرزندی است اعم از دختر و پسر.(خسروی حسینی، ‌1375ش:485/4)

خداوند پدر و مادر را در پس یاد نام خویش یاد می كند و از فرزندان می خواهد تا با ایشان همراهی و مماشات داشته باشند و در امر دین و دنیا ایشان را تنها نگذارند مگر آن كه شركت ورزند و یا به شرك و كفر دعوت كنند و یا برخلاف فرمان های خداوندی فرمانی را برانند كه در آن صورت با حفظ احترام و ادب و پوزش خواهی به ترك فرمان آنها مبادرت ورزند ولی احترام و تكریم ایشان را فرو نگذارند و از آداب و احترامشان چیزی نكاهند.


با توجه به آنچه گذشت، همان گونه كه دعای نیك والدین در حق فرزندانشان مورد توصیه و تشویق قرار گرفته، در موارد چندی نیز از فرزندان خواسته شده كه برای والدین خویش دعای نیك كنند، دعای متقابل فرزندان برای والدین خود به نوعی موجب تحكیم بنیان خانواده و ایجاد محبت بین ایشان است، كه از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:33 - 0 تشکر 496052

1- طلب مغفرت و آمرزش برای والدین از زبان پیامبران:


در موارد فراوانی از قرآن از زبان پیامبران برای والدین ایشان طلب مغفرت شده كه به نوعی مطلوبیت آن برای دیگر افراد نتیجه گرفته می شود، از جمله، ‌از زبان حضرت ابراهیم(ع) گفته شده كه « ربنا اغفر لی و لوالدی و للمومنین یوم یقوم الحساب»(ابراهیم/41) دعای یاد شده حضرت ابراهیم(ع) در باره پدر و مادرشان نشانگر آن است كه پدر ایشان به طور قطع، ‌آزر كه بت پرست بوده و در قرآن از او به «اب» تعبیر شده، ‌نمی باشد. برخی از مفسران اهل سنت (اندلسی، ‌ابوحیان، ‌1420 ق:69/3)

از احتمالی سخن گفته اند كه بر اساس آن دعای یاد شده درباره آدم و حوا می باشد و یا درباره پدر و مادر خود حضرت ابراهیم پیش از نهی از دعا و طلب مغفرت برای ایشان یا قبل از فوت ایشان بر كفر بوده است، ‌احتمالهای اخیر با مبانی شیعه- كه به عدم كفر پدران و مادران پیامبران باور دارد- سازگاری ندارد. طلب مغفرت حضرت ابراهیم(ع) و دیگر پیامبران برای خویش و پدران و مادرانشان كه در قرآن به طور مكرر بیان شده با عصمت پیامبران منافات ندارد، ‌زیرا طلب مغفرت ایشان برای ترك اولی بوده است و یا این كه ایشان به خاطر آنكه به نظر خودشان، حق خدا یا عبادت خدا را ادا نكرده بودند طلب مغفرت می كردند. همچنین از زبان حضرت لواط(ع) آمده كه «رب نجنی واهلی مما یعملون (شعراء/169، 173) خدایا، ‌مرا و خاندانم را از عاقبت كردار ایشان نجات ده. همچنین از زبان حضرت نوح(ع) گفته شده:« رب اغفر لی و لوالدی»(خدایا من و پدر و مادرم را ببخش. (نوح
/23)

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:36 - 0 تشکر 496061

2- دعای افراد دیگر برای آمرزش والدین خویش:


در قرآن از همه افراد خواسته شده كه نسبت به آمرزش والدین خویش اقدام كنند، ‌چنانچه خداوند فرموده (وقل رب ارحمهما كما ربیانی صغیرا) (اسراء/24) و بگو: بار پروردگارا پدر و مادر مرا مشمول رحمت خویش قرار ده(رحم كن) همان گونه كه در كودكی مرا تربیت كرده اند.

اطلاق آیه یاد شده دعای فرزندان در حق والدین مومن خویش چه در حال حیات و چه پس از مرگ را توصیه نموده و آن را مطلوب می داند. از همین روی طبرسی گفته است(طبرسی، 1415ق:246/6):« این آیه دلالت دارد بر این كه دعای فرزند برای پدر و مادرش كه از دنیا رفته اند مسموع است، زیرا اگر مسموع نبود و برای آنها اثری نداشت معنا نداشت كه در این آیه امر به دعا كند.« و از دیدگاه علامه طباطبایی(موسی همدانی، ‌1374 ش:111/13) آیه بیش از این دلالت ندارد كه دعای فرزند در مظنه اجابت است و چنین دعائی بی خاصیت نیست، ‌زیرا هم گفتیم كه ممكن است به اجابت رسد و هم این كه ادبی است دینی كه فرزند از آن استفاده می برد، ‌و لو در موردی مستجاب نشود، و پدر و مادر از آن بهره مند نگردند.

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:38 - 0 تشکر 496065

دعا برای همسران


با توجه به آن كه زن و شوهر از اولین اركان خانواده هستند، از همین رو در آیاتی دعای همسران مومن، ‌در حق یكدیگر به چشم می خورد، ‌چنانچه از زبان مومنان گفته شده كه:« الذین یقولون ربنا هب لنا من ازواجنا و ذریاتنا قره اعین »پروردگارا! از همسران و فرزندان ما كسانی قرار ده كه مایه روشنی چشم ما گردند.

راغب گفته( راغب اصفهانی، ‌1413 ق: ص663): وقتی می گویند« فلان قرت عینه»، معنایش آن است كه: فلانی خوشحال و مسرور شد، ‌و به كسی كه مایه مسرت آدمی است نور چشم و قره عین گفته می شود، هم چنان كه در قرآن كریم فرموده:« قرت عین لی و لك» و نیز فرموده:«هب لنا من ازواجنا و ذریاتنا قره اعین» برخی گفته اند: اصل این از «قر» به معنای خنکی و سردی گرفته شده و معنای «قرت عینه» این است که: دیدگانش خنک شد و از آن حرارتی که در اثر درد داشت، بهبودی یافت. بعضی دیگر گفته اند: از باب بهبودی یافتن از حرارت درد چشم نیست، ‌بلكه از این بابت است كه اشك شادی خنك، ‌و اشك اندوه داغ است، ‌و به همین جهت به كسی كه به او نفرین می كند می گویند، خدا چشمش را داغ كند.




برای اساس تصریح علامه طباطبایی(موسی همدانی، ‌1374: 338/15) مراد بندگان رحمان، از این كه در دعای خود درخواست می كنند به اینكه همسران و ذریه هایشان قره عین ایشان باشد، ‌این است كه: موفق به طاعت خدا و اجتناب از معصیت او شوند و در نتیجه از عمل صالح آنان، چشم ایشان روشن گردد. و این دعا می رساند كه بندگان رحمان غیر از این، ‌دیگر حاجتی ندارند. و نیز می رساند كه بندگان رحمان اهل حقند و پیروی هوای نفس نمی كنند، (زیرا هر همسر و هر ذریه ای را دوست نمی دارند، ‌بلكه آن همسر و ذریه را دوست می دارند كه بنده خدا باشند). از همین روی در مورد همسر فرعون آمده كه: «وضرب الله مثلاً‌ للذین آمنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندك بیتا فی الجنه...» بر اساس آیه یاد شده از زبان همسر فرعون دعایی نقل شده، ‌كه نشان دهنده آن است كه دعای او عنوان جامعی برای عبودیت او است.

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:40 - 0 تشکر 496069

دعا در حق برادران


با توجه به آن كه برادران از اعضای خانواده كوچك هستند، در قرآن آیاتی به چشم می خورد كه برخی از برادران در حق یكدیگر دعای خیر نموده و از خداوند درخواست خوبی را برای ایشان نموده اند، ‌چنانچه از زبان حضرت موسی(ع) از خداوند دخول در رحمت و غفران و بخشش خودش و برادرش هارون (ع) درخواست شده است، ‌چنانچه خداوند فرموده:« قال رب اغفرلی و لاخی و ادخلنا فی رحمتك و انت ارحم الراحمین»(اعراف/150) پروردگار من بیامرز مرا و برادر مرا و ما را داخل رحمت خود فرما و تو ارحم الراحمین هستی.



تقاضای بخشش و آمرزش حضرت موسی(ع) برای خود و برادرش به خاطر گناهی از آنها سرزده نبوده بلكه یك نوع خضوع به درگاه پروردگار و بازگشت به سوی او و ابراز تنفر از اعمال زشت بت پرستان می باشد، ‌همچنین سرمشقی است برای همگان تا فكر كنند جایی كه موسی و برادرش كه انحرافی پیدا نكرده بودند چنین تقاضایی از پیشگاه خدا كنند، ‌دیگران باید حساب خود را برسند، ‌یا از آن روی بوده كه در جلو مردم به هارون پرخاش كرده است، از سویی كار حضرت موسی(ع) نشانگر مطلوبیت دعای خیر برادران در حق یكدیگر است و این كه دعای برادران در حق یكدیگر می تواند به استحكام دوستی و مودت بین
ایشان بینجامد.

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:41 - 0 تشکر 496073

نتیجه گیری:


از آنچه گذشت نتایج زیر به دست می آید:
1- اسلام برای ایجاد خانواده سالم و تحكیم پایه های آن كوشش و هم خویش را مصروف داشته و از همین رو از اعضای چنین خانواده ای كه مومن به دین و ارزشهای آن هستند، می خواهد كه نسبت به یكدیگر دعا كنند، این دعاء همه اعضای خانواده اعم از زن و مرد، والدین و فرزندان و برادران و خواهران را شامل می گردد.

2- دعا برای اعضای خانواده ای كه به دین و ارزشهای آن باور ندارند توصیه نشده، از همین روی همسر فرعون برای همسر خود دعا نكرده و از خداوند برای خود محلی در بهشت را خواستار شده و عبادالرحمن برای همسران و فرزندان صالح خود دعا نموده اند. در عین حال در خصوص احسان به والدین هر چند كه مومن نباشند، سختگیری خاصی وجود دارد.

3- دعای اعضای یك خانواده سالم و مومن در حق یكدیگر از عوامل محبت و تحكیم خانواده سالم است.

4- در دعای متقابل والدین و فرزندان در حق یكدیگر، دعای والدین تاثیر بسزایی دارد و دعای فرزندان در حق والدین خویش نیز بی تاثیر نیست و امكان اجابت دارد، ‌از همین روی توصیه شده كه فرزندان برای والدین خود در زمان حیات ایشان و چه پس از مرگ ایشان دعا كنند.

5- خانواده با مرگ برخی اعضای آن همچنان باقی است، از همین رو پس از مرگ نیز دعا ادامه دارد و به تحكیم خانواده كمك می كند.

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 11:43 - 0 تشکر 496079



پی نوشت ها :


نویسنده: دكتر مرتضی رحیمی*



* عضو هیات علمی دانشگاه شیراز


منابع و مآخذ:
1- قرآن مجید
2- ابن منظور المصری، « لسان العرب»:1405ق، دار احیاء التراث العربی، ‌الطبعه الاولی
3- ابن عاشور، ‌محمد بن طاهر، « التحریر و التنویر»: بی تا، ‌بی جا
4- ابن عربی، ‌محمد بن عبدالله، ‌«احكام القرآن» بی تا، بی جا
5- اندولسی، ابوحیان محمد بن یوسف «البحر المحیط فی التفسیر»: 1420 ق، بیروت، دارالفكر، تحقیق محمد جلیل صدقی
6- ابی داود سجستانی، ‌سلیمان بن اشعث، ‌«سنن ابی داود»:1410 ق، بیروت، دارالفكر، ‌چاپ اول، ‌تحقیق سعید محمد اللحام
7- بحرانی، ‌سید هاشم، ‌«البرهان فی تفسیر القرآن»: 1416 ق، ‌تهران، ‌بنیاد بعثت، ‌چاپ اول
8- الحاكم النیسابوری، محمد بن محمد، ‌«مستدرك الحاكم»: 1406ق، ‌بیروت، دار المعرفه
9- حسینی جرجانی، ‌سید امیر ابوالفتوح، ‌«آیات الحكام» 1404ق، ‌تهران، انتشارات نوید، ‌چاپ اول
10- خسروی حسینی، ‌سید غلامرضا، «ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ القرآن» راغب: 1375 ش، ‌تهران، ‌انتشارات مرتضوی، چاپ دوم
11- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، «مفردات الفاظ القرآن»: 1412 ق، ‌بیروت، ‌دارالعلم الدار الشامیه، ‌چاپ اول
12- روحانی، ‌احمد، «ترجمه شواهد التنزیل»: بی تا، ‌بی جا
13- ری شهری، ‌محمد، «میزان الحكمه»: 1416 ق، ‌قم دارالحدیث
14- سبزواری نجفی، ‌محمد بن حبیب الله، ‌«الجدید فی تفسیر القرآن المجید»: 1406 ق، ‌بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ‌چاپ اول
15- صفار، ‌محمد بن حسن بن فروخ(1404)ق، ‌بصائر الدرجات الكبری، تهران، ‌موسسه الاعلمی
16- طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»: 1415 ق، ‌بیروت، ‌موسسه الاعلمی للمطبوعات
17- فخر رازی، ‌ابوعبدالله محمد بن عمر، ‌«مفاتیح الغیب»: 1420 ق، ‌بیروت، ‌داراحیاء التراث العربی، ‌چاپ سوم
18- فرجاد، ‌محمد حسین، (1363 ش): «آسیب شناسی اجتماعی» تهران، بدر
19- فیض كاشانی، ملا محسن، «الصافی»: 1415ق، ‌تهران، ‌مكتبه الصدر، ‌چاپ دوم
20- كیا هراسی ‌طبری، ‌ابوالحسن علی بن محمد، ‌«احكام القرآن»: 1405ق، ‌بیروت، ‌دارالكتب العلمیه، ‌چاپ دوم
21- مترجمان، ‌«ترجمه مجمع البیان»: 1360 ش، تهران، انتشارات فرهانی، چاپ اول
22- مترجمان، ‌«ترجمه جوامع الجامع»: 1377ش، مشهد، ‌بنیاد پژوهشهای اسلامی، ‌چاپ دوم
23- مجلسی، ‌محمد باقر، «مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول»: 1404 ق، ‌تهرن، ‌دارالكتب الاسلامیه، چاپ دوم
24- مجلسی، ‌محمد باقر «بحار الانوار»: 1403ق، ‌بیروت، ‌موسسه الوفاء، ‌چاپ دوم
25- مطهری، ‌مرتضی(1370)، آشنایی با قرآن3، انتشارات صدرا، ‌چاپ چهارم، جامعه مدرسین قم
26- مكارم شیرازی، ‌ناصر، « تفسیر نمونه»: 1374ش، ‌تهران، ‌دارالكتب الاسلامیه
27- مكارم شیرازی، ناصر، «پیام امام»: 1379 ش، تهران، ‌دارالكتب الاسلامیه، ‌چاپ اول
28- موسوی همدانی، ‌سید محمد باقر، «ترجمه تفسیر المیزان»، 1374 ش، قم، ‌دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین قم، ‌چاپ پنجم
29- نوری، میرزا حسین(1408) ق، ‌مستدرك الوسائل، موسسه ال البیت علیهم السلام، لاحیاء التراث، ‌چاپ اول
30- www.ahlalhdeeth.com
منبع: فصلنامه قرآنی کوثر شماره 40

خدا نکنه تا آدم نشدیم دنیا بهمون رو کنه

کربلا کربلا اللهم الرزقنا

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)

سه شنبه 17/5/1391 - 12:54 - 0 تشکر 496148

سلام
ممنون از ثبت مبحث مفیدتون
دعا در زندگی خیلی تاثیر داره شاید  بیشتر موفقیتهایی که در زندگی و خانواده از دعای پدر و مادر یا خود ما هست .
خدا دعا کردن بندش و خیلی دوست داره و غیر ممکنه که توجه نکنه گاهی از مواردم که دعامون برآورده نمیشه قطعا به صلاحمون نبوده یا وقتش نیست.

 

  به طواف كعبه رفتم ،به حرم رهم ندادند          كه برون درچه كردي، كه درون خانه‌آئي

 

                                    

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.