تبیان، دستیار زندگی

وظایف بورس:بورس برا ی سوق دادن پس اندازها به سوی سرمایه گذاری در فعالیتهی تولیدی عملیاتی را انجام میدهد"مجموعه این عملیات را وظایف بورس می نامند"پارهای از وظایف بورس عبارتند از :1ـ تعیین قیمت کالاها سهام شرکتها و سایر اوراق بهادار مورد، 
تنها تحت تاثیر قانون عرضه و تقاضا و اضاع و احوال اقتصادی موجود است بدون انکه تحت تاثیر نظرها و خواسته های شخص یا اشخاص قرار گیرد"
2ـ تهیه اخرین اطلاعات امارها درباره وضعیت مالی و اقتصادی شرکتهایی که سهام ان فهرست نرخهای بورس قرار گیرد و گذاشتن این امارها و اطلاعات در اختیار تمام کسانی که قصد انجام معامله بر روی سهام شرکتهای مزبور را دارند"
3ـ مشورت کردن در زمینه ی تهیه تنظیم و تجدید نظر درباره مقررات به انتشار اوراق بهادار دولتی و خصوصی با در نظر گرفتن امکانات پس انداز در جامعه و شرایط بازار پول و سرمایه"
توضیح اینکه اطلاعات با ارزش ترین دارایی در بازار سرمایه است وبازاری است شفاف"بورس تهران همچون بسیاری از بورسهای جهان شرکتهای عضو خود را ملزم کرده است تا اطلاعات مورد نیاز خود را هرز گاهی ارئه کنند"بخشنامه جدیدی در سال 79 صادر شده شرکتهای عضو بورس را ملزم ساخته است که اطلاعات میاندوره ای حسابرسی شده شامل امار تولید و فروش ترازنامه و صورت سود و زیان خود را حداقل هر سه ماه یکبار منتشر سازند"این اطلاعات بهترین راهنما برای تصمیم گیری سهامداران و فعلان بورس است"
به میزان لنتشار اطلاعات مالی از سوش شرکتهای عض بورس ،حسابرسی دقیق این اطلاعات نیز اهمیت شایانی دارد"به همین خاطر سازمان بورس تهران اخیرا ایین نامه استفاده از حسابرسان معتمد را تصویب کرده و بر طبق این ایین نامه گروهی از موسسات حسابرسی را برگزیده است که از ظوابط اخلاقی ، حرفه ای تجربه و و سلامت مورد نظربر خوردارند و در شرکتهای عضو بورس ذی نفع نیستند"
حرکتی که در بورس تهران در جهت شفاف کردن اطلاع درجهت شفاف کردن اطلاعات صورت گرفته است سه بعد دارد:
1ـ ایجاد جریانی بهنگام و مستمر از اطلاعات مالی عضو شرکت بورس"
2ـ حسابرسی و ممیزی این اطلاعات توسط حسابرسان معتمد بورس"
3ـ منع اشخاص از سوء استفاده از اطلاعات درونی شرکتهای عضو بورس"
مزایای بورس :وجود بورس و فعالیتهای ان اثار و نتایج مطلوب فراوانی در اقتصاد جامعه دارد که پاره ای از انها عبارتند از:
1ـ بورس وسیله ای است برای ایجاد تماس بین غرضه کنندگان و تقاضا کنندکان سرمایه و تنظیم معاملات بازار سرمایه"
2ـ بورس با جذب و بهکار اداختن مقار قابل توجهی از سرمایه های راکد حجم سرمایه گذاری را در جامعه بالا میبرد و نرخ تورم را تخفیف میدهد و توزیع ثروت درامد را در جامعه عادلانه تر میسازد"
3ـ بازرگانان و صاحبان صنایع میتوانند اوراق مورد پذیرش در بورس را نزد بانکها و موسسات اعتباری وثیقه بگذارند و اعتبار مورد نیاز خود را دریافت و جریان نقدینگی بنگاههای خود را تنظیم کنند"
4ـ وجود بورس و قیمت گذاری کالاها و اوراق بهادار در ان از نوسان شدید قیمتها جلوگیری میکندو ثبات و اطمینان لازم را در عرصه های فعالیت بازرگانی پدید می اورد و راه را برای گسترش بازرگانی داخلی و خارجی هموار میسازد"
5ـ وجود بورس و مشارکت تعداد زیادی از مردم جامعه در سرمایه گذاریها تفکیک مدیریت بنگاهها را از مالکیت انها امکان پذیر میسازد"
6ـ بورس اوراق بهادار یک بازار رقابتی کامل و از مزایای رقابت کامل برخوردار است"زیرا کالای متجانسی در ان معامله میشود تعداد خریدارن و فروشندگان بسیار زیاد و سهم هر یک از انها در خرید و فروش ناچیز است ورود به این بازار و خروج از ان برای همگان ازاد است"

نام کتاب*امور عمومی بازرگانی

تالیف*یحیی عبدالله زاده

● تحلیل
برای به‌دست آوردن بازده مناسب در بورس حتماً باید نکات فوق را مد نظر داشت. به‌علاوه با استفاده از تحلیل‌های عملی متداول (فاندامنتال ـ تکنیکال) شرایط را برای دستیابی به بیشترین بازده در کمترین زمان ممکن مهیا نمود.
استفاده از تئوری مدرن پرتفولیو (MPT) نیز کمک مؤثری در بهینه‌سازی سبد سهام و توازن ریسک و بازده می‌نماید.

● فاندا منتال
در لغت به معنای بنیادی و پایه‌ای است و در علم معاملات بورس اوراق بهادار به نوعی از تحلیل گفته می‌شود که به بررسی بنیادی و همه جانبه شرکت‌های بورسی در سطح خرد و کلان می‌پردازد.
به کسانی که از این روش برای تحلیل استفاده می‌نمایند فاندامنتالیست یا (بنیادگرا) می‌گوییم. سرمایه‌گذار در هر نوع بازار، اعم از اوراق بهادار، طلا، ارز مسکن و... همواره نیازمند بررسی همه جانبه فرصت‌ها و هزینه‌های سرمایه‌گذاری و روند آیند آن می‌باشد. در حققت، تحلیل براساس اطلاعات موجود و پیش‌بینی وقایع تأثیرگذار براساس فرصت‌های سرمایه‌گذاری روشی است که بسیاری از تحلیل‌گران از آن استفاده می‌نمایند. در این نوع دیدگاه، تحلیل‌گر کار خود را باکل نگری آغاز و با جز (مطالعات جهانی، منطقه‌ای کشوری، صنعتی و شرکتی) شکل می‌گیرد. بررسی هزینه‌ها و فرصت‌ها و ریسک با ذکر دلایل و مقایسه با سایر اطلاعات موجود به‌همراه پیش‌بینی وقایع آینده، شالوده این گونه تحلیل است.

● تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های معتبر در بررسی روند قیمت سهام شرکت‌ها است. که براسا شاخص‌هائی همچون (عرضه و تقاضا ـ حجم معاملات ـ تعداد خریداران ـ قیمت‌های تاریخی) استوار می‌باشد. به عبارت دیگر، تحلیل تکنیکی استفاده از اطلاعات گذشته برای پیش‌بینی وقایع آینده است. به تحلیل گرانی که از این روش برای بررسی سهام استفاده می‌نمایند تکنیکالیست یا (چارتیست) می‌گویند. در این نوع تحلیل، استفاده از نمودار قیمت و اندیکاتورهای مختلف پایه و اساس کار است و برای یک چارتیست اطلاعات بنیادی سهم هیچ اهمیتی ندارد. در برخی موارد، چارتیست‌ها اصلاً نمی‌دانند شرکتی که سهام آنرا خریداری می‌نماید چه محصولی تولید می‌نماید.
در این روش ۳ اصل اساسی مبنای تحلیل را تشکیل می‌دهد:
الف) همه چیز در قیمت سهم منعکس می‌گردد.
چارتیست‌ها معتقدند که تمام اطلاعات و اخبار یک سهم تأثیرشان را در قیمت سهم به‌جای می‌گذارند و نیازی به پیگیری وقایع شرکت‌ها نیست و قیمت سهم نشانگر تحولات شرکت است.
ب) روند قیمت‌ها در برابر تغییرات مقاومت می‌نماید
هرگاه قیمت سهام شرکتی بخواهد تغییر (افزایش یا کاهش) نماید این تغییر منفی و مثبت یک تا صفر می‌باشد. به عبارت دیگر، قیمت‌ها در دامنه منفی، مثبت حرکت می‌نمایند ولی تمایل آن رسیدن به نقطه صفر و تعادلی است. بر همین اساس، هیچ‌گاه قیمت سهام در یک لحظه ناگهانی به تعادل نمی‌رسد و این اتفاق در طی دوره زمانی به‌وقوع می‌پیوندد که رفتار بازار طی این دوره به ما نشان می‌دهد که تا پایان دوره چقدر باقی مانده است. مثلاً زمانی که سهام یک شرکت روند مثبت دارد در طی راه به نقطه‌ای می‌رسیم که از آن به بعد، درصد افزایش قیمت نسبت به روزهای قبل کاهش می‌یابد یا بالعکس در یک روند منفی هرگاه شتاب کاهش قیمت نسبت به روزهای گذشته آرام شد یعنی به نقطه‌ تعادل نزدیک شده‌ایم.
ج) تاریخ (روند) تکرار می‌شود
اگر قبول کنیم که از لحاظ روان شناختی، انسان‌ها در شرایط مشابه عکس‌العمل‌های مشابه دارند، به‌راحتی می‌توانیم انعکاس این اصل روان‌شناسی را در نوع خرید و فروش آنها دخیل نماییم و با بررسی وقایع گذشته، پیش‌بینی آینده را سهل نماییم

انواع بورس

بطور کلی در حال حاضر تالارهای بورس به سه دسته تقسیم می شوند:
۱)بورس کالا:
بازار منظمی است که در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می گیرد.مانندبورس طلای نیویورک یا بورس پشم استرالیا.
۲)بورس اسعار:
در این بازار پول کشورهای مختلف (ارز)مورد معامله قرار می گیرد. معاملات ارزی بر اساس نوسانات بهای پولهای مختلف در مقابل یکدیگر صورت می گیرد.
۳)بورس اوراق بهادار:
در این بازار اورق بهادار مورد معامله واقع می شود.

● روش برگزاری و تشکیل بورس اوراق بهادار
به سه طریق بورس های بهادارممکن است تشکیل شوند:
۱)روش آزاد
از ویژگیهای این روش این است که افراد درتشکیل بورس آزادندخودشان مقررات مربوط به خرید وفروش را تنظیم نمایندودولت نیزدرکارآنان مداخله نمی کند.این روش درصورتی که تشکیل دهندگان بورس از اخلاق قوی برخوردارنباشند ممکن است تقلب و خدعه و نیرنگ را در معاملات بورس رواج دهد. نظر باینکه این روش در انگلستان پیاده شده است،آنرا طریقه انگلیسی تشکیل تالارهای بورس نیز می نامند. در بورس انگلستان که پایگاه آن در لندن می باشد، افرادی که قصد عضویت دارند براحتی نمی توانند وارد تشکیلات بورس لندن شوندمگر اینکه مورد بررسی و تحقیق دقیق قرار گیرند. به همین دلیل بورس لندن در رعایت امانت درمعاملات و پایداری در اصول خود مشهور است.
۲) روش دولتی
از ویژگیهای این بورس این است که تحت اشراف دولت بواسطه نمایندگانی که به منظور نظارت تعیین می کند قرار می گیرد (مانند بورس آلمان ).نمایندگان دولتی مراقب عملیات بورس بوده و در تعیین قیمت مداخله می کنند.کما اینکه شروطی را برای انجام معاملات بورس تعیین می کنند که متعاملین موظف به رعایت آنها می باشند.
با توجه به اینکه این طریقه در قاره اروپا معمول است،به روش قاره ای معروف است.ایراد این روش این است که بدلیل مداخله دولت در وضع برخی قیود و شروط گاهی موجب اشکالاتی درامرمعاملات بورس می گردد.
۳)روش مختلط
از خصوصیات این طریقه این است که کارگزاران بورس را دولت همانگونه که در بورس اوراق بهاداردرفرانسه معمول است تعیین می نماید،لکن افراد در مبادرت به عملیات خرید وفروش مانند بورس انگلستان آزادند.در واقع دخالت دولت صرفا به منظور جلوگیری از تبانی و تقلب و خدعه در امر بورس می باشدو بگونه ای است که در حرکت معاملات بورس وقفه یا مانعی ایجاد نمی کند. بنظر می رسد این روش برتر ازدوروش دیگر است.

● بورس اوراق بهادار تهران
بر طبق ماده ۲قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب اردیبهشت ماه۱۳۴۵تشکیلات و ارگان بورس عبارتند از:
▪شورای بورس،هیات پذیرش اوراق بهادار،سازمان کارگزان بورس و هیات داوری بورس.لکن با توجه به ماده ۸قانون مذکور بورس بوسیله سازمان کارگزاران اداره می شود.سازمان کارگزاران بورسی به وسیله هیات مدیره بورس اداره می شود که مرکب است از هفت نفر عضو که برای مدت سه سال انتخاب می شوند. براساس ماده ۲اساسنامه سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران موسسه ای است غیر تجاری وغیرانتفاعی که دارای شخصیت حقوقی بوده و برای مدت نامحدودی تاسیس می گردد.
مرکز این سازمان نیز در تهران است. اهم وظایف سازمان کارگزاران بورس با توجه به ماده ۱۰ قانون تاسیس بورس اوراق بهادار و ماده ۴ اساسنامه سازمان مذکورعبارتند از:
-اداره امور بورس
- ایجاد تسهیلات جهت خرید و فروش انواع سهام،اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار
- اعلام نرخهای اوراق بهاداردر بورس تهران
- مراقبت در حسن جریان امور و روابط بین کارگزاران و مشتریان
- تنظیم روابط کارگزاران با یکدیگر و تسهیل مبادله اطلاعات بین آنان با توجه به لزوم حفظ اسرار مشتریان
- نظارت برمیزان حق العمل دریافتی کارگزاران از مشتریان در ازای خدماتی که برای آنان انجام می دهند و توصیه های لازم نسبت به روش های ارزیابی و محاسبه حق العمل مزبور و تجدید نظر در میزان آن
- همانگونه که ملاحظه می شود در کشور ایران روش دولتی بورس مورد پذیرش قرار گرفته است.

● انواع اوراق بهادار:
الف)سهام شرکتهای سهامی ، اوراق قابل معامله ای هستند که هر یک از آنها نماینده تعدادی سهام است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد(ماده ۲۴لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب۲۴/۱۲/۲۴۷).اوراق سهام باید متحدالشکل و چاپی و دارای شماره ترتیب بوده و حاوی نکات ذیل باشد.
۱) نام شرکت و شماره ثبت آن در دفتر ثبت شرکت ها
۲) مبلغ سرمایه ثبت شده و مقدار پرداخت شده آن
۳) تعیین نوع سهام
۴) مبلغ اسمی مهم و مقدار پرداخت شده آن به حروف و به اعداد
۵) تعداد سهامی که هر ورقه نماینده آن است

ب)اوراق قرضه ، نیز اوراق قابل معامله ای هستند که هر ورقه معرف مبلغ وام است با بهره معین که تمامی آن یا اجزاء آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد. البته برای اوراق قرضه ممکن است علاوه بر بهره حقوق دیگری نیز شناخته شود.
اوراق قرضه دارای انواع مختلفی همچون اوراق قرضه معمولی (debenture )یا اوراق قرضه رهنی(mortgage )و یا اوراق قرضه درآمدی(income bonds )می باشد.

ج)اسناد خزانه ، اوراق بهادار بی نام و کوتاه مدتی هستند که برای تامین احتیاجات مالی خزانه داری کل در جریان سال مالی انتشار می یابند. این اوراق در هنگام فروش به مبلغی پایین تر از مبلغ اسمی خود بفروش می رسند که دارنده در سر رسید همان مبلغ اسمی را دریافت می کند.

د)اوراق مشارکت، که اوراق بهادار با نام و بی نام می باشند بمنظور مشارکت عمومی مردم را در اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی دولت و طرحهای سودآور تولیدی وخدماتی دولت وشرکتهای دولتی و شهرداری و موسسات و شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور و همچنین شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تولیدی صادر می شود.