تبیان، دستیار زندگی

ترکیبهای آلی و گروههای عاملی

عضوهای هر خانواده از ترکیب آلی معمولاً یک جزء ساختاری مشترک دارند . این جزء ساختاری را گروه عاملی می نامند. گروه عاملی مجموعه ای از اتمهاست که به ترکیب آلی خواص ویژه ای می بخشد. ترکیبهای آلی که گروه عاملی یکسان دارند ، خواص فیزیکی و شیمیایی مشابه دارند.

نام گذاری هیدروکربنهای راست زنجیر ( آلکان ها)

نام همی آلکانها به پسوند (آن) ختم می شود. چهار هیدروکربن اولیه ی این خانواده نامهای قدیمی، متان ، اتان ، پروپان و بوتان را دارا هستند. از چهار کربن به بعد تعداد اتمهای کربن را به یونانی ذکر کرده و در آخر پسوند «آن» را اضافه می کنیم. پنتان ، هگزان ، هپتان ، اوکتان ، نونان ، دکان ، آلکانهای ۵ تا10 کربنه هستند

نام گذاری آلکن ها وآلکین ها بر مبنای نام آلکان ها

برای نام گذاری آلکن ها پسوند «آن» در نام آلکان ها را برداشته و به جای آن پسوند «ان» قرار می دهند مثل اتن ، پروپن ، بوتن ، پنتن ، هگزن، هپتن ، اوکتن ، ... 
برای نام گذاری الکین ها پسوند «آن» در نام آلکانها را برداشته و به جای آن پسوند «این» قرار می دهند مثل اتین ، پروپین، بوتین، پنتین، هگزین، هپتین ، اوکتین و ...

نام گذاری هیدروکربهای شاخه دار

۱ – ابتدا زنجیری را که بیشترین تعداد اتم کربن را داراست به عنوان زنجیر اصلی انتخاب می کنیم . لزومی ندارد که حتماً اتمهای کربن زنجیره اصلی در روی یک خط مستقیم باشند. 

۲ – شماره گذاری زنجیر اصلی را از طرفی انجام می دهیم که به شاخه فرعی نزدیکتر باشد یعنی به شاخه فرعی عدد کوچکتری تعلق بگیرد. 

۳ – اگر به زنجیره اصلی بیش از یک شاخه فرعی متصل باشد، زنجیر را از طرفی شماره گذاری می کنیم که اگر شماره های مربوط به اتم کربن دارای شاخه های فرعی را با هم جمع کنیم عدد کوچکتری بدست آید. 

۴ – اگر دو شاخه نامشابه مثل متیل و اتیل به زنجیر اصلی متصل باشند، ابتدا نام شاخه ای را می آوریم که از نظر نام تقدم الفبایی دارد. مثلاً اتیل مقدم بر متیل و هر دو مقدم بر پروپیل است . (بنیان های حاصل از آلکانها آلکیل نامیده می شوند مثل متیل واتیل) 

۵ – بعد از انتخاب درست زنجیره اصلی و شماره گذاری صحیح کربنها ، ابتدا نام شاخه ها را با ذکر شماره کربنی که به آن متصل است می آوریم و در آخر نام شاخه اصلی را می آوریم.

هیدروکربنهای حلقوی

ترکیبهایی شناخته شده است که در آنها اتمهای کربن طوری به هم متصل شده اند که ساختاری حلقوی بوجود آورده اند. سیکلو هگزان نمونه ای از یک هیدروکربن سیر شده حلقوی است. 
بنزن هیدروکربنی سیر نشده با فرمول C6H6 است. 
بنزن سرگروه خانواده مهمی از هیدروکربن است که ترکیبهای آروماتیک گفته می شوند. نفتالن (C10H8) از جمله این ترکیبهاست.

سوالات چهارگزینه ای بخش پنجم

پاسخنامه کلیدی فصل پنجم