جلوه هایی از زندگی وشخصیت حضرت علی (ع) در شعر فارسی
1-1 : چو کعبه مولد او گشت از آن سبب شب و روز کنند خلـق جهـان سجـده در بـرابر او (خواجوی کرمانی )
2-1 : مصطـفی از برای جان و تنش نه زبهــر کــلاه و پیرهنش
نام او کــرده در ولایت علم علی از علم و بوتراب از حلم ( سنایی )
3-1 : شد او درّ و بیت الحرامش صدف کسی را میسّر نشـد این شـرف
(کتاب حبیب السیر)
2 ) در مورد القاب و عناوین امام علی (ع)
1-2 : بر این زادم و هم بر این بگذرم چنان دان که خاک پی حیدرم
( فــــردوسی )
2-2 : کنون داستـانی زنو سـر کنم حکـایت زکــار غضنفر کنم
( راجی کرمانی )
3-2 : شیــر حقم نیستم شیر هوی فعـل من بر دین من باشد گوا
( مولــــــوی )
4-2 : گدای درگه او شــو که شاه مردان است پلنگ بیشه اســـلام و شیرمردان است ( خواجوی کرمانی )
5-2 : در گـوش خـرد درّ خوشـابست عــلی فـــرمود نبـی که بوتـراب است عـلی
( خواجه عبدالله انصاری )
3) در مورد ازدواج امام علی (ع) و اخوت و خویشاوندی با پیامبر اسلام (ص)
1-3 : مصطفی چشم روشن از رویش شاد زهرا که گشت او شویش
عقـد او با بتــول در سـلوی بــود در زیر شــاخه طوبی
( سنایی )
2-3 : مر نبی را هم وصی و هم داماد جـان پیغمبر از جمالش شاد ( سنایی )
3-3 : او سزا بد که وصی بود نبی را در خلق که بـرادر بـد و ابـن عـم و دامـاد و وزیـر
(ناصر خسرو )
4-3 : آنـکه داماد نبی و ابن عم مهتر است جفت زهــرای نبی باب شبیـر و شبر است ( راونــــدی )
5-3 : چون پیمبر را برادر بود حیدر سوی خلق گر بنازم من به او چون روی خویش اصفـر کنی ؟
( ناصر خسرو )
4 ) در مورد بعضی از محاسن اخلاقی و صفات نیکوی امام علی (ع)
1-4 : جوانمرد اگر راست خواهی ولی ست کرم پیشه شاه مردان علی است .
( سعدی )
2-4 : خشــم با رأی خــویش یـار نکرد جــز به دستوری هیچ کار نکرد .
( سنایی )
حلــم را کــار بست روز جمـــل عفو کــرد از عدو خلاف و جدل
( سنایی )
3-4 : جـــان حیــدر در آز نــــامیزد شیــر از آتش همیشه بگریزد .
برقلیـــلی زقـــوت قــانع بـود تـرس بر حرص و جهد مانع بود
( سنایی )
4-4 : از عــلی آمــوز اخــــلاص عمل شیـــرحق را دان منزه از دغل
در شجــــاعت شیــر ربـّانیستی در مـروت خود که داند کیستی
( مولوی )
5-4 : به روز هــزاهز یکی کوه بود شکیبــــا دل برد بار علی
( ناصر خسرو)
6-4 : از من چو شناختم تو را بگذر آنگه بفریب هر که را خواهی
( ناصر خسرو)
( این بیت سخن امام علی (ع)است که خطاب به دنیا می فرماید : ((یا دنیا ، غرّی غیری . . . )) ( ای دنیا
( کسی ) غیر از مرا فریب بده . . . .)
7-4 : وجــــودش ابر دریا پرتوی بود به چشمش عالم پر زر جوی بــود ( عطار )
8-4 : آن شیر دلاور که زبهر طمع نفس برخوان جهان پنجه نیالود علی بود ( مولوی )
5) در مورد علم و دانایی امام علی (ع)
1-5 : پیمبــر بـدان داد مر علـــم حق را کــه شــایسته دیدش مر این مهتری را
2-5 : علم علی نه قال و مقال است عن فلان بل علــم او چو درّ یتیــم است بی نظیر
3-5 : دانش ثمر درخت دین است بر شو به درخت مصطفائی
تـــــا میوه جانفزای یابی در سایه برگ مرتضــایی ( ناصر خسرو )
4-5 : زتختــگاه سلونی از آن علم بفراخت که بود مملــکت لو کشـف مسخــر او
اشاره به سخن آن حضرت که فرمودند ( سلونی قبل ان تفقدونی ) بپرسید از من قبل از آنکه مرا نیابید .
5-5 : هر که تن دشمن است و یزدان دوست دانـــد الراسخـون فی العلم اوست ( سنایی )
آیه مبارکه (( لا یعلم تاویله الا الله و الراسخون فی العم ))
که گفته اند منظور از الراسخون فی العلم ، حضرت علی (ع)است که تأویل کتاب خدا را میداند .
6-5 : بحـــر علم اندر او بجوشیده چـــــاه را به زمستمع دیــده ( سنایی )
6) در مورد شجاعت و رزم آوری امام (ع)در میدان جنگ
1-6 : کس ندیده به رزم در پشتش منهزم شرک از یک انگشتش
( ناصر خسرو )
2-6 : در صف رزم پــای او محکم وز پــی رمــز جان او محرم
3-6 : یکی اژدها بود در چنگ شیر بدست علی ذوالفـــقار علی
علی شیـر نر بود لیکن نبود مــــگر حربگه مرغزار علی ( ناصر خسرو )
4-6 : آن را که چون چراغ بدی پیش آفتاب از کافران شجاعت ، پیش شجاعتش
آنرا که مصطفی چون همه عاجز آمدند در حــرب روز بدر بدو داد رایتش ( ناصر خسرو )
5-6 : ز آسیب او شیــــر اندر هراس ز رخســـار او خلق یزدان شناس ( راجی کرمانی )
6-6 : گفت پیغمبر علی را که کای علی شیــر حقی پهلــــوانی پر دلی
درشجـــــاعت شیر ربانیستی در مـــروت خود که داند کیستی
( مولوی )
7-6 : شیردل لافتــی شیرخدا مرتضی حیدر خیبرگشا ، صفدر خیبر شکن
( خواجوی کرمانی)
( جنگ خیبر جنگ بایهودیان اطراف مدینه بود که حضرت علی (ع)در قلعه خیبر را به تنهایی از جای کند ، دری که دهها مرد پهلوان نمی توانستند از جای تکانش دهند
8-6 : در خیبر بکنــد شوی بتـــول در دین را بدو سپرد رسول
( سنایی )
9-6 : بر چرخ حقیقت آفتاب است علی مفتاح و کلید فتح باب است علی (خواجه عبدالله انصاری)
10-6 : کرار بی فــرار و خداوند ذوالفقار قتال عمرو و عنتر و داماد مصطفی (خواجوی کرمانی )
( قتال عمرو اشاره به جنگ خندق دارد که حضرت علی (ع) در جوانی پهلوان نامی عرب ، عمرو ، را به قتل رساند )
11-6 : آن قلعه گشایی که در قلعه خیبر بر کند به یک حمله و بگشود علی بود ( مولوی )
12-6 : ســـر اولیـاء شـاه دلدل سوار شجــاع جهان صاحب ذوالفقار (شیخ صفی الدین اردبیلی)
منبع
http://fpti57.parsiblog.com/148964.htm