تبیان، دستیار زندگی

در قسمتی از روایت حولاء می خوانیم :

(یا حولاء ما من امراۀصلت صلاتها و لزمت بیتها و اطاعت زوجها الا غفرالله لها ذنوبها ما قدمت و ما اخّرت)

ای حولاء هر زنی كه در خانه خود  نماز به جا آورد در حالی كه جایگاه زنانه ی خود را بشناسد و از همسر خود اطاعت كند ، خداوند گناه گذشته و آینده ی او را مورد مغفرت قرار می دهد .

*اگر خانمی این سه محور را در زندگی رعایت كند آن چنان تحت پوشش خدای سبحان قرار می گیرد كه هم گذشته ی سوء او نادیده گرفته می شود و هم به آینده او خللی وارد نمی شود .

* صلت صلاتها: خانمی كه با انجام نماز طعم بندگی را می چشد باور دارد كه قانون گذار زندگی او خداوند است .

* لزمت بیتها : ملازم بیت بودن یعنی این خانم جایگاه زنانه ی خود را بشناسد و از آن عدول نكند ، از این كه خداوند او را زن خلق كرده ناراضی نیست و قدردان حریم  خانواده می باشد .

* اطاعت زوجها: كلمه‌ی اطاعت از ریشه‌ی طوع است و طوع به معنای رغبت است یعنی اطاعت همسر باید با رغبت تمام انجام شود ، بدون كمترین دلخوری و ناراحتی .


----------------------------------

* اطاعت از همسر در محرمات و مكروهات نیست بلكه در امور مباح و واجب است ، اطاعت زن از همسر در امور مباح سبب پاداش فراوانی برای زن می شود .

* اطاعت همسر در پی صلت صلاتها و لزمت بیتها(نماز خواندن و همراهی با خانه) صورت می گیرد .

* ازدواج خط قرمزی بر منیت زن و مرد می كشد و آن ها دیگر نه تنها زن و شوهر هستند بلكه می توانند پدر و مادر كودك خویش شوند .

* اگر زن و مرد هر دو پایبند نماز باشند ، زوجین دو بنده هستند كه یك مولی دارند.

* پاداش اطاعت زن از همسر آن است كه ذنوب ما تقدم و ما تأخر او مورد غفران خداوند واقع می شود .

* نماز صحیح و مراقبت از حریم منزل و اطاعت از زوج سه محوری است كه زمینه ورود به سیئات را برای زن مسدود می‌كند .

درادامه روایت :  (یَا حَوْلَاءُ لَا یَحِلُ‏ لِلْمَرْأَةِ أَنْ‏ تُكَلِّفَ‏ زَوْجَهَا فَوْقَ طَاقَتِهِ )

برای زن حلال نیست همسرش را به چیزی كه در توان او نیست تكلیف كند ، یك بُعد این قضیه مادی و بُعد دیگرش غیر مادی است ، مثلا زمانی كه متانت ذاتی مردی باشد  نباید او را تكلیف به ابراز علاقه مفصل  كرد و یا اگر فردی فطرتا سرحال و با نشاط است نباید توقع متانت بیش از اندازه از او داشت، این گونه امور فوق طاعت فرد است ، از اولین وظیفه های زن شناخت  توانایی های همسر است .

روایت گفته بود  (یَا حَوْلَاءُ لَا یَحِلُ‏ لِلْمَرْأَةِ أَنْ‏ تُكَلِّفَ‏ زَوْجَهَا فَوْقَ طَاقَتِهِ ) ، حضرت می گوید حلال نیست كه زن شوهرش را به امور فوق طاعت تكلیف كند زیرا اگر مرد خود را به زحمت انداخت و به هیئتی كه همسرش می خواست در آمد ، بهره مندی آن زن از همسرش نیست (لَا یَحِلُ‏) زیرا عمل مرد تصنعی بوده و آن هیات در شرایطی بسیار سخت و با تكلف به نمایش گذاشته شده و زندگی تكلفی و تصنعی در حقیقت زندگی نیست و بوی محبت و دوست داشتن ندارد.

برای هر كس بهتر است تا موجودیت فعلی همسر خود را بپذیرد و از همان موجودیت لذت ببرد ، یكی از روانشناسان می گوید : تحمل عیوب یك فرد در یك مقطع از زمان به مراتب راحت تر از اصلاح عیوب اوست ،فعل لَا یَحِلُ‏ حكایت از عقوبت شرع دارد زیرا آن چه حلال نیست ، اگر مورد بهره وری قرار گیرد عقوبت به دنبال دارد و روایت از این عقوبت سخن می گوید .

(وَ لَا تَشْكُوَهُ إِلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا قَرِیبٍ وَ لَا بَعِید )

زن حق شكایت از مرد را به احدی از مخلوق ندارد ، چه اقوام نزدیك و چه اقوام دور ، زن باید بداند اگر از همسرش نزد دیگران شكایت كند خودش راه شكایت را به همسرش آموخته است .

كمترین اثر شكایت زن از همسر آن است كه شخصیت او را خدشه دار كرده و نظرات او مورد قبول بقیه واقع نشود ، اگر فرزند این زن مشاهده کند مادر او مادام از خصایص نازیبای پدرش سخن می گوید ولایت پدر بر چنین فرزندی رنگ می‌بازد و در زمان های حساسی از زندگی كه ولایت پدر باید به طور كامل حضور داشته باشد چنین نیست ، چه كسی این ذهنیت بد را برای فرزند ایجاد كرده است ؟ آیا کسی به غیر مادر است؟!

در قسمت دیگری از روایت می خوانیم  یَا حَوْلَاءُ وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیّاً وَ رَسُولًا إِنَّ لِلرَّجُلِ حَقّاً عَلَى امْرَأَتِهِ إِذَا دَعَاهَا تُرْضِیهِ وَ إِذَا أَمَرَهَا لَا تَعْصِیهِ وَ لَا تُجَاوِبُهُ بِالْخِلَافِ وَ لَا تُخَالِفُهُ وَ لَا تَبِیتُ وَ زَوْجُهَا عَلَیْهَا سَاخِطٌ وَ لَوْ كَانَ ظَالِماً وَ لَا تَمْنَعُهُ نَفْسَهَا إِذَا أَرَادَ وَ لَوْ كَانَتْ عَلَى ظَهْرِ قَتَبٍ یَا حَوْلَاءُ إِنَّ المَرْأَةَ یَجِبُ عَلَیْهَا أَنْ تُرْضِیَ زَوْجَهَا إِذَا غَضِبَ عَلَیْهَا وَ لَا یَحِلُّ لَهَا أَنْ تَنْظُرَ إِلَى وَجْهِهِ نَظْرَةً مُغْضِبَة .

1. یكی دیگر از وظایف خانم ها این است كه اگر زمانی مرد او را به امر مباحی دعوت ‌كند اجابت نماید .

2. زمانی كه همسرش به او امر می كند عصیان نكند و مخالف نظر او نظری ندهد و با او مخالفت نكند و شبش را در حالی كه همسرش از او عصبانی است به صبح نرساند هرچند شوهرش ظالم باشد .

3. اگر شوهرش از او تقاضای تمكین می كند ، اجابت كند .

دستور العمل دیگر : (یا حَوْلَاءُ إِنَّ المَرْأَةَ یَجِبُ عَلَیْهَا أَنْ تُرْضِیَ زَوْجَهَا إِذَا غَضِبَ عَلَیْهَا)

• 4. یعنی بر زن واجب است زمانی كه شوهر از او به غضب در آمد او را راضی كند ، راضی كردن مرد در توان زن می باشد و در غیر این صورت خداوند حكیم انسان را به كاری وادار نمی كند كه از توان او خارج باشد .

( مَا مِنِ امْرَأَةٍ تَحَمَّلُ مِنْ زَوْجِهَا كَلِمَةً إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ لَهَا بِكُلِّ كَلِمَةٍ مَا كَتَبَ مِنَ الْأَجْرِ لِلصَّائِمِ وَ الْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏ )

خداوند سبحان به زن مطیع چنین پاداش می دهد :

هیچ زنی از سوی همسرش سخن نامناسبی را تحمل نکرد مگر آنکه ثواب روزه دار مجاهد فی سبیل الله به او عطا می شود ،زنی كه با همسر خویش معامله می كند گویا با خداوند سبحان معامله كرده است ، در چنین حالتی او از همسر خویش متوقع نیست بلكه چشم به لطف حضرت حق دارد .

باید دانست محبت میان زن و مرد اندازه و پایانی ندارد اما باید برای این محبت میان آن ها حریمی باشد و هر دو در حفظ این حریم مقدس تلاش كنند، اگر این حریم پاره شود هر مفسده ای می تواند آن ها را تهدید كند.

زندگی فضایی برای درگیری و تنش نیست، اگر زن و مرد هر یك پایبند به وظایف خود باشند آرامش بخش تر از فضای خانه فضایی نیست ، در این حالت اگر میان زن و مرد اصطكاكی دیده شود بهترین راه حل آن است كه در فضایی بدون مشاجره و تنش مشكل را مطرح كنند و بدون غرض و عداوت به بررسی آن بپردازند ، این زمان به تحمل و صبر بیشتری نیازمند است هردو باید بدانند كه صبر و تحمل برای رضایت حق  نه تنها آنها را از پا در نمی آورد بلكه برای آنها پشتوانه‌ی قوی و محكم است .

اگر فضای خانواده‌ای الهی باشد به آن خانواده، خانواده‌ی موفق می‌گویند زیرا هیچ کس در فضای خالی از دیدگاه الهی، انسانی نمی تواند سالم و سربلند زندگی كند .

اما گاهی در زندگی افراد دیده می شود كه غرور و خودخواهی زنان مانع از اطاعت حق می شود زیرا فضای متشنج روح عبادت را از افراد خانواده سلب می‌کند اگر زن باور كند كه مرد در هر حالی حتی در عبادت به او محتاج است ، هیچ گاه  فضای خانوادگی را با غضب و خودخواهی خویش به آتش نمی كشد .

دستور العمل دیگر: (لَا یَحِلُّ لَهَا أَنْ تَنْظُرَ إِلَى‏ وَجْهِهِ‏ نَظْرَةً مُغْضِبَة)

نگاه زن به مرد باید به گونه ای باشد كه برای او ایجاد رحمت كند و از هر نگاه غضب آلود نسبت به او دوری كند .

مرد از طریق نگاه مهربان همسرش به آرامش می رسد ، مردی كه از این طریق آرامشی كسب نكند ممكن است د رپی نگاه زن دیگری باشد .

حضرت رسول صلی الله علیه و اله در شب معراج خانم هایی را در آتش دیدند و از جبرییل در مورد حضور ین زنان در آتش پرسیدم ،جبرییل جواب داد بكفرهن ، حضرت پرسیدند یكفرن بالله عزوجل ؟ كافر به خدای عزوجل هستند ؟ جبرییل فرمود : لا ولكن هن یكفرن النعمه.

این زن ها نسبت به نعمتی كه خدای سبحان از طریق همسرانشان به آن ها داده كفران ورزیده اند، كفران این زنان این است كه اگر همسرانشان در كل زندگی مشترك به آن ها خوبی كنند  و زنان از آنها راضی نباشند و بگویند ما هرگز از تو خوبی ندیده ایم به آتش غضب الهی گرفتار می‌شوند جلوه‌ی این آتش در دنیا نگرانی‌ها، اضطراب‌ها تنش‌ها، نابسامانی‌های ظاهری و فکری ... است که همیشه با زن زندگی می‌کند و با او جابجا می‌شود و در قیامت نیز به آتش غضب گرفتار می‌شود.

هنگاهی كه زنی به همسر خود بگوید من هرگز از تو خوبی ای ندیده ام« ما رایت فیه خیرا قط» شخصیت همسر خود را خراب كرده و همسرش برای انجام خیر و احسان كردن به خود او و به فرزندانش و به سایر کسانی که با آنها در ارتباط است سست می‌شود و رغبت خود را به انجام خیرات از دست می‌دهد.

نعمتی را كه خدای سبحان به عنوان زندگی مشترك د راختیار هر یك از ما قرار داده چگونه باید حفظ كنیم ؟

در شروع این زندگی ، خداوند سبحان به زوجین عنایتی به عنوان مودت و رحمت عطا می‌کند که این عنایت شامل هر زن و مردی می‌شود به عنوان مثال گاهی زن و مرد بدون داشتن امتیاز خاصی مورد توجه یکدیگر قرار می‌گیرند اما برای ابقاء‌ این موهبت به تلاش خاصی از سوی زن و مرد نیاز است .

در كلیه روابط انسانی ابتدا  برای هر فرد یك شخصیت ساخته می‌شود ، اما در ادامه زندگی هرکس خود  آن شخصیت را مرتب می سازد یا ویران می كند .

گروهی ترجیح می‌دهند تا شخصیت زن را ضعیف جلوه دهند اما تفاسیر می‌گویند خداوند سبحان زن را در اوج قدرت خلق كرده است  ، قران می‌گوید ما زن را برای آرامش مرد قرار دادیم « وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‏ ذلِكَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ » « و از نشانه‏هاى او اینكه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در كنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد » [1]زن در این آیه نماد آرامش از سوی خداوند سبحان معرفی می‌شود که هم خود آراسته به این صفت است . و هم برای زندگی مشترک آرامش را توزیع می‌کند .

در بررسی بحث سعادت خانواده تكیه شده اگر مردی زوجه ی صالحی داشته باشد ، سعادتمند است . اما سعادمت زن و رستگار شدنش منوط به داشتن همسری صالح نیست . مرد برای رسیدن به كمال نیاز به معین دارد اما زن بدون معین هم می تواند به كمال برسد ، همچنان كه آسیه بدون اعانت فرعون به كمال رسید ، خدای سبحان در وجود زن انر‍‍ژی ذخیره شده ای را به ودیعت گذاشته كه با این انرژی نه تنها همسر  بلكه گروه وسیعی  را به كمال برساند .

زن به میزانی كه ارتباطش را با حضرت حق پررنگ تر كند ، شیوه بهره مندی او از این نیروی بالقوه بیشترمی‌شود به تبع آن بیشتر  مایه تسکین آرامش و ستون اصلی خانواده می گردد ، اگر ارتباط او با حضرت حق ضعیف باشد نه تنها مدیریت زندگی را از دست می‌دهد بلکه ازسوی گروهی  ضعیفه  نامیده می شود .

روایت می‌گوید : قوه ی وجودی یك زن صالح از هزار مرد ناصالح بیشتر است ( ج14 وسائل الشیعه ص 123)

اگر خداوند تكلیفی را بر عهده ی افرادی قرار داده با توجه به شناختی بوده كه از مخلوقاتش داشته است زیرا خداوند  عادل است ، پس اگر در روایت وظایقی بر عهده ی ما گذاشته شده در واقع از توان ما خارج نیست .

هر زنی نسبت به همسر خود وظایف مشتركی دارد و خداوند وظایفی را فقط بر عهده زن قرار داده است. خدای سبحان با توجه به این وظایف شرح صدری در اختیار زن قرار داده كه مطلقا در اختیار مردان  قرار نداده است .

نیاز مرد به زن برای كسب آرامش قابل مقایسه با نیاز زن به مرد نیست ، در وسائل الشیعه در مورد انتخاب همسرآمده است ، مردان از خدای سبحان در خواست می كنند تا همسری نصیب آنان كند كه دارای خُلق و خَلق زیبا باشد ولی زن چنین درخواستی را ندارد ، زیرا مردان اگر با زنی خوش اخلاق زندگی کنند خوش اخلاق می شوند ، زیرا تاثیر وجودی زن زیاد است .

خَلق زیبا و چهره ی زیبا در دست بنده نیست اما سیرت زیبا بر صورت اثر می گذارد ، صورت زیبا در دراز مدت عادی می شود این خاصیت عالم خلق است ، ولی سیرت مرتب رشد می كند و این رشد و کمال به درخواست بنده بستگی دارد .

در روایات آمده است مردی نزد حضرات معصومین شكایت می كند كه گرفتار فلان بیماری شده است ، حضرت می فرماید : مگر همسر شما در خانه نمی خندد ؟ خوش اخلاقی زن در خانه سبب رفع بیماری از مرد می  شود و عدم خوش اخلاقی اش  بیماری زا می‌شود .

زن باید در استرس زدایی مرد، نقش به سزایی داشته باشد ، اگر استرس و فشاری از بیرون  خانه بر مرد وارد شود، او با خوش اخلاقی در خانه این مشكل را رفع کند .