تبیان، دستیار زندگی

 انسان موجود یا مخلوقی است با ویژگی های خاصی که در قرآن مجید ترسیم و تصویر شده اند. در قرآن کریم محور بحث، انسان است و اساسا قرآن، کتاب انسان سازی است. درپاسخ به این سؤال ها که انسان در جهان بینی اسلامی چیست و کیست و رابطه ی او با خداوند تبارک و تعالی بر چه اساسی نهاده شده است، باید گفت که انسان مخلوق ویژه ای است و رابطه ی او با خداوند، مانند رابطه ی عبد است با معبود با خصوصیات زیر:
1. هو الذی خلقکم من طین [ انعام /2 ]: او کسی است که شما را از خاک آفریده است.
2. هو الذی خلقکم من نفس واحده [اعراف/189 ]: خداوند تبارک و تعالی همه انسان ها را از یک نفس واحد آفریده است.
3. ثم جعلناکم خلائف فی الارض [یونس/14]: خداوند تبارک و تعالی انسان را خلیفه و جانشین خود در روی زمین قرار داده است.
4. و نفخت فیه من روحی [ص/72 ]: خداوند تبارک و تعالی از روح خود بر انسان دمیده است.
5. و سخر لکم ما فی السموات و ما فی الارض جمیعا [ جاثیه /13 ]: خداوند تبارک و تعالی آن چه را که در آسمان ها و زمین است، در تسخیر انسان قرار داده است.
6. و لقد کرمنا بنی آدم [ اسراء/70]: خداوند تبارک و تعالی انسان را بر بسیاری از مخلوقات خود برتری بخشیده و گرامی داشته است.
7. هو الذی خلق ما فی الارض جمیعا [ بقره/29] : خداوند تبارک و تعالی همه ی موجودات زمین را برای انسان خلق کرده است.
8. یعلم سرکم و جهرکم [انعام/3] : خداوند تبارک و تعالی از نهان و آشکار انسان باخبر است.
9. و نبلوکم بالشر و الخیر فتنه [انبیاء/35] : خداوند تبارک و تعالی انسان را با ابتلا به خیر و شر مورد آزمایش قرار می دهد.
10. ان الله کان علیکم رقیبا [نساء/1] : خداوند تبارک و تعالی مراقب اعمال انسان است.
11. کل نفس بما کسبت رهینه [مدثر/38] : نفس انسان مدیون اعمالی است که انجام داده است.
12. و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون [ذاریات/56] : خداوند تبارک و تعالی جن و انس را نیافریده است، مگر برای عبادت کردن خداوند.
13. ما عندکم ینفد و ما عند الله باق [نحل/96] : آن چه نزد انسان است نابود می شود و آن چه نزد خداوند است باقی می ماند.
14. لا نکلف نفسا الا وسعها [ اعراف/42] : خداوند تبارک و تعالی از انسان بیش از وسع و توان او انتظار ندارد و تکلیف نمی کند.
15. افلا تعقلون [ اعراف/169] : خداوند تبارک و تعالی در جای جای قرآن، انسان را به اندیشیدن و تعقل کردن دعوت کرده است.
16. لا نضیع اجر المصلحین [ اعراف /170] : خداوند تبارک و تعالی اجر انسان های درستکار را ضایع نخواهد کرد.
17. کان ظلوما جهولا [ احزاب /72] : انسان موجودی ستمگر و بسیار نادان است.
18. ان الانسان لربه لکنود [عادیات / 6] : انسان نسبت به پروردگارش ناسپاس است.
19. ان الله لا یحب من کان مختالا فخورا [نساء/36] : خداوند تبارک و تعالی انسان خود پسند و متکبر را دوست ندارد.
20. ان الانسان لکفور [حج/66] : انسان موجودی بسیار ناسپاس و کافر کیش است.
21. و کان الانسان قتورا [اسراء/100] : انسان موجودی ممسک و تنگ نظر است.
22. و کان الانسان عجولا [اسراء/11] : انسان موجودی عجول و شتابگر است.
23. و کان الانسان اکثر شیء جدلا [کهف/54] : انسان موجودی است که با سخن حق به جدال و خصومت بر می خیزد.
24. و انه لحب الخیر لشدید [عادیات/8] : انسان به شدت به خیر علاقه مند است.
25. ان الانسان خلق هلوعا [معارج/19] : انسان حریص و ناشکیبا آفریده شده است.
26. و خلق الانسان ضعیفا [نساء/28] : انسان ضعیف آفریده شده است.
27. اذا مسه الشر جزوعا [معارج/20] : اگر شر و زیانی به انسان رسد، جزع و بی قراری می کند.
28. و اذا مسه الخیر منوعا [معارج/21] : اگر خیر و سودی عاید انسان شود، تنگ نظری و بخل می ورزد.
29. کلا ان الانسان لیطغی ان رءاه استغنی [علق /6و7] : اگر انسان خویش را بی نیاز ببیند، طغیان می کند.
30. و لا تکونوا کالذین نسواالله فانسهم انفسهم [حشر/19] : اگر انسان خدا را فراموش کند، خدا هم نفس او را از یادش می برد.
31. و تعاونوا علی البر و التقوی [مائده /2] : انسان نیکوکار کسی است که در خیر و تقوا به دیگران کمک کند.
32. و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا [بقره/177] : انسان نیکوکار کسی است که اگر عهدی ببندد، به هنگام آن به عهد خود وفا کند.
33. انما المؤمنون الذین اذا ذکر الله و جلت قلوبهم [انفال/2] : انسان مؤمن کسی است که چون ذکری از خدا شود، دلش به تپش افتد و لرزان شود.
34. من جاء بالحسنه فله عشر امثالها [انعام/160] : اگر انسان کار نیکو کند ؛ خداوند تبارک و تعالی او را ده برابر پاداش خواهد داد.
35. قلنا للملائکه السجدوا لادم فسجدوا [اعراف/11] : انسان موجودی است که خداوند تبارک و تعالی فرشتگان را به سجده ی او مأمور کرده است.
36. و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا [عنکبوت/69] : اگر انسان در راه خدا تلاش کند، به یقین خداوند او را به راه خویش هدایت می کند.
37. یا ایها الذین آمنوا ان تنصروالله ینصرکم و یثبت اقدامکم [محمد/7] : اگرانسان خدا را یاری کند، خدا هم او را یاری می کند و ثابت قدم می گرداند.
38. یا ایها الذین آمنوا ان تتقواالله یجعل لکم فرقانا [انفال/29] : اگر انسان ایمان آورد و تقوا پیشه کند، خدا به او بصیرت و قدرت شناخت می بخشد.
39. و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه [آل عمران/85] : اگر انسان غیر از اسلام دینی اختیار کند، هرگز از وی پذیرفته نیست.
40. لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم [تین/4] : خداوند تبارک و تعالی انسان را در مقام احسن تقویم و نیکوترین مراتب صورت وجود آفریده است.
41. لها ما کسبت و لکم ما کسبتم [بقره/134] : هر نیک و بدی که انسان انجام بدهد، برای خود کرده است.
42. یا ایها الذین آمنوا استعینوا بالصبرو الصلوه ان الله مع الصابرین [بقره/153] : اگر انسان صبر و مقاومت پیشه کند و به ذکر خدا و نماز توسل جوید، خدا او را یاری می کند.
43. فاذکرونی اذکرکم [بقره/152] : اگر انسان خدا را یاد کند، خدا هم او را یاد می کند.
44. و من اعرض عن ذکری فان له معیشته ضنکا [طه/124] : اگر انسان از یاد خدا اعراض کند، در دنیا زندگی تنگ و پر از فشاری خواهد داشت.
45. اولئک کالانعام بل هم اضل اولئک هم الغافلون [اعراف/179] : انسان های غافل مانند حیوانات چهارپا هستند، بلکه از آن ها هم گمراه ترند.
46. قل متاع الدنیا قلیل [نساء/77] : برای انسان زندگانی دنیا متاعی ناچیز و اندک است.
47. لا تقف ما لیس لک به علم [اسراء/36] : انسان نباید از چیزی که علم و آگاهی ندارد، پیروی کند.
48. و قل الحق من ربکم فمن شاء فلیؤمن و من شاء فلیکفر [کهف/29] : انسان انتخابگر است. هر کس خواست ایمان می آورد و هر کس خواست کافر می شود.
49. الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذکر الله الا بذکر الله تطمئن القلوب [رعد/28] : همه ی انسان ها بدانند که تنها یاد خدا و ذکر خدا آرام بخش دل هاست.
50. کل نفس ذائقه الموت [آل عمران /185] : هر انسانی شربت مرگ را خواهد چشید.
منبع: مجله آموزش قرآن 20 نویسنده: اشرف امیدواری ابرقویی