تبیان، دستیار زندگی

اگر شعری دارید که فکر می کنید در بعضی از بیت های آن مشکل وزنی وجود دارد ، شعر خود را در این مبحث قرار دهید تا بنده حقیر و سایر دوستان شعر شما را همراه با نکات آموزشی اصلاح کنیم. ( ♥ موفق باشید ♥ )

ممنونم استاد برزخ

از حسن توجه تان سپاسگزارم

منتظر میمونیم تا جلیل جان پاسخ بدهند

استاد شرمنده نکنید دیگه. حالا بخاطر اینکه بی ادبی نباشه من نظر خودمو میگم.

احتمالا منظور جناب برزخ گرامی اینه که واژه های :
خسته - بسته - بشكسته - گلدسته - پیوسته - وابسته ==> همگی در هجای آخر برابر ــَـ سته هستند

ولی واژه ی آهسته در هجای آخر خود برابر ــِـ سته هست و با سایر قافیه ها از لحاظ ظاهری متفاوت است

البته از نظر وزن شعر هیچ مشکلی پیش نمیاد چون ارزش وزنی فتحه و کسره با هم برابر است.

من (ای) رو بصورت (ا) و (ی) هجی نکردم.

از اونجایی که یه قاعده به ما میگه هیچ واژه ای با مصوت شروع نمیشه من اول هجی کردن صامت که همون همزه هست رو  قرار دادم

درسته ؟

متشکرم عزیز
استفاده کردم
مطلبی در پاسخ بعدی میارم لطفا بفرمائید آیا میتونه پاسخ مناسبی برای پرسش برزخ جان باشه؟

حرف دخیل: دخیل حرف متحركی است كه بین حرف «روی» و الف تاسیس می‌آید. مانند حرف «ی» در حكایت و شكایت یا حرف «و» در طراوت و حلاوت.

تكرار حرف دخیل مثل حرف تأسیس واجب نیست و جزو مستحبات است و اما اگر شاعری رعایت كند،ضمن آنکه به عموم خوانندگان اشعارش لطف کرده است به زیبایی قافیه و در مجموع شعر افزوده است. اما حركت حرف دخیل لازم و واجب است، مگر آنكه حرف «روی» متحرك شود. یعنی چی؟ یعنی اینكه «شاعر» با «باور» قافیه نمی‌شود. به خاطر اینكه حركت حرف دخیل در این دو كلمه متفاوت است. در شاعر حركت حرف دخیل كسره است و در باور فتحه، در صورتی كه اگر حركت حرف دخیل در قافیه یک شعر فتحه باشد همه باید فتحه باشد، اگر ضمه است همه باید ضمه باشد. مگر آنكه حرف روی متحرك باشد.

حرف دخیل قافیه یك حركت بر آن روا

فتحه اگر بود یكی، ضمه و كسره نابه جا

لیكن اگر «روی» آن در حركت شود بدان

فتحه یكی، ضمه یكی، كسره برای هر كجا

"مگر آنكه حرف «روی» متحرك باشد" یعنی چی؟ یعنی اختیارات شاعری در قافیه. همانگونه كه در عروض، شاعر اختیاراتی دارد و مثلاً می‌تواند در جایی، هجای كوتاه و بلند را جابه جا كند، در قافیه هم اختیاراتی دارد. مثل همین قافیه كردن شاعر با باور. یا ظاهر با یاور و چادر... و همان طور كه گفته شد، زمانی مجاز به این كار هستیم كه حرف «روی» متحرك شود. یعنی حرفی به آن افزوده گردد. مثلاً به جای باور بگوییم باوری. به جای شاعر بگوییم شاعری. كه در اینجا حرف روی «ر»، متحرك شده است. مثال از حضرت مولانا:

در تو نهان چهار جو هیچ نبینیش كه كو

همچو صفات و ذات هو هست نهان و «ظاهری»

جنگ میان بندگان كینه میان زندگان

او فكند به هر زمان اینت ظریف «یاوری»

جوشش شوق از كجا جنبش ذوق از كجا

لذت عمر در كمین رحم به زیر «چادری»

حالا كه صحبت از اختیارات شاعری در قافیه شد و توانستیم بامتحرك كردن حرف «روی» حرف دخیل را با اعراب مختلف از قبیل ضمه، فتحه و كسره به كار ببریم، بد نیست همین جا به مطلبی كه مشابهت بسیاری با موضوع مورد بحث ما دارد، اشاره كنم. البته می‌بایستی این موضوع را در قسمت حركات قافیه مورد بررسی قرار می‌دادیم، اما به دلیل مشابهت با موضوع همین جا، جای طرح آن است.

طبیعی است كه «دل» با «مفصل» و با «تناول» قافیه نیستند. اما اگر حرف «روی» یعنی «ل» متحرك شود، می‌تواند این كلمات با هم قافیه شوند. همچنانكه شیخ اجل سعدی چنین كرده است:

دنیا نیرزد آنكه پریشان كنی دلی

زنهار بدمكن كه نكردست عاقلی

آن پنجة كمانكش و انگشت خوشنویس

هر بندی اوفتاده به جایی و مفصلی

درویش و پادشه نشنیدم كه كرده‌اند

بیرون ازین دو لقمه روزی تناولی...

در آخر این نکته را هم بگویم با این که با این روش ما در واقع قافیه سازی کرده ایم و گرچه ایرادی در کار نیست اما این نوع قافیه ها دلچسب ومحکم نیستند.

استاد جلیل

این پرسش من هم بی پاسخ ماند.

آقا ما بگیم!!!

هیچوقت یک هجا نمی تونه با مصوت شروع بشه. برای همین میگیم کلمه ای مثلا آب که ظاهرا با مصوت شروع شده رو باید این جوری هجی کرد

همزه(به عوان یک صامت)+ ا(به عنوان یک مصوت) + ب(به عنوان یک صامت)

ایران هم همینطور

سلام

ممنون از تو ضیحاتتون

استاد رها گرامی و سبحان جان

من که پاسخ پرسش استاد رو داده بودم !!!!!

توضیحاتـتون رو هم مطالعه کردم ، متشکرم