تبیان، دستیار زندگی

استان هرمزگان را می شناسید این شهر شهر خلیج فارس است و مردمان خونگرم دارد مردم در این استان هاهیگیری می کنند و از لباس های سفید استفاده می کنند این استان جاهای زیادی برای رفتن دارد مثل اب گرم کنو موزه اب ارامگاه شیخ احمد جنگل های حرا  ارامگاه شیخ احمد و مسجد جامع دلگشا

سوغات این استان خرما و مرکبات است و زر دوزی و گلابتون دوزی در ان رونق بسیار دارد یادمان باشد ایران فقط چند شهر خاص نیست

شهری زیر زمینی و شگفت انگیز در کیش

چه عكسهای قشنگی
از جاهای دیگه استان هرمزگان اگه كسی عكس یا اطلاعاتی داره بذاره ...

سلام به دوستان عزیز. دوستان عزیز جهت اطلاعات بیشتر در خصوص استان هرمزگان و گردشگری در این استان می توانید به آدرس های ذیل با مدیریت بنده مراجعه نمایید.:

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=17257&threadID=210425&forumID=988

banderi.760.ir

hormozgani.tebyan.net

استان هرمزگان

استان گرم و ساحلی هرمزگان در جنوب ایران و در ساحل آب های گرم ونیل گون دریای عمان وخلیج فارس واقع شده و دارای ۱۴ جزیره بزرگ و مسكونی است كه از دیدگاه های مختلف جهانگردی, اقتصادی و سیاسی این منطقه را دارای اهمیت كرده است.
استان هرمزگان یكی از مهم ترین و استراتژیك ترین استان های ایران است كه از جاذبه های منحصر به فردی چون جنگل های بی همتای حرا و مرغوب ترین مروارید جهان و ده ها اثر تاریخی و طبیعی برخوردار است. در پنج ماه از سال، هنگامی كه بیش ترین قسمت های ایران و نواحی شمالی آمریكا و اروپا را برف, یخ بندان و سرما فرا گرفته، سواحل و جزایر خلیج فارس خوش آب و هوا، آرام و زیباهستند.
هوای معتدل پاییز و زمستان، امواج دریا، دسته های فراوان ماهی در اطراف ساحل و گروه های پرندگان زیبای دریایی كه در گوشه و كنار و بر روی آب ها بیتوته كرده اند، مناظر بدیع و روح نوازی را فراهم می آورند و جذابیت های استان را بیش تر می كنند. استان هرمزگان به لحاظ اقتصادی, سیاسی و ترانزیتی یكی از مهم ترین مناطق ایران است كه از نظر گردشگری نیز دارای اهمیت بسیار بوده و بدین لحاظ همواره در طول تاریخ مورد طمع كشورهای دیگر بوده است.
این سرزمین گرم و با اهمیت؛ از كشاورزی پررونق, راه های ارتباطی بین المللی, اقتصاد پویا, صنایع بزرگ, معادن غنی و... برخوردار است و به لحاظ دربرگرفتن تنگه هرمز؛ یكی از مهم ترین و استراتژیك ترین مناطق ایران و جهان به شمار می رود.

چشم‌ اندازی بر سرزمین کهن هرمزگان

سرزمین کهنسال هرمزگان که تاریخ، فرهنگ، سنت‌ها، آداب و رسوم دیرپایش همواره گویای جاودانگی و قدمت ریشه دارش بوده است در پهنه خود هزاران رمز و راز دارد. یادها، یادبودها و آثار باستانی که تاریخ پربارش را به نظاره می نشیند.
بر اساس آخرین بررسی‌های باستان‌شناسی که در استان هرمزگان انجام شده است پیشینه تاریخی این استان برگرفته از دوره‌های پارینه سنگی، پیش از تاریخ، تاریخی و دوره اسلام است که در واقع اهمیت استان را به لحاظ تاریخی و باستان‌شناسی در کشور مورد توجه قرار می‌دهد.
معاون میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان می‌گوید: دوره پارینه سنگی بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ هزار سال بر اساس آثار به دست آمده است، یعنی زمانی که انسان‌های اولیه از قاره آفریقا به آسیا از طریق استان و شهرستان‌های میناب و جاسک وارد شده‌اند.
عباس نوروزی دوره تاریخی استان را از ۷ هزار سال تا ۳ هزار سال عنوان کرده و می‌افزاید: در هزاره سوم این دوره یعنی ۵ هزار سال پیش استان هرمزگان به عنوان ارتباط دهنده فرهنگ هلیل‌رود از شرق کشور به غرب یعنی شوش بوده است و در واقع این دوره ادامه فرهنگ هلیل رود بوده که بخشی از آن در استان کرمان است و بر طبق بررسی‌های به عمل آمده شهرستان جاسک درشرق استان نزدیک ترین مکان برای انتقال این فرهنگ به کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده است.
وی دوره تاریخی استان را شامل دوره‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی دانسته و خاطر نشان می کند که به دلیل عدم پژوهش‌های باستان‌شناسی لازم در حال حاضر آثار دوره هخامنشی کمتر مورد شناسایی قرار گرفته است، اما آنچه مسلم است در این دوره استان به دلیل داشتن بندرگاه‌های مهم دارای اهمیت بوده به گونه ای که داریوش اول در کتیبه‌های خود نام مکران را که بخش‌هایی از شهرستان میناب و خصوصاً جاسک است به عنوان ایالت های ایران نام برده است.
وی عنوان می‌کند: در دوره بعد از هخامنشیان بر طبق اسناد تاریخی سردار بزرگ اسکندر مقدونی و طی مأموریتی که به او داده شده بود (طبق کتاب هردوت مورخ یونانی) گذر او از سواحل خلیج فارس شهرستان‌های میناب و جاسک بوده به گونه‌ای که شهرستان میناب نام آنامیس را داشته است. نوروزی دوره‌های اشکانی و ساسانی را با توجه به آثار به دست آمده از این دوران مهم می‌داند: نقش شهرستان میناب بسیار حائز اهمیت بوده است. در این دوران کشور دارای ثبات سیاسی بوده و به راحتی از بندرگاه‌های این استان کالاهایی چون پارچه ابریشم و زعفران به کشورهای همجوار صادر و دیگر کالاها وارد می‌شد.وی قدیمی‌ترین آثار استان در دوره اسلامی را مسجد کوشه در قشم می‌کند: این مسجد از مساجد اولیه اسلامی در کشور است که قدمت آن به سال ۲۶۱ هجری قمری می‌رسد .
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان استان را در دوره سلجوقی به لحاظ بازرگانی پر رونق توصیف می کند: اهمیت اقتصادی در این دوره زمانی اتفاق افتاد که شهر تجاری سیراف بوشهر به دلیل زلزله از بین می رود و از آن تاریخ به بعد جزیره کیش دارای رونق تجاری شده که آثار آن به عنوان شهر حریره موجود است و پس از این که جزیره کیش رونق تجاری خود را از دست داد از قرن پنجم تا هفتم هرمز کنونی که در واقع بخشی از شهرستان میناب است، دارای اهمیت بسیاری از جهت تجاری و بازرگانی بوده به گونه‌ای که مرکز تجاری جاده ابریشم دریایی محسوب می‌شده و کالاهایی از خراسان، ری، چین و ادویه هند از این بندر به خارج از کشور صادر می‌شده است .
در سفرنامه‌های جهانگردانی چون مارکو پولو، ابن بطوطه و دیگر جهانگردان به اهمیت این شهر پرداخته‌اند. گفتنی است میناب (هرمز کهنه) در زمان حمله تیموریان در قرن هشتم اهمیت خود را از دست داد و مدتی نیز جزیره هرمز به عنوان بندرگاه تجاری جای هرمز کهنه را تا زمان حمله پرتغالی‌ها گرفت که با ساخت بزرگترین قلعه و همچنین جزایر قشم و لارک از موقعیت استراتژیکی آن به سود خود بهره بردند.
پرتغالی‌ها قریب به ۱۱۵ سال جزایر و سواحل استان هرمزگان را در تصرف خود داشتند و از سال ۱۵۰۷ تا ۱۶۲۲ میلادی به دلیل این که کشور ایران در زمان شاه اسماعیل با اقوام داخلی و کشور عثمانی درگیر بود، نتوانست به مقابله با پرتغالی‌هایی که مناطق جنوبی را در اشغال داشتند بپردازد، اما در سال ۱۶۲۲ میلادی پرتغالی‌ها در زمان شاه عباس صفوی به فرماندهی امامقلی خان و کمک کشتی‌های جنگی انگلستان، از جزایر هرمز، قشم و لارک بیرون رانده شدند اما این جزایر رونق گذشته خود را از دست داد.
عباس نوروزی می‌گوید: در دوره صفویه در استان هرمزگان کاروانسراهای بسیاری وجود داشته و قریب به ۲۵ کاروانسرای آن در حال حاضر شناسایی شده است.معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان خاطرنشان می‌کند: به دلیل عدم پژوهش‌های باستان‌شناسی و تاریخی لازم در این استان اطلاعات کمی وجود داشته و شرایط طبیعی و آب و هوایی این استان موجب شده بسیاری از بناهای دوره‌های تاریخی اوایل اسلام کاملاً از بین برود اما با توجه به این که حداقل یک دهم این استان مورد پژوهش های باستان‌شناسی قرار گرفته، نشان از قدمت بالای این استان است.

● صنایع و معادن
صنایع استان هرمزگان به دو دسته صنعتی و دستی تقسیم می شوند كه صنایع دستی این استان را لنج سازی، گلابتون دوزی، خوس دوزی، شک دوزی بافی، کم دوزی، کلاه دوزی، سوند بافی، سوزن دوزی، چادر شب بافی، فرش بافی، حصیر بافی، تور بافی، گرگور سازی، سفال گری، سبد بافی، صنایع صدفی، عبا دوزی، درو پنجره جوبی، کرچاپ، بادله دوزی، ملیله دوزی دور لباس، کوزه سازی تشكیل می دهد.
با توجه به قرار گرفتن این استان در کنار دریای عمان و خلیج فارس، مهم ترین صنایع رایج در این استان عبارتند از: کارخانه های کنسرو ماهی، پودرماهی، قایق سازی، کشتی سازی و هم چنین صنایع نفتی. استان هرمزگان از نظر منابع معدنی توانمند بوده و علاوه بر نفت و گاز، معادن کرومیت و خاک سرخ آن نیز مشهور است.
مدر جزیره ابوموسی معدن اکسید سرخ آهن و هم چنین معدن خاک سرخ وجود دارد و آب های پیرامون آن، دارای نفت است. حدود ۱۰۰ سال پیش، نخستین امتیاز استخراج این معدن ها، از سوی ناصرالدین شاه قاجار به مرحوم معین التجار بوشهری واگذار شد. نفت جزیره ابوموسی که به میدان مبارک، در بخش دریایی خاوری جزیره محدود است، از نظر گونه و کیفیت، بهترین نفت در خلیج فارس شناخته شده است. منابع نفت جزیره سوری که نقش مهمی در صادرات نفتی کشور دارند را می توان از مهم ترین منابع زیرزمینی این شهرستان نام برد.
مهم ترین معدن های شهرستان بندر لنگه که به گونه پراکنده در نواحی بستک، تدرویه، پل غار، . . . وجود دارند، می توان معدن سنگ گچ، سنگ لاشه و شن و ماسه را نام برد. منابع نفت حوزه جزیره لاوان به نام های : رسالت، رشادت و سلمان، از دیگر منابع معدنی شهرستان لنگه به شمار می روند. جزیره فارور دارای معدن های زیادی نظیر آهن، سنگ کاربیت، سنگ گرانیت، سنگ های سیلیس، خاک سرخ و دیگر فلزات است.
بندرعباس دارای معدن آهک و گچ است که در ۲ کیلومتری خاور و هم چنین باختر آن قرار دارند. از مهم ترین معدن های این شهرستان، معدن گاز سورو، سرخون، گیشو، شن وماسه، نمک آبی را می توان نام برد. معدن هایی که مورد بهره برداری قرار گرفته اند، معادن سنگ گچ خمیر، سنگ گچ کشکوییه و نمک در گور است.
ازمهم ترین معادن های شهرستان جاسک، که در بخش شمالی و در بخش بشاگرد قرار دارند می توان معادن آهک، آهن، سنگ نمک، پنبه نسوز، خاک سرخ، گوگرد، کرومیت، سنگ گچ، تالک و منگنز را نام برد.
معدن کرومیت شهرستان میناب از منابع مهم استان هرمزگان است. کرومیت استخراجی این معدن ها به خارج از کشور صادر می شود و بهره برداری از آن ها از فعالیت های اقتصادی بسیار مهم به شمار می رود. استخراج سالانه ذخایر معدنی این شهرستان، عبارت اند از: مجتمع معدنی کرومیت فاریاب، که شامل ۳۲ معدن بزرگ و کوچک بوده، واندازه استخراج آن، ۴۰ هزار تن می باشد و اندازه استخراج معدن سنگ گچ فاریاب حدود ۳ هزار تن و معدن مرمریت سرنی حدود ۵ هزار تن بوده است. آهن، گوگرد، نمک و آهن، از دیگر معدن های شهرستان میناب به شمار می روند.
شرکت ملی نفت ایران از چندین سال پیش اقدام به کاوش و حفاری در جزیره قشم کرده که در همه کاوش ها، به منابع گاز طبیعی دست یافته است. به دنبال اجرای پروژه هایی، مانند: صنایع فولاد، مس سرچشمه و نیروگاه حرارتی توانیر، بهره برداری از گاز گورزین جزیره قشم آغاز شد و منابع گاز سلخ جزیره به دلیل نامرغوب بودن (ترش) مورد استفاده قرار نگرفت.
کوه نمکدان (معدن نمک)، در ۸۵ کیلومتری شهر قشم قرار گرفته است. این منابع به گونه تپه های گنبدی شکل و به قطر ۷ کیلومتر و بلندی ۲۳۷ متر از سطح دریا قرار گرفته اند. انبارهای آن، ۴۲۰ هزار تن برآورده شده است. معدن به گونه گنبد نمکی است، که در درون آن، یک جریان آب زیرزمینی گذشته و در مسیر خود، به گونه پشمه های نمکی آشکار شده و در حوضچه های طبیعی گسترده می شود که پس از تبخیر سطحی، نمک به جای می ماند.
در بخش های سنگ های رسوبی بالای گنبد، گوگرد و سولفور فلزات دو ظرفیتی، مانند آهن و سرب با کیفیت پراکنده وجود دارد. در حال حاضر از معدن نمکدان، سه گونه نمک بهره برداری می شود: نمک آبی یا پاریو، نمک کوهی، نمک بلور یا ترکه. در جزیره قشم معدن سنگ لاشه، شن و ماسه نیز وجود دارد.
در جزیره لارک معدن های خاک سرخ، آهن و نمک وجود دارد. از گذشته های دور معدن خاک سرخ، در این جزیره شناخته شده و مردم خلیج فارس برای رنگ آمیزی چوب، فلز، بدنه کشتی، پارچه، . . . از آن استفاده می کردند. این معدن از پر درآمدترین معدن های ایران است. در جزیره هرمز معدن سنگ لاشه و نمک آبی نیز وجود دارد و از معدن نمک آن، سالانه تا ۳ هزار تن بهره برداری می شود.

● کشاورزی و دام داری
بیش تر جمعیت استان هرمزگان، در بخش کشاورزی به کار مشغول اند. شکل چیره تولید کشاورزی در هرمزگان، گونه های صیفی و سبزی، مانند: گوجه فرنگی، بادمجان، پیاز، هندوانه، خیار، خربزه، بامیه، است. نخلستان ها، که حدود ۴۰ هزار هکتار از زمین های استان هرمزگان را به خود اختصاص داده است و بیش از هفت میلیون اصله درخت خرما را در بر می گیرد، با توجه به شمار نخل ها و تولید سالیانه آن ها، از جایگاه خوبی بر خوردار است.
بیش از ۴ میلیون اصله درخت خرما، در شهرستان های میناب و رودان و بقیه در سایر نقاط هرمزگان کاشته شده است. بیش از صد گونه متفاوت نخل بومی در هرمزگان وجود دارد، که گونه های سرشناس آن، عبارت اند از: مهتری، شاهانی، خنیزی، زرک، هلو، مرداسنگ، آلو، مهتری، سلانی، سهمران، زامردان، پنجه عروس، نوعروس، . . .
مرکبات استان هرمزگان زمین های پهناوری را به خود اختصاص داده و فرآورده های آن شامل پرتقال، نارنگی، لیموترش، لیموشیرین، گریپ فروت و نارنج می شود. لیموترش از آن دسته مرکباتی است که در رودان به دلیل آب و هوای مناسب، جایگاه ویژه ای پیدا کرده است از نظر میزان تولید، دارای اهمیت است و به عنوان فرآورده پایه استان به شمار می رود، . مرکبات استان هرمزگان مانند نارنگی ناحیه سیاهو و لیموترش شهرستان رودان از مرغوبیت و شهرت ویژه ای برخوردار بوده و می توانند با مرکبات دیگر نواحی کشور رقابت کنند. فرآورده های دیگر کشاورزی استان هرمزگان، عبارت اند از: حنا، تنباکو، یونجه، انبه، حبوبات، سنجد و سیب زمینی، که ۴ تا ۵ هزار هکتار از زمین های استان به کشت آن ها اختصاص دارد.
استان هرمزگان از لحاظ دام داری جایگاه ویژه ای دارد. برابر برآوردها، یک میلیون دام محلی و ساکن و یک میلیون دام عشایر کوچ رو استان های فارس و کرمان، در زمستان از مراتع هرمزگان استفاده می کنند، که به دلیل چرای بی رویه و عدم کنترل درست، مراتع بازدهی خود را از دست داده و به مراتع فقیر تبدیل شده اند. از این رو دام های استان با وجود کمیت مناسب، از کیفیت پایینی برخوردار است. مردم این استان بیش از هر دام دیگری به پرورش بز می پردازند. گونه ای بز بومی در هرمزگان پرورش می یابد، که به بز «تالی» یا بز «جزیره ای» سرشناس است که خود را با شرایط آب و هوایی منطقه سازش داده است.

در قرن چهارم هجری در حوالی بندرعباس فعلی بندر و روستای کوچکی بنام ”سورو“ وجود داشت که جغرافیانویسان قرن چهاردهم هجری قمری از آن نام برده اند. برخی معتقدند ”شهرو“ که اصطخری به عنوان ”دهی کوچک بر کنار دریا“ از آن نام برده همان بندر”سورو“ است.
▪ جزیره قشم
جزیره قشم بزرگترین جزیره ایران است که در شمال غربی تنگه هرمز قرار دارد. طول آن ۱۱۵ کیلومتر و عرض آن از ۱۰ تا ۳۵ کیلومتر متغیر است. شهر قشم مرکز این جزیره در شمال شرقی جزیره واقع شده و وسعت آن ۳ کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۰ متر است.
▪ جنگل های حرا
گونه جنگلی حرا (مانگرو) از ویژگیهای اکوسیستم سواحل جنوبی ایران است که به طور پراکنده از تنگه هرمز به سمت شرق و اقیانوس هند در سواحل عمان پدید آمده اند.
مانگرو به اکوسیستمی اطلاق می شود که از زمین های مرطوب حد واسط مناطق جزر و مدی دریا همراه با مجموعه هایی از گیاهان بی نظیر و جانوران خاص که در مناطق ساحلی و کنار تالابی اکوسیستم تکثیر پیدا می کنند تشکیل شده است.
از آنجا که جنگل حرا در جزیره قشم و سواحل جنوبی استان هرمزگان از وسیع ترین نمونه های آن در دنیاست از اهمیت خاصی برای ایرانیان و دانشمندان سایر ملتها برخوردار است. این جنگل ها سواحل خلیج فارس در اطراف بندر لافت شمال جزیره قشم و بندر خمیر دیده می شوند.
▪ جزیره کیش
جزیره کیش حدود ۹۰ کیلومتر مربع مساحت و بیضی شکل می باشد. فاصله آن از راه دریایی تا بندرعباس۳۰۰ کیلومتر و جزیره قشم ۲۲۵ کیلومتر میباشد. جزیره مرجانی کیش یکی از جذاب ترین جزایر خلیج فارس بوده و از طبیعتی زیبا، سبز و منحصر به فرد با سواحلی آرام، ماسه های مرجانی، آب زلال و دریای شفاف با انواع ماهیهای رنگارنگ و تزیینی برخوردار میباشد.
مراکز گردشگری و دیدنی، ورزشهای دریایی، مراکز غواصی، مراکز تجاری، خرید، بازارهای بین المللی، امکانات رفاهی و اقامتی متنوع چون هتل های پنج ستاره، متل و ویلاهای مدرن از جذابیتهای کیش میباشد. این جزیره سالانه حدود یک میلیون نفر را بسوی خود جذب می کند.
جزیره کیش در زمان حکومت ستمشاهی به عنوان مرکزی توریستی و تفریحی مورد استفاده قرار می گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تأسیسات سیاحتی - اقتصادی این منطقه برای عموم گشایش یافت، تا این که طرح ایجاد بندر آزاد در این جزیره که قبلاً توسط دولت به تصویب رسیده بود، از طریق رسانه های گروهی اعلام گردید.
هدف از این طرح، تبدیل کیش به یک بازار مناسب برای صادرات و واردات کالا منطبق بر موازین اسلامی و نیز کمک به ساکنان جزیره اعلام شد. طبق این طرح، افراد می توانند هر مقدار کالا وارد این جزیره کنند تا از آنجا به کشورهای منطقه صادر شود. همچنین ورود کالا از طریق بازاری که در این جزیره ایجاد می شود صورت می گیرد
سواحل کم نظیر این جزیره مرجانی نه تنها در فصول گوناگون سال بلکه در طول یک روز در ساعات مختلف جلوه های بدیع و گونه گون و بسیار زیبایی از طبیعت را به تماشا می گذارند. سواحل کیش در شرق و شمال شرقی و جنوب از زیباترین سواحل جهان است. در

▪ صنایع دستی و سوغاتی ها
خوس (خوص) دوزی که بافتن با برگ درخت خرما می باشد، گلابتون دوزی- سفال گری ، چادر شب بافی و ...سوزن دوزی- سبد بافی و حصیر بافی- قالی بافی ، صنایع دستی دریایی

● وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
استان هرمزگان از لحاظ تاریخی دیرینه گی زیادی دارد. بندرها و جزیره های هرمزگان، در دوران های گوناگون پیش از اسلام اهمیت داشته و از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند. دریای پارس (دریای عمان و خلیج فارس)، که استان هرمزگان نیز در کنار آن قرار گرفته، از کهن ترین دریاهایی است که انسان شناخته است. ساکنان پیرامون آن، ازجمله مردم باستان هرمزگان، نخستین انسان هایی بوده اند که با فن دریا نوردی آشنا شده و به کشتی رانی پرداخته اند. دراین منطقه، دریانوردی و چیر گی بر راه آبی سبب پیدایش و رشد فرهنگ، بازرگانی دریایی و ایجاد دولت های با فرهنگ ازجمله ایلام شد.
ایلامیان از هزاره سوم پیش از میلاد صدها سال بر خلیج فارس و جزیره های استان هرمزگان، به ویژه جزیره های قشم، کیش، لارک، لنگه، و جاسک حکم رانی داشته و از آن ها به عنوان راه ارتباطی برای بازرگانی با هند باختری و درّه نیل استفاده می کرده اند.
مادهای آریایی نژاد، در آغاز سده ۸هشتم پیش از میلاد، حکومت «ماد» را به وجود آوردند. این حکومت، در روزگار پادشاهی هووخشتره گسترش یافته توانمند شد و مرز جنوبی آن را کرانه های جنوبی دریای پارس تشکیل می داد. در این زمان هرمزگان تابع ساتراپی (استان) درنگیانه و بخشی از کرمان بوده است. در روزگار هخامنشی، به ویژه داریوش بزرگ، ایرانیان اندک اندک در کرانه ها و آب های دریاهای سیاه و سرخ نیز رخنه کردند. داریوش بزرگ، دریا سالار یونانی خود، اسکولاخ (اسکیلاس) را مأمور بررسی کناره های دریای پارس کرد.
اسکولاخ و همراهانش تمامی جزیره ها و کرانه های دریای مکران، خلیج فارس، دریای سرخ و دریای باختر را در نوردیده و آگاهی های ارزنده ای به دست آوردند. این سفر دریایی از نظر بازرگانی و نظامی برای ایران سودمند بود، و باعث برقراری وابستگی بازرگانی میان هندوستان و دریای باختر گردید.
اشکانیان پس از چیر گی بر جانشینان اسکندر (سلوکی ها)، کرانه های خلیج فارس از جمله استان هرمزگان را بر قلمرو خود افزودند و در برابر رومیان، از دریای پارس و بین النهرین پاسداری کردند. در زمان ساسانیان، هرمزگان از مراکز مهم داد و ستد و پیوند بازرگانی به شمار می رفته است. چند سکّه نقره از این دوران در اثر کاوش هایی که در اسکله سازی «سورو» انجام گرفت، به دست آمده است.در نخستین سال های حکومت اسلامی، کرانه های هر دو سوی دریای پارس، از جمله استان هرمزگان به دست مسلمانان افتاد. ابوهوریره، در روزگار عمر- خلیفه دوم - بر بحرین و کرانه های باختری خلیج فارس دست یافت و از آن جا به کرانه های خاوری آن یورش برد و تمامی دریای پارس و بندرها و جزیره های آن را بر قلمرو مسلمانان افزود. پس از چیر گی عرب ها، دیلمیان نخستین دودمان ایرانی بودند، که بار دیگر بر سراسر جزیره ها، بندرها و آب های استان هرمزگان و دیگر نقاط خلیج فارس چیره شدند.
هرمزگان، عمان و بندرها و جزیره های آن به ترتیب در سال های ۳۲۳ و ۵۳۴ هـ . ق، توسط علی (عمادالدوله)، و احمد (معزالدوله) به قلمرو آل بویه ملحق گردیدند. حکومت آل بویه، در زمان عضدالدوله گسترش یافت و در تمام مدت حکومتشان، فارس و هرمزگان در قلمرو فرمانروایی آن ها بود. پس از دیلمیان، سلجوقیان کرمان از سال ۴۵۴ تا ۵۸۳ هـ . ق، بر منطقه خلیج فارس، از جمله استان هرمزگان و عمان تسلط یافتند. در دوران سلجوقی، از سوی فرمان روایان این خاندان، حاکمانی با عنوان«اتابک» به مناطق گوناگون ره سپار می شدند.
اتابکان فارس برعمان، بحرین و کرانه ها و جزیره های خلیج فارس دریای عمان(مکران) دست یافتند و حکومت آنان تا ۶۶۱ هـ . ق، بر فارس و هرمزگان بر قرار بود. دراین سال سلجوق شاه سلغری بر هلاکو خان مغول شورید، اما شکست خورد و حکومت فارس، هرمزگان و تمامی منطقه خلیج فارس به دست مغولان افتاد. در دوره فترتی که بین سپری شدن حکومت ایلخانان مغول و برآمدن تیموریان وجود داشت، حکومت هرمزگان و خلیج فارس با مظفریان بود.
تیمور لنگ به سال ۷۸۵ هـ . ق، سیستان را گشود و در یورش های بعدی خود، اصفهان، فارس، بوشهر، بندرها و جزیره های هرمزگان را به قلمرو خویش افزود. تیموریان تا سال ۸۷۳ هـ . ق، که در ایران حکومت داشتند، خراج بندرها و جزیره های خلیج فارس و دریای عمان(مکران ) را دریافت می کردند.
در سال ۹۱۳ هـ . ق، ناوگان پرتغالی ها به فرماندهی البوکرک با گشودن مسقط که خراج گذار امیر هرمز بود، با سیف الدین، امیر هرمز به جنگ پرداخته و با شکست وی هرمز را تابع و خراج گزار پرتغال کردند. پرتغالی ها در جزیره های هرمز، کیش، بحرین، قشم، نابند، و . . . دفتر بازرگانی و چندین دژ نظامی ساختند. از مرگ آلفونسو دو آلبوکرک (در ذیقعده سال ۹۲۱ هـ . ق)، تا روزگار شاه عباس اوّل (۹۹۶ – ۱۰۳۸ هـ . ق) حکومت پرتغال در دریای پارس توان داشت و در این مدت مراکز بازرگانی دریای عمان (مکران) و خلیج فارس، چون کیش، چابهار، هرمز، مسقط، بحرین، قشم، جاسک، . . . به سبب ستم کاری آنان رو به ویرانی نهاد.
شاه عباس اوّل صفوی پس از جنگ با عثمانی ها تصمیم به آزاد ساختن جزیره های دریای پارس و بیرون راندن پرتغالی ها گرفت. شاه عباس بزرگ نه تنها بحرین را آزاد ساخت، بلکه جزیره های هرمز، کیش، قشم و بندرهای جاسک، چابهار, لنگه، . . . را از پرتغالیان پس گرفت. نادرشاه افشار (۱۱۴۹ – ۱۱۶۰ هـ . ق) در سال ۱۱۴۹ هـ . ق، با بیرون راندن افغان ها از ایران بر تمامی کرانه ها و جزیره های شمالی و جنوبی خلیج فارس چیره شد. با مرگ نادر شاه افشار، شورشی دوباره سراسر کشور را فرا گرفت و کریم خان زند با خواستاران پادشاهی به جنگ پرداخت و سرانجام در ۱۱۷۹هـ . ق، بر سراسر فارس، جزیره ها و بندر های خلیج فارس، . . . دست یافت و کارهای نیمه تمام نادر شاه را دنبال کرده و به پایان رسانید.