به نام خدا
به نظرم رسید که اگر دوستان انجمن نیاز به استخاره دارند
بنده از طریق استخاره با قرآن در خدمت سروران هستم
تقاضاها را ثبت نمایید تا به ترتیب جواب دهم
التماس دعا
____
آداب و شرایط استخاره
استخاره
استخاره به معنای طلب خیز از خداوند است، و چون مؤمنین در مواردی خیرو صلاح كار خود را نمی دانند، به استخاره متوسل می شوند.
جایگاه استخاره در قرآن و احادیث
1-...وَعِندَهُ مَفاتِحُ الغَیبِ لایَعلَمُها اِلا هُو
...كلیدهای غیب نزد خداست و كسی جز او آنهارا نمی داند
سوره انعام آیه 59
2- امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید: پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مرا به سوی یمن فرستاد؛ و به من سفارش كرد: یاعلی كسی كه استخاره كند ضعیف و شكسته نمی شود...
وسائل الشیعه 5/216 ح 9
3- از امام باقر (علیه السلام) روایت شده: ما استخاره را یاد می گرفتیم چنانچه سوره های قرآن را می آموختیم.
وسائل الشیعه 5/207ح 9
4- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده: هر كس در امری، بدون استخاره داخل شود و به بلائی مبتلا شود، خدا او را در آن بلا اجر ندهد.
وسائل الشیعه 5/217 ح1
5- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده كه حقتعالی می فرماید: از شقاوت بنده ام آن است كه در كارهایش از من طلب خیر ننماید.
وسائل الشیعه 5/217 ح 2
آداب و شرائط استخاره
1- وقت و ساعت استخاره:
استخاره در هر وقت و ساعتی جایز است، ولی بهترین وقت هنگام نماز است؛ زیرا شیطان در آن هنگام از هر وقت دیگر از انسان دورتر است.
2- مكان استخاره:
استخاره در هر مكان جایز و درست است ولی بهترین مكان؛ مساجد، مشاهد شریفه و حرم اولیاء دین (علیهم السلام) است.
3- استخاره توسط خود شخص:
هر چند سیره مؤمنین برا ی استخاره، رجوع به عالمان دین و مؤمنان وارسته و صاحبان فضیلت و اشخاص با نفس می باشد ولی اولیاء دین (علیهم السلام) معمولاً طریقه استخاره را به مردم یاد میداده اند كه خود شخصاً انجام دهند.
4- راضی بودن به نتیجه استخاره:
استخاره كننده باید به نتیجه استخاره راضی و خشنود باشد، گرچه ظاهراً خوشایند او نباشد زیرا خداوند آگاه به خیر و شر و صلاح انسان است.
از امام صادق (علیه السلام) نقل شده: «من باكی ندارم هنگامی كه استخاره كردم بر هر جهتی وقوع یابد».
وسائل الشیعه 5/211
اقسام استخاره
مرحوم علامه مجلسی ( قدس سره) هشت نوع استخاره معرفی فرموده اند كه برخی ار آنها عبارتند از:
1- «استخاره مطلقه» یعنی آن كه انسان هنگام تصمیم به هر كاری خیر و صلاح خود را ازخداوند طلب نماید.
در روایت آمده: مردی خدمت امام صادق (علیه السلام)رسید و عرض كرد: فدایت شوم گاهی كاری می كنم و سپس پشیمان می شوم، حضرت فرمود: چرا استخاره نمی كنی؟ عرض كرد: فدایت شوم چگونه استخاره كنم؟ فرمود: پس از نماز صبح دست ها را برابر صورت بلند كن و بگو:
«
اللّهُمَّ اِنَّكَ تَعْلَمُ وَ لااَعْلَمُ، وَ اَنْتَ عَلّامُ الْغُیُوبِ،
فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ خِرْلی فی جَمیعِ ما
عَزَمْتُ بِهِ مِنْ اُمُوری خِیارَ بَرَكَةٍ وَ عافِیَةٍ»
مفاتح الغیب، ص 17
در روایت آمده: امام سجاد ( علیه السلام) هنگامی
كه اراده حج، عمره، آزادكردن بنده ویا خریدو فروشی می كرد وضو می گرفت و
دو ركعت نماز می گذاشت ركعت اوّل بعد از فاتحه سوره الرحمن و در ركعت دوم
بعد از حمد سوره حشر می خواندو بعد از نمازش دویست مرتبه از خداوند طلب
خیر می كردیعنی می فرمود: « اَسْتَخیرُاللهَ» یا « اَسْتَخیرُاللهَ بِرَحْمَتِهِ خِیَرَةً فی عافِیَةٍ» سپس سوره های توحید، فلق و ناس را می خواندو می فرمود:
«اللّهُمّ
اِنّی قَدْ هَمَمْتُ بِاَمْرٍ قَدْ عَلِمْتَهُ، فَاِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ
اَنَّهُ خَیرٌلی فی دینی و دُنْیایَ وآخِرَتی فَاَقْدِرْهُ لی، وَ اِنْ
كُنْتَ تَعْلَمُ اَنَّهُ شَرٌّ لی فی دینی وَ دُنْیایَ وَ آخِرَتی
فَاَصْرِِِفْهُ عَنّی، رَبِّ اعْزِِِِمْ لی علی رُشْدی وَ اِنْ
كَرِِِِِِهَتْ اَوْ اَحَبَّتْ ذلِكَ نَفْسی، بـِبـِسْمِ اللهِ الْرَحْمنِ الرَّحیم، ماشاءَالله لا حَوْلَ وَلا قُوَةَ اِلّا بـِاللهِ، حَسْبـِیَ اللهُ وَ نِعْمَ الْوَكیلُ» سپس متوجه آن كار می شد و عزم بر آن می نمود.
مفاتح الغیب، ص 17
2- «استخاره با قرآن» از
استخاره های متداول و معروف در بین مؤمنین و متشرعین می باشد، ولی ناگفته
نماند كه چنین استخاره ای در توان معنوی هركس و امثال ما نمیباشد و بهتر
است توسط كسی انجام گیرد كه با قرآن سنخیت معنوی و عملی داشته باشد؛ولی به
هر حال استخاره با قرآن آداب و شرائط ویژه ای دارد كه در روایات و توصیه
عالمان دین به آنها اشاره شده است كه مختصراً به برخی از آنها اشاره می
شود:
1) روایت شده كه «یسع بن عبدالله قمی» به امام صادق (علیه السلام)عرض
كرد: من اراده می كنم كاری را و طلب خیر از حقتعالی می كنم و رأیم بر یك
طرف قرار نمی گیرد، حضرت فرمود: كه نظر كن در هنگامی كه به نماز برمی خیزی
–زیرا كه دورترین احوال شیطان از آدمی حالتی است كه به نماز می ایستد- پس
ببین كه چه چیز در دلت می افتد و أخذ كن به آن، و بگشا مصحف را پس نظر كن
به سوی اول چیزی كه می بینی در مصحف، پس به آن عمل كن انشاءالله.
مفاتح الغیب ص43
2)
در حدیث آمده: هر گاه خواستی تفأل نمایی به كتا ب خدا، پس سه مرتبه سوره
«قل هو الله احد» بخوان و سه مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد برسد، پس بگو:
«اَللهُمَّ
تَفَأَّلْتُ بِكِتابِكَ وَ تَوَكَّلْتُ عَلَیْكَ فَأرِنی مِنْ كِتابِكَ ما
هُوَ المَكْتُومُ مِنْ سِرّكَ الْمَكْنُونُ فی غَیْبِكَ»پس مصحف شریف را بگشا و عمل كن به آنچه در سطر اول صفحه راست ظاهر می شود بی آنكه اوراق و سطور را بشماری.
مفاتح الغیب ص 44
حكایتی شنیدنی
حجة
الاسلام و المسلمین فاضل مرندی نقل می كند: یك بار برای ناهار منزل آیت
الله احمدی میانجی(قدس سره) مهمان بودیم، یك جوانی آمد و چند سؤال شرعی از
حاج آقا پرسید و آخر سر هم استخاره ای خواست، آیت الله میانجی فرمود: با
تسبیح استخاره كنم یا با قرآن؟ ایشان گفتند: با قرآن! آیت الله میانجی
فرمودند: ولی سند استخاره با تسبیح قویتر است، آنگاه برای آن جوان استخاره
كرد...
اسوه پارسایان ص 66
3- «استخاره با تسبیح» تقریباً بیشتر از استخاره با قرآن رایج است!
مجلسی
از پدرش(قدس سرهما) نقل می كند: كه شیخ بهایی (قدس سره) فرمود: ما دست به
دست، از مشایخ خود شنیده ایم كه از حضرت صاحب الامر (صلوات الله علیه)
روایت می شده هنگام استخاره با تسبیح سه مرتبه صلوات بر محمد و آل
محمدفرستاده شود و تسبیح را بگیرند و دو تا دو تا بشمارند، اگر طاق باشد
خوب، و اگر جفت باشد بد است. و والد مبرور (رحمه الله) اكثر اوقات در
اموری كه عجله داشتند، اینگونه استخاره می كردند.
مرحوم مجلسی (قدس سره) می فرمایند: طریق دیگری در میان عوام شهرت دارد كه
سه تا سه تا بشمارند، اگر یك بماند خوب و اگر دو بماند، وسط و اگر سه
بماند بد است ولی این طریق در كتب مشهره به نظر فقیر نرسیده، ولی یكی از
فضلای بحرین از كتاب «السعادات» از حضرت صادق (علیه السلام)روایت كرده كه «حمد» یك مرتبه و سوره «قل هو الله» را سه مرتبه و پانزده مرتبه «صلوات» بر محمد و آل محمد بفرستد، پس بگوید:
«اَللّهُمَّ اِنّی أسْئَلُكَ بِحَقِّ الحُسَیْنِ وَ جَدِّهِ وَ أبیهِ وَ
أُمِّهِ وَ أخیهِ وَ الْأئِمَةِ مِنْ ذُرّیَتِهِ أَنْ تُصَلّی عَلی
مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمّدٍ وَ أنْ تَجْعَلَ لی الخِیَرَةِ فی هذهِ
الْسُبْحَةِ وَ أن تُریَنی ما هُوَ الْاَصْلحُ لی فِی الدّینِ و الدُّنیا،
اللهُمَّ إنْ كان الاصلحُ فی دینی و دُنیایَ و عاجِلْ اَمری و آجِلِه
فِعْلَ ما أنا عازمٌ علیهِ فأمُرنی و الّا فَانْهَنی، فَأنَّكَ علی كلِّ
شَیءٍ قَدیرٍ»
پس قبضه ای از تسبیح می گیری و می شماری و می گویی:«سبحان الله والحمدلله و لا اله الا الله» تا آن قبضه تمام شود، اگر آخرش «سبحان الله» باشد مخیری میان انجام دادن یا ندادن، و اگر «الحمدلله» باشد امر است، و اگر«لا اله الا الله» باشد، نهی است.
استخاره های نادرست
متأسفانه بعضی از مردم همانگونه كه در بسیاری از احكام و معارف دینی دقت درستی ندارند در مورد استخاره هم دقت درستی ندارند.
اولاً:
تصور می كنند استخاره ای خوب است كه استخاره كنند را به اهداف و نیاتی كه
دوست دارند برساند؛ در حالی كه معنای صحیح و درست استخاره طلب خیر و صلاح
از خداوند است، ولو برخلاف میل باطنیشان باشد؛ قرآن می فرماید:
... عَسی أنْ تَكْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَكُمْ وَ عَسی أنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ
سوره بقره آیه 216
...چه بسا چیزی را خوش ندارید، در حالی كه خیر شما درآن است و چه بسا چیزی را دوست دارید، در حالی كه شر شما درآن است
... فَعَسی أنْ تَكْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللهُ فیهِ خَیْراً كَثیراً
سوره نساء آیه 19
...چه بسا شما چیزی را خوش ندارید، ولی خداوند، خیر فراوان در آن قرار داده باشد.
ثانیاً:
برای هر كار كوچك و ناچیز یا كارهایی كه می توانند با تعقل و مشورت
راه درست و صحیح را پیدا كنند بلافاصله استخاره می كنند، مثلاً استخاره
میكنند كه:
آیا
فلان معامله خوب است؟ آیا مسافرم از سفر برمی گردد؟ آیا در امتحان قبول می
شوم؟ آیا ازدواج با فلان كس خوب است؟ آیا پسرم از سربازی معاف می شود؟و...
در حالی كه خداوند انسان را موجودی عاقل آفریده و او را ابتداء به «تعقّل»سپس به «مشورت» در كارهایش دستور داده است، و «استخاره» آخرین چاره او می باشد.یعنی:به ترتیب: «تعقّل»، «استشاره» و «استخاره»
بنابراین
از استخاره نباید به صورت فال گیری استفاده شود و یا بخواهیم با غیب و
شبیه غیب آینده را پبیش بینی كنیم و هرگاه بخواهیم عملی چون: «انتخاب
شغل»؛ «ازدواج»؛ «طلاق»؛ «مسافرت»؛ «خروید و فروش»؛ «رفاقت با كسی»؛ «صحبت
كردن با كسی»؛ «شركت با كسی در شغلی» را انجام دهیم باید به مقدمات ذیل به
ترتیبی كه آمده عمل كنیم:
«مقدمه اول تعقّل»
است؛ یعنی انسان از نعمت عقل، كه خداوند به او عطا فرموده؛ استفاده كند و
اگر با تعقّل راه «خیر و صلاح» را پیدا كرد به خدا توكّل كند و در همان
راه قدم بردارد.
«مقدمه دوم مشاوره» است:
یعنی هر گاه انسان از تعقّل خویش نتیجه ای نگرفت از عقول افراد صاحب نظر و
آگاه و دلسوز وخیرخواه استفاده كند و راه «خیر و صلاح» را از آنان جویا
شود كه در این صورت نیز لازم است به خدا توكّل كند و در همان راهی كه
راهنماییش می كنند قدم بردارد.
«مقدمه سوم استخاره»
است: یعنی هر گاه انسان از تعقّل و مشاوره مأیوس شد آخرین چاره اش استخاره
است و پس از مشخص شدن راه «خیر و صلاح» به خدا توكّل كند و در همان راه
قدم بردارد.
مرحوم علامه طباطبایی (قدس سره) در این باره می فرمایند:
«
... حقیقت امر این است كه انسان وقتی بخواهد به كاری دست بزند ناچار است
زیرو روی آن كار را بررسی نموده و تا آنجا كه می تواند فكر خود را كه
غریزه و موهبتی است خدادادی به كار بیاندازد، و چنانچه از این راه نتوانست
صلاح خود را در آن كار تشخیص دهد ناگزیر باید از دیگران كمك فكری گرفته و
تصمیم خود را با كسانی كه صلاحیت مشورت و قدرت تشخیص صلاح و فساد را دارند
در میان بگذارند، تا به كمك فكر آنها خیر خود را در انجام دادن و ترك آن
كار تشخیص دهد، و اگر از این راه هم چیزی دستگیرش نشد چاره ای جز این كه
متوسل به خدای خود شده و خیر خود را از او مسئلت نماید ندارد. و این همان
«استخاره» است...»
ترجمه تفسیر المیزان 6/176
سؤالات:
1- آیا عمل به استخاره واجب است؟
الزام شرعى در عمل به استخاره وجود ندارد ولى بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.
۲-
بنابر آنچه گفته مىشود که در کارهاى خیر نیازى به استخاره نیست. آیا در
مورد کیفیت انجام آنها و یا در مورد مشکلات پیش بینى نشدهاى که در خلال
انجام آنها ممکن است پیش بیاید، استخاره جایز است؟ و آیا استخاره راهى
براى شناخت غیب محسوب مىشود یا اینکه فقط خدا از آن آگاه است؟
استخاره
براى رفع حیرت و تردید در انجام کارهاى مباح است ، اعم از اینکه تردید در
اصل عمل باشد یا در چگونگى انجام آن .بنابر این در کارهاى خیر که در آنها
حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست و همچنین استخاره براى آگاهى از آینده
شخص یا عمل نمىباشد.
۳-آیا در مواردى مثل تقاضاى طلاق یا عدم آن استخاره با قرآن صحیح است؟ و در صورتى که شخصى استخاره کند ولى طبق آن عمل نکند، حکم چیست؟
جواز
استخاره با قرآن یا تسبیح اختصاص به مورد خاصى ندارد، بلکه در هر امر
مباحى که شخص راجع به آن تردید و حیرت داشته باشد بطورى که قادر بر اتخاذ
تصمیم نباشد، مىتوان استخاره گرفت و از نظر شرعى عمل به استخاره واجب
نیست هر چند بهتر است انسان با آن مخالفت نکند.
۴- چند بار استخاره براى یک کار صحیح است؟
چون استخاره براى رفع حیرت است، بعد از برطرف شدن حیرت با استخاره اول ، تکرار آن معنى ندارد مگر آنکه موضوع تغییر کند.
منبع
