تبیان، دستیار زندگی

سلام

در اشعار بسیاری از شاعران بزرگ ایران زمین تجلی آیات آسمانی قرآن وروایات بجا مانده از ائمه اطهار بسیار مشاهده می شود وآیات وروایات دسمایه سرودن ترخی از اشعار ایشان است.این بحث رو با تجلی آیات قرآن در اشعار حافظ شروع می كنیم.انشاا...همه كمك كنید بحث خوبی بشه.

مورد اول:

دام سخت است مگر یار شود لطف خدای

                                                                 ورنــه آدم نبـرد صـرفـه زشیـطــان رجیـم

دیوان، ص386

یاد‌آور سخن حضرت یوسف‌(ع): «اِنَّ النَّفْسَ لاَمّارَة بِالسُّوءِ إِلاّ ما رَحِمَ رَبّی؛ نفس، فراوان ما را به بدی می‌خواند [و دامهای سخت در راه ما می‌گسترد] مگر یار شود لطف خدای».(سوره یوسف آیه 53)

 سلام

حالی درون پرده بسی فتنه می‌رود

                                                                 تا آن زمان كه پرده برافتد چها كنند

دیوان، ص 211

«آن زمان كه پرده برافتد» ترجمه واری است از این گزارهٔ قرآنی در وصف قیامت، «یَوْمَ تُبْلی السَرائِر؛ روزی كه پرده‌ها برافتد».(طارق9)

٭٭٭

 سلام

مـرو بـه خـانـهٔ اربـاب بی مـروّت دهـر           كه گنج عافیتت در سرای خویشتن است

دیوان، ص57

مصرع دوّم بنیاد گرفته است برتأویل عرفانی از آیهٔ «وَفی اَنْفُسِكُم اَفَلا تُبْصِرون؛ و در درون شماست، نمی‌بینید!».(زاریات29)كه برپایهٔ آن انسان را از سیر آفاق به سیر انفس فراخوانده‌اند و گمشدهٔ او را نه در بیرون كه در درون او دانسته‌اند، از زبان عین القضات همدانی بشنویم: «راه خدای تعالی در زمین نیست، در آسمان نیست. بلكه در بهشت و عرش نیست، طریق اللّه در باطن تو است «و فی انفسكم» این باشد، طالبان خدا، او را در خود جویند، زیرا كه او در دل باشد و دل در باطن ایشان باشد».

سلام

عرضه کردم دو جهـان بر دل کار افتاده* بجز از عشق تو باقی همه فانی دانست

اشاره است به ایه شریفه:«کل من علیها فان. ویبقی وجه ربّک ذو‌الجلال والاکرام؛ هر‌چه بر‌(زمین) است فانی شونده است و ذات با شکوه و ارجمند پروردگارت باقی خواهد ماند».(سورهی‌الرحمن، ایهی26و27)

 سلام

حافظا خلد برین خانهٔ مــوروث مــن است / انـدر ایـن مـنـزل ویـرانـه نشیمن چـه كنـم

«خلد برین خانهٔ موروث من است» بنیاد گرفته از آیاتی است كه بهشت را میراث نیكان و پاكان دانسته، مانند؟ «تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتی نُورِثُ مِنْ عِبادِنا مَنْ كانَ تَقِیّا؛ این است بهشتی كه به بندگان پارسای خویش میراث می‌دهیم»(یوسف53)؛ «وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتی اُورِثْتُمُوها بِما كُنْتُم تَعْمَلون؛ این است بهشتی كه در برابر آنچه كردید، به ارث می‌برید»(زخرف)؛ «اُولئكَ هُمُ الوارثُون. اَلَّذِینَ یَرِثُونَ الفِرْدوسَ هُمْ فِیها خالِدون؛ اینانند [اشاره به مؤمنان] میراث برانی كه بهشت را به ارث می برند و در آن‌جاودانه‌اند»(مومنون10و11)

سلام

حالی درون پرده بسی فتنه می‌رود / تا آن زمان كه پرده برافتد چها كنند

«آن زمان كه پرده برافتد» ترجمه واری است از این گزارهٔ قرآنی در وصف قیامت، «یَوْمَ تُبْلی السَرائِر؛ روزی كه پرده‌ها برافتد».(طارق9)

 سلام

گرت هواست كه معشوق نگسلد پیوند / نـگــاه دار ســر رشـتـه تـا نـگـه دارد

الهامی از آیهٔ: «اَوْفُوا بِعَهْدی اُوفِ بِعَهْدِكُمْ؛ به پیمان من وفادار مانید تا به پیمان شما وفادار مانم».بقره 40)