تبیان، دستیار زندگی

سلام دوستان

خوشحالم از اینکه اولین جلسه نجوم برگزار شد و بالاخره توانستیم موضوعات مورد مطالعه رو انتخاب کنیم.

انسانها در طول تاریخ همیشه به آسمان نگاه می کردند و سوالات بسیاری در باره ی این نقاط نورانی و چیستی آنها به ذهنشان می رسید. ولی آنها چه پدیده هایی را در آسمان می دیدند که توجهشان را جلب می کرد؟ چگونه این پدیده ها را تعبیر و تفسیر می کردند و چگونه توضیح می دادند؟

اینها سوالاتی است که اگر کسی واقعا بخواهد با جان و جوهره علم نجوم آشنا شود باید به انها فکر کند و به دنبال پاسخ باشد. متاسفانه امروزه بسیاری از افرادی که به نجوم علاقه مند می شوند  فقط به خواندن یک سری کتاب راجع به سیاهچاله ها و ستارگان نوترونی و کهکشانها و ساختار آنها اکتفا می کنند و مقداری اطلاعات کسب می کنند. در حالی که بجای حفظ اطلاعات ما باید بدانیم چگونه انسانها از مشاهدات و رصدها به این نظریه ها رسیده اند. اصلا چه چیزهایی را مشاهده کرده بودند که حالا به اینجا رسیده اند. علم که آیه قرآن نیست بدون دلیل و از روی تعبد قبول کنیم. علم جایگاه شک و شبهه است. هر حرفی را باید در صورتی قبول کنیم که دلایل کافی برای پذیرش آن وجود داشته باشد.

 به همین دلایل ما در اولین جلسه فکر کردیم چقدر مفید است که بیاییم داستان پیدایش علم نجوم امروزی یعنی نجوم جدید را با هم بخوانیم و بحث کنیم. گالیله چرا از نظریه خورشید مرکزی حمایت کرد؟ چون به او وحی شده بود که خورشید مرکز است؟ نه! چون چیزهایی با تلسکوپش دیده بود که او را به سمت این نظریه کشاند. چطور علم قدیم ارسطویی به علم جدید نیوتنی تبدیل شد.

همه اینها دلایلی دارد که با دانستان آنها به واقع می توانیم به سمت منجم شدن و عالم شدن حرکت کنیم. بنابراین بین کتابهای مختلفی که در این جلسه صحبت کردیم کتاب زیر انتخاب شد:

تاریخ پیدایش علم جدید - ریچارد وستفال

مترجم: عبدالحسین آذرنگ و رضا رضایی

    ریچارد وستفال نویسنده كتاب از برجسته ترین صاحب نظران در باب سده ۱۷ است. وی سال ها تاریخ علم در سده ۱۷ را تدریس كرده است. سده ای كه علم جدید در آن زاده شد و شالوده های این علم در آن دوران استوار گردید. پیدایش علم جدید انقلابی اجتماعی، بود. با تاثیرهایی چنان گسترده كه هیچ یك از زمینه های تمدن بشر از نفوذ آن بر كنار نماند. وستفال معتقد است سنت افلاطونی - فیثاغورسی بر اساس نظم به پدیده ها نزدیك می شد و به كشف توصیف دقیق ریاضی می پرداخت و آن را جلوه ای از ساخت نهایی عالم می دانست. در مقابل آن فلسفه مكانیكی به علیت تك تك پدیده ها توجه داشت. این دو جنبش فكری از نظر وستفال اهداف گوناگونی را تعقیب می كردند و پس از برخورد علاوه بر علوم ریاضی، علوم دیگر نیز از آنها تاثیر گرفتند. وستفال انقلاب علمی را فقط بازسازی مقولات اندیشه درباره طبیعت نمی داند بلكه از انقلاب علمی به عنوان پدیده ای اجتماعی نیز نام می برد. وی معتقد است هم دست اندركاران پژوهش های علمی بیشتر شدند و هم نهادهای جدیدی پدید آمدند كه نقش هر چه مهمتر در زندگی جدید بازی كرده اند. به عقیده وستفال پیشرفت اندیشه ها از منطق درونی خود پیروی می كند و همین عامل اصلی در تكوین علم جدید است. او در كتاب حاضر كوشیده است نكاتی را درباره تبعات اجتماعی جنبش علمی نشان دهد و در عین حال این نظر خود را كه «تاریخ انقلاب علمی باید بر تاریخ اندیشه ها تاكید كند» تبیین می كند. وی در این كتاب به دینامیك آسمانی و زمینی، فلسفه مكانیكی، علم مكانیكی، شیمی مكانیكی، زیست شناسی مكانیكی، پیدایش سازمان ها و تشكل های علمی، علم مكانیك و دینامیك نیوتنی می پردازد.

قسمت دوم جلسه : نجوم رصدی

ولی این تنها مبحثی نیست که می خواهیم در این جلسات مطالعاتی دنبال کنیم. برای اینکه جنبه ی رصدی و کاربردی نجوم را هم بیشتر کار کنیم، موضوع رؤیت هلال ماه را در نظر گرفتیم. در این مسیر هم با رصد آسمان و مشخصه های نجوم کروی آشنا می شویم و هم به یکی از مهم ترین مباحث نجوم کاربردی توجه می کنیم. کتاب زیر برای این هدف مناسب است.