حكمت 201امدادهاى الهى و حفظ انسان (اعتقادى، معنوى)
وَ قَالَ [علیه السلام] إِنَّ مَعَ كُلِّ إِنْسَانٍ مَلَكَیْنِ یَحْفَظَانِهِ فَإِذَا جَاءَ الْقَدَرُ خَلَّیَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ وَ إِنَّ الْأَجَلَ جُنَّةٌ حَصِینَةٌ .
و درود خدا بر او ، فرمود : با هر انسان دو فرشته است كه او را حفظ مى كنند، و چون تقدیر الهى فرا رسد، تنهایش مى گذارند كه همانا زمان عمر انسان ، سپرى گشته است.
حكمت 202واقع نگرى در مسائل سیاسى(سیاسى)
وَ قَالَ [علیه السلام] وَ قَدْ قَالَ لَهُ طَلْحَةُ وَ الزُّبَیْرُ نُبَایِعُكَ عَلَى أَنَّا شُرَكَاؤُكَ فِى هَذَا الْأَمْرِ لَا وَ لَكِنَّكُمَا شَرِیكَانِ فِى الْقُوَّةِ وَ الِاسْتِعَانَةِ وَ عَوْنَانِ عَلَى الْعَجْزِ وَ الْأَوَدِ .
و درود خدا بر او ، فرمود : (طلحه و زبیر خدمت امام آمدند و گفتند با تو بیعت كردیم كه ما در حكومت شریك تو باشیم ، فرمود)
نه هرگز! بلكه شما در نیرو بخشیدن ، و یارى خواستن شركت دارید، و دو یاورید به هنگام ناتوانى و درماندگى در سختى ها.
حكمت 203یاد مرگ و پرهیز كارى (اخلاقى)
وَ قَالَ [علیه السلام] أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِى إِنْ قُلْتُمْ سَمِعَ وَ إِنْ أَضْمَرْتُمْ عَلِمَ وَ بَادِرُوا الْمَوْتَ الَّذِى إِنْ هَرَبْتُمْ مِنْهُ أَدْرَكَكُمْ وَ إِنْ أَقَمْتُمْ أَخَذَكُمْ وَ إِنْ نَسِیتُمُوهُ ذَكَرَكُمْ .
و درود خدا بر او ، فرمود : اى مردم ! از خدایى بترسید كه اگر سخنى گویید مى شنود ، و اگر پنهان دارید مى داند، و براى مرگى آماده باشید كه اگر از آن فرار كنید شما را مى یابد، و اگر بر جاى خود بمانید شما را مى گیرد ، و اگر فراموشش كنید شما را از یاد نبرد.
حكمت 204بى توجهى به سپاسگذارى مردم(اخلاقى، اجتماعى)
وَ قَالَ [علیه السلام] لَا یُزَهِّدَنَّكَ فِى الْمَعْرُوفِ مَنْ لَا یَشْكُرُهُ لَكَ فَقَدْ یَشْكُرُكَ عَلَیْهِ مَنْ لَا یَسْتَمْتِعُ بِشَیْءٍ مِنْهُ وَ قَدْ تُدْرِكُ مِنْ شُكْرِ الشَّاكِرِ أَكْثَرَ مِمَّا أَضَاعَ الْكَافِرُ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ .
و درود خدا بر او ، فرمود : ناسپاسى مردم تو را از كار نیكو باز ندارد، زیرا هستند كسانى ، بى آن كه از تو سودى برند تو را مى ستایند، چه بسا ستایش اندك آنان براى تو ، سودمندتر از ناسپاسى ناسپاسان باشد (و خداوند نیكوكاران را دوست دارد).
حكمت 205گنجایش نا محدود ظرف علم(علمى)
وَ قَالَ [علیه السلام] كُلُّ وِعَاءٍ یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ .
و درود خدا بر او ، فرمود : هر ظرفى با ریختن چیزى در آن پر مى شود جز ظرف دانش كه هر چه در آن جاى دهى ، وسعتش بیشتر مى شود.
حكمت 206ره آورد حلم و بردبارى(اخلاقى، اجتماعى)
وَ قَالَ [علیه السلام] أَوَّلُ عِوَضِ الْحَلِیمِ مِنْ حِلْمِهِ أَنَّ النَّاسَ أَنْصَارُهُ عَلَى الْجَاهِلِ .
و درود خدا بر او ، فرمود : نخستین پاداش بردبار از بردبارى اش آن كه مردم در برابر نادان ، پشتیبان او خواهند بود.
حكمت 207ارزش همانند شدن با خوبان(اخلاقى، اجتماعى)
وَ قَالَ [علیه السلام] إِنْ لَمْ تَكُنْ حَلِیماً فَتَحَلَّمْ فَإِنَّهُ قَلَّ مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ إِلَّا أَوْشَكَ أَنْ یَكُونَ مِنْهُمْ .
و درود خدا بر او ، فرمود : اگر بردبار نیستی، خود را به بردبارى بنماى ، زیرا اندك است كه خود را همانند مردمى كند و از جملة آنان به حساب نیاید.
حكمت 208مراحل خودسازی (اخلاقى، تربیتى)
وَ قَالَ [علیه السلام] مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ وَ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ .
و درود خدا بر او ، فرمود : كسى كه از خود حساب كشد ، سودى مى برد، و آن كه از خود غفلت كند زیان مى بیند ، و كسى كه از خدا بترسد ایمن باشد، و كسى كه عبرت آموزد اگاهى یابد، و آن كه آگاهى یابد مى فهمد ، و آن كه بفهمد دانش آموخته است!.
حكمت 209خبر از ظهور حضرت مهدى (عج) (اعتقادى، سیاسى)
وَ قَالَ [علیه السلام] لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَى وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِكَ وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِى الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ .
و درود خدا بر او ، فرمود : دنیا پس از سركشی، به ما روى مى كند ، چونان شتر مادة بدخو كه به بچه خود مهربان گردد.(سپس این آیه را خواند)
"و اراده كردیم كه بر مستضعفین زمین، منّت گذارده آنان را امامان و وارثان حكومت ها گردانیم".
حكمت 210الگوهاى پرهیزكارى(اخلاقى، تربیتى)
وَ قَالَ [علیه السلام] اتَّقُوا اللَّهَ تَقِیَّةَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِیداً وَ جَدَّ تَشْمِیراً وَ كَمَّشَ فِى مَهَلٍ وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ وَ نَظَرَ فِى كَرَّةِ الْمَوْئِلِ وَ عَاقِبَةِ الْمَصْدَرِ وَ مَغَبَّةِ الْمَرْجِعِ .
و درود خدا بر او ، فرمود : از خدا بترسید ، ترسیدن انسان وارسته اى كه دامن به كمر زده و خود را آماده كرده ، و در بهره بردن از فرصت ها كوشیده ، و هراسان در اطاعت خدا تلاش كرده ، و در دنیاى زودگذر ، و پایان زندگى و عاقبت كار، به درستى اندیشیده است!.
حكمت 211ارزش هاى اخلاقى (اخلاقى،اجتماعى،اقتصادى)
وَ قَالَ [علیه السلام] الْجُودُ حَارِسُ الْأَعْرَاضِ وَ الْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِیهِ وَ الْعَفْوُ زَكَاةُ الظَّفَرِ وَ السُّلُوُّ عِوَضُكَ مِمَّنْ غَدَرَ وَ الِاسْتِشَارَةُ عَیْنُ الْهِدَایَةِ وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ وَ الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ وَ أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْكُ الْمُنَى وَ كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَى أَمِیرٍ وَ مِنَ التَّوْفِیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَةِ وَ الْمَوَدَّةُ قَرَابَةٌ مُسْتَفَادَةٌ وَ لَا تَأْمَنَنَّ مَلُولًا .
و درود خدا بر او ، فرمود: بخشندگى ، نگاهدارندة آبروست ، و شكیبایى با مصیبت هاى شب و روز و آن كس كه با رأى خود احساس بى نیازى كند به كام خطرها افتد ، شكیبایى با مصیبت هاى شب و روز پیكار كند ، و بى تابی، زمان را در نابودى انسان یارى دهد ، و برترین بى نیازى ترك آروزهاست، و چه بسا عقل كه اسیر فرمانروایى هوس است؛ حفظ و به كار گیرى تجربه رمز پیروزى است، و دوستى نوعى خویشاوندى به دست آمده است ، و به آن كس كه به ستوده آمده و توان تحمل ندارد اعتماد نكن.
حكمت 212خود پسندى آفت عقل (اخلاقى)
وَ قَالَ [علیه السلام] عُجْبُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ أَحَدُ حُسَّادِ عَقْلِهِ .
و درود خدا بر او، فرمود : خود پسندى یكى از حسودان عقل است.
حكمت 213تحمل مشكلات و خشنودى (اخلاقى، تربیتى)
وَ قَالَ [علیه السلام] أَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ الْأَلَمِ تَرْضَ أَبَداً .
و درود خدا بر او، فرمود : چشم را از سختیِ خوار و خاشاك و رنج ها فروبند تا همواره خشنود باشی.
حكمت 214نرمخویى و كامیابى(اخلاقى، علمى)
وَ قَالَ [علیه السلام] مَنْ لَانَ عُودُهُ كَثُفَتْ أَغْصَانُهُ .
و درود خدا بر او ، فرمود : كسى كه درخت شخصیت او نرم و بى عیب باشد، شاخ و برگش فراوان است.
حكمت 215اختلاف، آفت اندیشه(اخلاقى، سیاسى)
وَ قَالَ [علیه السلام] الْخِلَافُ یَهْدِمُ الرَّأْیَ .
و درود خدا بر او ، فرمود : اختلاف نابود كنندة اندیشه است.
