یک محقق ایرانی دپارتمان اقیانوس شناسی موسسه ملی اقیانوس شناسی و ژئوفیزیک تجربی ایتالیا به همراه گروهی از پژوهشگران در تحقیقات خود نشان داد که دریای آدریاتیک و دریای یونان از طریق فعل و انفعالاتی با یکدیگر حرف می زنند
دریای یونان حوضچه ای از دریای مدیترانه است که بین جنوب ایتالیا، آلبانی و یونان واقع شده و عمیق ترین حوضچه دریای مدیترانه است که عمق آن می تواند حداکثر به 5 هزار متر برسد .
صادق یاری به همراه میرو گاسیک، جوزیه چیویتارزه و وانسا کاردین از دپارتمان اقیانوس شناسی موسسه ملی اقیانوس شناسی و ژئوفیزیک تجربی تریسته ایتالیا تئوری جدیدی را ارائه کردند که نشان می دهد این دریا از طریق فعل و انفعالاتی می تواند با آبهای دریای آدریاتیک در تماس باشد .
به طوریکه آبهای این دو دریا به صورت دوره ای (هر 7 تا 10 سال یکبار) و برپایه الگوی چرخش مدیترانه با یکدیگر ترکیب می شوند .
به عبارت دیگر این دو دریا می توانند با یکدیگر حرف بزنند و با تعاملی که میان خود برقرار می کنند احتمالا بر روی تمام مدیترانه شرقی نیز اثر می گذارند .
این محققان الگوی چرخش مدیترانه را برپایه تحقیقات و رصدهایی که از 1985 تا 2008 انجام شده است و همچنین از طریق اطلاعات ماهواره ای ارائه و با عنوان BiOS ( سیستم نوسان دو نمایی آدریاتیک- یونان) نامگذاری کرده اند .
در 1997 برای اولین بار وارونگی چرخش سطح دریای یونان به سبب جریان شدید و آشکار آبهایی که از دریای اژه برانگیخته شده بودند به ثبت رسید در حقیقت تا آن زمان این وارونگی اغلب در اثر جریانهای باد و نه جریانهای آبی یک دریای دیگر ایجاد می شد .
به این ترتیب، این وارونگی یک رویداد غیرعادی بود که موجب واژگونی چرخش سراسر مدیترانه شرقی شد این وارونگی به دلیل استثناء بودن، در سالنامه های اقیانوس شناسی ثبت شد .
اکنون این تیم تحقیقاتی به همراهی صادق یاری فرضیه ای را ارائه کردند که نشان می دهد یک وارونگی مشابه ناشی از یک نوسان دوره ای حتی بدون تاثیرات آبهای اژه ای نیز می تواند در دریای یونان ایجاد شود .
این فرضیه که به تازگی تائید شده در مجله بین المللی Geophysical Research Letters به چاپ رسیده است .
بررسیهای این محقق ایرانی نشان می دهد که شوری و تراکم آبهای دریای آدریاتیک جنوبی که بر روی آبهای عمیق دریای یونان و مدیترانه شرقی اثر می گذارد در هر دهه دگرگونیهایی را پدید می آورد .
این دگرگونیها، تغییراتی را در سطح دریای یونان ایجاد کرده و بنابراین چرخش این دریا را هم تغییر می دهد .
این محققان در این خصوص توضیح دادند: "تا سال 1996 چرخش دریای یونان در جهت حرکت عقربه های ساعت بود و آب اقیانوس اطلس در این دریا نفوذ کرده و وارد دریای آدریاتیک می شد. از 1997 تا 2006 یک وارونگی کامل در خلاف جهت عقربه های ساعت ایجاد شد و در این دوره، دریای آدریاتیک با آبهای مدیترانه شرقی تغذیه شد، اما در سالهای اخیر، چرخش دریای یونان همانند 20 سال قبل به جهت عقربه های ساعت بازگشت ."
