تبیان، دستیار زندگی

با سلام به شما کاربران عزیز انجمن های تخصصی تبیان

همانگونه که در صفحه اصلی سایت تبیان اطلاع داده شد ؛ از این پس قرار است 30 درصد مطالب صفحه اصلی تبیان با قلم و دستان توانای شما تولید گردد .

لذا از شما کاربر گرامی می خواهیم با انتخاب موضوع و انجمن مورد نظر خود ؛ مطلب خودتان را تنها در ذیل همین مبحث مطابق با قالب مندرج در اطلاعیه سایت وارد نمایید .

 

 

نمونه مطلب ارسالی

 

ساختار ورود مقالات باید از الگویی مشابه جدول ذیل پیروی نماید:

 

  

برای شما عزیزان آرزوی موفقیت داریم

 

اصحاب اجماع

اصحاب اجماع، یك اصطلاح جدیدی است بین متأخرین از علمای رجال، كه آن را یكی از موضوعات علم رجال قرار داده اند و در مقدمه و یا در خاتمه علم رجال از آن بحث كرده اند.[1]

از محدث نوری نقل شده كه:

مسأله اصحاب اجماع از مسائل مهم علم رجال است؛

 زیرا بنابر بعضی از اقوال در تعداد اصحاب اجماع، هزاران حدیث داخل حدیث صحیح می شود.[2]

اصل و ریشه اصحاب اجماع از رجال كشی نقل شده است كه كشّی آنها را بجای اصطلاح (اصحاب الاجماع) به (تسمیة الفقهاء) نامگذاری كرده است.

و هدف از اختصاص این عنوان

(اصحاب اجماع) به تعداد اندكی از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و امام موسی كاظم(ع) مام رضا(ع)

به خاطر این بوده است كه آنها از موثقین رواة ائمه ـ علیهم السلام ـ بوده اند و شأن و مقام بزرگی در نزد آنها داشته اند، و به این جهت بوده است كه بسیاری از احادیث فقه شیعه به این بزرگواران (اصحاب اجماع) منتهی می شود و فقه اسلامی به بركت اصحاب اجماع پویا شده است، در فقه شیعه اصحاب اجماع آنچنان مقام والائی دارند كه اگر اسامی آنها و احادیث منقوله از آنها را از فقه شیعه برداریم، اثری از فقه شیعه نمی ماند.[3]

و در میان علمای رجال معروف و مشهور است كه اصحاب اجماع هیجده نفر هستند. 6 نفر از آنها از اصحاب امام باقر(ع) می باشند.
(طبقه اول):

به نامهای: 1ـ زرارة بن اعین؛ 2ـ معروف بن خربوذ؛ 3ـ بُرید بن معاویة؛ 4ـ ابوبصیر الاسدی؛ 5ـ فُضیل بن یسار؛ 6ـ محمد بن مسلم الطائفی

و 6 نفر از اصحاب خاص امام صادق(علیه السلام) می باشند

(طبقه دوم)

1ـ جمیل بن درّاج؛ 2ـ عبدالله بن مُسكان؛ 3ـ عبدالله بن بُكیر؛ 4ـ حمّاد بن عثمان؛ 5ـ حمّاد بن عیسی؛ 6ـ ابان بن عُثمان 6

نفر هم از از اصحاب امام كاظم و امام رضا(علیهما السلام) هستند

 (طبقه سوم):
1ـ یونس بن عبدالرحمن؛ 2ـ صفوان بن یحیی؛ 3ـ محمّد بن ابی عُمیر؛ 4ـ عبدالله بن مُغیرة؛ 5ـ حسن بن محبوب؛ 6ـ احمد بن محمد بن ابی نصر.

این 18 نفر بنا به نقل كشی از (اصحاب اجماع) هستند كه به نظر او، تمام این افراد، مورد اتفاق علمای علم رجال می باشند و هر خبر و حدیثی كه از این هجده نفر نقل شده باشد آن حدیث صحیح است و هیچ ایرادی از حیث سند ندارد؛ چون اجماع علمای رجال بر این است كه هر حدیثی به اصحاب اجماع منتهی شود از حیث سند صحیح است، یعنی «قطعی الصدور» گرفته می شود. البته در میان این 18 نفر در بعضی از كتب رجال اختلاف دیده می شود.

بعضی از علمای رجال در طبقه اولی به جای ابو بصیر الاسدی، ابو بصیر المرادی را ذكر كرده اند و در طبقه سوم بعضی از رجالی ها به جای حسن بن محبوب، حسن بن علی فضّال، و فضالة بن ایّوب را ذكر كرده اند.[4] (كه این اختلاف در علم رجال در محل خودش بحث شده است.)

در كتاب عدة الاصول آمده است كه:

طائفه امامیّه، اجماع و اتفاق كرده اند بر اینكه:

 محمد بن ابی عمیر، و صفوان بن یحیی، و احمد بن محمد بن ابی نصر، و ثقات غیر از اینها كه معروف به اصحاب اجماع شده اند روایت نمی كنند (خواه مسند و خواه مرسل مگر از كسی كه پیش آنها موثّق است اما غیر از این هجده نفر اینطور نیستند و لذا اصحاب امامیّه به مراسیل اینها هم عمل كرده اند.[5]
خلاصه اینكه به ترتیب ذیل علمای بزرگ امامیّه (اصحاب اجماع) را نقل كرده اند و قبول نموده اند :
1ـ ابو عمر و الكشّی؛ 2ـ شیخ طوسی؛ 3ـ محمد بن علی بن شهراشوب؛ 4ـ علامه حلّی؛ 5ـ ابن داود صاحب الرجال؛ 6ـ شهید اوّل؛ 7ـ شهید ثانی؛ 8ـ شیخ بهایی؛ 9ـ محقق داماد؛ 10ـ محقق سبزواری؛ 11ـ مجلسی اوّل؛ 12ـ فخر الدین طریحی، 13ـ مجلسی دوّم و علمای دیگر.[6]

---------------------------------

[1]. سبحانی، جعفر، كلّیات فی علم الرجال، ص168.
[2]. همان، ص165.
[3]. همان، ص168.
[4]. همان، ص169.
[5]. همان، ص173ـ172، نقل از شیخ طوسی، عدة الاصول، ج1، ص386.
[6]. همان، ص175ـ172.

اندیشه قم

* برای مطالعه بیشتر مقاله تخصصی امامیّه و اصول روایى اصحاب اجماع

http://ansari.kateban.com/entry1260.html

-------------------

نوع : تجمیعی(اندیشه قم و بررسی های تاریخی- حسن انصاری(مطالعه یشتر))

------------------

کلمات کلیدی : اصحاب - امامان - اجماع - امامیه

نمی‌دانم آیا پاورقی نیز در احتساب تعداد کلمات مقاله در نظر گرفته می‌شود یا خیر. به هر حال این مقاله باید با همین ترتیب به چند قسمت تقسیم شود. ضمنا سایت تبیان نیز باید در منابع و مآخذ اضافه شود. مسجد و سیره پیامبر اعظم کلیدواژه‌ها: سیره پیامبر، مسجد، اقتصاد، تعلیم و تعلم، آراستگی. این مقاله تلفیقی است. در این مقاله سعی شده است تا بعضی از کارکردهای مسجد طبق مدارک موجود به صورت مستند همان طور که در زمان پیامبر بوده است و آنچنان که در سیره پیامبر ظهور دارد تصویر سازی شود.ریشه شناسی و مقدماتسیره در زبان عربى از ماده سیر است. سیر یعنى حركت، رفتن، راه رفتن. سیره یعنى نوع راه رفتن. سیره بر وزن فعلة است و فعلة در زبان عربى دلالت مى كند بر نوع. مثلا جلسه یعنى سبك و نوع نشستن و این نكته دقیقى است. سیر یعنى رفتن، رفتار، ولى سیره یعنى نوع و سبك رفتار[1] مسجد یعنی جایگاه سجده[2] و سجده در این جا مَجاز از عبادت و نماز است. سجده منتهی درجه عبادتی است که از دست انسان ساخته است.[3] زجّاج می‌گوید یکی از سنت‌های مردمان گذشته این بوده که بزرگداشت کسی را با سجده کردن تعبیر می‌نمودند.[4]واژه‎ مسجد، جمعاً 28 بار در قرآن كریم ذكر شده كه در 22 مورد آن به صورت مفرد[5] و در 6 مورد دیگر، به صورت جمع آمده است[6] در این آیات، به اهمیت و جایگاه مسجد در اسلام، پاره‌ای از احكام مسجد و مسجد الحرام و احكام خاص آن، مسجد الاقصی و مسجد اصحاب كهف، اشاراتی شده است. کلمه سجده یا فعلی که کلمه سجده از آن مشتق می‌شود از زبان آرامی گرفته شده است. شواهد نشان می‌دهد که این کلمه در زبان آرامی[7] در قرن پنجم قبل از میلاد مسیح موجود بوده و همین کلمه بعد از آن در متون زبان عربستان قدیم[8] به معنی «مکان پرستش» به کار گرفته شده است. ظاهراً این واژه آرامی در اصل به معنی «ستون عمودی با سنگ نبشته یا طرح روی آن» یا «ستون مقدس» است.[9] همین ریشه در زبان عبری نیز به معنی پرستش است.[10]کلمه انگلیسی mosque که خیلی شبیه معادل های خود در زبان های اروپایی است از کلمه اسپانیایی mezquita که بسیار شبیه «مسجد» عربی است مشتق شده است.[11]مسجد مشتمل بر گنبد، گلدسته، شبستان، منبر، محراب، دكه، وضوخانه و سایر اجزاء است. در بناهاى اسلامى چند نوع مسجد وجود دارد مانند مسجد محله، مسجد قبیله، مسجد بازار، مسجد جمعه و مسجد جامع.گنبد و گلدسته‏هاى مسجد عابدى را مجسم مى‏كند كه عرقچین بر سر گذاشته و دو دست ‏خود را براى تسبیح و عبادت به سوى آسمان برافراشته است. سقف زیر گنبد نمودار آسمان است[12] و نمازگزاران با تسبیح موجودات آسمان‌ها و زمین خدا را تسبیح و عبادت مى‏كنند.[13]محراب از كلمه حرب به معناى جنگ[14]، جایى است كه در گودى واقع شده همچون سنگر، رمز مبارزه با شیطان درون و آماده سازى نفس براى شیاطین‏الانس است.جامعیت مسجددر جامعه اسلامی مسجد همانطور که نیازهای دینی را برآورده می‌کند به نیازهای اجتماعی و سیاسی نیز پاسخ می‌گوید. مسجد میدان بسیاری از کارکردهای جمعی است و به عنوان محکمه[15]، مدرسه، تالار گردهمایی و حتی میدان نمایش و رژه به کار می رود.[16] مذاکرات و گفتگوهای سیاسى پیامبر با افراد و هیأت هاى اعزامى از قبائل و طوایف گوناگون در مسجد انجام می­گرفت و پیمان بیعت با تازه مسلمانان در مسجد منعقد می­گشت.[17] وقتى مردم براى بیعت به خانه امام علی علیه‌السلام هجوم آورده بودند، ایشان به آنها فرمودند: اکنون که این کار قرار است انجام گیرد باید در مسجد و پیش مردم باشد زیرا بیعت با من نباید مخفیانه انجام شود.[18] مردم سخن حضرت را پذیرفتند و همه با هم به مسجد رفتند و با حضرت در مسجد بیعت کردند.[19] در سیره پیامبر مسجد محور همه فعالیت‌ها و حرکت‌ها بود، به طوری که آن حضرت قبل از ورود به مدینه مسجد قبا را پی ریزی کرد و در اولین گام پس از تشکیل حکومت در مدینه مسجدی را بنا نهاد که در ادامه آن مکاتب علمی، اقتصادی در حکومت اسلامی تشکیل شدند. ایجاد ستون‌های مختلف در مسجدالنبی که هریک برای امر خاصی در نظر گرفته شده بود خود دلالت بر جامعیت مسجد در سیره آن حضرت دارد.امام خمینی قدّس سره درباره جامعیت مساجد می‌فرماید: این مسجدالحرام و مساجد در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله مرکز جنگ‌ها، سیاست‌ها و مرکز امور اجتماعی و سیاسی بوده. این طور نبوده که در مسجد پیغمبر همان مسائل عبادی نماز و روزه باشد. مسائل سیاسی‌اش بیشتر بوده است.[20]این كلام امیر المومنین علیه‌السلام بسیارى از نقش‌هاى مسجد را بیان می‌کند: كسى كه به مسجد می‌رود یكى از هشت چیز را بدست می‌آورد. برادر مؤمنى كه در راه خدا به او فایده می‌رساند یا علمی كه بدست می‌آورد و مجهولى را به معلوم تبدیل می‌سازد یا نشانه‌اى باعث تحكیم ایمانش می‌شود یا رحمت خداوندى كه انتظارش را دارد شامل حالش می‌شود یا كلامى می‌شنود كه او را از پستى می‌رهاند یا كلامى می‌شنود كه او را هدایت می‌كند یا گناهى را از روی ترس یا خجالت ترك می‌كند.[21]حضور و حیاتی که در مسجد در برخورد با برادران دینی بدست می‌آید باعث می‌شود فرد هنگام ارتکاب گناه حتی از آن شخص هم حیا کند زیرا حضور الهی از مجرای حضور انسان‌های وارسته که تجلی او[22] و خلیفه او[23] هستند حاصل می‌شود.مسجد و مسائل اقتصادیاز زمان پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله یكى از مجموعه‏هاى مسجد بیت‏المال است كه در آن وجوهات نقدى و صدقات و غیره ‏دریافت و نگاهدارى مى‏شود و اگر بازرگانى دچار ورشكستگى مى‏شد و یا در سفر در راه مى‏ماند از سهم و القارمین و ابن سبیل تامین مى‏گردید. فخر رازى در تفسیر آیه (انما یعمر مساجد الله من آمن بالله و ...) مى‏نویسد: در عمران و آبادى مسجد اقامه نماز و پرداخت زكات اعتبار شده زیرا مردم با حضور در نماز جماعت ‏به مساجد رونق مى‏دهند و چون زكات دهنده باشند افراد كم درآمد و نیازمند نیز به مسجد روى مى‏آورند و بر رونق و آبادانى آن مى‏افزایند. اما اگر عمارت را حمل بر مصالح ساختمانى كردیم، از آنجا كه پرداخت زكات واجب و بناى مسجد مستحب است تا از واجب فارغ نگردد به مستحب نمى‏پردازد.[24]مسجد مأوای بی‌پناهان نیز هست. اصحاب‌الصفه شبانه روز در مسجدالنبی بودند جز در مواقعی که برای آنها کاری پیش می آمد[25] آنان کسانی بودند که از مکه به مدینه هجرت کرده بودند و منزل و مأوایی نداشتند و رسول خدا آنان را در مسجد در ایوانی جای داده بود و به همین جهت نیز آنان را اصحاب صفّه گویند و زندگی آنان نیز به سختی می‌گذشت.[26]بعضى از مساجد جمعه و جامع از دو طرف و بعضى از چهار طرف به بازار راه دارد و بازارهاى اسلامى كه همچون مسجد طاق‌وار ساخته شده جزء مجموعه‏هاى مسجد جامع است و براى ورود به آنها از حیاط مسجد مى‏گذرند، باشد كه بازاریان با یاد خدا وارد بازار و كسب و كار شوند. به تعبیر معماران و مهندسان شهرسازى كه در بناهاى اسلامى كاوش مى‏كنند بازار اسلامى به منزله ستون فقرات یك شهر است و این همان تعبیرى است كه خداوند درقرآن براى مال كرده است: اموالى كه خداوند مایه قوام شما قرار داده‏است.[27] هدف قرآن از پیوند میان مسجد و بازار این است كه مردانى تربیت كند كه: هیچ تجارت و داد و ستدى ‏آنان را از یاد خدا و اقامه نماز باز ندارد.[28]نتیجه پیوند میان بازار و مسجد این بود كه قوانین اقتصاد اسلامى اغلب خود به ‏خود به اجرا در مى‏آمد و بازاریان روزى چند نوبت در مساجد از نیروى ایمان وتقوى شارژ مى‏شدند و چون به سر كار بازمى‏گشتند، كمتر دروغ مى‏گفتند و كمتر به احتكار و كم‌‏فروشى مى‏پرداختند. و از این رو معاملات با اعتماد فراوان در بازارهاى اسلامى صورت مى‏گرفت، و مسلمانان كار و تجارتشان را چیزى جداى از عبادت نمى‏دانستند. روژه‏ گارودى فیلسوف مسلمان فرانسوى در كتاب خود مسجد آئینه اسلام مى‏نویسد: در دوران عظمت اسلام تمام زندگى شهر در مسجد جریان داشت، در آنجاست كه ‏قراردادهاى تجارى بسته مى‏شود، زیرا اسلام تمایزى میان مقدس و نامقدس ‏نمى‏شناسد، اجراى شریعت ‏بیش از هر چیز به این معنى بوده است كه انسان 24 ساعت ‏شبانه‏روز در محضر خداوند به سر مى‏برد و هر عملى در زیر نگاه او انجام مى‏شود، بنابراین هر عملى كه توأم با تقوى باشد یك بعد قدسى دارد و نماز درنگى است ‏در سلسله لحظات گوناگون، درنگى كه به سایر لحظات معنى مى‏دهد. بنابراین نماز از بقیه اعمال جدا نیست.[29]اكنون دركنار بسیارى از مساجد صندوق قرض‏الحسنه خدمات بسیار مهمى را به جامعه ارائه‏ مى‏دهد.مسجد و تعلیم و تعلمدر سیره پیامبر، مسجد کانون علم‌اندوزی نیز هست. شهرت حدیث (بالتعلیم ارسلت ...) که آینه تمام نمای اهمیت تعلیم و تعلم در سیره آن حضرت است ما را از نقل آن بی نیاز می سازد.[30] تعلیم و تعلم به مکان خاصی محدود نمی‌شود و در تاریخ اسلام دیده می‌شود که مثلا امیر المومنین علیه‌السلام حتی در بین جنگ به سوال عقیدتی یکی از اصحاب پاسخ می‌دهند و پیامبر اکرم نیز تمام زمین را برای خود، مسجد می‌دانند[31] ولی مسجد به عنوان یکی از نمادها و پایگاه‌ها و مخازن بزرگ کسب دانش مطرح است و همانطور که نماز در مسجد از نماز در جاهای دیگر برتر است تعلم نیز این گونه است. در حدیثی از پیامبر اسلام تعلیم و تعلم در مسجد همپایه عمره کامل و حج کامل شمرده شده است[32] تاریخ پیدایش مدرسه به چند قرن بعد از اسلام می‌رسد و قبل از ایجاد مدارس، مساجد یکتا کانون علم آموزی بوده است. حتی زمانی در میان فقها بحث بوده است که آیا تأسیس مدرسه جایز است یا خیر![33] گرچه طرح این مسأله در فضای كنونی برای ما شگفت انگیز می نماید؛ ولی این مسأله در زمان خود كه مسجد یگانه پایگاه آموزشی بوده و به ناگاه سخن از ایجاد مدارس به میان آمده، دست كم مسأله‌ای قابل طرح بوده است.فاذا قضیت الصلوة فانتشروا فى الارض وابتغوامن فضل الله[34] مفسرین قدیم مانند حسن، سعید بن جبیر و مكحول، «فضل» را در آیه فوق به معناى طلب علم ‏تفسیر كرده‏اند.[35] بسیارى از مساجد حجره‌هایی در طبقه فوقانى داشت كه طلاب در آن‏ سكونت داشتند و بعد از نماز در پاى هر ستونى هر دسته‏اى دور استاد خود حلقه‏وار مى‏نشستند و به كسب علم و دانش مى‏پرداختند. و بازاریان مجاور در دروس‏ عمومى به خصوص درس مكاسب فقه شركت مى‏كردند تا معاملات خود را طبق موازین شرع‏ انجام دهند. و این پیوند و همگامى میان مدرسه و مسجد در اسلام رمز موفقیت ‏فرهنگ اسلام بود زیرا علم منهاى دین ثمره‏اش جنگ و فساد و دین منهاى علم‏ نتیجه‏اى جز خرافات نخواهد داشت. یكى از مجموعه‏هاى مهم مسجد، كتابخانه است. مسلمانان ‏كه در آغاز یك كتاب قرآن بیشتر نداشتند، و آن را همواره در مساجد قرائت ‏مى‏كردند، باعث ‏شد كه از این یك كتاب كتاب‌هاى فراوانى، در قرائت و تجوید در لغت و فرهنگ قرآن، در علم الحدیث و تفسیر، و فقه و تاریخ و سایر علوم قرآن ‏پدید آید و با آنها كتابخانه‏ها تاسیس كنند. مارسل بوازار، دانشمند اسلام‌شناس سوئیسى مى‏نویسد: تاسیس كتابخانه‏ها و شبستان تالار اجتماعات در مساجد، این حقیقت را آشكار می‌سازد كه مساجد در اسلام بدان گونه كه بعضى پنداشته‌اند، منحصر براى نماز نیست، بلكه یقینا یكى از مراكز مهم فرهنگى اسلام نیز مى‏باشد.[36]در سابق كه دستگاه چاپ نبود، در مساجد و رباط ها به ‏نگارش و تكثیر و انتشار كتاب می پرداختند به این ترتیب كه یكى از اساتید مرابطین، كتابى را بر ده‌ها نفر از شاگردانش املاء مى‏كرد و شاگردان با خطى خوب‏ مى‏نوشتند و در نتیجه ده‌ها نسخه از آن كتاب تكثیر مى‏یافت این كتاب را امالى‏ می‌نامیدند و مردم اموال فراوانى را از راه نذر ، وقف و وصیت به ‏این مراكز اهداء مى‏كردند.[37]امروزه بعضی از مساجد به خصوص مساجد موجود در کشورهایی که حوزه علمیه اسلامی در آنها وجود ندارد مدارس تمام وقتی دارند که در آنها هم علوم اسلامی و هم علوم معمولی و متداول تدریس می شود. این مدارس تمام وقت معمولا دانش‌آموزانی در دوره های ابتدایی و میانه دارند. همچنین تعداد کمی از مدارس تمام وقت برای دانش‌آموزان دبیرستان نیز وجود دارد. بیشتر مساجد، مدارس نیمه‌وقتی دارند که در انتهای هفته یا بعدازظهرها در آن تدریس می‌شود. کلاس‌هایی هم برای تازه مسلمانان برای همه سنین برگزار می‌شود به خصوص در اروپا و آمریکا که اسلام سریعاً در حال رشد است[38]آراستگی ظاهرییا بنی آدم خذوا زینتکم عند کل مسجد[39]ای پسران آدم بردارید زینتتان را نزد هر مسجدی[40]این آیه در بعضی از روایات به لباس نیکو[41] و در بعضی به شانه زدن[42] و در بعضی به غسل[43] و در بعضی به زینت کفش و انگشتری[44] و در بعضی به گرفتن ناخن[45] تفسیر شده است و از آنجا که اثبات شیء، نفی ماعدا نمی کند مراد از زینت می‌تواند تمام این موارد باشد.از آنجا که ظاهر و باطن عالم بر هم اثر می‌گذارند در اسلام به آراستگی و طهارت ظاهری نیز امر شده است. در این باره می‌توان به انتخاب خوش‌صداترین فرد برای اذان گفتن در مسجد اشاره کرد[46] که لازم است این سنت پیامبر اسلام در کشور احیاء شود نه این که لزوماً افراد خاصی که معلوم نیست ملاک انتخاب آنها چیست به عنوان مؤذن همیشه در مسجد اذان بگویند.استعمال بوهای خوش مثل بخور عود برای مسجد[47] انتخاب مسیرهای خوشبو برای مسجد[48] نزدیک نشدن افرادی که غذای بدبو خورده‌اند به مسجد[49] و استفاده از عطر هنگام ورود به مسجد[50] از نمونه های سفارش به آراستگی ظاهری مساجد در سیره پیامبر است.ظاهر زیبا به معنی تشریفات و آداب و رسوم بی‌حساب نیست. یعنی مسجد نباید شبیه کاخ و قصر باشد[51] در آخرالزمان هم امام عصر (عج) بسیاری از مساجد و حتی مسجدالحرام و مسجدالنبی را به همین علت تخریب می‌کنند[52] و از این عمل امام معصوم استفاده می‌شود که این بناها از حالت مسجد بودن به در آمده‌اند. در سیره پیامبر اسلام ساخت چنین بناهایی بدعت به حساب می‌آید. در هیچ جای متون دینی اسلام مشاهده نمی‌شود که به ما دستور داده باشند مناره‌هایی بسازیم که سر به فلک بکشند یا این که در سقف مسجد هایمان کنگره‌های کذایی جای دهیم. کسانی که در عمران مساجد نقش دارند شایسته است به روایات مذکور و تفسیر آیاتی مثل (إنما یعمر مساجد الله ...)[53] رجوع کنند تا بدانند اصولا معنی عمران مساجد چیست[54] و با توجه به قرآن عمل کنند[55] پیامبر گرامى صلی الله علیه و آله به ابوذر می‌فرمایند: اى ابوذر كسى كه دعوت خدا را جواب گوید و در تعمیر مساجد خدا نیكو بكوشد پاداشش از جانب خدا بهشت برین است. ابوذر می‌گوید: گفتم چگونه مساجد خدا را تعمیر كند؟ پیامبر فرمود: صداها در آن بلند نشده و به امور و مطالب باطله پرداخته نشود و محل خرید و فروش نگردد، و مسائل بیهوده را تا وقتى در مسجد هستی ترك كن، پس اگر این كارها را انجام ندهى و به توصیه‌هایم عمل نكنی، در روز قیامت جز خویشتن را نباید ملامت كنی.[56]از زبان امام صادق و امیرالمؤمنین و پیامبر گرامى اسلام بشنویم كه فرمودند: بزودى زمانى بر مردم خواهد آمد كه از قرآن جز نوشته‌اش و از اسلام جز نامش باقى نمی‌ماند. مردم به اسم مسلمان ولى دورترین مردم از حقیقت اسلامند. مساجدشان از نظر ساختمانی، آباد و از لحاظ هدایت خراب است[57]اصرار در روایات شیعه بر این است كه تزئینات و تجملات بیهوده را از مساجد بزدایند و بلایى كه كلیساها و معابد سایر ملل به آن دچار شدند دامن مساجد اسلام را نگیرد. امروزه دیده می‌شود که علما و اندیشمندان از این وضع تجمل‌گرایی در مساجد مکرراً نهی می‌کنند. شاید بعضی ها استدلال کنند که این کارها در راستای معماری اسلامی و حفظ رفاه در مسجد است. آیا مثلا در حج، گرماى عرفات و منى مجوزى است براى ساختن ساختمان هاى مسقف آنچنانى و نصب انواع سردكننده‌هاى غیر طبیعى و تبدیل آن صحنه وحدت و قدرت اسلامی به جایى براى استراحت مطلق؟ باید گفت آن معماری و رفاهی را که با سنت و کتاب خدا مغایرت دارد به دیوار بکوبید.شایسته است خوانندگان گرامی در این باره به فتاوای بزرگان دین نیز مراجعت کنند.شیخ طوسى (ره) می‌فرماید: پسندیده و مستحب است كه مساجد بلند ساخته نشود بلكه حد متوسطى از ارتفاع داشته باشند و مستحب است كه سایه‌بان نداشته باشد و جایز نیست كه مناره را در وسط مسجد بسازند بلكه در صورت ساخت باید با دیوار مسجد ساخته شود و در هر حال جایز نیست كه از دیوار مسجد بلندتر باشد.[58]مرحوم محقق حلى می‌نویسد: حرام است تزئین مسجد و نقاشى صور مختلف در آن و مكروه است مرتفع ساختن آن و برج و بارو قرار دادن و محراب‌هاى خاص در داخل آن ساختن.[59]مرحوم علامه حلى نیز قولی مشابه آنچه ذکر شد دارند.[60]شایسته است در نصب تصاویر ائمه و اشکال دیگر و اجرای موسیقی در مسجد بیشتر دقت شود و انتظار می‌رود احکامی که مراجع فعلی و بزرگان دینمان از کتاب الهی و سنت پیامبر اکرم استخراج کرده‌اند و راهنمایی‌هایی که کرده‌اند حداقل در مساجد اجرا شود.در منابعی که به آنها ارجاع داده شده‌است دیده می‌شود که امام علی علیه‌السلام صریحاً با مناره‌های بلند مخالفت می‌کنند. لازم به ذکر است که بلندترین منارۀ جهان در مسجدالحسن‌الثانی[61] در کازابلانکا[62] واقع در مراکش قرار دارد و طول آن به 210 متر می رسد.[63]امید است كه معنویت و روحانیت پرستشگاه مسلمانان، آنگونه كه در ابتداى شروع اسلام باعث رونق اسلام و احكام نورانى آن شد، در این مركز خدایى افزون گردد.حضور در مسجداین که به ما گفته‌اند مساجد را گذرگاه قرار ندهید، مگر آن كه هنگام عبور دو ركعت نماز بخوانید[64] یا این که بعد بازگشت از سفر دو رکعت نماز در آن بخوانید[65] یا این که گفته اند خانه ای که از مسجد دور باشد طوری که اذان مسجد در آن به گوش نرسد آن خانه شوم است همه این ها برای این است که ما از برکت مسجد محروم نباشیم.تأکید پیامبر اسلام بر شرکت در نماز جماعت تا آنجاست که نماز کسی که همسایه مسجد است و بدون عذر در مسجد حاضر نمی‌شود پذیرفته نیست[66] این اجتماع خود باعث زدودن روحیه درون‌گرایی افراطی می‌شود. علاوه بر آن در مسجد صفوف به هم فشرده فقیر و غنی مسلمان، روح برادری را در آنان تقویت می‌کند و جریاناتی خلق می‌کند که موجب افتخار می‌شود. حضور مستمر در مسجد باعث می‌شود برادران دینی از حال هم باخبر بوده و برای حل مشکلات، یکدیگر را یاری کنند و روحیه همبستگی در آنان تقویت شود.مسجد با ایجاد روحیه انقلابی، زمینه مساعدی برای شکل گیری نهضت‌های اسلامی بر قدرتهای ضد دینی به وجود می‌آورند. در طول تاریخ، یعنی در زمان پیامبر و بعد از آن در قرن هشتم هجری نهضت سربداران، نهضت مشروطه و جنبش تنباکو از مسجدها رشد یافت و در طول تاریخ انقلاب اسلامی نیز مساجد خواستگاه تظاهرات مردمی بر ضد طاغوت بود و به حاکمیت جمهوری اسلامی در ایران انجامید.دشمنان اسلام از حضور مسلمانان در صحنه مسجد ترس دارند. وهابی ها در عربستان مساجد را تخریب می کنند. قبل از انقلاب، رژیم شاه به مساجد شدیداً هتک حرمت می‌کرد و آنها را انبار پنبه و غلات می‌کرد و مردم از دهات با اسب و استر می‌آمدند و آنجا را مورد استفاده قرار می‌دادند.[67] بسیاری از فرق صوفیه که ایستادگی آنان در برابر ائمه علیهم السلام و مخالفت با سیره و روش آنها نشانه اوج تضاد با تفکرات اسلامی است با دور نمودن مردم از مساجد و گسترش و ساخت خانقاه در صدد ضربه زدن به پیکره اسلام هستند. ابو سعید ابو الخیر صوفی مشهور می‌گوید: تا مسجد و مدرسه از بن خراب نشود وظیفه درویش به انجام نرسیده است[68] امام خمینی (ره) با تأكید بر نقش محوری مسجد در خنثی كردن نقشه‌های دشمنان اسلام می‌فرماید: اینها از مسجد می‌ترسند، من تكلیفم را باید ادا كنم به شما بگویم، شما دانشگاهی، شما دانشجویان، همه‌تان مساجدتان بروید، پركنید، سنگر هست اینجا، سنگرها را باید پر كرد[69] و در جایی دیگر می‌فرمایند: مساجد و محافل دینیه را كه سنگرهای اسلام در مقابل شیاطین است، هرچه بیشتر گرم و مجهز نگه دارید.[70]محمد سلیمان تاكیوچى عضو جامعه قوم‌شناسى ژاپن در پاسخ به این سؤال كه چرا از میان تمامى مذاهب خاور دور و خاور میانه، دین اسلام را پذیرفته و مسلمان شده، در مقاله‏اى مى‏نویسد: مذهب بودا و مسیحیت علایق معنوى را از علایق مادى جدا كرده و انسان رابه كناره‏گیرى از جامعه ترغیب مى‏كند. بعضى از فرقه‏هاى بودایى و مسیحى معبدها و صومعه‏ها را در كوه‌ها و اماكن دور از دسترس جامعه بنا مى‏كنند، اما در اسلام مساجد در قلب اجتماعات، در روستاها و شهرها بنا مى‏شود و نیایش با جماعت و در خدمت جامعه مورد تقدیر است. من اطمینان دارم این زمان بهترین فرصت براى اشاعه اسلام در ژاپن است.[71]یکی از نیازهای اساسی جامعه اسلامی، همبستگی نیروهای مسلمان بر محور دستورهای الهی است. در مکتب پیامبر مسجد، کانونی است که همه نوع قشر، چه فقیر و غنی در آن در یک صف واحد می‌ایستند و نماز می‌خوانند و هر روزه این کار را تکرار می‌کنند. یکی بر دیگری برتری ندارد، جز این که مستحب است، آنان که از نظر علم و کمالات انسانی و تقوا بر دیگران برتری دارند، در صف نخست باشند. حضور هر روزه در مسجد از یکسو، دل‌های مسلمانان سست ایمان را نیرو می‌بخشد و از سوی دیگر سبب می‌شود تا دشمنان دین، یعنی آنان که به انتظار تفرقه و پراکندگی مسلمانان نشسته اند، ناامید شوند.پیامبر در مسجد به کارها و سوالات مردم رسیدگی می‌کرد. افراد از نقاط مختلف برای شنیدن پیام خدا و کلام پیامبر به مسجد می‌آمدند برخى هم براى امتحان مدعى نبوت و یافتن حقیقت امر و نیز تازه مسلمانان برای طرح سوالات شرعی به مسجدالنبی می‌آمدند. پیامبر در مسجد با این مردم طوری رفتار می‌کرد که آنان او را از خود بدانند و با آنان می آمیخت[72] و به مردم تا حدی نزدیک بود که تازه‌واردان می‌پرسیدند کدامتان پیامبر است.[73]تقدس مسجددر مقابل مقدسات دینی بسیاری از چیزها را می‌پذیریم اگرچه مستقیماً برای آن اثبات عقلی نداشته باشیم و اصطلاحاً به آنها اصول تعبدی می‌گوییم. مسجد در روایات، بیت‌الله نامیده شده است و بار عبادی سنگینی دارد و در کتاب و سنت نیز بر جنبه عبادی مسجد بیش از هر جنبه دیگری تأکید شده است. در حدیث قدسی می‌خوانیم: خوشا به حال بنده‌ای كه در خانه خویش وضو بگیرد، آنگاه مرا در خانه‌ام زیارت كند[74] حضور در مساجد و عبادت در خانه خدا موجب جلب رحمت خاصّ خداوند[75] آمرزش الهی[76] و مصاحبت با فرشتگان[77] است. پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: ای ابوذر! تا زمانی كه در مسجد نشسته‌ای خداوند برای هر نفسی كه می‌كشی، درجه‌ای از بهشت برایت پاداش می‌دهد[78] و همچنین می‌فرمایند: المساجد مجالس الانبیاء[79]، المسجد بیت کل تقی[80] به جهت این که این نوع احادیث درباره مسجد زیاد است در این مجال اندک از نقل آنها خودداری می کنیم.در روایات نهی شده است از این که در مسجد صدا را جز برای ذکر خدا بلند کنیم. یکی از عوامل بزرگی که در تقدس مسجد نقش دارد همین ذکر است. در سوره آیه 40 سوره حج می‌خوانیم: و لو لا دَفعُ اللهِ الناسَ بعضَهم ببعضٍ لَهُدِّمَت صَوامعُ و بِیَعٌ و صلواتٌ و مساجدُ یُذکَرُ فیها اسمُ اللهِ کثیراً[81] که در کنار مسجد، از معابد ادیان دیگری چون یهود و نصاری نام برده و آنها را محترم می‌شمارد و دلیل این احترام را جاری بودن ذکر خدا در آنها می داند.[82]گاه پیامبر اسلام علاوه بر جاذبه، از حربه دافعه نیز در نگهداشت تقدس مسجد بهره می‌بردند. در کتب معتبر حدیث شیعه از امام باقر علیه‌السلام نقل شده است که یکی از روز هایی که پیامبر صلی الله علیه و آله در مسجد مدینه حضور داشت ناگهان فرمود: فلانی برخیز! فلانی برخیز! ... تا اینکه پنج نفر را از جای خود بلند کرد و از مسجد بیرون کرد و آن گاه فرمود: از مسجد ما بیرون روید، شما که زکات نمی دهید در مسجد نماز مگزارید.[83]حرف آخردر این مقاله فرصتی برای پرداختن به مسائل تاریخی پیرامون دو مسجد مقدس قبا و مسجدالنبی نبوده است زیرا آنچه محتاج بیان است نقش مسجد در سیره پیامبر اکرم است وگرنه این تاریخ آب و گل را همه می‌دانند. اکنون تنها در ایالات متحده 40 الی 50 هزار مسجد وجود دارد و اسلام سریع ترین رشد را در بین ادیان دارد[84] برای مسلمانان عصر ما آنچه مهم است دانستن تصور بانیان اولیه مسجد و شخص رسول خدا از مسجد است. تصورى كه باطن مسجد را به تصویر می‌كشد و ظاهرى كه انعكاس حقیقت باطن را با خویش به نمایش می‌گذارد. فراموش نكنیم كه قبل از اسلام هم معابد و ادیان مختلفى آمده و خود را به جامعه بشرى عرضه كرده‌اند و با گذشت زمان و دور شدن از نسل اولیه و بنیان گذاران، دچار تصورات گوناگون و دور و نزدیك به حقیقت شده و هر یك از ظن خود یار دین شده‌اند.تمامی انحرافات و تحریفات و بستن باورهاى خرافى به ادیان گذشته و انگیزه‌هاى متنوع آن در میان مسلمین هم وجود داشته و دارد و با اندك غفلتى همان بر اسلام خواهد گذشت كه بر سایر ادیان گذشته است. اگر در مسیحیت كاتولیك‌ها و پروتستان‌ها و ارتدكس‌ها پیدا شده‌اند در اسلام هم تفرق به فرقه‌های مختلف، دیر زمانى است كه حاصل شده[85] و ریشه همه این تفرقه‌ها در صدر اسلام باید جست‌وجو شود. بینش مسلمانان درباره مسجد فرع بر بینش انسان نسبت به اصل دیانت مقدسه اسلام است.باید بپذیریم كه درك افراد از مسجد هم این چنین است. برخى مسجد را «تعزیه ‌خانه» می‌دانند و برخى «مركز اقتدار دنیایی» برخى آنرا «سرپوش براى خباثت‌هاى درونى خویش» می‌پندارند و گمان دارند مانند كلیسایى است كه هر هفته یكبار پس از ارتكاب گناهان عدیده خود را تطهیر كنند و عده‌اى هم «مركز ذكر الله و مناجات و نیایش با محبوب» و كسانى هم آن را «مركز تبلیغ باورهاى صحیح یا سقیم خویش» می‌دانند. و السلام علی من اتبع الهدی[86]

در روز قیامت انسانها در چه سن و سالی محشور می‏شوند، زن در چه سنی و مرد در چه سنی؟

مقدمه:
در ابتدا به خلاصه‏ای از اوضاع محشور شدن انسانها و وضعیت آنها در بهشت و جهنم، از دیدگاه قرآن به عنوان مقدمه اشاره می‏شود. اما وضعیت محشور شدن انسان‏ها همراه با رهبری كه در دنیا پذیرفته‏اند(1)

به صورت سراسیمه(2)

 و مانند ملخ‏ها در هم و مختلط(3)

 و حالت مست و هوش و عقل از دست داده(4)

در حالی كه همراه با مأموران الهی(5)

 و پرده‏ها كنار رفته است محشور می‏شوند(6)

و مجرمین در صف جداگانه قرار گرفته‏اند(7)

و كسی حق حرف زدن ندارد(8)

، اما جهنمی‏ها روسیاه، سرافكنده به غل و زنجیر كشیده شده و غبار آلود و اشك ریزان می‏باشند(9)

ولی بهشتی‏ها با صورت خندان، و درخشان و سفید(10)

و شاداب و زیبا در عرصه قیامت حاضر می‏شوند(11).

 بعد از این مقدمه جواب را در سه بخش جداگانه بیان می‏كنیم:
الف) وضع سنی مردم در روز محشر:
از قرآن و روایات و دلائل عقلی می‏توان استفاده كرد كه در همان سنی كه از دنیا رفته‏اند، محشور می‏شوند(12) اما از قرآن به سه آیه اشاره می‏شود.

1- بار دیگر در صور دمیده می‏شود ناگهان آنها از قبرها شتابان به سوی (دادگاه) پروردگارشان می‏روند(13). از این آیه استفاده می‏شود كه با آخرین سنی كه از دنیا رفته‏اند، محشور می‏شوند.

2- "و اینكه رستاخیز آمدنی است، و شكی در آن نیست و خداوند تمام كسانی را كه در قبرها هستند زنده می‏كند(14)". این آیه هم ظاهرش این است كه با همان بدن و همان سنی كه از دنیا رفته‏اند محشور می‏شوند.

3- آیه‏ای دیگری هم داریم كه بر این مطلب دلالت دارد "روز قیامت روزی است كه كودكان را پیر می‏كند(15)". معلوم می‏شود كودك هم بین آنها وجود دارد كه طولانی بودن روز قیامت كه پنجاه هزار سال است باعث پیری آنها می‏شود(16).

ب) روایات
در روایتی چنین می‏خوانیم "كما تموتون تحشرون" آنچنان كه می‏میرید (و در سنی كه از دنیا می‏روید) محشور می‏شوید(17).

از پیامبر اسلام (ص) نقل شده كه طفلی كه در كودكی از دنیا رفته دستور داده می‏شود وارد بهشت شود، او می‏گوید پدر و مادرم هم باید همراه من وارد شوند(18) این حدیث نشان می‏دهد كه قبل از ورود در بهشت و جوان شدن كودك در همان سنی كه از دنیا رفته، یعنی در سن كودكی محشور می‏شود.

ج) از دید عقل
خرد اقتضا می‏كند كه انسان در سنی كه از دنیا رفته است محشور شود. زیرا بدنی كه عصاره و فشرده همه بدنهای دوران عمر است در حقیقت همیشه با روح بوده و از هر جهت تناسب و سنخیت با آن دارد و روح تنها با آن می‏تواند (مأنوس) باشد و این مأنوسیت با آخرین لحظات عمر بدن بیشتر خواهد بود، لذا جا دارد كه انسان در همان سنی كه از دنیا رفته است محشور شود.(19)

ب) وضعیت سنی بهشتی‏ها:
از آیات قرآن استفاده می‏شود كه در بهشت درد سر و خستگی و پیری وجود ندارد(20) و از آیاتی كه در مقدمه ذكر شد می‏توان حدس زد كه بهشتی‏ها در بهترین سنی كه قابل تصور است زندگی می‏كنند، اما در روایات در بعضی از آنها به صورت كلی بیان شده كه انسانها در بهشت (اعم از زن و مرد) جوان هستند چنانكه امام جواد (ع) فرمود: "لان اهل الجنة یكونون شباناً(22)(21) اهل بهشت همه (مرد و زن) جوان محشور می‏شوند (و در بین آنها پیر مرد و پیر زن وجود ندارد).

در روایات دیگری مساله مشخص‏تر بیان شده، پیامبر اسلام فرمود: كه مردان بهشتی در سن 33 سالگی و حوریه و زنان بهشتی در سن 16 سالگی می‏باشند(23). این روایت ظاهرش عمومیت دارد، شامل همه ساكنین در بهشت می‏شود.

ج) وضعیت سنی جهنمی‏ها:
در مورد جهنمی‏ها به روایت و آیه‏ای خاصی برخورد نشد كه مساله را بیان كند ولی از آیات و ادله‏ای عقلی كه در قسمت سن محشور شدگان در روز قیامت مطرح شد می‏توان استفاده كرد كه با همان سن وارد جهنم می‏شوند چون با بدنی كه تا آخرین لحظه گناه نموده‏اند، بدنی كه عصاره و فشره همه بدنهای دوران عمر است و در حقیقت همیشه با روح بوده باید عذاب شود كه همان سنی است كه از دنیا رفته‏اند، و مساله جوان شدن سن بهشتی‏ها تفضلی است از جانب خداوند كه در بهشت رنج و محنت و پیری نباشد و الا بهشتی هم قاعدةً باید در همان سنی كه از دنیا رفته‏اند محشور شوند - البته اگر جوانی هم وارد جهنم شود كه معلوم نیست چون طبق صریح قرآن "روز قیامت آنقدر طولانی است كه كودكان را پیر می‏كند(24)" بر اثر عذاب كه باعث می‏شود لحظه به لحظه پوست بدنشان عوض شود(25) این جوان هم حالت و چهره پیران را پیدا می‏كند، چنانكه قرآن می‏فرماید: "از سوز آتش پوستهای صورت دوزخیان جمع و لبها از هم باز و دندآنهاآشكار می‏شود (مانند سر گوسفندی كه آن را روی آتش می‏گیرند).

در نتیجه جواب سؤال این شد كه مردم در روز محشر و قیامت با همان سنی كه از دنیا رفته‏اند محشور می‏شوند، و اما بهشتی‏ها جوان مردان در سن 33 سالگی و زنان و حوریه‏ها در سن 16 سالگی، ولی جهنمی‏ها اگر بعد از صحنه قیامت جوان باقی بماند (كه مشكل است) صورت پیران را پیدا می‏كنند.
-----------------------------------

منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- معاد، محسن قرائتی، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، تمام كتاب.
2- زندگی جاوید، استاد مطهری، انتشارات صدرا، تمام كتاب.
3- معاد از نظر روح و جسم، محمد تقی فلسفی، هیأت نشر معارف اسلامی، بخش دوم.
4- معاد، آیةاللَّه دستغیب، انتشارات جزائری، ص141.
5- سرای دیگر، آیةاللَّه دستغیب، انتشارات جزائری.
6- معاد و جهان پس از مرگ، استاد ناصر مكارم شیرازی، مطبوعات هدف، ص338 به بعد.
پی نوشت ها:
1) اسراء/71.
2) معراج/44.
3) قمر/8.
4) حج/3.
5) ق/20.
6) طارق/9.
7) حج/1.
8) مرسلات/35.
9) معاد محسن قرائتی، ص396.
10) عبس/38.
11) قیامت/22.
12) اینكه گفته شد مردم در آخرین سنی كه از دنیا رفته‏اند محشور می‏شود در صورتی است كه به صورت انسان محشور شوند چون عدای در روز قیامت صورت انسانی ندارند، چنانكه در ذیل آیه 18 سوره نباء كه می‏فرماید: "مردم بطور فوج فوج وارد محشر می‏شوند"، حدیثی نقل شده است كه شخصی از پیامبر (ص) در مورد این آیه سؤال كرد، رسول خدا گریست و فرمود: سؤال مهمی كردی سپس چنین ادامه داد، مردم در قیامت ده گونه محشور می‏شوند.
1- شایعه سازان، به صورت میمون.
2- حرام خوران به صورت خوك.
3- ربا خواران واژگون.
4- قاضی ناحق كور.
5- خود خواهان مغرور به صورت كر و لال.
6- عالم بی عمل، در حال جویدن زبان خود.
7- همسایه آزار دست و پا بریده.
8- خبر چین آویخته به شاخه‏های آتش.
9- عیاشان، بدبوتر از مردار.
10- مستكبران در پوششی از آتش محشور می‏شوند.
(تفسیر صافی، ج5، ص275، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات و مجمع البیان ذیل آیه 18 نباء).
13) یس/51.
14) حج/7.
15) مُزّمل/17.
16) معارج/4.
17) ر.ك: مرتضی مطهری، راههای اثبات وجود خدا (انجمن اسلامی دانشجویان، اول، 63) ص216.
18) شرح لمعه شهید اول و ثانی، (مكتبة العلمیة) ج2، ص52.
19) معاد و جهان پس از مرگ، استاد مكارم شیرازی، (مطبوعات هدف) ص338.
20) فاطر/34.
21) الشباب جمع شاب و كذلك الشبان و الشباب الحداثه الصحاح، ج1، ص151.
22) احتجاج علی طبرسی، (ناشر انتشارات اسوه) ج2، ص478.
23) معاد، آیةاللَّه دستغیب (ره)، ص141.
24) مزمل/17.
25) نساء/56.

---------------------

پرسش و پاسخ - معاد - حشر (اندیشه قم )

--------------------

نوع تجمیعی

-------------------

کلمات کلیدی : قیامت - سن - محشور شدن

عنوان :

چگونگی اثر گناهان بر روح و جان آدمی

کلید واژه :

گناه ، تاثیر پذیری روح ، خوبی ها و بدی ها ، محبت و دوست داشتن ، رذایل و فضایل اخلاقی ، قهر و آشتی

نوع مطلب :

تولیدی

متن مطلب :

سلام

در روستایی دو برادر زندگی می کردند که کار یکی از آنها دباغی و چرم سازی بود...
روزی برای کاری به شهر عزیمت می کنند ...
برادر بزرگتر خطاب به برادر کوچیکتر(که کارش در دباغ خونه بود ) کرده و می گوید :
به خاطر داشته باش وقتی به شهر رسیدیم ، برای رسیدگی به کار خود از بازار عطر فروش ها عبور نکنی.
اما این برادر کوچیکتر توجهی به این نصیحت برادر نکرده و روزی از بازار عطر فروش ها عبور کرده و بعد از چند قدم و عبور از سر در چند مغازه عطاری مدهوش شده و بر روی زمین می افتد ...
مردم بازار وقتی دیدند مردی مدهوش بر روی زمین افتاده و به سختی نفس می کشد ، شتابان از چند مغازه مقداری عطر خوش بو آورده و جلوی دهان و بینی او قرار می دهند تا نفسش بالا بیاید...
اما حال او بهبود نیافته و بدتر می شود آنچنانکه تا سر حد مرگ هم پیش می رود...
مردم با دیدن تنگی نفس مرد هراسان تر شده و هر کسی کاری می کند ....
یکی از مغازه اش عطر تند می اورد....یکی عطر گرم ،یکی عطر ملایم و....
همه نوع عطر را  امتحان می کنند... عطر گل مریم ، گل نرگس ، گل یاس و خیلی گلهای دیگر
اما حال این مرد بدتر و بدتر می شود.
از قضا آنروز برادر این شخص درحال عبور از نزدیکی بازار عطارها بود... که از دور، شلوغی و اذحام جمعیت گوشه ی بازار نظرش را جلب کرده و از روی کنجکاوی به داخل بازار می آید...
مردم را کنار زده و برادرش را که از بدی حال در حال جان دادن بود مشاهده میکند...
سریع خطاب به اطرافیانش می گوید که عجله کنید مقداری لجن و نجاست بدبو بیاورید ...
مردم از درخواست وی تعجب کرده و مقداری لجن متعفن و بد بو می اورند و جلوی دهان و بینی برادر مدهوش می گذارند...
با این کار مرد به هوش امده و جان تازه می گیرد...
مردم علت این را از برادر بزرگتر جویا می شوند که چرا اینطور شد!؟
چرا ما وقتی جلوی دهان و بینی برادرت عطر و مشک قرار می دادیم حالش بدتر می شد اما وقتی تو مقداری لجن بدبو قرار دادی حالش خوب شد؟!
برادر بزرگتر خطاب به جمع کرده و چند جمله کوتاه جواب می دهد:
کار این برادرم در روستا دباغی و چرم سازی است....
چون خیلی بوی بد استشمام کرده ،نفسش به بوی عطر و مشک و انبر حساسیت پیدا کرده است
و بخاطر این بوده که وقتی شما بوی خوش جلوی دهانش قرار میدادید حالش بدتر می شد.

خوب حکایت ما تمام شد اما مهمتر از ان تامل بر نکات این داستان است
این دنیا و زندگی ما حکم همین حکایت را دارد....
اگر همش با بدی ها باشیم و خود را با رذایل اخلاقی خو دهیم مطمئنا روز جزا سنخیتی با بهشت برین نخواهیم داشت ....
کسی که یک عمر  دروغ گفته... یک عمر  فحش و سخن چینی کرده...یک عمر  با غیبت و حسد و بد بینی و بخل و تکبر و ریا زندگی کرده و مشامش به بدی این گناهان عادت کرده مطمئنا نمی تواند در بهشت که مملوء از عطر گل و گلاب و خوبی هاست زندگی ابدی داشته باشد و جایگاهش همان در جهنم و  قعر بدی ها و آدمهای بد است...چرا که روحش با بدی ها انس گرفته است و این روح کثیف قابلیت لذت بردن از خوبی ها را ندارد.
خوش به حال آنهایی که آنچنان خودشان را به حسنات و صفات اخلاقی خوب عادت داده اند که وقتی در مقابل انجام عمل بدی هم قرار می گیرند خود به خود نسبت به آن گناه حساسیت نشان می دهند....
خوش به حال آنهایی که در این دنیا همش خوبی تنفس کرده و می کنند....
خوش به حال خوب هایی که می فهمند گناه چه بوی بدی دارد...
خوش به حال کسانی که قلب سلیم دارند.
بیاییم ما هم مشام خود را به خوبی ها عادت دهیم...
که اگر اینطور نشود مطمئنا در این دنیای پر از گناه کم کم بوی تعفن بدی ها مشام ما را هم پر خواهد کرد
و مثل خیلی ها در برابر انجام کارهای خوب بی تفاوت خواهیم شد
و حتی گناه تا این حد در آدمی اثر منفی می گذارد که ممکن است روزی بگوییم کار خوب کار بدی است
همانکه از بعضی ها گاها می شنویم و در عمل می بینیم
مثلا زیارت عاشورا چیه!
دعای ندبه چیه!
قرآن خوندن چیه!
مسجد رفتن چیه!
بسیج چیه!
بیست و دو بهمن چیه!
شهادت چیه!
نگاه نکردن به زیبایی نامحرم چیه!
اصلاً هر چی که آدم دلش خواست آن مهمه!
در حالیکه اگر اینطور شده باشیم باید مطمئن باشیم که همش بخاطر گناه کردن هست و باید یه فکری به حال خودمون کنیم
پس بیاییم خوبی ها را در خودمان پرورش دهیم
اگر از کسی ناراحتی به دل داریم آنرا بزداییم

اصلاً حدیث داریم که قهر و ناراحتی مسلمان از مسلمان نباید تا سه روز هم به طول بیانجامد
حال بعضی ها ، ماه ها و یا سالها حتی از برادر و خواهر تنی خود هم ناراحتی به دل نگه می دارند
ما کجا و اسلام ناب محمدی کجا!
همدیگر را دوست بداریم
دوست داشتن را دوست بداریم
به هم محبت داشته باشیم
بدی های هم را نبینیم و یا اگر دیدیم چشم بپوشیم تا خدا هم از بدی های ما چشم بپوشد
خداوند ستار العیوب است
خداوند رحیم و رحمان است
خداوند سریع الرضا است
اگر ما خدا را دوست داریم ...
اگر دوست داریم خداوند ما را هم دوست بدارد...
باید تا آنجا که می توانیم این صفات الهی را در وجودمان پرورش دهیم و به عرصه ی ظهور برسانیم.
در کل تا خوبی هست فقط خوبی تنفس کنیم و روحمان را با خوبی ها جان تازه ای ببخشیم.
یا علی

نام نویسنده :

حسین صفری (مدیر انجمن قرآن و عترت)

عنوان:برخوردهای اجتماعی از نظر اسلام(بخش اول)

کلید واژه ها:برخورد با خویشان ، فواید صله رحم،....

تلفیقی

----------------------------------------------

برخوردهای اجتماعی از نظر اسلام

با توجه به اینکه انسان موجودی مدنی و اجتماعی است و زندگی فردی برای او غیر ممکن یا دشوار است،باید حدود و مرزهایی برای ارتباط اعضا جامعه با یکدیگر وجود داشته باشد تا زندگی همه در سایه عمل به آنها که در قالب قانون تجلی دارد،با آرامش و رفاه سپری شود.ودین اسلام دربردارنده جامع ترین قوانین سعادت بخش برای انسان است.مسلمانی که خود را پایبند به دستورات حیات بخش و سعادت آفرین اسلام و قرآن میداند بایستی کاملا بدین امور عمل نماید.

بخش اول : برخورد با خویشان

در روایات اسلامی آمده که اقوام و خویشان تو،اصل،ریشه و دست و بالهای تو هستند(که با آن پرواز می کنی و به آنها نیازمندی)پس با آنها مراوده و رفت و آمد داشته باش و آنها را اکرام کن.

فواید صله رحم در روایات:

1.صله رحم انسان را از گناه باز می دارد و باعث تزکیه اعمال می شود.

2شهرها را آباد و فقر را از بین می برد.

3.بلا را دفع نموده و عمر را طولانی می کند.

4.اخلاق را نیکو و ثروت را زیاد می کند.

5. و خیر دنیا و آخرت را در پی دارد.

صله ی رحم آنقدر اهمیت دارد که گفته شده اگر کسی برای تحقق این امر راهی یک ساله را هم بپیماید ارزش دارد .

البته لازم نیست که رفت و آمد بین اقوام و فامیل به گونه ای باشد که باعث زحمت و گرفتاری شودو مخارجی را به دنبال داشته باشد،بلکه اگر به صورت ساده و بدون خرج و زحمت هم باشد ،دستور اسلام مورد عمل قرار گرفته است.

در روایتی از امام جعفر صادق(ع) نقل شده که فرمودند:حتی با یک سلام کردن دوستانه و گرم ویا پاسخ دادن برادرانه و مهربانانه می توان صله رحم را به جای آورد.

در روایتی دیگر وارد شده که نفس آزار و اذیت نکردن فامیل نیز،صله رحم حساب می شود و دارای همان آثار است.

پیامبر گرامی اسلام (ص)فرمودند:صله ی رحم به جای آور حتی با آن کسی که با تو قطع ارتباط نموده و با آن کسی که به تو بدی کرده با خوبی برخورد کن.

امام حسین(ع) فرموده اند:دو قدم است که نزد خداوند از همه ی قدم ها محبوب تر است.یکی قدم برداشتن مومن برای آنکه در برابر دشمن صفی ایجاد کند و جلوی او را سد نماید و دیگر گام برداشتن به سوی قوم و خویشی که رفت و امد را قطع کرده است.

فرمایش امام حسین(ع) بهترین راه عملی را نشان میدهد ،چراکه آنها از مشاهده ی اینکه بدی آنان با خوبی و بزرگواری و لطف و محبت پاسخ داده شده است،شرمنده و خجالت زده می شوند و به اشتباه خود پی می برند.

یک نکته:صله ی رحم تنها منحصر به اقوامی که در قید حیات هستند نیست،بلکه مردگان از اقوام را هم شامل می شود...یعنی رفتن به مزار مردگان و انجام امور خیر و فرستادن خیرات برای آنان نیز از مصادیق صله رحم است.

بعضی از روایتی استفاده می کنند که امام صادق(ع) در ذیل آیه شریفه(الذین یصلون ما امرالله به ان یوصل.....(سوره رعد19))فرموده اند:،منظور :صله ارحام و مخصوصا ارحام آل محمد(ص)یعنی اهل بیت پیامبر می باشد.

این روایت شامل ذریه رسول خدا(ص)(چه زندگان و چه مردگان)و زیارت قبور امامان و امامزادگان نیز می شود.به همین جهت زیارت قبور سایر مومنین هم می تواند حکم صله ی ارحام را داشته باشد.

ادامه دارد..........

-------------------------------------------

منابع:

بحارالانوار/ج74ص105

کنزالعمال/6911

بحارالانوار/ج74ص94،111

بحارالانوار/ج74ص131

کنزالعمال/حدیث/8929

بحارالانوار/ج74ص89

سوره رعد/19

بحارالانوار/ج74ص98

هفدهم ربیع الاول سالروز ولادت امام جعفر صادق علیه السلام می باشد.
امام جعفر صادق علیه السلام روز هفدهم ربیع الاول سال 83 هجری در مدینه متولد شد و از سال 114 تا 148 هجری امامت شیعیان را برعهده داشت و سپس در سن 65 سالگی به شهادت رسید .
امام صادق علیه السلام گوهر تابان دانش و مظهر علم الهی بود و به دست آن بزرگوار معرفت ناب محمدی احیا گردید.
عصر امام صادق علیه السلام از نظر فرهنگی عصر ویژه ای بود و تهاجم به اركان معرفتی دین محمدی در اوج قرار داشت . در این زمان انواع خطوط جاهلی و انحرافی به جنبش در آمده بود تا فرهنگ اسلامی را محو كند و عناصر فرهنگ جاهلی را به طور كامل احیا نماید. در این زمان مكاتب متعدد فكری مطاع خود را با هزاران آرایش به باز آورده بودند تا با فریب مردم آن ها را به انحراف بكشانند.
یكی از خطراتی كه در این دوره وجود داشت جعل حدیث و تحریف حقایق بود. در واقع مخالفان اسلام در صدد برآمده بودند تا از درون اسلام به اسلام حمله كنند و حقایق را وارونه جلوه دهند. این خطر را حاكمان و كسانی كه ادعای اداره امور كشور را داشتند نیز حمایت می كردند و این امر سبب شدت یافتن خطر شده بود. سیاست مدعیان اداره جامعه اسلامی این بود كه سیمایی دنیاگرایانه و لذت جویانه از دین ارائه دهند تا مردم احساس دوری حاكمان از معیارهای اسلامی را نداشته باشند.
از سوی دیگر بعضی فرقه های منحرف دیگر نیز برای توجیه انحرافات خود به جعل حدیث روی آورده بودند و می خواستند چنین وانمود كنند كه راه واقعی دین را می پیمایند.
در این زمان كه هر كسی به میل خود و برای رسیدن به اهداف خود به جعل حدیث می پرداخت امام صادق علیه السلام حوزه ای تشكیل دادند تا ضمن هدایت مردم به راه اسلام اصیل احادیث ناب و اصیل را نیز در منظر جامعه اسلامی قرار دهند و مردم را از افتادن در دام ها برهانند. بدین ترتیب نهضت علمی و فرهنگی عظیمی در مدینه آغاز شد كه هدایت آن در دست امام صادق علیه السلام بود.
در مكتب امام صادق (ع ) انبوهی از مشتاقان حضور می یافتند و قلب و ذهن خود را سرشار از زلال معارف ناب می نمودند. همین افراد به سایر نقاط جهان اسلام نیز می رفتند و در هر جا یك كانون نورانی كه شعبه ای از كانون اصلی نور (امام صادق علیه السلام ) بود به وجود می آوردند. بدین ترتیب شعاع نور امام صادق علیه السلام به سرزمین های دوردست نیز می رسید.
هنگامی كه نهضت علمی و فرهنگی امام صادق (ع ) آغاز شد مدافعان اسلام اصیل احساس وجد كردند و بسیاری از آن ها خود را همچون سربازی در اختیار این نهضت بزرگ و مقدس قرار دادند. از سوی دیگر كلیه فرق و مكاتبی كه اهداف شومی را دنبال می كردند از نهضت علمی و فرهنگی امام شیعیان لرزیدند و دست به اعمال مذبوحانه برای مهار این نهضت زدند ولی حقانیت و اصالت نهضت امام سبب شد كه همه مكاتب و فرق منحرف در برابر نهضت مقدس امام صادق (ع ) احساس عجز كنند.
در این میان آن هایی كه به قدرت و حكومت جابرانه می اندیشیدند نیز از نهضت علمی و فرهنگی امام صادق (ع ) خشنود نبودند; زیرا علم و دانش امام و نهضتی كه آن بزرگوار به راه انداخته بود پرتوی بود كه سبب عیان شدن اهداف و روش های غیرالهی ستم گران و جابران می شد. به همین سبب دشمنی های مداوم با امام شیعیان آغاز گردید و این دشمنی ها نیز موانعی بر سر راه نهضت مقدس امام گردید. با این حال امام صادق علیه السلام نور خود را بر قلب بسیاری تاباندند و فرهنگ ناب اسلامی را احیا كردند.
سالروز ولادت امام صادق علیه السلام را به عموم شیفتگان راه اسلام ناب محمدی تبریك می گویی

منبع:روزنامه جمهوری اسلامی

سول اكرم (ص ) و پیمان اخوت و وحدت

پیغمبر اكرم هنگامی كه مهاجرین از مكه به مدینه آمدند ـ همان طور كه مكرر شنیده اید میان آنها و انصار عقد اخوت یعنی پیمان برادری برقرار كرد : هر یك از مهاجرین را با یكی از انصار یا خودشان همدیگر را انتخاب می كردند و پیغمبر اكرم آنها را برادر یكدیگر قرار می داد. مسئله برادر خواندگی یا عقد اخوت الان هم مطرح است . لابد در كتابهای دعا مثل مفاتیح خوانده اید كه در روز هجدهم ماه ذی الحجه كه روز غدیر است سنت است كه مسلمانان با یكدیگر صیغه برادری بخوانند و پس از آن حقوقی بر یكدیگر علاوه پیدا می كنند مثلا به یكدیگر حق پیدا می كنند كه یكدیگر را در مواقع دعا فراموش نكنند حق پیدا می كنند كه در قیامت از یكدیگر شفاعت كنند حق پیدا می كنند كه در خوبیها هر یك دیگری را مقدم بدارد بر دیگران و از این قبیل .
گفتیم پیغمبر اكرم در صدر اسلام میان مهاجرین و انصار عقد اخوت بست و حتی در ابتدا میان آنها ارث برقرار كرد یعنی گفت اینها از یكدیگر ارث می برند. البته این یك حكم استثنایی بود برای مدت معین . اگر یك مهاجر می مرد چیزی اگر داشت به برادر انصاری او می رسید و برعكس . در آن مدتی كه مسلمین در مضیقه بودند پیغمبر این حكم را برقرار كرد بعد حكم را برداشت و فرمود ارث بر همان اساس قرابت و خویشاوندی است كه هنوز هم این حكم باقی است . و در همان جاست كه مسئله برادری پیغمبر با امیرالمونین مطرح است . این را اهل تسنن هم قبول دارند. پیغمبر اكرم میان هر یك از مهاجرین و انصار عقد اخوت بست و طبق قاعده باید میان علی (ع ) كه از مهاجرین است و یكی از انصار عقد اخوت برقرار كند ولی با هیچ یك از انصار عقد اخوت برقرار نكرد. نوشته اند كه علی (ع ) آمد نزد پیغمبر و فرمود : یا رسول الله ! پس برادر من كو شما هر كسی را با یكی برادر كردید برادر من كو فرمود : انا اخوك من برادر تو هستم . این یكی از بزرگترین افتخارات امیرالمومنین است كه نشان می دهد امیر المومنین در میان صحابه پیغمبر یك وضع استثنایی دارد او را نمی شود با دیگران همسر كرد هم تراز قرار داد والا خود پیغمبر علی القاعده باید مستثنی باشد و تازه اگر هم مستثنی نباشد پیغمبر هم از مهاجرین است و باید با یكی از انصار عقد اخوت ببندد و علی (ع ) هم با یكی از انصار. ولی نه میان خودش و علی (ع ) عقد اخوت بست . این بود كه این سمت برادری و این شرف برادری برای همیشه برای علی (ع ) باقی ماند و خود حضرت از خودش به این سمت یاد می كند و دیگران هم می گویند : اخو رسول الله برادر پیغمبر علی پسر عموی پیغمبر بود از نظر نسب ولی می گویند برادر پیغمبر. به اعتبار همین است . در این وقت (وقت بستن عقد اخوت میان مهاجرین و انصار رسول خدا) فرمود : اینها ولی یكدیگرند. تا یك مدت موقتی این ولایت اثرش ارث بردن هم بود كه از یكدیگر ارث می برند.

 (متفكر شهید استاد مرتضی مطهری آشنایی با قرآن ج 3 )

منبع:روزنامه جمهوری اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

سفارشات علامه امینی

مرحوم حجة الاسلام دکتر امینی چنین می نویسد:
پس از گذشت چهار سال از فوت مرحوم پدر بزرگوارم علامه امینی نجفی یعنی سال 1394 هجری قمری ، شب جمعه ای قبل از اذان فجر ایشان را در خواب دیدم. او را شاداب و خرسند یافتم.

جلو رفته و پس از سلام و دست بوسی عرض کردم:
پدر جان! در آنجا چه علمی باعث سعادت و نجات شما گردید؟
گفتند: چه می گویی؟
مجددا" عرض کردم:
آقا جان! در آنجا که اقامت دارید، کدام عمل موجب نجات شما شد؟
کتاب الغدیر ... یا سایر تألیفات .... یا تأسیس و بنیاد کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام؟

پاسخ دادند: نمی دانم چه می گویی. قدری واضح تر و روشن تر بگو!

گفتم: آقا جان! شما اکنون از میان ما رخت بر بسته اید و به جهان دیگر منتقل شده اید. در آنجا که هستید کدامین عمل باعث نجات شما گردید از میان صدها خدمت و کارهای بزرگ علمی و دینی و مذهبی؟

مرحوم علامه امینی درنگ و تأملی نمودند. سپس فرمودند:
 فقط زیارت ابی عبدالله الحسین علیه السلام.

عرض کردم: شما می دانید اکنون روابط بین ایران و عراق تیره و تار است و راه کربلا بسته ، چه کنم؟
فرمود: در مجالس و محافلی که جهت عزاداری امام حسین علیه السلام برپا می شود شرکت کن. ثواب زیارت امام حسین علیه السلام را به تو می دهند.

سپس فرمودند:

 پسر جان! در گذشته بارها تو را یادآور شدم و اکنون به تو توصیه می کنم که زیارت عاشورا را هیچ وقت و به هیچ عنوان ترک و فراموش نکن.
مرتبا" زیارت عاشورا را بخوان و بر خودت وظیفه بدان.

این زیارت دارای آثار و برکات و فوائد بسیاری است که موجب نجات و سعادتمندی در دنیا و آخرت تو می باشد ... و امید دعا دارم.

آری! علامه امینی با کثرت مشاغل و تألیف و مطالعه و تنظیم و رسیدگی به ساختمان کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام در نجف اشرف  مواظبت کامل به خواندن زیارت عاشورا داشتند و سفارش به زیارت عاشورا می نمودند و به این جهت ( خودم ) حدود سی سال است مداوم به زیارت عاشورا می باشم. 

----------

نوع : تجمیعی

منبع : حکایات صالحین

کلمات کلیدی : زیارت عاشورا - علامه امینی - سفارش 

بسم الله الرحمن الرحیم

*عشق خداوندی*

چشم بگشای، برخیز، به کنار پنجرهٔ قلب برو، دریچهٔ سینه را باز کن و طراوت و شادابی نسیم را استنشاق کن. آغوش بگشای، فرصت بده پرنده‌های مهاجر خوشبختی و سعادت دگرباره به سرزمین اندیشه‌های پاک باز خواهند گشت. قفل پولادین جهل و ناباوری را که بر در صندوقچهٔ بی‌کران و سرشار از ثروت‌های الهی خورده است با کلید طلائی اعتماد، خوش‌باوری و حتی ”یقین“ بگشای تا دریائی آنچه را باور نداشتی و نصیب و بهره‌بری از آنچه تاکنون بر خود حرام کرده بودی. آبیاری کن درخت تنومند و سر به آسمان سائیدهٔ ایمان به خود را، به توانمندی‌ها، به جایگاه رفیعت در منظر الهی، به سرمایه‌های انباشته در وجود نازنینت را، با باران رحمت الهی و با معصومیتی کودکانه. سبک‌بال از شاخسارهای تا عمق باور سبزت بالا و بالا و بالا برو تا برسی به اوج فردا. دل بسپار به نجوای نسیم کامیابی و سعادت که نغمهٔ خوش ”امید و عشق“ سر می‌دهد و راهی شو در مسیر نورانی ”عشق“ تا طعم دلنشین ”عشق“ را با تمامی وجود بچشی  و سیراب شوی و آنگاه آن شوی که شایسته ”عشق خداوندی“ است.

منبع : مجله شادکامی و موفقیت تجمیعی کلیدی: عشق - خداوندی - موفقیت

عنوان:برخوردهای اجتماعی از نظر اسلام(بخش دوم)

کلید واژه ها:همسایه ، روایات ، حق همسایه از نظر روایات ، سید جواد آملی

تجمیعی

--------------------------------------------

برخوردهای اجتماعی از نظر اسلام

بخش دوم:برخورد با همسایگان

در دین مقدس اسلام چنانکه از آیات قرآن کریم و احادیث و روایات ائمه معصومین(ع)برمی آید،همسایه جایگاه ویژه و خاصی دارد.خداوند در آیه ی 36 سوره نساء می فرماید:" واعبدواالله و لا تشرکوا به شیئاَ و بالوالدین احسانا و بذی القربی و الیتامی و المساکین و الجار ذی القربی و الجار الجنب ......."خدای یکتا را بپرستید و هیچ چیز را شریک وی نگیرید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و بینوایان و همسایه خویشاوند و همسایه بیگانه و ..... نیکی کنید.

اهمیت بیشتر این موضوع زمانی روشن تر می شود که بدانیم پیامبر گرامی اسلام (ص)در روایتی می فرمایند:آنقدر جبرئیل به من سفارش همسایگان را نمود که گمان کردم همسایه ها از انسان ارث می برند. حتی مولای متقیان علی(ع) نیز در آخرین لحظات عمر مبارکشان باز فرزندان را به رعایت حقوق همسایگاه سفارش می فرمایند:الله الله فی جیرانکم فانه وصیٌه نبیٌکم.خدارا،خدارا،در مورد همسایگانتان(درنظر داشته باشید و به آنها نیکی کنید)که این سفارش پیامبرتان است.

از امام صادق(ع)نقل شده که:با همسایگان رفتار نیکو داشته باشید که این امر خداوند است.رسول خدا(ص) نیز در این مورد فرموده اند:همسایه خوب آن نیست که همسایه اش را اذیت نکند بلکه همسایه خوب آن است که اذیت و آزار همسایه را هم تحمل نماید.

در روایات است که حق همسایه بر انسان این است که:

در غیاب او حافظ امور خانه باشد.

در حضورش او را اکرام و احترام کند.

او را به هنگام مظلومیت یاری کند.

با او رفتار شایسته داشته باشد.

اگر چیزی به قرض خواست به او بدهد.

خطاها و لغزش های او را پی گیری نکند.

در وقت مریضی او را عیادت نماید.

اگر عزادار است به او تسلیت بگوید.

اگر از دنیا رفت در تشییع جنازه اش شرکت کند.

اگر بوی غذا به خانه ی همسایه رسید او را بی بهره نگذارد.

مرحوم استاد شهید مطهری(ره) نقل می کند که: سید جواد آملی(فقیه بزرگ و صاحب کتاب مفتاح الکرامه) شبی مشغول صرف شام بود که در خانه اش به صدا در آمد.وقتی فهمید که پیشخدمت استادش ،سید مهدی بحرالعلوم پشت درب است با عجله به طرف او دوید.پیشخدمت گفت:حضرت استاد بر سر سفره نشسته اند ،اما دست به غذا نخواهند برد تا شما را ببینند.

سید جواد بدون آنکه غذا را به آخر برساند با شتاب به طرف خانه سید بحرالعلوم حرکت کرد .تا چشم استاد به سید جواد افتاد،با خشم و تغیر بی سابقه ای گفت:سید جواد از خدا نمی ترسی؟از خدا شرم نداری؟

سید جواد غرق حیرت شد که چه شده و چه واقعه ای رخ داده!!هرچه فکر کرد نتوانست علت ناراحتی را بفهمد.بالاخره از استاد پرسید.استاد فرمود:هفت شبنه روز است که فلان همسایه ات با آن عائله ی زیاد،گندم و برنج ندارند و در این مدت از مغازه ی محلشان خرما ی ارزان قیمت نسیه کرده و با آن به سر برده اند.امروز نیز که برای نسیه گرفت خرما به همان مغازه رفته قبل از آنکه نیاز خود را اظهار کند،مغازه دار گفته است که:حساب شما پر شده.او هم خجالت کشیده و دست خالی به خانه برگشته.و امشب بی شام مانه اند.

سید جواد گفت:به خدا قسم!من خبر نداشتم و اگر می دانستم حتما به احوالش رسیدگی می کردم.

استاد گفت:همه یداد و فریاد های من برای آن است که تو چرا از احوال همسایه ات بی خبر و غافلی!!!چرا باید هفت شبانه روز به این وضع بگذرانند و تو متوجه نباشی؟اگر باخبر بودی و اقدام نمی کردی که اصلا مسلمان نبودی!

سید جواد اندوهگین شد و گفت:حالا باید چکار کنم؟

استاد فرمود:پیشخدمت من این سینی غذا را همراه تو تا درب منزل آن مرد می آورد و باز می گردد و تو درب منزل را بزن و از او خواهش کن که شام را امشب با هم بخورید.این پول را هم بگیر و زیر حصیر یا فرش خانه اش بگذار و از اینکه درباره ی او که همسایه ی توست کوتاهی کردی معذرت بخواه...من اینجا نشسته ام و شام نخواهم خورد تا تو برگردی و خبر آن مرد مومن را برایم بیاوری.

سید جواد رفت.با اجازه ی صاحب خانه وارد خانه شد و بعد از معذرت مشغول صرف غذا شدند.با خوردن یک لقمه از آن غذا آن مرد دست نگه داشت و گفت:این غذا دست پخت عرب نیست و از خانه ی شما نیامدهو تا نگویی که ماجرا از چه قرار است دست به این غذا نخواهم زد.(آن مرد خوب حدس زده بود چون آن غذا در خانه ی بحرالعلوم که ایرانی الاصل و و اهل بروجرد بود پخته شده بود..)

سید مجبور شد حریان را نقل کند.

آن مرد پس از شنیدن ماجرا غذا را تناول کرد و گفت:من راز خود را به احدی نگفتم و تعجب می کنم که بحرالعلوم چگونه از این مطلب مطلع شده است.!

--------------------------------------------

منابع:

سوره نساء/36

بحارالانوار/ج74ص153

بحارالانوار/ج43ص62

بحارالانوار/ج77ص320

بحارالانوار/ج82ص94

داستان راستان/ج2داستان86