تبیان، دستیار زندگی

اعظم محبی: در حالیکه تولید اورانیوم 20 درصد به عنوان یک گزینه در پرونده هسته ای ایران جای گرفت که بنا به تحلیلی با این اقدام ایران به توازنی در مذاکرات پیش رو رسید که اکنون دو گزینه معاوضه اورانیوم با شرایط خود و تولید را روی میز مذاکره در مقابل دو گزینه غرب مبنی بر تحریم یا معاوضه اورانیوم با پیشنهاد آژانس را دارد. 

اهمیت این تصمیم ایران تا آنجا بالا بود که غربی ها ابتدا نسبت به این خبر واکنش منفی و ابراز نگرانی داشتند و پس از آن سعی در القاء این مفهوم کردند که تولید سوخت هسته ای در ایران امکان پذیر نیست و این اقدام ایران بیشتر شبیه بلوف سیاسی و یا نوعی تهدید امنیت جهانی است. 

مهمترین دلیل رسانه های غربی برای رد توان ایران به تولید سوخت هسته ای این فرضیه است که ایران توان تبدیل اورانیوم 20 درصد به میله های سوختی را ندارد و تولید اورانیوم 20 درصد بدون قدرت تبدیل به سوخت هسته ای نگرانی جامعه جهانی را به همراه خواهد داشت. 

در این میان دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در گفتگویی تلویزیونی اعلام کرد که دانشمندان هسته ای ایران با تولید صفحه سوخت، اورانیوم 20 درصد را به سوخت هسته ای تبدیل خواهد کرد. 

توضیحات فنی چگونگی تولید صفحه سوخت برای تولید سوخت هسته ای و بهره گیری از اورانیوم 20 درصد را از مهندس علی شیرزادیان، سخنگو سازمان انرژی اتمی پرسیدیم که وی نیز بصورت کتبی به سئوالات خبرآنلاین در این خصوص پاسخ داد. 

مشروح مصاحبه خبرآنلاین با سخنگو سازمان انرژی اتمی را در ادامه می خوانید:

****

آقای شیرزادیان! پس از اعلام رئیس جمهور درباره تولید اورانیوم 20 درصد این پرسش بوجود آمد که ایران چطور اورانیوم غنی شده را به صفحه های سوختی تبدیل خواهد کرد با توجه به اینکه قبلا اعلام شده بود این فن آوری تنها در قابلیت دستگاه های هسته ای فرانسه و آرژانتین است؟
در مورد تهیه سوخت با غنای20% - که تنها مورد مصرف آن راکتور تحقیقاتی تهران می باشد - لازم به ذکر است ضمن اینکه بر پایه اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کلیه کشورهای عضو، حق غنی سازی با هر معیاری برای مصارف صلح آمیز را دارند، آژانس بر اساس ماده سه اساسنامه خود نیز موظف است نیازهای اعضاء را برطرف نماید. بر این اساس با توجه به کاهش ذخیره سوخت این راکتور، سازمان انرژی اتمی ایران از چند ماه گذشته سعی نمود سوخت مورد نیاز خود را از طریق آژانس تهیه نماید، اما این درخواست که کاملا قانونی است در چرخه تصمیمات قدرت‌های بین‌المللی قرار گرفت و آنها با تبلیغات و بزرگنمایی سعی در بهره‌برداری سیاسی نمودند و در مواضعی غیر مسئولانه اعلام کردند اگر سوخت 5/3 درصد تولید شده در ایران را از این کشور خارج کنیم، احتمال دستیابی ایران به بمب اتم کاهش می یابد. در حالیکه این سوخت درخواستی مربوط به راکتوری است که سالانه 850000 بیمار ایرانی از محصول رادیوداروی آن استفاده می‌کنند. 

در نهایت جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه رسید که خود رأسا جهت غنی سازی سوخت با غنای 20% اقدام نماید. لذا در پی دستور صریح رئیس جمهور به رئیس سازمان انرژی اتمی ایران غنی سازی با غنای 20% در یک زنجیره 164تایی در سالن تحقیقات مجتمع غنی سازی نطنز ، زیر نظر بازرسان و دوربین‌های آژانس آغاز شد و به لحاظ فنی نتیجه مطلوب حاصل گردید .این زنجیره بین 3 تا 5 کیلو گرم در ماه اورانیوم با غنای 20 درصد برای راکتور تحقیقاتی تهران تولید می کند. این موضوع با وجود تشکیک دولت‌های غربی به تائید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسید. 

اما ساخت صفحه سوخت نیز بخش کوچکی از چرخه کامل سوخت هسته‌ای است و هنگامی که اعلام می‌شود کشور به چرخه کامل سوخت هسته‌ای دست یافته و هشتمین کشور دنیا در این زمینه است به این معنی است که توانایی علمی و عملی تمام این فرآیند را به دست آورده است.از این رو مقدمات این کار در مرکز سوخت راکتور های هسته ای در اصفهان فراهم شده است. ما تاکنون تجربه تولید قرص سوخت را داشته‌ایم و اولین بار است که در مسیر تولید صفحه سوخت حرکت می کنیم . ما دانش فنی این کار را در اختیار داریم ، اما با تامل در این زمینه پیش می‌رویم و می‌توان گفت طی ماه‌های آینده همچون دیگر دستاوردهای موفق گذشته، به نتیجه مطلوب دست خواهیم یافت . مرکز سوخت راکتورهای هسته ای در اصفهان از مهمترین مراکز زیر مجموعه سازمان است که آخرین مراحل چرخه سوخت هسته‌ای در آنجا انجام می‌شود.

لازم به یادآوری است در دنیای امروز شاید مالزی یا مصر و کشورهای دیگری که از راکتور اتمی برخوردارند و به سوخت هسته ای نیازمندند، در تهیه آن از فرانسه و آرژانتین مشکلی نداشته باشند، اما کشوری همچون ایران که می‌خواهد استقلال خود را در دنیای پر تلاطم امروز حفظ کند و خودکفا بماند ، باید با تدبیر به حرکت خود ادامه دهد تا سنگ اندازی های برخی کشورها، مانع تحقق اهداف ایران نگردد. در این راستا دستیابی به چرخه کامل سوخت هسته‌ای ، ساخت نیروگاه اتمی برق و نیروگاه تحقیقاتی بیانگر این امر است. 

تاسیسات هسته ای اصفهان چطور اورانیوم 20 درصد غنی شده را به صفحه های سوختی تبدیل خواهد کرد؟
تاسیسات هسته‌ای اصفهان انجام مراحل پایانی فرآیند چرخه سوخت هسته‌ای را بر عهده دارد. یکی از وظایف جانبی که می توان برای این مرکز تعریف کرد، تولید اورانیوم فلزی با غنای 7/19 درصد به میزان 30 کیلوگرم در سال جهت راکتور تحقیقاتی تهران است. UO2 یا دی‌اکسید اورانیوم ماده نهایی برای ساخت میله‌های سوخت راکتورهای اتمی است. این ماده پس از تهیه به کارخانه تولید قرص، میله و مجتمع سوخت هسته‌ای (FMP) واقع در اصفهان -که آخرین حلقه از چرخه سوخت هسته‌ای است- منتقل می‌شود تا برای استفاده در نیروگاه اتمی بوشهر و نیروگاه تحقیقاتی 40 مگاواتی اراک آماده شود. همانطور که پیش از این اشاره شد این تاسیسات تجربه ارزشمند تولید قرص سوخت طبیعی و غنای تا 5% را داشته است اما از این قابلیت نیز برخوردار می باشد که طی یک بازه زمانی چندین ماهه ، صفحه‌های سوخت اورانیوم با غنای 20% را نیز تولید نماید . توانایی بالقوه در این زمینه وجود دارد که باید در مسیر تحقق آن گام برداشت. 

سازمان انرژی اتمی چه برنامه ریزی هایی برای توسعه بومی دانش هسته ای در دستور کار دارد؟
سازمان انرژی اتمی ایران به دلیل برخورداری از دانشمندان و پژوهشگران برجسته‌ای که توانایی خود را در دستیابی به دانش هسته‌ای در زمینه‌های مختلف نشان داده‌اند ، قادر به پیشرفت چشمگیر در زمینه کاربردهای صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای بوده است. بر این مبنا دستیابی به چرخه سوخت هسته‌ای ، تولید ارقام جدید و اصلاح شده کشاورزی ، خودکفایی در تولید رادیوداروها و تولید رادیوداروهای جدید، تولید ایزوتوپ‌های صنعتی و برآورده ساختن نیاز کشور در این زمینه ، همکاری در ساخت نیروگاه بوشهر با متخصصین روسی ، طراحی و آغاز به ساخت نیروگاه 360 مگاواتی دارخوین ، طراحی و ساخت نیروگاه 40 مگاواتی تحقیقاتی آب سنگین اراک ، ساخت تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته هسته‌ای همچون سانتریفیوژهای نسل جدید ، کوری‌متر ، نمایشگر آلودگی کل بدن و مواردی از این دست ، بیانگر توان بالای علمی و فنی دانشمندان ایرانی است و اکنون بر اساس سیاست‌های تعیین شده سازمان دوره جدیدی آغاز شده است که موسوم به دوره "تثبیت دستاوردهای هسته‌ای" است. بدین معنا که سازمان در صدد است با اقدامات و سیاستگذاری‌هایی همچون ارتباط نزدیک‌تر با دانشگاه‌ها و پژوهشگران و تربیت متخصصان جوان این دستاوردها را نهادینه و تثبیت نماید. علوم هسته‌ای به عنوان علم مادر می‌تواند در دستیابی کشور به فناوری‌های برتر و جهش علمی فناوری کشور نقش اساسی و محوری ایفا نماید.

اکنون تعامل سازمان انرژی هسته ای ایران با آژانس انرژی اتمی در چه سطحی است؟
در زمینه تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، لازم به ذکر است که جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی است که معاهدات بین المللی همچون معاهده منع گسترش سلاح های اتمی( NPT ) را امضاء نموده است و با وجود کارشکنی‌هایی که از طرف کشورهای غربی و کوتاهی هایی که از طرف آژانس بین المللی شده است ، به آن پایبند بوده و خواهد بود.

کلیه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تحت نظارت مستقیم آژانس صورت می‌گیرد که این امر شامل بازرسی‌های دوره‌ای و سرزده و همچنین نصب دوربین‌های آژانس در کلیه تاسیسات هسته‌ای کشور می‌شود. سازمان انرژی اتمی ایران به دلیل توانایی و اعتمادی که طی بیش از سی سال فعالیت در قالب آژانس بین المللی انرژی اتمی کسب نموده ، به مرکزیت آموزشی آژانس بین‌المللی در غرب آسیا تبدیل شده است.

سازمان انرژی اتمی ایران به عنوان عضوی از آژانس بین‌المللی همواره سعی نموده است در قالب استانداردهای آژانس، فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود را هدایت نموده و به عنوان یکی از فعال‌ترین اعضای آژانس دستاوردهای عظیمی کسب نماید و اگر چه قدرت‌های غربی با تبلیغات منفی سعی در کم‌رنگ جلوه دادن این دستاوردها داشته‌اند اما در دستیابی به این هدف ناکام مانده اند.

ملاحظه و نظریه 

اراده خداوند براین قرارگرفته که ایران اسلامی روز بروز قوی تر و مقتدتر از قبل شودو به عبارتی عزت ملل اسلام به عهده ایرانیان قرارگرفته است انشاءالله که این عزت اسلامی صرفاخدایی باشد و هرگز عنایات خاص خداوند را از یاد نبریم و علوم هسته ای را در راستای رضایتمندی باری تعالی قراردهیم نه وسیله ای برای ایجاد رعب وحشت سایرملل - زیرا خوب می دانیم که علوم هسته ای دردست قدرت های بزرگ وسیله ای است برای استعمارو قدرت نمایی سلطه گران؛ اگر ما انگونه گردیم هیچ اتفاقی در جهان بروزنکرده وصرفا استعمار گر جدیدی به استعمار گران اضافه شده است .