تبیان، دستیار زندگی

ایلنا: در ماده 95 قانون برنامه چهارم توسعه آمده ‌است: دولت مكلف است به‌منظور استقرار عدالت و ثبات اجتماعی، كاهش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی، كاهش فاصله دهك‌های درآمدی و توزیع عادلانه درآمد در كشور و نیز كاهش فقر و محرومیت و توانمندسازی فقرا، از طریق تخصیص كارآمد و هدف‌مند منابع تامین اجتماعی و یارانه پرداختی، برنامه‌های جامع فقرزدایی و عدالت اجتماعی را تهیه و به اجرا بگذارد.
به گزارش ایلنا، بند «الف» همین ماده نیز تاكید می‌كند كه دولت موظف است تمامی خانوارهای زیر خط فقر مطلق را حداكثر تا پایان سال دوم برنامه چهارم توسعه به‌صورت كامل توسط دستگاه‌ها و نهادهای متولی نظام تأمین اجتماعی شناسایی و تحت پوشش قرار دهد.
بند «ج» همین ماده نیز تاکید دارد که دولت باید با تعیین خط فقر و تبیین برنامه‌های توانمندسازی متناسب و ساماندهی نظام خدمات حمایت‌های اجتماعی، برای پوشش كامل جمعیت زیر خط فقر مطلق و نظام تأمین اجتماعی، برای پوشش جمعیت بین خط فقر مطلق و خط فقر نسبی و پیگیری و ثبت مستمر آثار برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی بر وضعیت خط فقر، جمعیت زیر خط فقر، همچنین میزان درآمد سه دهك پایین درآمدی و شكاف فقر و جبران آثار برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی به سه دهك پایین درآمدی از طریق افزایش قدرت خرید آنان، برنامه‌های جامع فقرزدایی و عدالت اجتماعی را به اجرا بگذارد.
اما تمامی این مسایل باعث نشده است که عبدالرضا مصری، وزیر رفاه و تامین اجتماعی خود را تا امروز ملزم به تعیین و اعلام خط فقر کند.
390 روز پیش وزیر رفاه در جمع خبرنگاران رسماً از اعلام خط فقر طفره رفت و در پاسخ به پرسش‌هایی با موضوع خط فقر تلاش كرد با دادن پاسخ‌هایی كوتاه و مبهم خبرنگاران را از سر خود باز كند. او ابتدا اعلام خط فقر را كاری بیهوده خواند و بر این اصرار کرد که محاسبه شدن یا نشدن این خط دردی را دوا نمی‌كند. او البته اعلام كرد كه در هیچ‌كجای قانون به وزارت رفاه تكلیف نشده تا خط فقر را اعلام كند و به راحتی بند «ج» ماده 95 قانون برنامه چهارم توسعه را نادیده گرفت.
براساس گزارش اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی که نتایج بررسی بودجه خانوار در سال 85 را منتشر کرد، در سال 85 و در مناطق شهری ایران، متوسط هزینه یک خانوار 664 هزار تومان در ماه بوده است که بالاترین هزینه متوسط مربوط به استان تهران با 869 هزار تومان و پایین‌ترین آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 438 هزار تومان بوده است. اگر این ارقام را با محاسبه نرخ تورم برای سال 86 و سال 87 در نظر بگیریم، متوسط هزینه یک خانوار شهری در کشور حدود 785 هزار تومان در سال 86 و با احتساب تورم 15 درصدی برای سال 87 معادل 900 هزار تومان خواهد بود که در سال 88 و با تورم سرسام‌آور 4/25 درصدی، به 1 میلیون و 125 هزار تومان خواهد رسید.
مهم‌ترین نتایج این بررسی نشان می‌داد که 7/16 درصد خانوارها بدون فرد شاغل بوده‌اند. 6/5 درصد خانوارها در یک اتاق زندگی می‌کردند، 5/24 درصد خانوارها مستاجر هستند، 5/9 درصد خانوارها در بناهای تیرچوبی، خشتی، گلی و چوبی زندگی می‌کردند، 5 درصد خانوارها به صورت یک نفری زندگی می‌کردند، 9/8 درصد مردان و 2/16 درصد زنان خانوارهای شهری بی‌سواد هستند و بیشترین میزان اشتغال خانوارها مربوط به افراد دارای سواد راهنمایی و دبیرستان بوده است. همچنین 5/28 درصد هزینه متوسط خانوارهای شهری مربوط به مسکن و آب و برق و گاز است و بیشترین فشار هزینه‌ای از سوی مسکن به خانوارها وارد می‌شود. 10 درصد خانوارهای ایرانی تحت حمایت نهادهای دولتی هستند که 2 تا 3 درصد از گرسنگی رنج می‌برند. اختلاف درآمد دهک بالای درآمدی نیز 17 برابر دهک پایین درآمدی است و باعث شکاف درآمدی شده است.
رشد 18 درصدی سالانه فقر در کشور
دکتر راغفر، تدوینگر نقشه جفرافیایی فقر کشور معتقد است که فقر در کشور سالانه 18 درصد رشد می‌کند. وی خط فقر شدید استان تهران، برای یك خانوار 5 نفره در سال 86، را 650 هزار تومان محاسبه کرده است که با احتساب تورم 4/25 درصدی، این رقم در سال 87 به 812 هزار تومان رسیده است.
حسین راغفر، خط فقر مطلق (شدید) سال 86 كشوری را برحسب توزیع درآمد و مصرف خانوار، 400 هزار تومان اعلا‌م كرد و با برآورد اولیه نتایج این بررسی‌ها می‌گوید: خط فقر مطلق (شدید) كشوری در سال 83 را 238 هزار تومان، 84، 276 هزار تومان، 85، 325 هزار تومان و در سال 86 نیز 400 هزار تومان است. وی با اعلا‌م اینكه خط فقر مطلق شهر تهران در سال 86، حداقل 770 تا 780 هزار تومان بوده است، می‌گوید: خط فقر مطلق استان تهران نیز در سال 83، 400 هزار تومان، 84، 480 هزار تومان، 85، 560 هزار تومان و سال 86، 650 هزار تومان است و این ارقام بیانگر رشد سالا‌نه 18 درصدی خط فقر در كشور است.
نرخ خط فقر مطلق کشور در سال گذشته 500 هزار تومان بود
این ارقام نشان می‌دهد که در صورت احتساب نرخ تورم سال گذشته، نرخ خط فقر مطلق برای سال 87 در کشور، استان تهران و شهر تهران، به ترتیب 500، 812 و 962 هزار تومان است.
راغفر در ادامه با اشاره به میزان افزایش درصد جمعیت زیر خط فقر مطلق در سال‌های گذشته می‌گوید: در سال 83، 4/29 درصد، سال 84، 9/31 درصد، سال 85، 6/33 درصد و سال 86، حداقل 35 درصد جمعیت كشور در زیر خط فقر مطلق به سر می‌بردند. در اندازه‌گیری خط فقر مطلق سال 83 كشور، حداقل كالری مورد نیاز یك فرد بزرگسال 2 هزار و 400 كیلو كالری محاسبه شد، اما به دلیل آنكه این میانگین در سطح دنیا دو هزار كیلوكالری است، رقم محاسبه شده كشوری نیز تقلیل یافت و بدین ترتیب جمعیت كمتری در زیر خط فقر قرار گرفتند.