فصل پنجم: شرافت ستایش و مدح مسلمین
ضد غیبت مسلمین، مدح و ستایش ایشان است.و آن صفتى است خوب، و عملى است مرغوب.باعث حصول محبت، و موجب دوستى و الفت مى گردد، خصوصاهرگاه در غیاب ایشان بوده باشد.و موجب ادخال فرح و سرور در دل برادر مؤمن مى شود.و ثواب آن - چنان كه مذكور شد - بسیار است.و احادیث در ثواب خصوص مدح نیز رسیده.
چنان كه مروى است كه: «جمعى ستایش بعضى از مردگان را كردند، حضرت رسول - صلى الله علیه و آله - فرمود: بهشت از براى شما واجب شد» .
و وارد شده كه: «هر یك از فرزندان آدم را همنشینانى چند از ملائكه هست.پس اگربرادر مسلم خود را به نیكوئى یاد كرد ملائكه گویند: مثل این از براى تو باد» .
لیكن مخفى نماند كه: همچنین نیست كه هر گونه مدحى و ستایشى خوب و پسندیده باشد، بلكه این در صورتى است كه: به آنچه مدح مى كند راست باشد.و مدح ظلمه وفاسقین را نكند.و مشتمل بر دروغى نباشد.و از روى ریا و نفاق نباشد، كه اگر از روى نفاق باشد آن مدح بد است اگر چه راست باشد.چون آن باعث سرور و فرح از ظالم وفاسق مى گردد.و شادكردن ایشان را مذموم، بلكه حرام مى دانند.
حضرت پیغمبر - صلى الله علیه و آله - فرمود: «به درستى كه: هرگاه كسى مدح فاسقى را بكند خدا خشمناك و غضبناك مى گردد» .
و مدح كسى را كه باعث عجب و تكبر او شود نكنید.چه بسیارند كه: چون مردمان،زبان به مدح ایشان گشایند از خود راضى مى شوند.و باد «پندار» و غرور به كاخ دماغ ایشان مى وزد.و مدح چنین كسان جایز نیست و باعث هلاكت ایشان مى گردد.
و از این جهت بود كه: «شخصى در خدمت حضرت پیغمبر - صلى الله علیه و آله - مدح دیگرى را كرد، حضرت فرمود: گردن او را قطع نمودى » .
و فرمود: «هرگاه مدح برادر خود را در برابر او كنى گویا تیغ بر حلق او كشیده اى » .
و دیگرى در حضور آن سرور، مدح شخصى را كرد، حضرت فرمود: پى كردى اورا، خدا ترا پى كند» .
و اخبارى كه در مذمت مدح كردن رسیده همه در صورتى است كه: متضمن یكى ازمفاسد باشد.و به هر حال، خوش آمدن كسى از اینكه او را مدح و ثنا گویند بسیارمذموم و از جمله صفات رذیله است.همچنان كه مذكور خواهد شد.