تبیان، دستیار زندگی

قرن ۲۰ در فرانسه دوره‌ی تحولات و بحران‌ها، قرن تضادها است. با وجود اینکه سطح زندگی و رشد فناوری روزبه‌روز بهتر می‌شد، انسان‌ها با اضطراب زندگی کرده و از شرایط خود ناراضی بودند. محتوای ادبی نگاشته شده در این قرن بسیار زیاد و متنوع است. تعداد زیادی از نویسنده‌ها در آن واحد شاعر، درام نویس و داستان نویس بودند و به یک سبک خاص از نوشتار بسنده نمی‌کردند. با این وجود، دوگونه تفکر در نگارش ادبیات به وجود آمد: افرادی که به سنت ها و روش‌های قدیم نویسندگی پایبند بودند و افرادی که در جستجوی راه‌ها و افق های جدیدی در حوزه‌ی ادبیات و نویسندگی بودند.

۱۹۳۹- ۱۹۱۹ سال‌های بین دو جنگ

پس از جنگ جهانی اول و در دوران آتش بس، انسان‌ها که از دیدن جنگ و اثرات ناگوار آن رنج می‌بردند، تصمیم به فراموشی گرفتند. این سال‌ها در حقیقت “سال‌های دیوانگی”[۲] بود. نوشته‌های این دوره از هر گونه قید و بندی رها شده، سینما و موسیقی جاز به اوج قدرت خود رسیدند و “سورئالیست‌ها” فضایی برای ابراز تفکرات جدید خود یافتند. اما این خوشی دیری نپایید و بحران اقتصادی سال ۱۹۲۹ و تقابل نگرش‌های “کمونیسم” و “فاشیسم” منجر به توقف نوشتارهای ادبی غنی در این زمان شد. این وضعیت تا آغاز جنگ جهانی دوم ادامه پیدا کرد.

۱۹۳۹-۱۹۵۸ جنگ جهانی دوم و دوران پس از آن

در این دوران عده ای از نویسندگان درگیر جنگ و رخدادهای آن شدند. پس از جنگ جهانی دوم ۱۹۵۸-۱۹۴۶ صلح در جهان برقرار شد. اما این آرامش برای مردم بسیار متزلزل بود زیرا از یک طرف ترس از بمب هسته ای در قلب‌ها حکم فرما بود و از طرف دیگر نویسندگان بیش از پیش در جستجوی معنا و هدف زندگی بودند. از این رو شاهد پیدایش “اگزیستانسیالیسم ” در این دوره هستیم.

پس از سال ۱۹۵۸: مدرنیته و سنت گرایی

در سال ۱۹۵۸ و پس از جنگ جهانی دوم، فرانسه شاهد رشد و رونق عظیمی در تمامی حوزه‌ها بود. در این زمان شاهد پیدایش “رمان نو”، “تئاتر نو” و “نقد جدید” هستیم. در سال ۱۹۷۰ و پس از افزایش قیمت بنزین و سوخت، کشورهای غربی دچار بحران و رکود اقتصادی شده و نرخ بیکاری افزایش یافت. از این رو نوشته‌های این دوره بیانگر احوال و تردیدهای درونی انسان‌ها بوده و دربرگیرنده‌ی نگرشی نو و بیانگر تغییر و تحول در زندگی بودند.

پس از سال ۱۹۳۰ دیگر نویسندگان نسبت به محیط اطراف خود بی تفاوت نبوده و در جریان‌های سیاسی و اعتقادی مستقیماً جهت گیری می‌کردند. در این دوره بود که “ژان پل سارتر” اعلام کرد:” تمامی انسان‌ها می‌بایست انتخاب کنند زیرا انتخاب نکردن نیز در نوبه ی خود به مثابه نوعی انتخاب است”.

اگزیستانسیالیسم:

ژان پل سارتر

این مکتب فلسفی منشأ خود را از عقاید دانشمند دانمارکی” کیرکاگارد “[۷] و دانشمند آلمانی” هایدگر”[۸] گرفت. در فرانسه این سبک ادبی در نوشته‌های “آلبرت کامو” و “ژان پل سارتر” بیشتر چشم می‌خورد. اگزیستانسیالیست ها معتقد بودند که انسان‌ها از روی مجموعه‌ی اعمالشان تعریف می‌شوند و از آن شخصیت و اعتبار خود را در زندگی کسب می‌کنند. هیچ نیرویی به انسان در زندگی کمک نمی‌کند. انسان‌ها خود را در جهانی پوچ و بی هدف می‌یابند و با اضطراب از وضعیت خویش در می‌یابند که خودشان مسئول تمامی اعمالشان هستند. آنها محکوم به آزادی هستند و می‌بایست خود، هر لحظه از زندگی خود را معنا بخشند.

رمان نو:

الن روب گریه

سبک جدیدی در داستان نویسی فرانسه بود که در سال ۱۹۵۰ پدید آمد. داستان‌هایی که در طبقه بندی رمان نو قرار می‌گیرند به طور کلی با رمان‌های سنتی فاصله می‌گیرند. در این رمان‌ها انسان‌ها حضور ندارند و در صورت حضور نقش بسیار کم رنگی ایفا می کنند. این اشیائ هستند که جای انسان‌ها را به عنوان شخصیت های اصلی گرفته‌اند. زمان و مکان مشخص در رمان نو وجود ندارد. رمان جدید بیشتر به خود نوشتار اهمیت می‌دهد و به سبک آن توجهی ندارد.

ساختار گرایی:

کلود لوی استروس

در ابتدا مفهومی در زبان شناسی بود اما بعدها به شیوه ای برای تحلیل ساختار یک نوشته جهت یافتن قانون مشخص و هماهنگ درون آن تبدیل شد. “کلود لوی استروس” از معروف‌ترین افراد این حوزه است.

سورئالیسم:

این مکتب ادبی که در سال ۱۹۲۴ توسط ” آندره بروتن”[۱۲] و دوستانش پایه گذاری شد، به سرعت جای خود را در تمامی عرصه‌های هنر از جمله تئاتر و نقاشی باز کرد. سورئالیست‌ها می‌خواستند نویسنده را از هر گونه اجباری که توسط ذهن و سلیقه برای او ایجاد می‌شود رهایی بخشند. در نتیجه به ضمیر ناخودآگاه انسان اهمیت نهاده و خواستار مکتوب شدن هر آنچه که بدون کنترل ذهن و هر گونه زیبایی شناختی برای شاعر به وجود می آید شدند. از این رو سبک آنها فرا واقعیت تعبیر شد.