تبیان، دستیار زندگی

كبود شدن، یك اتفاق معمول و طبیعی در زمان آسیب دیدن و ضربه خوردن بافتی است اما چه زمانی یك كبودی می‌تواند خطرناك باشد و كی باید كبودی‌ها را به عنوان زنگ خطر در نظر گرفت؟

زیاد با میز و صندلی برخورد می‌كنید؟
اگر از گروه آدم‌های حواس‌پرت باشید یا مشغله زیادی داشته باشید قاعدتا با لكه‌های كبودی روی دست‌ها، ران‌ها و پاهای‌تان كه ناشی از برخورد با صندلی‌ها، میزها و حتی گاهی در و پنجره‌هاست، آشنا هستید. كبودی یك روند طبیعی در عملكرد بدن- طی پاسخ به هرگونه آسیب و ضربه وارده - است.

در این روند وقتی به نقطه‌ای ضربه می‌خورد رگ‌های خونی كوچك نزدیك به ناحیه آسیب‌دیده پاره می‌شوند و محتویات خود را خالی می‌كنند. اینگونه است كه رنگ ناحیه حالت تیره‌ بین آبی تیره تا سیاه پیدا می‌كند و بعد در روند بهبود به حالت سبز متمایل به زرد تغییر رنگ می‌دهد.

بعضی كبودی‌ها تا چند ماه بهبود نمی‌یابد

جدا از تغییر رنگ، لكه‌های كبود غالبا با درد و تورم موضعی همراه هستند. كبودی‌ها می‌توانند كاملا سطحی باشند و فقط لایه‌های خیلی سطحی پوست را درگیر كنند یا اینكه به لایه‌های زیر پوست هم برسند یا حتی لایه عضلانی زیر پوست را هم درگیر كنند و البته گاه شدت ضربه و آسیب آنقدر زیاد است كه استخوان‌ها هم صدمه می‌بینند. اینگونه آسیب‌های شدید عمقی گاه تا ماه‌ها زمان لازم دارند تا بهبود پیدا كنند. تمام موارد فوق را می‌توان یك روند طبیعی بهبود در بدن دانست اما گاهی هم كبودی‌ها می‌توانند چیزی فراتر از این باشند.

3 نقطه مهم

ضرب‌دیدگی و كبودی می‌تواند ناشی از هرچیزی باشد؛ آسیب‌های ورزشی، افتادن، خوردن به میز و صندلی و تصادفات رانندگی و... اما گاهی این اتفاقات بدون علت مشخص یا پس از یك حادثه خیلی جزئی رخ می‌دهند. این می‌تواند نشانگر یك حالت پزشكی باشد كه باید به آن توجه كرد. ضرب‌دیدگی و كبودی‌های متعدد می‌تواند نشانگر اختلالات خونی و نقص در بند آمدن خون باشد.

در روند توقف‌ خونریزی 3 عامل مهم در رگ‌ها نقش دارند: اول پلاكت‌ها كه جزو سلول‌های خونی هستند و در شكل‌گیری لخته‌های خون نقش دارند، دوم فاكتورهای انعقاد خون كه پروتئین‌هایی در جریان خون هستند و روند شكل‌گیری لخته‌ها را هدایت می‌كنند و سوم خود عروق كه با تنگ شدن‌شان مانع از تجمع خون و مایعات در موضع آسیب‌دیده می‌شوند. اگر در هركدام از این سه عامل مشكلی وجود داشته باشد پروسه كبودی می‌تواند به طور مكرر و حتی پس از یك برخورد بسیار جزئی هم اتفاق بیفتد.

در چه مواقعی به پزشك مراجعه كنیم؟

اگر به طور پیاپی دچار كبودی‌های بی‌دلیل می‌شوید یا مناطق كبودی بدن شما بزرگ و دردناك است و بدون علت مشخص ایجاد شده‌اند یا اینكه كبودی در بدن شما همراه با علائم بیماری در كل بدن به خصوص با تب و از دست دادن تمركز ذهنی و حالت گیجی ذهنی است یا اینكه به طور مكرر دچار خونریزی از لثه‌ها و بینی می‌شوید، در تمام این موارد بهتر است حتما به یك پزشك متخصص مراجعه كنید و در صورت لزوم آزمایشات لازم را زیرنظر او انجام دهید. خبر خوب اینكه كبود شدن حتی اگر به راحتی اتفاق بیفتد در صورتی كه مشكل زمینه‌ای دیگری نداشته باشید حالتی نیست كه بخواهد شما را نگران كند.

وارفارین و آسپیرین مصرف می‌كنید
شایع‌ترین مشكل در این میان اختلالات پلاكی است. بسیاری از داروها و برخی از عفونت‌ها می‌توانند این حالت را رقم بزنند. استفاده از داروهایی مثل وارفارین و آسپیرین هم می‌توانند باعث این حالت شود. بیماری‌های كبد مانع از تولید پروتئین‌های لخته‌كننده خون می‌شود و البته بیماری هموفیلی هم می‌تواند این حالت را رقم بزند. در بیماری هموفیلی كمبود یك فاكتور مشخص (فاكتور 8) در مسیر انعقاد خون باعث بروز مشكل می‌شود.

اگر دیدید بیشتر از دوست‌تان دچار ضرب‌دیدگی می‌شوید و بدن‌تان پر شده از كبودی، خیلی نگران نشوید، خب شاید بیشتر از دوست‌تان به این طرف و آن طرف برخورد می‌كنید. در ضمن حواس‌تان باشد كه هرقدر سن‌تان بالاتر می‌رود احتمال بروز كبودی و ضرب‌دیدگی با ضربه‌ها و برخوردهای خفیف‌تر بیشتر و بیشتر می‌شود.

هرقدر كه سن بالاتر برود عروق خونی شكننده‌تر می‌شود و لایه‌های پوست هم نازك‌تر می‌شوند و تمام اینها باعث می‌شود كه احتمال بروز كبودی در سن بالا بیشتر باشد. در ضمن بسیاری از داروها و مكمل‌هایی كه افراد مسن مصرف می‌كنند هم احتمال بروز كبودی‌ها را بالا می‌برند (داروهای رقیق‌كننده جریان خون، كورتون‌ها و حتی روغن ماهی از جمله موارد پرمصرف در میان افراد میانسال و سالخورده هستند).