تبیان، دستیار زندگی

بسیاری از والدین احساس می‌كنند ما بین دو قطب متضاد تحت فشار قرار گرفته‌اند تنبیه فرزند یا لوس كردن آنان . والدین به طور حسی یا منطقی احساس می‌كنند تنبیه در شأن آنان نیست . بسیاری به مرور زمان درمی‌یابند روشهائی كه در مورد فرزند اولشان كارائی خوبی داشته برای فرزند دوم مثمر ثمر نیستند یا روشهائی كه برای كودكان خردسال مفید می‌باشند همزمان با رشد سنی آنان كارائی خود را از دست می‌دهد .

هنگامی كه روشهای فوق اثر بخشی خود را از دست می‌دهند ، والدین احساس ناكامی كرده و نمی‌دانند آیا اشكالی در آنان یا فرزندانشان وجود دارد یا خیر . والدین علاقه‌مندی كه جویای یافتن اطلاعاتی در زمینه هدایت كودكان هستند با مشكل مواجهند زیرا اطلاعات زیادی در دسترس نیست و آنچه موجود است معمولاً مربوط به كودكان بزرگتر می‌باشد . تعداد انگشت‌شماری از والدین كودكان نوپا و پیش دبستانی وقت یا انرژی كافی برای مطالعة كتب متعدد و تعیین روشهائی جهت استفاده شخصی خویش در اختیار دارند .

كتاب حاضر ( همه كودكان تیزهوشند اگر … ) در زمینه تربیت كودك اطلاعاتی را جهت استفاده والدین كودكان نوپا و پیش دبستانی گردهم آورده است . تمام نمودارها و تمرین‌ها بازتابی از مسایل مشترك والدین تمام خردسالان می‌باشد . اطلاعات ارائه شده اسلوبهای متعددی را به والدین معرفی می‌كند . هنگامی كه والدین اسلوبهای متععدی در اختیار داشته باشند یافتن رویكردی كه نیازهای آنان و نیازهای فرزندان در حال رشدشان را برآورده كن آسانتر می‌گردد .

همـه كودكان تیزهوشند اگر …

چگونه استعدادهای واقعی كودك خود را كشف و تقویت كنیم

این كتاب برای پدارن و مادرانی نوشته شده كه می‌دانند بر جنبه‌های رشد كودك می‌توان اثر گذاشت و باید اثر گذاشت .

هفت جنبه مهم رشد كودكان شامل :

این كتاب برای كودكان از اول تولد تا 5 سالگی نوشته شده كه دوره حساس یادگیری به شمار می‌رود در این كتاب تقسیمات سنی به صورت سه ستونی در هر صفحه مشخص شده و نیازی به مطالعه تمام كتاب نیست با توجه به گروه سنی كودك به آن مراجعه می‌شود . توصیه می‌شود یكبار این كتاب مرور شود ، همیشه در دسترس باشد و با توجه به رشد كودكان از آن استفاده شود .

بخاطر داشته باشید حتی یك روز جلو انداختن كودكتان در سیر رشد باعث می‌شود او جلوتر از كودكان در سالهای آینده باشد .

راهنمائی كودك عبارت است از هنر تغییر اعمال خودتان تا از این طریق احتمال دریافت رفتار مطلوب را افزایش دهد .

روشن كردن انتظارات :

اكثر تازه والدین تجربه بسیار كمی با كودكان خردسال دارند حتی افرادی كه خواهران و برادران كوچكتر داشته‌اند یا اوقات زیادی را صرف بچه‌داری كرده‌اند به سختی می‌توانند به خاطر بسپارند كودكان در سنین مختلف چه كار می‌كنند . این امر به ویژه در مورد نوزادان و كودكان نوپا صادق است .

افزایش رفتار مناسب :

كلید بهبود بخشیدن به رفتار كودك نوپا و پیش دبستانی تقویت رفتار مناسب او می‌باشد . كودك خردسال چیزهای زیادی درباره آنكه چه رفتار مناسب است (چگونه توجه یا واكنشی دریافت دارد) و مردم چگونه با یكدیگر رفتار می‌كنند ( چه واكنشهائی وجود دارد ) فرا می‌گیرد .

كودك شما دریافت برخی واكنشها را ترجیح می‌دهد ( تشویق ، كتك ، سرزنش ، لبخند و غیره ) و به زودی می‌فهمد كه برای دریافت بیشتر آن چه كاری باید انجام دهد . ( مثلاً نوازش كردن خواهرش ، هل دادن خواهرش ، رنگ ریختن روی زمین و …… ) اگر كودك شما بتواند از طریق جمع كردن اسباب‌بازیهایش توجه شما را جلب كند به احتمال زیاد آن كار را ادامه می‌دهد . اگر تنها راه جلب توجه شما كتك زدن خواهرش باشد پس احتمال كتك زدن مداوم خواهرش وجود دارد .

بهداشت روانی در آغاز كودكی :

مادر اولین كسی است كه نوزاد با او رابطه عاطفی برقرار می‌نماید .

در دوران كودكی ، عدم مناسبات صحیح بین پدر و مادر و مناقشات فی‌مابین ، تبعیض و تشویق بی جهت ، روان كودك را نامتعادل می‌نماید . او برای پایه‌گذاری لباس روانی و عاطفی و ایجاد شخصیت صحیح احتیاج به محبت والدین و احساس امنیت در خانواده دارد و باید بتواند پایه‌های زندگی روانی آینده خود را براساس عواملی مانند احساس محبوب بودن و امنیت در خانواده همسازی و انطباق صحیح با محیط خانواده و خارج ، ارضای تمایلات به طور منطقی و مطلوب پی‌ریزی نماید .

مناقشات پدر و مادر یكی از مهمترین مسایلی است كه كودك را دچار حالت دوگانگی عاطفی نموده و او را بر سر دوراهی قرار می‌دهد و به طور ناخوداگاه مجبور به عكس‌العملهای ظاهراً غیر طبیعی می‌نماید . مردان خشن یا ضعیف ، اكثراً كودكان نامتعادل از نظر روانی و شخصیتی دارند . اثر مشاجرات و منازعات والدین در حضور كودكان و نوجوانان به مراتب شدیدتر از جدائی و طلاق است و از آن بدتر خانواده‌هائی است كه در آن محبت وجود نداشته باشد .

پیشرفت علم بطور عام و پیشرفت علم روانشناسی تعلیم و تربیت بطور خاص نگرشی تازه از دنیای كودك بدست می‌دهد تحقیقات نمایشگر آنست كه هوش و استعداد ، خلق و خو ، شخصیت ، قدرتها و مهارتها در سال‌های اولیه زندگی شكل می‌گیرند و رشد بعدی آنها در حقیقت بیشتر در جهت كمی است تا كیفی . بلوم ( 1964 ) با انتشار كتابی تحت عنوان پایداری و تغییر در خصوصیات انسانی به اهمیت سالهای اولیه كودكی و شناخت كودك توجه شایانی به ما می‌دهد وی در این كتاب بسیاری از مطالعات در خصوص رشد هوش و تجارب اولیه را تجزیه و تحلیل می‌كند .

بلوم دریافت كه بر حسب هوش اندازه‌گیری شده تا سن 17 سالگی حدود 50% از رشد هوشی بین زمان تولد تا 4 سالگی ، حدود 30% بین 4 تا 8 سالگی ، و 20% باقیمانده بین سنین 8 تا 17 سالگی شكل می‌گیرد . به عبارت بهتر تقریباً 3/2 توانائی هوش نهائی فرد تا سن 6 سالگی شكل می‌گیرد . سنی كه كودكان در آغاز ورود به مدرسه و شروع آموزش هستند .

فرزندانتان را برانگیزید تا كارشان را به بهترین وجه انجام دهند .

شما به عنوان پدر و مادر بر احترام به خود و فرزندانتان تأثیر بسیاری می‌گذارید آنچه شما می‌گوئید ( با آنچه كه به زبان نمی‌آورید ) می‌توانند در چگونگی احساس فرزندانتان نسبت به خودشان و كارهائی كه انجام می‌دهند تفاوت زیادی به وجود آورد هرگز تأثیر قدرت كلمات یا اعمالتان را دست كم نگیرید .

بسیاری از بچه‌هائی كه انگیزه‌ای برای انجام تكالیف درسی ندارند نسبت به توانائی‌هایشان در انجام اموری كه به مدرسه مربوط می‌شود احساس ایمنی نمی‌كنند . این بچه‌ها از جانب كسانی كه برای عقایدشان بیشترین ارزش را قائلند ـ یعنی والدینشان ـ به حمایت و تشویق نیازمندند . ممكن است شما بدون آنكه بخواهید با گفتن بعضی حرفها یا انجام بعضی اعمال اعتماد به نفس فرزندتان را ضایع كنید آیا رفتارهای منفی آنها را عمده می‌سازید ؟ وقتی بچه‌ها به آن صورت كه والدین احساس می‌كنند باید باشند « نمی‌درخشند » بسیار امكان دارد كه .الدین احساس محرومیت كنند و یا به عباراتی مانند آنچه كه در زیر آمده با نبود انگیزه در آنها برخورد كنند .

توهیچ‌وقت نمی‌توانی تكالیف درسی‌ات را بدون افتضاح انجام دهی ، می‌توانی ؟

چرا نمی‌توانی مثل خواهرت كارت را درست انجام بدهی ؟

چه‌ات شده ؟ مگر نمی‌خواهی به جائی برسی ؟

عباراتی مانند  آنچه ذكر شد فقط در جهت فرسایش انگیزه‌ها و اعتماد به نفس آنان عمل می‌كند . همیشه به خاطر داشته باشید كه پشتیبانی مستمر و مثبت شما به فرزندانتان انگیزه خواهد داد . هر چه بیشتر فرزندانتان را تشویق كنید تا نسبت به توانائی‌هایشان احساس بهتری داشته باشند آنها انگیزه بیشتری جهت دست‌یابی به موفقیت پیدا خواهندكرد .

رشد و شخصیت :

روانكاوان معتقدند كه اختلافات شخصیت زائیده ادامه روشهای نامناسبی هستند كه در دوره اودیپ برای حل مسائل به كار برده شده‌اند . در دوران اودیپ است كه مشكلات غریزی مربوط به كشش به طرف مادر ( برای پسر ) و به طرف پدر ( برای دختر ) باید از طریق اینهمان شدن با والد همجنس حل شوند طریقی كه فرد آدمی در روابط متقابل و در حل مشكلات با خانواده‌اش به كار می‌برد برای رفتار بعدی او الگوئی خواهد شد .

كودك در جریان رشد خود مجبور است برای حل مشكلات باقیمانده در رابطه با خانواده بدنبال جوابهای نسبی بگردد . مثلاً می‌خواهد ببیند با مشكل پرخاشگری چگونه باید روبرو شود . فرق فردی كه اختلال شخصیت دارد با فرد عادی در به كار بردن تكراری و انعطاف‌ناپذیری راه‌حل‌های نسبی است . مثل این است كه این افراد یكباره و برای همیشه مشكلات و كشمكش‌های درونی خود را با اتخاذ رویه‌ای روان نژندی‌ها و سندرم‌های عضوی فرد ، تفكیك كرد در این موارد باید بیماریهای اصلی تشخیص داده شود و نه اختلال شخصیت .