تبیان، دستیار زندگی

 افول فمینیسم

در دهه هفتاد، یک زن فمینیست از وضع ظاهرش و موهای کوتاه مردانه و کفش بدون پاشنه وکت و شلوار زمخت و چهره بدون آرایش، به راحتی از دیگران تشخیص داده می شد. در این دهه فمینیست ها با رد کلیت ازدواج و تاکید بر تجرد و حرفه اقتصادی، آرمان های خود را مطرح می کردند. شعار «زنان بدون مردان و یا رفتارهای مردانه » مربوط به همین دوره است.

پس از آن حرکت های فمینیستی تند، رو به اعتدال نهاد و آثار سوء زیاده روی در حرکت های زن مدارانه، که بیش از همه دامان خود زنان را می گرفت، آشکار شد. خشونت روزافزون در محیطخانواده و در محیط کار و عدم امنیت جنسی از دست آوردهای این دوره بود.

پس از آن، جهان غرب به نقش های سنتی و نهاد خانواده رویکردی دوباره داشته است. «دانیل لژه » و «برنزان هارویو» در بررسی اجتماع چالشی جدید مشاهده کردند; شکل قدیمی تر خانواده و آرمان گرایی مجددا بر صحنه ظاهر شده بود و مردم برای خود پدربزرگ و مادربزرگ ابداع می کردند تا خانواده ها بتوانند سه نسل را در بر گیرند، وضعیتی که احتمالا هیچ گاه در گذشته وجود نداشته است. تقسیم سنتی نقش ها به سرعت باز گشته و اقتدار پدرسالارانه نیرومندترمی شد. ⁽¹⁰⁾ سازمان ملل متحد هم سال 1994 را به عنوان سال خانواده اعلام کرد. و از آن پس زنان مدرن در دهه های اخیر سعی می کنند با ظاهری زنانه و رفتاری ظریف تمایز خود را از مردان به نمایش بگذارند. 

 زن گرایی افراطی آزاد

بعضی از فمینیست ها، ریشه ستم بر زنان را در فقدان حقوقی مدنی و فرصت های برابرآموزشی می دانند.

بعضی از افراد، جنسیت فرد را تعیین کننده حقوق او نمی دانند و معتقدند که سرشت زنانه ومردانه کاملا یکسان است و تنها «انسان » وجود دارد، نه جنسیت. یکی از آرمان های آنان، تحقق جامعه دو جنسی است. اعضای جامعه دو جنسی، از نظر جنسی مذکر یا مؤنث اند، اما ویژگی های مردانه و زنانه را با اختلافات اغراق آمیز روان شناختی نشان نمی دهند; یعنی در آن ها تضاد شدیدمیان ویژگی های مردانه با ویژگی های زنانه وجود ندارد. دختران و پسران از امکان آموزشی برابربهره مند می شوند و ویژگی های سنتی مردانه و زنانه به آنان القاء نمی شود.

آنان نقش های جنسیتی را محصول روابط اجتماعی در طول تاریخ می دانند، نه ودیعه های طبیعی و غیرقابل تخلف. آنان نظریه «مورگان » را می پذیرند که معتقد است در ابتدای حیات بشری مادرسالاری رایج بوده است و پدر سالاری را واقعیتی تلخ می دانند که به تدریج بر جوامع بشری تحمیل شده است. ⁽¹¹⁾ 

 زن گرایی مارکسیستی

مکتب مارکسیستی در قرن نوزدهم و بر مبنای نظریه «مورگان » درباره مادرسالار بودن جوامع اولیه بشری، معتقد است که پیدایش مالکیت خصوصی در جوامع سبب اسارت زنان شده است وتا زمانی که نظم بورژوازی، مالکیت و خانواده بورژوایی وجود دارد، این اسارت تداوم خواهدداشت.

سرمایه داری در حفظ کار خانگی به شکل امروزی آن می کوشد و با اجتماعی شدن کار خانگی مخالفت می ورزد.

«انگلس » و «مارکس » بر اساس همین تحلیل، دیدگاه حذف خانواده به عنوان کوچک ترین واحد اقتصادی جامعه را مطرح کردند. انگلس معتقد بود که خانواده بازتابی از روابط استثماری مرد بر زن و فرزندان است. آن ها مدعی بودند که زنان پس از بر افتادن نظام بورژوایی به رهایی خواهند رسید.

از این رو، مبارزات فمینیستی را تابعی از مبارزه طبقاتی می پنداشتند. با توجه به این که نظام سرمایه داری، جامعه را به دو عرصه عمومی (بازار) و خصوصی (خانواده) تقسیم کرده است،«انگلس » اولین شرط رهایی زن خانه دار را در آن می بیند که جنس مؤنث به فعالیت عمومی بازگردانده شود.

مارکسیست ها از این راه ضربه ای کاری به ارکان خانواده فرود آوردند که بدین زودی ها قابل جبران نیست.

زن گرایان افراطی، ازدواج را، از آن جهت که زن را به موجودی «خانه دار»، «فرزندزا» و «خوددیگر بین » و مرد را به «نان آور»، «پدر» و «من اصلی » تبدیل می کند، انکار می کنند. همچنین به این دلیل که مردان حتی در نزدیک ترین روابط خود، زنان را زیر سلطه در می آورند، زنان باید جدا ازمردان زندگی کنند. آنان مردان را دشمن اصلی می دانند. آنان نظریه زوج آزاد را آسان ترین راه برای رهایی از بردگی ازدواج به شمار می آوردند.

نظریه زوج آزاد نوعی همزیستی مشترک میان زن و مرد است که بر مبنای آن هیچ مسؤولیت حقوقی بر عهده طرفین نیست و تنها پاسخی به نیازهای جنسی، بدون در نظر گرفتن وجوه عاطفی آن است. در یک دیدگاه افراطی تر، نظریه زوج آزاد تا همجنس گرایی پیش می رود. 

 زن گرایی امروز

از دهه هفتاد به بعد گروهی به نام فمینیست های جدید و متاثر از دیدگاه های پست مدرنیستی ظهور کردند که با تکیه بر روان شناسی رفتارگرایانه بر حفظ ویژگی های زنانگی تاکید می ورزیدند.آنان با تاکید بر اصل تفاوت انسان ها، معتقدند که باورهای جهان شمول فمینیست های رادیکال نه تنها غیرقابل دسترسی است، بلکه می تواند اشکال جدیدی از ستم را بیافریند، زیرا در این دیدگاه ها از تفاوت شرایط جوامع مختلف و اختلاف فرهنگ ها غفلت شده است. آن ها معتقدندکه زن نیازمند خانواده، همسر و فرزند است.

با وجود اختلافات فراوان در دیدگاه های فمینیستی، می توان به وجه مشترک تمامی آن ها اشاره کرد. آن ها یافته های بشری را منبع و معیار تشریع و قانون گذاری می دانند و همگی فرزندان شایسته نهضت رنسانس و تفکرات اومانیستی اند و خانواده، هسته ای که بر سرپرستی مرد استوار است راآماج حملات خود قرار می دهند و خواهان رفع تمام تمایزات جنسیتی در قوانین، آموزش وپرورش، فرصت ها و امکانات اند. 

 مبانی فمینیسم

مبنای اساسی فمینیسم یا زن گرایی غربی عبارت است از:

1 - نفی کلیسا و نفوذ مسیحیت;

2 - مذهب زدایی و دور ساختن دین از خانواده;

3 - نفی اصالت های اخلاقی دینی در باب زن از جمله: حجاب، عفت، پارسایی، وفاداری،حیا و هر گونه ارزش انسانی از منظر دین;

4 - شکستن حریم خانواده و تعهدات خانوادگی;

5 - مبارزه با هر گونه مظاهر پیوندهای خانوادگی.

البته مبانی فوق، بر اساس اومانیسم یا انسان گرایی افراطی بنیان یافته است که نفی تفکر معنوی و مبارزه با دین و گرایش به خدا از اصول آن می باشد.

بنابراین، مسلمان باید توجه کند که فاکتورها و دستورالعمل های زن گرایان فمینیست، باچارچوب ها و معیارهای اعتقادی الحادی ویژه ای شکل گرفته اند که هرگز سر سازگاری بامعیارهای حیات بخش دین به ویژه اسلام در راستای حمایت از زن و حقوق او ندارند.