در بدن انسان، سیستمی به نام سیستم تنظیم دریافت مواد غذایی وجود دارد که این سیستم منجر به احساس سیری و گرسنگی می شود.
این سیستم شامل دو بخش است . بخش اول شبکه تنظیم اشتها است که در هیپوتالاموس مغز قرار دارد. بخش دوم، سیگنال های عصبی و هورمونی است که از نواحی مختلف بدن به شبکه تنظیم اشتها ارسال می شود.
شبکه تنظیم اشتها متشکل از سلول های عصبی است که در اشتها یا بی اشتهایی نقش دارند. این سلول های عصبی در هسته های مختلف هیپوتالاموس و برخی دیگر از نواحی مغز گسترده اند.
کارشناس ارشد علوم تغذیه در این باره نقش هیپوتالاموس در تنظیم اشتها به خبرنگار علمی ایرنا گفت : هیپوتالاموس یکی از مهمترین بخش های مغز محسوب می شود که کنترل ثبات محیط داخلی بدن را به عهده دارد.
غزاله اسلامیان افزود: هیپوتالاموس به عنوان بخش کوچکی از مغز که در انسان فقط 5 گرم وزن دارد.
به گفته وی هیپوتالاموس مرکز تنظیم گرسنگی ، تشنگی ، خواب و بیداری ، دمای بدن، هیجانات و احساسات و غیره را به عهده دارد .
اسلامیان اظهار داشت: ورود مواد غذایی به معده و روده سبب اتساع آن ها می شود و در نتیجه باعث تحریک گیرنده های مکانیکی در جدار معده و روده خواهد شد این گیرنده ها مکانیکی تحریک شده و پیام هایی را به شبکه تنظیم اشتها می فرستند که این امر سبب به وجود آمدن احساس سیری در فرد می شود.
کارشناس ارشد تغذیه اضافه کرد: هورمون های ترشح شده از سلول های مخاطی دستگاه گوارش نیز به شبکه تنظیم اشتها پیام می فرستند و منجر به ایجاد حالت سیری و گرسنگی می شوند.
دانشجوی نمونه کشوری سال 1391 گفت : احساس سیری معمولا 20 تا 40 دقیقه طول می کشد. هرچقدر مواد غذایی بیشتر جویده شوند، تماس مواد غذایی با این گیرنده ها بیشتر صورت می گیرد و در نتیجه احساس سیری زودتر به وجود می آید.
وی به افراد چاق توصیه کرد: غذاها را خوب بجوند و در رژیم غذایی خود از مواد غذایی حاوی فیبر از جمله میوه ها و سبزی ها استفاده کنند . مواد غذایی حاوی فیبر دارای بافت محکمی است که قبل از بلعیدن به میزان بیشتری باید جویده شوند که همین امر احساس سیری را ایجاد می کند .
اسلامیان خاطر نشان کرد : افزایش غلظت قند خون پس از مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، با تأثیر بر برخی از هسته های هیپوتالاموس منجر به افزایش استفاده از قند توسط سلول ها شده و منجر به احساس سیری می شود.
دانشجوی نمونه کشوری سال 1391 یاد آور شد: برخی پژوهش ها نشان داده اند که مصرف پروتئین و در نتیجه افزایش اسیدهای آمینه موجود در خون باعث ایجاد احساس سیری می شود.
وی افزود : همچنین برخی پژوهش ها نشان دادند که افزایش غلظت چربی های خون پس از تجویز وریدی تری گلیسیریدها سبب کاهش اشتها و به وجود آمدن احساس سیری از طریق اثرگذاری بر برخی از هسته های هیپوتالاموس در شبکه تنظیم اشتها می شود .
کارشناس ارشد تغذیه اظهار داشت : زمانیکه درجه حرارت بدن بالا می رود، هیپوتالاموس به شبکه تنظیم اشتها پیام می فرستد و این امر سبب کاهش اشتها و کاهش دریافت مواد غذایی و در نتیجه کم شدن اثر گرمازایی ناشی از مصرف مواد غذایی می شود و به این ترتیب حرارت در بدن افت می کند.
وی اضافه کرد : زمانی که درجه حرارت بدن پایین می آید ، پیام های فرستاده شده از هیپوتالاموس به شبکه تنظیم اشتها، باعث افزایش اشتها و افزایش مصرف مواد غذایی می شوند و به این ترتیب سبب افزایش تولید حرارت در بدن می شوند.
به گفته اسلامیان؛ پژوهش ها نشان داده اند که تغییرات درجه حرارت محیط (و در نتیجه تغییرات درجه حرارات بدن) فقط بر روی اندازه وعده های غذایی تأثیر می گذارد و بر روی تعداد دفعات مصرف مواد غذایی اثری ندارد.
