تبیان، دستیار زندگی

دین مبین اسلام توجه كامل به تعلیم و تربیت انسانها دارد به شكلی كه انسانها بر اساس تربیت منشا رفتار حسنه  و نیكو بوده و از ظلم و ستم به خود و دیگران رویگردان می باشند.حضرت امام با عنایت به این مهم هدف غایی تعلیم و تربیت را رشد ابعاد وجودی انسان در زمینه های جسمانی ، عقلانی ، اجتماعی ، معنوی و الهی به منظور تحقق انسان كامل و جامع می داند.

 بحث تعلیم و تربیت از عمده ترین بخش های اندیشه امام است لذا در جای جای سخنان و رهنمودهای ایشان نقش فرهنگ و تعلیم و تربیت نمایان است .امام به تعلیم و تربیت اهتمام خاص داشته و توجه بیشتری  را به آن نموده است چرا كه این مهم از دیدگاه ایشان در راس همه امور است و دوراندیشی و آینده نگری از طریق تعلیم و تربیت نسل جوان و دانش آموزان  به عنوان امیدهای آینده انقلاب اسلامی میسر می باشد ، ایشان معتقد است كه به همین دلیل استعمارگران همواره در تلاش بوده و هستندكه این مساله مهم یعنی تعلیم و تربیت را بدست بگیرند تا نسل جوان را فاسد و تباه سازند وبا تاسیس دبستانها ، دبیرستانها ، دانشگاهها و دیگر مراكز تعلیم و تربیت  ویا با نفوذ در این مراكز نسلی را تربیت كنند تا آنگونه كه آنها می خواهند فكر كنند و عمل كنند تا منافع آنها تامین شود.بدین جهت است كه حضرت امام ضمن بیان اهمیت تعلیم و تربیت و اهداف آن  ،  تعلیم و تربیت كودكان ، نوجوانان و جوانان را به شكل صحیح مورد تاكید قرار داده  و اهداف استعمارگران را جهت به خدمت گرفتن مراكز آموزشی و تربیتی  و استفاده از معلمان و استادان غربزده  را تبیین و توصیه های مهمی در این رابطه مطرح نموده اند كه در اینجا به چند توصیه مهم حضرت امام كه همراه با دغدغه و نگرانی مطرح شده است اشاره می شود. امید است دست اندر كاران نظام آموزشی كشور این دغدغه های به حق امام را مورد توجه كامل و سرلوحه برنامه ها قرار داده  و با انجام وظیفه و احساس مسولیت و با برنامه ریزی درست و جامع ،   نسلی آگاه ، مسولیت پذیر  و... به جامعه اسلامی تحویل دهند.

 1- فرزندان عزیزم دیگر این شمایید كه باید هرچه بیشتر كوشش كنید تا نهال آزادی و استقلال كشور را آبیاری كنید. فردای شما فردای دشواری است كه اگر مجهز به علم و تقوا و شعور انقلابی – اسلامی شدید، پیروزی تان حتمی است، و اگر خدای نكرده در این مرحله كوتاهی كنید مسئولیت آن به عهده خود شماست ، هر گز اجازه ندهید كه عده ای معدود ، چون گذشته تلخ روزهای استبداد ، بر شما حكومت كنند ، اصل دموكراسی اسلامی را فراموش نكنید. ( صحیفه امام ، جلد 6 ، ص 193)

                 بچه ها باید تربیت دینی و اخلاقی بشوند

2- باید توجه داشته باشید كه این بچه هایی كه پیش شما تربیت می شوند ، تربیت دینی بشوند ، تربیت اخلاقی بشوند ، اگر یك بچه متدین را شما تحویل جامعه بدهید ، یكوقت می بینید همین یك بچه متدین متعهد یك جامعه را اصلاح می كند ، یك فرد ممكن است یك جامعه را اصلاح بكند، بنابراین ، اگر خدای نخواسته این بچه از دامن شما درست از كار در نیاید، از تحت تربیت شما كه معلم هستید درست از كار در نیاید، ممكن است یك بچه یك جامعه را فاسد بكند ، و شما مسئول باشید.

شما از آن طرف ( اگر) یك فرد را تربیت صحیح بكنید ، آنقدر شرافت دارید كه همان شرافت انبیا است. از این طرف اگر خدای نخواسته تربیتتان نسبت به بچه هایی كه توی دامنتان هست ، یا بعداٌ كه بچه هایی كه تحت تربیت شما هستند‌، اگر خدای نخواسته فاسد تربیت بشوند ، ممكن است كه یك جامعه را فاسد كنند.(همان، جلد 8، ص 92 )

3- معلمان خیلی مقام بزرگی دارند و خیلی مسئولیت بزرگ. اگر معلمان ما كوتاهی كنند در تعلیم ، مسئول هستند. معلمین هستند كه می توانند مملكت را حفظ كنند- استقلال مملكت را . جوانهای ما ، آنهایی كه مقدرات مملكت به دست آنها خواهد بود، زیر دست معلمین باید تربیت بشوند ، اگر تربیت صالح شدند مملكت صالح به دست ما می افتد و اگر – خدای نخواسته – تربیت های غیر الهی شد مملكت از دست می رود.معلم بیدار شو  ( همان ، جلد 7 ، ص 162-163 )

4- شما فضلای اعلام و علمای جوان هم مسئولیت دارید ، آتیه اسلام به دوش شماست مسئولیتش ، الآن هم مسئولیت دارید و بسیار مسئولیت سنگینی است.

باید از همین حالا ، همین جوان شانزده ساله ، همین جوان بیست ساله كه ( در ) مدارس هست ، در مدارس علمی هست ، از حالا باید آنطوری كه رضای خداست ، آنطوری كه دستورات الهی است ، از حالا باید خودش را عادت بدهد به اینكه آنطور باشد. یك قدم كه برای تحصیل علم بر می دارد ، یك قدم هم برای تحصیل اخلاق خوب و تهذیب بردارد ، اگر خدای  نخواسته عالمی مهذب نباشد اگر خدای نخواسته عالمی آنطوری كه اسلام می خواهد نباشد ، این ضررش از نفعش بیشتر است. (همان ، جلد 2 ، ص 37 )     

5- شماها معلم نسلی هستید كه در آتیه همه مقدرات كشور به آن نسل سپرده می شود . شما امانتدار یك همچو نسلی هستید . تربیت شما و تعلیم شما باید همراه هم باشد.فقط این وظیفه نیست برای معلم علوم دینی. این وظیفه است برای تمام معلمین در هر رشته كه هستند و تمام اساتید دانشگاه در هر رشته ای هستند.

همان طوری كه معلم علوم دینی فقط اگر بخواهد علوم دینی را یاد بدهد و توجه به اخلاق دینی نداشته باشد ، توجه به سازندگی این طفل یا این جوان نداشته باشد ، ممكن است غائله بار بیاورد و كشور را به تباهی بكشد، معلم غیر علوم دینی هم همینطور است ، در هر رشته ای كه تعلیم واقع می شود ، چنانچه در آن رشته خدای نخواسته انحراف ایجاد بشود ، معلمینی یا اساتیدی باشند كه انحراف ایجاد بكنند ، هم خودشان شریك اند در این جرمهایی كه از آنها صادر می شود و هم كشورشان به تباهی كشیده می شود به حسب امكان . ( همان ، جلد 14 ، ص 36 )

6- معنی اسلامی شدن دانشگاه این است كه استقلال پیدا بكند و خودش را از غرب جدا كند و خودش را از وابستگی به شرق جدا كند و یك مملكت مستقل ، یك دانشگاه مستقل ، یك فرهنگ مستقل داشته باشیم... آن چیزی كه ما را می ترساند وابستگی فرهنگی است. ( همان ، جلد 12 ، ص 251-252 )