تبیان، دستیار زندگی

همین ویار دوران بارداری برای خودش آداب و رسومی داشته ونشان می دهد ویار و ویارانه بخش جذاب دوران بارداری زنان و محفل های زنانه بود.زن باردار «آزار و ویار» دارد.چون به همان اندازه که از برخی غذا ها بیزاراست ، به برخی از خوردنی ها هوس می کند .این اصطلاح را در گذشته برای زن باردار به کارمی بردند و برای این حالت زن حامله کلی رسم و رسوم تدارک می دیدند.

 

خوردو خوراک زن باردار را حرف و سخن محافل زنانه برپایه تجربیات و اعتقادات تعیین می کرد.مثلا زمان هوس کردن زن را به برخی خوردنی ها و بیزاری از دیگر خوردنی ها را به رشد جنین ارتباط می دادندو و باور داشتند که هنگام مو درآوردن بچه،مادر هوس خوردن ترشی می کند. برخی از زنان ویاردار،زغال می خوردندو برخی هم زغال پوکه را می پسندیدند؛ بعضی ها از کاهگل خوششان می آمد و همین طور که راه می رفتند یک تکه کاهگل از دیوار می کندند و می جویدند و بعضی دیگر هم هوس جویدن برنج خشک می کردند.اگر زن ویار دار کلفت داشت ، کلفت یک کیسه کوچک پر از برنج خام همراه زن باردار بر می داشت و همین که زن ویارش بالا می گرفت ، یک مشت برنج خشک به او می داد.زن آن را گوشه لب خیس می کرد و می جوید.

 

زنانی که کلفت نداشتند برنج و زغال پوکه و کاهگل و دیگر مخلفات را گوشه چارقد می بستند .

ویارانه برای عروس

ویارانه پیشکشی بود که اقوام و همسایه ها برای عروس می فرستادند و این کار هم حتما انجام می شد. محمود کتیرایی در کتاب تاریخی خود « از خشت تا خشت» این رسم را اینگونه روایت می کند: «خوراک پخته با سبزی و ترشی و مانند آن را توی سینی و بشقاب و کاسه می گذاشتند و باسرپوش و روسینی می پوشاندند وروی سر نوکر یا شاگرد و غلام بچه می نهادند.یک عاقله زن هم دنبال آنها راه می افتاد.اگر راه دور بود با الاغ یا درشکه می رفتند.نوکر دم در می ایستاد ؛عاقله زن آن را با شتاب پیش زن باردار می برد و روپوش و سرپوش ویارانه را بر می داشت و بی درنگ به خانه بر می گشت. پس از آن خانواده داماد ظرف ویارانه را با گل و شیرینی و مقداری پول پس می فرستاد.آن پول پایمزد نوکر و کلفت و غلام بچه بود و میان آنها پخش می شد.»

آداب و رسوم پخت ویارانه

در بهار معمولا ویارانه دلمه می پختند.کاهو و سرکه و گلپرو شنگ تازه و شبدرو گوجه سبزو چغاله بادام نیز از ویارانه های بهار بود.

فرستادن آش رشته با کشک و سیر داغ و پیاز داغ و نعناع داغ ، آن هم هنگام ظهر از ویارانه های درجه یک به شمار می آمد.

برخی از خانواده ها که سلیقه بهتری داشتند ، چشم به راه حمام رفتن زن آبستن می ماندند و همین که از رفتنش به حمام آگاه می شدند، آش سماق با کوفته برنجی و یا کوفته نخودچی می پختند و می گذاشتند تا سرد شود .آنگاه باترشی بادمجان و یا ترشی پیاز و سبزی خوردن و نان خانگی سرزده به حمام می فرستادند.کشک بادمجان و حلیم بادمجان و کباب تنوری نیز برای زن باردار ویارانه خوبی بود.به خصوص چغارتمه که از جگر و دل و سنگدان مرغ تهیه می شد.قدری آبلیمو و نعناع داغ و تخم مرغ به آن می زدند و سرزده برای زن باردار می فرستادند.سیرابی داغ هم برای زن باردار، مانند بوی سیر داغ اشتها می آورد و مانعی برای قی و استفراغ می شد.

زن باردار نه تنها از خوردن این غذا ها لذت می برد از حسن نیت و توجهی که اقوام و همسایه به او داشتند احساس رضایت می کرد و دوران بارداری را برای او دورانی سراسر ناز و آرامش می ساخت.