• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
مقاومت اسلامی (بازدید: 1617)
شنبه 20/8/1391 - 8:42 -0 تشکر 572747
بحران سوریه جرقه ای در انبار باروت لبنان؟

سوریه - لبنان


فرزاد رمضانی بونش؛ رخدادهای ماه های گذشته ی لبنان از طرابلس در شمال لبنان تا ترور شیخ احمد عبدالواحد در ماه مه گذشته و اخیراً نیز ترور جنجال برانگیز وسام الحسن، رئیس اداره ی اطلاعات امنیت داخلی لبنان، همه و همه بیانگر افزایش تنش های سیاسی و تأثیر  رو به فزونی درگیری های سوریه در لبنان است. در این راستا، برای درک بهتر پیامدهای رخدادهای سوریه در لبنان نخست به متغیرهای مهم در این زمینه اشاره می کنیم و سپس به پیامدهای مهم آن در لبنان خواهیم پرداخت.
 

من مفتخرم که در به رویم وا شد     ماتم کده ی غمت مرا مأوا شد

من مفتخرم نامه عمر سیهم        با اشک غمِ تو شسته و امضا شد

اینجا و میان قبرو محشر گویم     من مفتخرم که مادرم زهرا(س)شد

  http://www.ahlebasyrat.blogfa.com

شنبه 20/8/1391 - 8:42 - 0 تشکر 572748

متغیرهای دخیل در افزایش ارتباط تحولات سوریه با تحولات لبنان:


الف) پیوستگی های ژئوپلیتیک و جغرافیایی و قومی مذهبی 2 کشور


سوریه تنها کشور عرب همسایه ی لبنان و جدا از اسرائیل تنها همسایه و تنها راه زمینی لبنان است و از طرفی این کشور بیشترین مرز خاکی را نیز با سوریه دارد. سوریه از ابعاد گوناگونی در بحران های داخلی لبنان نقش داشته و بر اوضاع سیاسی ـ اجتماعی حاکم بر آن متأثر بوده است. حضور تعداد زیادی از پناهندگان فلسطینی در هر 2 کشور و همچنین تعاملات فرهنگی، مذهبی و قومی اقلیت های دروزی، مسیحی، سنی، علوی و... در این 2 کشور از دهه های پیش ادامه داشته است.


ب) نقش مهم سوریه در لبنان


سوریه از دیرباز تأثیر ژرفی در تحولات لبنان داشته است. این کشور با اوج گیری درگیری های داخلی لبنان در سال 1975 اقدام به مداخله ی نظامی در لبنان کرد و در سال های بعد، نیروهای نظامی خود را به بیش از 30 هزار نفر افزایش داد و به منظور پیشبرد اهداف و منافع استراتژیک خود از راه های مستقیم و غیرمستقیم در امور جاری لبنان دخالت کرد. این نقش حتی پس از خروج نیروهای سوریه از لبنان ادامه داشته است؛ چنان که در واقع یکی از علل اصلی اختلاف بین 2 جریان اصلی سیاسی در لبنان، یعنی جریان 14 مارس و 8 مارس، نگاه متفاوت آن ها به نقش سوریه در ترور حریری بوده است.


در این راستا، با توجه به سابقه ی حضور چند ده ساله ی سوریه در لبنان، از سال های جنگ داخلی لبنان به این سو و حتی پیش از آن، این امر سبب شده که سوریه، هم دوستان استراتژیک و هم دشمنان قسم خورده ای در لبنان داشته باشد؛ چنان که اکنون نیز در بین طیف های مختلف طایفه ای، فکری، مذهبی و نژادی لبنان، عملاً این دوستان و دشمنان می توانند در شرایطی ویژه دوستی و دشمنی خود را در مقابل رویکردهای دمشق بروز دهند. به عنوان مثال، در مقابل اتهام مشارکت سوریه در ترور وسام الحسن از سوی برخی از احزاب 14 مارس، عملاً این امر با مخالفت جریان 8 مارس روبه رو شده است.

من مفتخرم که در به رویم وا شد     ماتم کده ی غمت مرا مأوا شد

من مفتخرم نامه عمر سیهم        با اشک غمِ تو شسته و امضا شد

اینجا و میان قبرو محشر گویم     من مفتخرم که مادرم زهرا(س)شد

  http://www.ahlebasyrat.blogfa.com

شنبه 20/8/1391 - 8:43 - 0 تشکر 572749

ج) نقش بازیگران خارجی در رخدادهای سوریه


هرچند عوامل و زمینه های مشترک داخلی بر تحولات لبنان نقش داشته است، اما تحولات منطقه ای و نیز رقابت قدرت های خارجی نیز نقش مهمی در استمرار و تشدید رخدادها در لبنان داشته است. از سویی، یکی از عوامل اصلی تشدید درگیری های داخلی سوریه در ماه های اخیر، قاچاق سلاح از طریق مرزهای لبنان با هدف کمک به توان تسلیحاتی مخالفان دولت سوریه در جریان نبرد با نیروهای امنیتی و نظامی این کشور بوده است و از سویی دیگر، در شرایطی که برخی کشورهای مخالف دولت سوریه از جمله قطر و عربستان بارها از ضرورت مسلح کردن مخالفان دولت سوریه سخن گفته اند و بسیاری از دولت های عربی و غربی، جدا از روابط مخاصمه آمیز با دولت سوریه، آشکارا از مخالفان دولت این کشور دفاع می کنند، مرزهای لبنان با سوریه، به ویژه در شمال، یکی از مسیرهای اصلی قاچاق تسلیحات و جنگجویان خارجی به داخل سوریه شده است.


اکنون ماه هاست که راهبرد اصلی مخالفان سوریه، سرنگونی دولت دمشق و خارج کردن کنترل امنیت برخی مناطق مرزی این کشور از دست نیروهای دولتی، تشکیل دولت موقت در آن مناطق و ایجاد منطقه ی حائل مرزی شده است؛ طرحی که دولت های غربی و عربی پنهان و پیدا از آن حمایت می کنند. در گذشته نیز «جان مک کین»، سناتور آمریکایی، در جریان سفر به لبنان، خواستار ایجاد منطقه ی حائل در مرزهای لبنان با سوریه برای کمک به مخالفان دولت سوریه شد.


در مقابل، هرچند دولت لبنان تا کنون تمایلی به چنین طرحی نشان نداده و ارتش این کشور نیز بارها اقدام به دستگیری افراد مسلح و نیز قاچاقچیان سلاح در مرزهای خود کرده است، اما حجم بالای این تحرکات و همکاری گروه های داخلی و خارجی در این مسئله، مانع از انجام این امر شده است؛ روندی که به نوعی باعث اعتراض هایی از سوی جریان 8 مارس و دولت سوریه شده است. در گذشته نیز «ولید المعلم»، وزیر خارجه ی سوریه، گفته بود ما از لبنان توقع داریم که به ما کمک کند تا تروریست ها نتوانند به راحتی و به طور غیرقانونی وارد سوریه شوند.(1)




با طرح اتهام دخالت سوریه در ترور الحسن، بسترهای درگیری موافقان و مخالفان دولت سوریه در مناطق شمالی لبنان به نحو نگران کننده ای اوج گرفته است و با دستیابی معترضان به سلاح از یک سو و افزایش ابعاد درگیری از سوی دیگر، می تواند شکل متفاوتی یابد و عملاً دامنه ی آن به سایر مناطق لبنان کشیده شود.


من مفتخرم که در به رویم وا شد     ماتم کده ی غمت مرا مأوا شد

من مفتخرم نامه عمر سیهم        با اشک غمِ تو شسته و امضا شد

اینجا و میان قبرو محشر گویم     من مفتخرم که مادرم زهرا(س)شد

  http://www.ahlebasyrat.blogfa.com

شنبه 20/8/1391 - 8:43 - 0 تشکر 572750

د) نگاه بازیگران داخلی لبنان و 14 مارس به سوریه


هم زمان با ترور «رفیق حریری» و  تشکیل جریان 14 مارس به رهبری «سعد حریری»، این ترور به سوریه منتسب گردید. این امر آغازگر دوره ای جدید از نگاه های ضدسوری در لبنان شد. اینک در بحران کنونی سوریه نیز جریان 14 مارس مخالف دولت فعلی سوریه و تقریباً همسو با کشورهای مخالف اسد است. در تحولات پس از ترور الحسن این 14 مارس است که انگشت اتهام ترور را به سوریه نشانه رفته و حتی خواهان استعفای دولت شده است. باید توجه داشت که محور اساسی جریان 14 مارس در واقع جریانی سنی به رهبری سعد حریری است و این جریان، جدا از اهداف داخلی خود در مورد حزب الله و دولت لبنان، بی شک در اندیشه ی تقویت مخالفان سوری و ارتش آزاد سوریه است. در این راستا، رویکرد اعمالی و تا حدی اعلانی این جریان با سیاست های قطر و عربستان و غرب در قبال سوریه هماهنگ است و تا جایی که فرصتی فراهم گردد و ارتش و دولت لبنان اجازه دهند، از مخالفان سوری حمایت سیاسی و حتی مالی و نظامی می کند.


پیامدهای کنونی بحران سوریه بر شرایط لبنان:


الف) افزایش تشنج در شمال لبنان و طرابلس


شهر طرابلس در شمال لبنان بزرگ ترین شهر این کشور پس از بیروت به شمار می رود و جمعیت آن بیشتر از هواداران سعد حریری (از رهبران 14مارس) و سپس علویان طرفدار سوریه (جبل محسن) و سایر گروه های مذهبی است. در این حال، پایگاه اصلی اهل تسنن و سلفی ها در لبنان نیز در طرابلس قرار دارد. بخش عمده ای از سلفی ها و گروه های سیاسی اهل تسنن سوریه از مخالفان اسد پشتیبانی می کنند و می کوشند تا از مرز اصلی لبنان و سوریه(در شمال لبنان) بهره برداری مناسبی برای تردد مخالفان به داخل خاک سوریه داشته باشند. این امر با توجه به نفوذ 14 مارس و جریان های سلفی در شمال لبنان مهیاست و به وسیله ی مرز مشترک کمک هایی به مخالفان سوریه ای انجام می گیرد؛ یعنی عملاً نقش طرابلس در تحولات سوریه بنیادین گشته است.


در مقابل این رویکرد، با توجه به عدم توان حداکثری دولت سوریه و لبنان در کنترل مرز و همچنین ناتوانی ارتش لبنان در قطع راه های ارتباطی مرزی بین مخالفان سوری و شمال لبنان، هواداران دمشق در لبنان نسبت به این امر معترض هستند و گروه هایی همچون علوی های ساکن در طرابلس، در جهت کاهش این زنجیره و فشار بر مخالفان اسد، دست به اقداماتی نظامی زده اند؛ چنان که قبلاً نیز با توجه به تهدید برخی از سلفی ها در مورد علویان و شیعیان منطقه ی جبل محسن (مبنی بر اینکه آنان را به سوریه خواهند فرستاد) و همچنین گروگان گیری های شیعیان و علویان توسط مخالفان دولت اسد، عملاً زمینه های شکاف بیشتر و بالا رفتن درگیری ها در شمال لبنان بیش از پیش فراهم شده است.


در این شرایط، اکنون نیز با طرح اتهام دخالت سوریه در ترور الحسن، بسترهای درگیری موافقان و مخالفان دولت سوریه در مناطق شمالی لبنان به نحو نگران کننده ای اوج گرفته است و با دستیابی معترضان به سلاح از یک سو و افزایش ابعاد درگیری از سوی دیگر، می تواند شکل متفاوتی یابد و عملاً دامنه ی آن به سایر مناطق لبنان کشیده شود.

من مفتخرم که در به رویم وا شد     ماتم کده ی غمت مرا مأوا شد

من مفتخرم نامه عمر سیهم        با اشک غمِ تو شسته و امضا شد

اینجا و میان قبرو محشر گویم     من مفتخرم که مادرم زهرا(س)شد

  http://www.ahlebasyrat.blogfa.com

شنبه 20/8/1391 - 8:44 - 0 تشکر 572751

ب) افزایش فشار بر دولت لبنان


هرچند دولت لبنان اکنون در دست ائتلاف 8 مارس است، اما دولت می کوشد تا اسیر بحران سوریه نشود و با خویشتن داری، موضع بی طرفانه ای را در قبال بحران در سوریه اتخاذ کند. در این راستا، به نظر می رسد دولت لبنان با فشار دولت سوریه و هواداران دمشق برای ایفای نقش مهم تر و جلوگیری از تحرک مخالفان دولت سوریه در لبنان روبه روست؛ چنان که سفیر سوریه در بیروت تأکید کرد که اوضاع در مرز لبنان و سوریه با سیاست بی طرفی لبنان کاملاً در تناقض است. (2)


از سویی دیگر، دولت لبنان با فشار گسترده ی ائتلاف غربی ـ عربی و همچنین ائتلاف 14 مارس در مورد رویکرد بیروت به سوریه مواجه است، چرا که مواضع دولت لبنان چندان خوشایند مخالفان آن، یعنی جریان 14 مارس، نیست و مخالفان تلاش می کنند دولت لبنان را وارد بحران سوریه کنند تا به اهداف سیاسی منطقه ای و بین المللی خود دست یابند. اخیراً نیز این تلاش ها با ترور الحسن دامنه ی بیشتری یافته و به طرح استعفای دولت میقاتی کشیده شده است.




با توجه به اینکه در بخش های مختلف لبنان گروه های شبه نظامی ای وجود دارند14 مارس می کوشد تا از شرایط موجود برای به روی میز آوردن گزینه ی خلع سلاح حزب الله بهره ببرد. اکنون نیز طرح ناتوانی دولت در ترور الحسن و همچنین فشار بر دولت لبنان و طرح استعفای آن حداقل می تواند امتیازاتی برای 14 مارس داشته باشد و تا حدی دست گروه های مسلح در شمال لبنان را بازتر بگذارد.




در این بین، باید گفت هرچند وزیر امور خارجه ی لبنان چندی پیش بار دیگر بر بی طرفی کشورش در قبال اوضاع سوریه تأکید کرد، اما جریان 14 مارس در واقع موضع کنونی دولت لبنان را کافی نمی داند و بر این نظر است که این کشور باید از مخالفان سوریه پشتیبانی کند. اکنون جریان 14 مارس و ائتلاف غربی ـ عربی در صددند یا دولت میقاتی را تضعیف و وادار به همکاری کنند و یا با اتخاذ مواضعی، دولت را سرنگون کنند و دولتی به دلخواه خود روی کار آورند. در این میان، باید توجه داشت که افزایش فشار بر دولت می تواند حتی منجر به افزایش اختلاف میان احزاب مسیحی، شیعی و... در ائتلاف 8 مارس و جدایی برخی از گروه های تشکیل دهنده ی دولت مانند «جنبلاط» گردد و دولت میقاتی را با شکست روبه رو کند.

من مفتخرم که در به رویم وا شد     ماتم کده ی غمت مرا مأوا شد

من مفتخرم نامه عمر سیهم        با اشک غمِ تو شسته و امضا شد

اینجا و میان قبرو محشر گویم     من مفتخرم که مادرم زهرا(س)شد

  http://www.ahlebasyrat.blogfa.com

شنبه 20/8/1391 - 8:44 - 0 تشکر 572752

ج) افزایش قاچاق سلاح به لبنان


در ماه های اخیر گزارش های متعددی مبنی بر ارسال سلاح از راه مرزهای لبنان به داخل خاک سوریه و کمک به مخالفان مسلح دولت این کشور منتشر شده است. در این حال، ضعف نظارت و کنترل در 2 سوی مرز 375 کیلومتری میان 2 کشور شرایط ویژه ای را در لبنان ایجاد کرده است و قاچاق سلاح به مخالفان مسلح سوریه در شمال لبنان و ورود عناصر زیادی از القاعده یا گروه های افراطی و تروریستی دیگر روندی افزایشی داشته است. گذشته از توقف کشتی لیبیایی حامل سلاح برای مخالفان مسلح سوریه، عملاً گروه ها و دسته های مسلح در لبنان رو به فزونی گرفته است و هم زمان نیز عملیات آدم ربایی متقابل و ایجاد هرج ومرج انجام گرفته است.


در این میان، افزایش ورود سلاح در بین گروه های لبنانی حتی موجب تعجب برخی از مقامات آن کشور نیز شده است؛ چنان که «نبیه بری» هم اشاره کرده بود که از شنیدن برخی اخبار غافل گیر شده است، از جمله اینکه تعدادی از جوانان تفنگ های پیشرفته ی مجهز به عینک های دید در شب در اختیار دارند، در حالی که نیروهای ارتش فاقد سلاح های مشابه آن هستند. (3)


به نظر می رسد، با توجه به اینکه در بخش های مختلف لبنان گروه های شبه نظامی ای وجود دارند که همچنان مسلح هستند و دولت نیز از توانایی لازم برای تثبیت سلطه ی خود بر کل کشور برخوردار نیست، 14 مارس می کوشد تا از شرایط موجود برای به روی میز آوردن گزینه ی خلع سلاح حزب الله بهره ببرد. اکنون نیز طرح ناتوانی دولت در ترور الحسن و همچنین فشار بر دولت لبنان و طرح استعفای آن حداقل می تواند امتیازاتی برای 14 مارس داشته باشد و تا حدی دست گروه های مسلح در شمال لبنان را بازتر بگذارد.


د) افزایش واگرایی میان قومیت ها و مذاهب لبنانی


فرآیند ملت سازی در لبنان بسیار ضعیف است و واگرایی هایی در این کشور وجود داشته و دارد. با توجه به دهه های گذشته و جنگ داخلی این کشور، نوع همبستگی های موجود در لبنان همسبتگی های مذهبی طایفه ای است، نه ملی. لذا با توجه به بحران سوریه و نوع دخالت بازیگران خارجی و تأثیرگذاری بحران سوریه، می توان گفت شکاف های نهفته و خفته ی مذهبی و قومی بیشتر بازتولید شده اند و اکنون جناح های لبنانی، استعداد و آمادگی کامل برای واگرایی و تقابل بیشتر را دارند؛ چنان که رخدادهای پس از ترور الحسن به خوبی نمایانگر این امر بود.


هـ) تأثیر منفی بر اقتصاد


اقتصاد لبنان بر پایه ی گردشگری و جذب جهانگرد استوار است. در این میان، حوادث اخیر و افزایش ناامنی ها و گروگان گیرهای متقابل عملاً بیش از هر چیزی در صحنه ی اقتصادی و بر بخش گردشگری تأثیر گذاشته است؛ چنان که اخیراً رئیس مجلس لبنان، با اشاره به ربوده شدن تنها یک شهروند کویتی در شرق لبنان، گفته بود که در سال های گذشته همواره در این ایام حدود 50 هزار کویتی به لبنان می آمدند، اما در سال جاری وقوع درگیری ها و بروز تنش در برخی مناطق لبنان سبب انصراف آن ها از سفر به لبنان شده است.(4)(

من مفتخرم که در به رویم وا شد     ماتم کده ی غمت مرا مأوا شد

من مفتخرم نامه عمر سیهم        با اشک غمِ تو شسته و امضا شد

اینجا و میان قبرو محشر گویم     من مفتخرم که مادرم زهرا(س)شد

  http://www.ahlebasyrat.blogfa.com

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.