75 درصد وزن بدن ما را آب تشکیل می دهد. بیشتر آب بدن در فضای داخل سلولی و بقیه آن در فضای بیرون سلولی قرار دارد. فضای بیرون سلولی شامل: رگ های خونی و فضای بین سلول ها است.
بدن برای عملکرد درست، نیاز به آب کافی دارد.
کم آبی بدن یعنی چه؟
عدم تعادل بین آب وارد شده به بدن و خارج شده از آن، یعنی دفع مقدار زیادی آب از بدن را دهیدراته شدن یا کم آبی می گویند.
هنگامی که نفس می کشیم، هوا به همراه مقداری آب از بدن خارج می شود.
هنگامی که عرق می کنیم، مقداری آب از دست می دهیم تا بدن سرد شود.
هنگامی که ادرار و یا مدفوع می کنیم نیز مقداری آب را از دست می دهیم.
این ها راه های دفع آب از بدن هستند.
فرد با نوشیدن مایعات کافی، آب از دست رفته بدن را جایگزین می کند.
دلایل کم آبی بدن
- اسهال : اسهال یکی از علل شایع از دست دادن آب بدن می باشد. در سراسر جهان، هر ساله بیش از 4 میلیون کودک به دلیل اسهال می میرند.
- تهوع : تهوع مداوم یکی از علل از دست دادن آب بدن می باشد.
- عرق کردن : اگر شما در محیط گرم کار کنید، یا به شدت ورزش کنید و یا تب داشته باشید، آب زیادی به همراه تعریق از دست می دهید.
- دیابت : افزایش قند خون باعث می شود قند اضافی به همراه آب وارد ادرار شود و باعث کم آبی بدن گردد. تشنگی زیاد و تکرر ادرار نشانه های ابتلا به دیابت هستند.
در سوختگی پوست، به علت آن که آب به طرف پوست سوخته می رود، کم آبی بدن رخ می دهد
- سوختگی : پوست نقش مهمی را در نگهداری دما و مایعات بدن برعهده دارد. اگر مقداری از پوست آسیب ببیند، توانایی نگهداری دما و مایعات را از دست می دهد.
در سوختگی پوست، به علت آن که آب به طرف پوست سوخته می رود، کم آبی بدن رخ می دهد.
بیماری های التهابی پوست نیز با از دست دادن مایعات بدن همراه هستند.
- عدم نوشیدن مایعات کافی : در دسترس نبودن مایعات و یا عدم توانایی برای نوشیدن مایعات منجر به کم آبی بدن می شود.
علائم کم آبی خفیف
- تشنگی
- کاهش حجم ادرار
- ادرار غلیظ
- رنگ زرد تیره ادرار
- لب های خشک
- عدم تولید اشک
- قطع تعریق
- گرفتگی عضلات
- تهوع و استفراغ
- تپش قلب
- سرگیجه (هنگامی که می ایستید)
علائم کم آبی شدید
- گیجی
- ضعف
- کم خونی
- کما
راه های تشخیص کم آبی
پزشک آزمایشاتی را برای بررسی درجه کم آبی بدن انجام می دهد، شامل:
- بررسی اینکه بیمار بیدار و هوشیار است یا نه.
- اندازه گیری فشار خون و ضربان قلب : اگر فرد کم آب شده باشد، ضربان قلب زیاد و فشار خون کم می شود، زیرا فضای داخل سلولی آب ندارد.
- اندازه گیری دمای بدن برای بررسی تب
- بررسی پوست: اگر فردی کم آب شده باشد، پوست، آب خود را از دست می دهد و چروک می شود.
برای تشخیص کم آبی در نوزادان، وجود نقطه نرمی در جمجمه، حالت عضلات و کاهش عرق در زیر بغل و کشاله ران را پزشک بررسی می کند. در برخی موارد آزمایش خون و ادرار نیز لازم است.
درمان کم آبی
دریافت مایعات از طریق دهان و داخل وریدی لازم است.
آب رسانی به بدن باید مداوم و شامل موارد زیر باشد: آب، آب گوشت و آب میوه ها و یا محلول اوآراس.
عوارض از دست دادن آب بدن
- نارسایی کلیه
- کما
- شوک
- خستگی گرمایی
- سکته قلبی
- اختلال در املاح بدن
هنگامی که هوا گرم است، در جاهای سایه راه بروید و بایستید
جلوگیری از کم آبی بدن - هنگامی که فعالیت بدنی زیادی دارید و هوا گرم است، آب بدن را از دست می دهید. بنابراین باید آب بنوشید.
- هنگامی که هوا بیش از حد گرم است، ورزش نکنید و در فضای آزاد نروید.
- افراد مسن، نوزادان و کودکان باید به مقدار کافی آب بنوشند.
- افرادی که در نوشیدن آب ناتوان هستند و یا اختلال در نوشیدن دارند را تشویق به نوشیدن آب کنید.
- از نوشیدن الکل اجتناب کنید، زیرا الکل باعث از دست دادن آب بدن می شود.
- در هوای گرم لباس های نخی گشاد و با رنگ روشن بپوشید.
- در هوای گرم، بادبزن و آب نوشیدنی کافی به همراه داشته باشید.
- هنگامی که هوا گرم است، در جاهای سایه راه بروید و بایستید.
