پاسخ: در قرآن ازدواج موقت (صیغه) وجود ندارد. کسانی که گمان میکنند در قرآن ازدواج موقت وجود دارد به جمله «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً» استناد می کنند که جمله ای از آیه 24 سوره نساء است. در سوره نساء در آیه 23 افرادی را که نمیشود با آنها ازدواج کرد یکی یکی نام برده و در آیه 24 آنرا ادامه داده، و در ادامه آن چنین گفته: «... وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَافِحِینَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ فِیمَا تَرَاضَیْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِیضَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِیمًا حَكِیمًا ».
این آیه از ازدواج صحبت می کند. نوع خاصی از ازدواج را مطرح نمی کند و زمان در آن نیست. کسانیکه این جمله از آیه را مربوط به ازدواج موقت میدانند یکی از دلایلی که مطرح می کنند اینست که «استمتاع» بمعنی لذت بردن است، و ازدواج موقت (صیغه) هم برای لذت بردن است. این دلیل البته غلط است. هم از این نظر که در ازدواج دائم هم لذت هست و هم از این نظر که «استمتاع» بمعنی «لذت» نیست. در زبان عربی دو تا واژه به یک معنی وجود ندارد. هر واژه ای معنی و کاربرد خاص خود را دارد. واژه هائی که معانی زیادی دارند و در معنی دوم خود معانی مشترکی دارند نیز دقیقاً به یک معنی نیستند، بلکه با هم فرق می کنند و فرق آنها به معنیِ اصلیِ مصدر آنها برمی گردد. در زبان عربی بجای واژه های مترادف واژه های هم خانواده وجود دارد.
واژه «لذت (لذة)» به مفهومی که ما آنرا بهتر درک می کنیم بمعنی: کیف کردن است. «استمتاع» بمعنی: بهره مند و برخوردار شدن از چیزی است که حق ما نیست. مثلاً کسی ما را مهمان می کند و به ما غذا میدهد. ما از غذا و مهمانیِ وی برخوردار و بهره مند می شویم و این حق ما نیست (یعنی وی ملزم به چنین کاری نبوده، چنین کاری وظیفه او نبوده، از طرف ما چنین حقی به گردن او نبوده است، ما چیزی از او طلب نداشته ایم. با این حال از کار و دارائی وی برخوردار و بهره مند شده ایم. اینگونه برخورداریها و بهره مندیها استمتاع نامیده میشود).
دلیل دیگری که گفته میشود این آیه مربوط به ازدواج صیغه است اینست که در آیه گفته شده اجر آنها (یعنی اجر زنان) را بدهید و در ازدواج دائم اجر وجود ندارد. این دلیل هم البته غلط است. اَجـر دادن در آیات دیگری هم مطرح شده است. از جمله: در آیه 5 سوره مائده که از ازدواج با زنان اهل کتاب صحبت می کند ـ و در آیه 10 سوره ممتحنه ـ و در آیه 6 سوره طلاق که از زنان طلاق گرفته که بچه شیر خوار دارند و بچه را شیر میدهند صحبت میکند. «اجر» بمعنی: «دادن مزد یا پاداش بنابر قرار داد قبلی» است.
و معنیِ جمله « فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِـهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً» چنین است: هر گاه از چیزی از آنها (یعنی از کار زنان نه خودِ آنها) که حق شما نیست (یعنی آنها ملزم به انجام آن نیستند) بهره مند و برخوردار شدید پاداش آنها را بنابر قرار قبلی خود که تعهد شما است بپردازید. و بدنبال آن گفته: « وَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ فِیمَا تَرَاضَیْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِیضَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِیمًا حَكِیمًا » یعنی: اگر پس از تعهدی که پذیرفته اید به اتفاق هم چیزی از آن قرارداد را کم یا زیاد کنید اشکالی ندارد. خدا مسائل شما را میداند و با حکمت کار میکند».
خلاصه اینکه آیه از ازدواج صحبت می کند (و چیزی مبنی بر ازدواج موقت در جمله و در آیه نیست)، و به مردان می گوید در قبال بهره مندیها و برخورداریهای خود از آن دسته از کارهای زنان، که زنان فراتر از وظیفه و مسئولیت زندگی زناشوئی خود برای همسران خود انجام میدهند، بنابر قراردادی که با هم می بندند، به قرار و تعهد خود عمل کنند و پاداش زنان را بدهند. و پاداش دادن به زن مقوله ای است میان دو نفری که با هم ازدواج میکنند (که مهریه نامیده میشود) و یک الزام مذهبی نیست.
