تبیان، دستیار زندگی

قدم اول: هدایت دود

قبل از هر چیز گراهام اشاره کرد که هیچ راه مشخصی برای عکاسی از دود وجود ندارد. مدت زمان زیادی طول کشیده است تا او این تکنیک را بدست آورده است، و دیگر اینکه هر بار تصمیم به گرفتن این عکسها می گرفته، جیزهای جدیدی را می آموخته و یا کشف می‌کرده است.
دو راز اصلی برای دودگرافی وجود دارد، یکی معکوس کردن رنگهای عکس (inverting) و دیگری استفاده از دود خاکستری رنگ است. وی در ادامه توضیح می دهد: "این تکنیک واقعا ساده است. تنها چیزی شما باید هنگام گرفتن عکس روی آن تمرکز کنید این است که تصاویر خوبی از دود ثبت کنید. رنگها به صورت دیجیتال در مرحله بعدی اضافه می‌شوند."
برای تولید بهترین دود ممکن، گراهام از چوبهای عود استفاده می کند. (عود نوعی چوب است که موقع سوختن بوی خوشبوی تند و دود غلیظی تولید می کند. این عودها در عطاری ها به راحتی قابل دسترس هستند.) اگر نتوانستید عود پیدا کنید، هر چوب دیگری که دود غلیظ خاکستری دارد جایگزین مناسبی برای عود می‌باشد.
وقتی دود مناسب را تولید کردید، نوبت به هدایت آن به صورت مستقیم و خطی و بدون پراکندگی و بعد از آن نورپردازی مناسب است. ببینیم خود گراهام در این مورد چه می گوید: "از نظر من نورپردازی‌ای مناسب است که دود را از پس زمینه جدا کند."

به نظر می آید دود به تنهایی یک سوژه جالب است، اما گراهام می گوید که در عکسهایش دود سوژه اصلی نیست، بلکه از آن صرفا به عنوان یک ابزار برای تولید عکسهای غیر معمول استفاده می‌کند: "قصد من عکس گرفتن از دود نیست، بلکه ایجاد تصاویری با استفاده از دود است." این رویکرد بدین معنی است که شما کاملا اجازه دارید که به شکلی خلاق، تا حدی که نیاز است دود را کنترل کنید. تنها چیزی که باید نگران آن باشید این است که چطور یک نتیجه نهایی موثر داشته باشید.

نورپردازی و نوردهی
بهترین راه برای گرفتن عکسهایی خوب از دود، استفاده از یک محیط تمیز با نور قابل کنترل است. استودیو محلی ایده آل است، اما هر جایی که بتوانید یک پس زمینه مشکی داشته باشید نیز کاملا کاربردی است. مهمترین مسئله هنگام عکاسی از دود این است که میزان نور به حدی باشد که بتوان حرکت دود را در هوا نگه داشت یا به عبارتی آن را فریز (Freeze) کرد. این کار را می توان با تاباندن نور زیادی (مثلا نور آفتاب که از پنجره وارد اتاق می شود) یا با استفاده از یک یا چند فلاش انجام داد. هنگامی که از دود عکس می گیرید حواستان باشد هیچ نور اضافی ای به جلوی لنز دوربینتان نتابد، (چون باعث ایجاد درخشش (glare) یا نوعی اثر جرقه مانند خواهد شد.) و همچنین به پس زمینه، چون باعث آشکار و روشن شدن آن می‌شود، و این دلخواه شما نیست.

آسانترین مسئله هنگام عکاسی این است که به دود اجازه بدهید به اختیار خودش بالا بیاید. به جای اینکه عود یا منبع دود را دستکاری کنید، سعی کنید به آرامی نسیمی را در هوا ایجاد کنید تا جریان صاف دود را به هم بزنید. حتی می توانید با برهم زدن این جریان صاف، شکلهای جالبی را تولید کنید: یک خط کش، یک قاشق برعکس و یک ورقه کاغذ را امتحان کنید، آنها را وارد جریان دود کنید و نتیجه را ببینید.

گراهام شرح می دهد: "من به دنبال خطوط و اشکال صاف هستم." برای انجام این کار، او عکسش را با نور خیلی زیاد و دیافراگم کم (و در نتیجه عمق میدان بیشتر) می گیرد. "اگر به دود اجازه بدهید که به طور طبیعی بالا بیاید، این کار خیلی راحت تر می شود."

واضح است که با استفاده از دیافراگم بسته تر برای ثبت دقیق جریان صاف دود، مقدار زیادی از نور را از دست می دهید. این یک مشکل محسوب می شود، چرا که برای فریز کردن دودی که مدام در حال حرکت است، به سرعت شاتر زیادی نیاز دارید. بطور کاربردی، منظور سرعت 250/1 یا بالاتر است. همزمان با این کار، هرگز حساسیت دوربینتان را بالا نبرید، چون جریان صاف و لطیف دود ممکن است توسط مقداری قابل توجهی نویز از بین برود. نیازی به گفتن نیست، اما وقتی همزمان حرف از ISO کم، دیافراگم بسته و سرعت شاتر بالا است، یعنی شما به نور واقعا زیادی نیاز دارید.

بهترین عکسها از دود را با نور 2000 وات از فلاش استودیوی Bowen درحالی که یک سافت باکس جلوی آن نصب شده است می شود گرفت.  چون سافت باکس یک نور تخت و مسطح را می‌دهد. اما وقتی این نور زیاد می‌شود، ممکن است مشکلاتی که ذکر شد، از قبیل روشن شدن پس زمینه و یا تابیدن نور به لنز ایجاد شود، که در این صورت محدود کردن این نور ممکن است سخت شود.  اگر شما خود سافت باکس را کاملا نزدیک به دود قرار دهید، می توانید نتایجی عالی داشته باشید.  روش گراهام متفاوت است: "برای تمامی مقاصد کاربردی، نوری که برای روشن کردن دود استفاده می شود، از یک فلاش استودیو که یک اسنوت (Snoot) روی آن سوار شده است و کنار یا پشت دود یا جایی بین این دو محل قرار داده می شود تولید می شود. (اسنوت، وسیله‌ای است که روی فلاش نصب می شود و نور را به شکلی خاص متمرکز می کند. نتیجه این تمرکز، چیزی شبیه به نور چراغ قوه است، یک دایره کوچک نوری که نقطه خاصی از فضا یا مثلا دیوار را روشن می‌کند.

یک نکته مهم در مورد نور سنجی: اگر شما می خواهید با فلاش های خارجی (external) کار کنید، شاید نیاز باشد تا در حالت تمام دستی عکاسی کنید. بعید به نظر می رسد که نور سنج داخلی شما بتواند شما را در این مورد کاملا راضی کند. به علاوه، کنترل دقیق نور برای این کار کاملا حیاتی است. شما باید خروجی فلاش و دیافراگم را طوری تنظیم کنید که روشن ترین قسمت دود، تقریبا سفید باشد، اما نه به طور کامل. می دانید که اوراکسپوز، جزئیات را از بین می برد و در ضمن، هنگامی که تصویر را معکوس (invert) می کنید، سیاهی بیش از حدی در دود به وجود می آید که آن را از حالت طبیعی خارج می کند. از سوی دیگر، آندر اکسپوز یا نوردهی کم، باعث می شود که تفاوت بین دود و پس زمینه به سختی احساس شود. پس حواستان به این نکته باشد.
وقتی دارید عکس می گیرید، به خاطر داشته باشید که اتاق دارای تهویه مطبوع باشد. نه به خاطر اینکه دود به شما ضرر می رساند (البته اگر دود را تنفس کنید و به مقدار کافی وارد چشمتان شود و... ممکن است همین اتفاق هم بیافتد!)، بلکه طبق گفته گراهام: "همچنان که هوای اتاق مملو از دود پراکنده شده می شود، تصاویر شما ممکن است نور، شارپنس و کنتراست را از دست بدهند.

کنترل دیجیتالی
حالا که عکسهایتان را گرفتید، وقت آن است که کار با تاریکخانه دیجیتالتان را شروع کنید. عکستان را طوری که از نظرتان مناسب است برش دهید، بعد با استفاده از Curve و Level کنتراست عکسهایتان را تنظیم کنید. اطمینان حاصل کنید که پس زمینه کاملا مشکی باشد (در فتوشاپ هنگامی که دارید میله تنظیم Levels برای رنگ مشکی را حرکت می دهید، کلید Alt را نگه دارید. این کار یک پیش نمایش از نتیجه ای را که قرار است بدست بیاید نشان می‌دهد). بنابراین وقتی عکس را معکوس (invert) می‌کنید، پس زمینه شما کاملا به رنگ سفید در می‌آید.

وقتی که خیالتان از بابت پس زمینه راحت شد، عکستان را معکوس کنید، تصمیم اینکه پس زمینه سفید یا سیاه بهتر است با خود شما است. به چیزی که خودتان ترجیح می دهید فکر کنید، اما اغلب پس زمینه های سفید تاثیر بسیار بیشتری دارند. اگر در پس زمینه، گرد و خاک، نقاط روشن یا ردی از دود مشاهده می کنید، از یک برس با همان رنگ (سیاه یا سفید) یا ابزار clone استفاده کنید تا از شر آن خلاص شوید.
برای رنگ دادن به دود، از ابزار رنگ مایه (hue) یا ابزار اشباع (saturation) استفاده کنید. می توانید به راحتی با یک حرکت رنگ را به کل تصویر اعمال کنید، چون رنگ سفید یا سیاه خالص پس زمینه هیچ تاثیری از این ابزار نمی گیرد. (اگر دیدید پس زمینه هم تغییر کرد، پس قبل از اعمال رنگ باید پس زمینه را مجددا اصلاح کنید.) با استفاده از دستور "feather selection" و ایجاد یک شیب در انتخاب بخشی از تصویر، می توانید بخشی از کل عکس را رنگ کنید، یا از چندین رنگ استفاده نمائید. حالا با استفاده از ابزار hue و saturation می توانید تنها بخشی از دود را رنگ کنید. جذاب است! نه؟