تبیان، دستیار زندگی

بر گرفته از  http://www.daneshsara.net/economy/polshoei.html

پول‌شویی فعالیتی غیرقانونی است که در طی انجام آن، عواید و درآمدهای ناشی از اعمال خلاف قانون، مشروعیت می‌یابد. به عبارت دیگر پولهای کثیف ناشی از اعمال خلاف به پولهای تمیز تبدیل گردیده و در بدنه اقتصاد جایگزین می‌شود.

طبق تعریف قانون مبارزه با پولشویی در ایران^[۱]، جرم پولشویی عبارت است از:

1. 
   
   تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجهٔ ارتکاب جرم به دست آمده باشد؛
   
   


2. 
   
   تبدیل، مبادله، یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشاء غیرقانونی آن با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به مرتکب به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نگردد؛
   
   


3. 
   
   اخفاء یا پنهان یا کتمان کردن ماهیّت واقعی، منشاء، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه‌جایی، یا مالکیّت عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجهٔ جرم تحصیل شده باشد.
   
   

این عمل، یک روش معمول و منطقی برای بدست آوردن سود از فعالیتهای غیرقانونی برای مجرمان می‌باشد. خلافکاران از طیف وسیع اعمال غیر اخلاقی و غیر قانونی مانند استفاده از رانت شرکتهای دولتی در ایران وحذف منبع پول و همچنین قاچاق مواد مخدر، تقلبات، ثروتهای قابل مصادره، گروگان‌گیری، قمار و همچنین اهدای پول به سازمانهای تروریستی و حتی تقلبات مالی در اینترنت و یا دیگر ابزار اطلاع رسانی سودهای کلانی را بدست می‌آورند.

نخستین بار فردی به نام آل کاپون گروهی به نام آلکاپون‌ها تشکیل داد. این گروه به زور از مردم اخاذی می‌کردند. آنان برای پنهان کردن شیوه عمل خود، رختشوی‌خانه‌ای تأسیس کرده و وانمود می‌کردند درآمد خویش را از این راه به دست می‌آورند و نه از راه نامشروع. اصطلاح پول‌شویی اینچنین شکل گرفت. پول‌شویی به مجموعه اعمالی گفته می‌شودکه طی آن معاملات و درآمدهای نامشروع شکلی کاملا قانونی می‌گیرند و از تعقیب و مجازات قانون رهایی می‌یابند.

در حال حاضر در کشور ایران بزرگترین افرادی که به این اعمال مجرمانه اقدام می‌کنند با استفاده روش‌های متفاوت همچون جعل اسناد و استفاده از افراد خاص در بدنه اداره ثبت احوال کشور اقدام به ایجاد هویت‌های متفاوت می‌نمایند تا اعمال خلاف‌کارانه‌ی خود را از دید ماموران دور نگه دارند. تا بتوانند آزادانه مقدار حجم انبوه مالی که از راه غیر قانونی به دست آورده‌اند را موجه جلوه دهند.

شیوه‌های تطهیر پول پیچیده و متنوع است. شیوه‌های پول شویی، به عواملی چون نوع خلاف انجام شده، نوع سیستم اقتصادی و قوانین ومقررات کشوری که در آنجا خلاف صورت گرفته و نوع مقررات کشوری که درآنجا پول تطهیر می‌شود، بستگی دارد. از معمولیترین و مهم‌ترین روشهای پولشویی این است که پول شویان اقدام به تاسیس شرکت‌های مختلف برای نقل وانتقال پولهای کثیف و همچنین اقدام به هزینه کردن این گونه پولها در امور اقتصادی متنوع همچون انجام کار‌های عمرانی و یا سرمایه گذاری در انواع مختلف بازارهای مالی و خدمات مهندسی گوناگون می‌کنند که راحت ترین روش برای کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پول شویی، مقادیر زیادی پول نقد را به مقادیر کوچکی تبدیل نموده و یا به طور مستقیم در بانک سرمایه‌گذاری کرده و یا با آن ابزارهای مالی چون چک، سفته و غیره خریده و در مکانهای دیگر سپرده‌گذاری می‌کنند.

از شیوه‌های دیگر تطهیر پول می‌توان به سرمایه گذاری موقت در بنگاههای تولیدی - تجاری قانونی، سرمایه گذاری در بازار سهام و اوراق قرضه، ایجاد سازمانهای خیریه قلابی، سرمایه گذاری در بازار طلا و الماس، شرکت در مزایده‌های اجناس هنری و کالاهای قدیمی و انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد مثل کشور سوئیس اشاره نمود. به صورتی که پول کثیف زمانی که در فعالیتهای قانونی وارد شده و سرمایه گذاری شود، در طول گردش و دست به دست شدن با پولهای تمیز مخلوط می‌شود، طوری که دیگر شناسایی آن ناممکن می‌گردد. متأسفانه، تاکنون روش قابل قبولی برای اندازه گیری حجم پولشویی ارایه نشده‌است.

پولشویی به عنوان یک جرم مالی تأثیر منفی چشمگیری بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها به جای می‌گذارد. در قطعنامه‌ای که در ژوئن سال ۱۹۹۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب گردید، تخمین زده شد که سالانه دست کم ۲ میلیارد دلار پول تطهیر می‌گرد.

از جمله اثرات منفی پول شویی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• 
  
  تخریب بازارهای مالی
  
  


• 
  
  فرار سرمایه به صورت غیر قانونی از کشور
  
  


• 
  
  افزایش پول شویی و جرم و جنایت سبب کاهش تقاضای پول و کاهش معینی در نرخ سالانه تولید ناخالص ملی می‌شود
  
  


• 
  
  ورشکستگی بخش خصوصی
  
  


• 
  
  کاهش بهره‌وری در بخش واقعی اقتصاد
  
  


• 
  
  افزایش ریسک خصوصی سازی،
  
  


• 
  
  تخریب بخش خارجی اقتصاد،
  
  


• 
  
  بی‌ثباتی در روند نرخ‌های ارز و بهره،
  
  


• 
  
  توزیع نابرابر درآمد و آثار منفی دیگر می‌شود که همه آنها به نحوی رشد و توسعه اقتصادی را تحت تأثیر منفی قرار می‌دهند.
  
  


• 
  
  
  

مراجع

باشگاه خبرگزاری دانشجویان ایران

(Anti Money Laundering Law Crucial For Economy, IranMania, October ۱۰ ۲۰۰۴؛ شیرکوند، ۱۳۸۲: ۲۲۷).